скачать книгу бесплатно
Зарга айлантирар ҳар соф ёғдуни,
Шарафимиз бизнинг – олтин пахтамиз.
Биргина шафақлар жилваси учун
Мусаввир бўлмоққа аҳд этмак мумкин.
Тириклар дунёсин атарлар бутун
Саҳоватли, одил қуёшнинг мулкин.
У бир чолғудирки, заминга туташ
Ер томон саноқсиз торлар тортилган.
Инсон зиммасига қуёшни қутлаш,
Тонглар учун кураш юки ортилган.
Булутлар, қуёшнинг тўсманг юзини,
Бор бўлсин ёруғлик тараннуми – шеър.
Бор бўл, ёғдуларга тутиб ўзини,
Қуёш теграсида эврилувчи Ер!
ТОНГ ЮЛДУЗИ
Субҳисодиқ: тонг бошланиши,
Сирли ондир нур ваъда этган.
Бир юлдузнинг порлаб ёниши,
Руҳ тубига ёғду тўкар шан.
Масъуд ўтган севги тунларин
Гувоҳими эди шу юлдуз.
Яъни, гўзал хотирот сари
Имлаб йўлга бошлагувчи из…
Балким, менинг эртадан кутган
Умидларим билан баробар,
Сен, юлдузим, кўк имлосида
Ҳикмат рамзи – бир зеру забар.
Не бўлса ҳам, дўстим, ҳар қалай,
Бошинг узра юлдузинг бўлсин.
Соғинчларинг бўлсин бир талай,
Умринг шундай ёғдуга тўлсин.
Тонг юулдузи, тепамизда бот
Порлайбергил ўйчан, аломат.
Сен – кечмишдан ёруғ хотирот,
Сен – эртадан порлоқ каромат.
УМАР ҲАЙЁМ
Қалби фунун билан банд, юлдузда эди кўзлар,
Қўшдилар уни доно мунажжимлар сонига.
Ўзи ҳам тўрт қиррали ёқди йўлчи юлдузлар,
Ҳар буржи ҳикмат тўла оқ қоғоз осмонига.
* * *
Инсон муҳаббатда ўзини излар,
Ишқдир қалб уйига муқаррар қўноқ.
Севги қўшиғини куйлашда бизлар,
Гоҳ тўти, гоҳ булбул, гоҳи қарқуноқ.
БУЛБУЛЛАР ВА ОДАМЛАР
Лоқайдликка қирон солайлик, дея
Ва шеърий баҳсларда куч синаб ҳалол,
Одамлар: биз бормиз, бўлайлик дея
Ёниб куйлайдилар булбуллар мисол.
Куйламасак гулдек сўлайлик, дея
Ва башар зотини қолдиргали лол,
Булбуллар: биз бормиз, бўлайлик, дея
Ёниб куйлайдилар одамлар мисол.
ҚЎШИҚЛАР
Қўшиқлар бор кўҳна дунёда:
Йўл йўқотган, ғариб, афтода,
Мутрибнинг бор дарди навода, —
Сатода айтилади.
Қўшиқлар бор: номус қиссаси,
Янгратади тоғлиқлар саси,
Жасоратдир улар шеваси, —
Тиғларда айтилади.
Қўшиқлар бор: чорлар ёрликка,
Назокату вафодорликка,
Қасидадир интизорликка, —
Кўзларда айтилади.
Табиатнинг бокира пайти,
Мужда олиб шамоллар қайтди,
Навбаҳорнинг ушбу шоҳ байти, —
Баргларда айтилади.
Қўшиқлар бор мўъжиза тўла,
Комил достон беш боби ила.
Яхшиларга сен уни тила, —
Қўлларда айтилади.
Қўшиқлар бор: тилларда нақддир,
Тўхташ билмай оқятган вақтдир,
Уни сезиб яшамоқ бахтдир, —
Сувларда айтилади.
Қўшиқлар бор: муаззам фалак —
Боши узра ёнган камалак.
Шоирликдир уни илғамак, —
Рангларда айтилади.
Қўшиқлар бор: тонгги шафақлар,
Улар учун алвон варақлар,
Ҳур маъноси кундай ярақлар, —
Нурларда айтилади.
Қўшиқлар бор: қадим оламда,
Шодон руҳда, гоҳи аламда.
Қалблар уни тилаган дамда, —
Қаламда айтилади.
ТЎРТИНЧИ САТР
О.Матжонга
Ғариб қисса эди ишқим, туганмади ҳеч,
Агарчи бўлгали олам биноси айтилади.
А.Навоий
Яна дилга ёғду тўкди муҳаббат,
Қалб ёнди бахшининг пок нафасидан.
Бу қисса баҳс этур, дўстларим, фақат
Тоза муҳаббатнинг мўъжизасидан.
Ривоят сўзидир: қай бир замонда,
Олтин тахт соҳиби қай бир ҳукмдор,
Бир гул ўтирмишди равза – бўстонда,
Яъни, моҳирўй қиз, кундек ҳусндор.
Боғнинг деворидан мўралаб бир кун
Бир йигит қаради фақир ва барно.
Ногоҳ кўргани шу – қиз васли учун
Ул ширин жонини этгудай фидо.
Севги ғунча очди қиз кўнглида ҳам,
Юрак замирида бир ўт уйғонди.
Ҳар сафар икковлон хайрлашув дам
Икки дилда соғинч олови ёнди.
Умр ришталарин уламоқ аҳди
Қарорга айланди ошиқ-маъшуққа.
О, улуғ неъматдир севмоқлик бахти
Энг гўзал мавзудир порлоқ қўшиққа.
Бу аҳду-паймондан ҳукмдор воқиф
Ёмон қасам айтди жаҳолат аро.
Қизининг заъфарон рўйига боқиб
Бошлади риёкор оғир можаро.
Разолат кўр этиб жоҳил отани,
Шафқатни, номусни, орни унутди.
Ота қалби гўё ғазаб ватани,
Ниҳоят қотиллик измини тутди.
Ишқий армонини шеърга солган қиз
Отасин юзига тик боқиб ногоҳ
Ва ўлим олдида увол ва эсиз
Энг сўнгги лаҳзада шеър сўйлади, оҳ:
“Ишқ – умрга орзу, кўнгилга – армон,
Ишққа на тўсиқ кор ва на-да фармон,
Бошим этсалар-да танимдан жудо…”
Ғазабли тутоқди жоҳил ҳукмрон…
Шеърининг энг сўнгги Тўртинчи сатри
Соҳибжамол қизнинг бўғзида қолди.
Зулфиқор қинидан суғурилди-ю,
Ота ўз қизининг бошини олди.
Атрофни тўлдирди нола ва фиғон,
Бу оҳлар осуда элни уйғотди.
Сўнг ўзига келган ота ногаҳон
Қиз жасади узра фарёдда қотди.
Ўкириб йиғлади нолон ва аччиқ,
Аламдан бошини тошларга урди.
Ақл кирган эди ва кўзи очиқ,
У нажот қидириб зир-зир югурди.
Қайғу йўл кўрсатар бундай он, ҳайҳот
Топилур ғафлатда йўқолган маъно.
Элда яшар эди битта валий зот,
Аъмоли – каромат, ҳар сўзи доно.
Ота бирла она ғам оввораси
Бордилар ул улуғ зотнинг қошига.
– Айтинг, тирилтмоқнинг борми чораси,
Вужуд кўлоб бўлди кўзлар ёшига.
Соқолин тутамлаб сўз бошлади чол,
(Ташриф буюрмишди султоннинг ўзи):
