скачать книгу бесплатно
Қизил қанот қушчалар
Бор экан, ўғлим, хуллас.
Менман шўхлик наҳрида
Ҳоримай қулоч отган,
Ва улғайиб қушларнинг
Йўлига қўйган тузоқ.
Букун болалигимнинг
Пок қушларин яйратган
Ҳур осмони олисдир,
Гул тўла боғи узоқ.
Алқисса, шу қушларнинг
Жозибали ҳар пати
Жононлар жиғасига
Бўлганмиш тоза зийнат.
Бу парларга ҳавасманд
Султонлар мамлакати.
Ва бу патлар саналган
Дур янглиғ азиз, қиммат.
Қуламиш не-не тахтлар,
Бошда тожи товланган
Шоҳлар ҳам олдин-кейин
Кетмишлар у оламга.
Одамларнинг бошида
Зийнат ўрнида ёнган
Қизил қушларнинг пари
Айланмиш пат қаламга
Билсам, жаҳонда неки
Гўзал ва шоирона —
Эртаклар бордир, ўғлим,
Биз севган ва биз билган —
Парранда зоти аро
Энг мумтоз ва дурдона —
Ўша қизил қушларнинг
Пати билан ёзилган.
* * *
Ишқ фарзанди – талай достон битилган,
Эҳ-ҳе, ҳали оздир, эҳ-ҳе, ҳали оз.
Ўзи шу: азалдан никоҳ этилган
Қаро кўз қаламга оқ сийна қоғоз.
ҚИЗЛАР
Ўсма қўйган қизларнинг қийғоч қошин дамодам
Таърифин Навоий ҳам чандон қаламга олиб.
Демишларки, жонона ёр сори қўймиш қадам
Қошларин қиличини яшил ғилофга солиб.
Сиз билан, ахир, қизлар, шоирнинг дили равшан,
Назокатга ташна бу оламнинг бағри бутдир.
Билсангиз, ошиқ қалби қизликнинг баланду шан
Покиза осмонида чаппар урган бургутдир.
Армонинг йўқ, десам рост, қизларнинг шивирига —
Боис бўлган сен барно, эй ўспирин укажон.
Бу деган сўз моддий шу яшашнинг ғувурига
Бир мадҳия қўшилиб, интизом топди жаҳон.
Сиз супуриб пок этган остона меҳмонга шай,
Пок шу остоналарга яхшилар пойи етсин.
Мен ҳам тилакларимни самимий шеърга қўшай:
Сиз бекач бўлган уйдан риёлар нари кетсин.
Қош-қобоғингиз узра далаларнинг гарди бор,
Узун-узун эгатлар сизлар ёд олган байтдир.
Сизни тилга олганда, кимнинг ширин дарди бор,
Шўхлик билан дейсизлар: шоирга дардинг айттир.
Шу фароғат кечида кўкни мунаввар этиб
Мангулик қиссасини айтиб ёнар юлдузлар.
Сизга ўхшаб кетдилар: нури осмонга етиб
Замин фаришталари бўлиб қолган ҳур қизлар!
ҚАДАҲ
Қаламга олганим оддий ҳикоят,
Ибратли қиссадир, эмасдир эртак.
Унинг қаҳрамони вафоли ғоят
Кавказнинг гўзали ёш бир келинчак.
Не бўлиб хўжаси қайтмабди бир кеч,
Қўрқув-хавотирда қолибди жувон.
Эртаси тонг билан ўйлаб турмай ҳеч:
Тезнома йўллабди ўн икки томон.
(Ўғлоннинг дўстлари ўн икки нафар.
Қай бирига қўноқ бўлди бу сафар?)
“Ягона илтимос, илтимос сиздан,
Ёзиб юборингиз келмаса малол.
Балки хабардорсиз, сир тутманг биздан,
Сизникида тунаб қолмиш эҳтимол”.
Дарак бўлмай туриб тоғлик ўғлондан,
Интизор кутганда келин бетоқат,
Нома бориб етган ҳамма томондан
Бир вақтда келмиш шу мазмунда хат:
“Сингилжон, беҳуда хавотир нечун,
Ёрим қаерда деб, ёрим қаерда?
Дўст уйи қўналға азиз дўст учун,
Мен билан эди ул, ўзга на ерда?!”
Буёғи номаълум менга ҳар қалай,
Қай чоғ тўлди экан уйига фараҳ…
Мардона тоғликлар қўлда тутиб май,
Кўтатурлар шундай дўстликка қадах.
ТИЛЛА ҚЎНҒИЗ
О, кўкламни туққан коинот,
Сен ишқибоз юракни яйрат.
Қўшиғинг-ла кечсин шу ҳаёт,
Сендан қўшиқ, шоирдан – ҳайрат.
Асал эмган тиллақўнғизинг,
Менга митти булбул кўринар.
Ўпиб бағринг, муборак изинг,
Сенинг сўлмас кўксингга қўнар.
Унинг ўзи билмас: эҳтимол,
Борлиқ аро умри муваққат.
Бу манзара қаршисида лол,
Мен ҳайратда турибман фақат.
Сирли ҳаёт пардаларида
Тиллақўнғиз куйлай олғуси.
Гўё унинг митти бағрида
Мангуликнинг олтин чолғуси.
* * *
Қўшиқлар – чол дунёнинг
Ҳорғин, доно юзидан
Ҳасрат ажинларини
Зумда этгувчи нари
Ва гўзал кўрсатувчи
Мангулик кўзгусида
Тоза ниятли, содиқ
Ҳусн машшоталари.
ФАБРИКАНИНГ ЙЎЛИДА
Ғ.Ғулом хотирасига
Фабриканинг йўлида рўмолча топган қизлар
Бир этак набирага буви бўладур бугун.
Ул бахт нақаротига қулоқ тутаркан бизлар,
Қалблар аллақандайин завққа тўладир бугун.
Ажаб завқки, зўридан кўзга ёш қалқитувчи,
Кечмишлар дунёсига бошлагувчи азим куч.
Кўзлар рўбарўсига бир офтоб балқитувчи:
Қўққисдан, кутмаганинг бахтга келтирувчи дуч.
Тарих ибтидосида ип йигирган момолар
Ғамли дақиқаларин ҳар онини санаган.
Улар учун ер қаттиқ, олис бўлган самолар,
Чарх усти қўли эмас, дили-жони қонаган.
Битта шеър баҳонаси қадим ипак йўлининг
Ёдимга келди бу чоқ кўп турфа бекатлари.
Инсонпарвар, нонпарвар халқим олтин қўлининг
Пок-покиза шеъридир “оқ олтин” эгатлари.
Унда битилган теран ҳар сатрки достонвор,
Шарафлар минбаридан ўқилгувси оламга.
Ҳув… қадим эртакларда куйланган зар тола бор —
Қўшиб тўқилгани ҳақ сирли “учар гиламга”.
Ҳар бир гупурган юрак – бахтлар устахонаси,
Гар фабрик деган сўзга сўз керакса маънодош.
Шодлик матоси, ахир, матоларнинг онаси,
Шу матога хомашё – поклик бўлмасин одош.
Ҳар ёш чилдирмачига букун ҳам дастурамал
Уста Олимнинг одми нағмаи – усуллари.
Ёзмоқ бўлганинг шеърми, шунчаки ишқий ғазал,
Олиймақом андоза – Ғафур Ғулом йўллари.
Тенгдошларнинг сафида равон шу йўлдан бориб,
Етмоқ аниқлиги рост комиллик манзилига.
Бундан зўр толе борми янги конлар ахтариб
Сўнг армуғон этмакдек шу қуёшлар элига.
Шеър ўзи келмас, ахир, қўшиқ ҳам ўз-ўзидан
Тош бағрида туғилиб, тилда бермайди жаранг.
Мен бувилар куйлаган шеърнинг оддий сўзидан
Лол қолдим-ку, ёронлар, ночор ҳолимга қаранг.
Бу лаҳза жўровоздир кампиру – қизлар саси:
“Фабриканинг йўлидан рўмолча топиб олдим…”
Ул чевар бувиларнинг мен – йигит набираси
