скачать книгу бесплатно
– Эсингдами, у чоғ фаромуш боқиб,
Мени кузатгани онам, рафиқам.
Онам, ёрим, ўғлим, нон, имон ҳақи,
Ўшанда сафларга кирганман мен ҳам.
– Ахир, бўладими буни унутиб,
Менинг ҳисобимда ҳар қизу ўғлон.
Зил кетаман ҳар гал ичдан қон ютиб,
Деҳқонми ё шоир берганида жон.
– Қўлда ўроқ деҳқон кўтарар хирмон,
Мўлдир ризқи рўзи, буғдой-арпаси.
Гоҳ бошоқлар бошин эгган елсимон,
Эсиб қолар ўша қирғин шарпаси.
– Бир вақт худди шундай кўтариб хирмон,
Паҳлавон бир йигит ўрарди ўроқ.
– Бу ўроқчи ўғлон: евқур навқирон
Ўшанинг ўғлидир, боққил яхшироқ.
Ўлим ўроғида дондай ўрилган
Уруш қурбонлари неча миллион бор,
Биз шундай яшайлик, токи урилган —
Илон бош кўтариб чиқмасин такрор.
Бир умр қалбларда доғ қолиб кетди,
Сенинг ҳам қисматинг бизга ҳавола.
Бу кун менинг жангчи ёшимга етди
Ҳув ўша бешикда сен кўрган бола.
– Ажабо, мўйсафид бобосин топган
Ширин болакайни танидим аранг:
Кўм-кўк майсаларда безавол чопган
Ўғлонинг ўғлони – сенинг набиранг.
– Жароҳатлар битар фароғат аро,
Ёдим кўзгусидан доғ кетмас бироқ.
Одамлар ва юртлар жанги ўз аро
Бу кўзгуни этар яна хирароқ.
Полкдошларим сафи тобора сийрак,
Музаффарлик куни – Тўққизинчи май,
Қуролдошлар ичра маъюсдир юрак,
Эгикдир бошимиз кимнидир топмай.
Давронлардан сўйла, армонлар барин —
Кимсан, ё нимасан, сўйлагил, Дунё?
– Йўқтиб фарзанду набираларин,
Ўзи ўлмай, тирик қолгувчи бобо.
– Сен биздан кейин ҳам қоласан бешак,
Букун баҳсимизда – қисматинг фоли.
Билмакни истайди ақл ва юрак:
“Биздан сўнг не кечар дунёмиз ҳоли?”
– Юксаклик даркордир учмоқ бўлса қуш,
Қўшиққа қалб керак, курашга – майдон.
Дунё, дунё эмас – маъносиз ва бўш
Гар тўлиб турмаса сен билан, инсон.
Ростдир: жон бир ҳасад зарбидан ҳалок,
Жангда кифоядир битта дайди ўқ.
Исёнлар, армонлар, тафаккур, идрок…
Бу бир занжирдирки, ҳеч узилиш йўқ.
Инсон зоти шундай: кимлар жангари,
Ким содиқ, ким хоин ва лоқайддир ким…
Хоҳ у жангда бўлсин, хоҳ жангдан нари
У билан давомим, бору йўқлигим.
Фарзандлар доғини ўйласам агар,
Бу доғ умр бўйи ўртайди, ишон.
На қора хат келган ва на хушхабар,
Қанча аскар кетган беному нишон.
– Нега беном аскар, номаълум нечун,
Ахир, номин айтиб куйларлар қўшиқ.
Бедор йўл пойлаган оналар учун
Беном аскар йўқдир, ўлган ўғлон йўқ.
Ўттиз йилдир жангдан қайтар чоғ сўнгги
Отилмаган ўқни сақлайман ҳамон.
Мана, соч-соқолга қиров ҳам қўнди,
У ўқ отилмасин, дейман, ҳеч қачон.
– Дайди ўқдан холи сен қайга ғойиб —
Кўздан қочирибман қай чоғ, қай замон.
Эй сен, аскар болам, мажруҳ ва ғолиб
Ҳайтовур, бағримда экансан омон.
– Бир лаҳза тин олгил бу фурсат сен ҳам,
Жангдан бошинг чиқмас, бўлдингки бино.
Бирга эслашайлик фақат беалам,
Полкдошимдай азиз, эй аскар Дунё!..
Муҳтарам ўқувчим, гувоҳ бўлдим ман,
Икки қадрдон дўст юзлашар эди:
Кўклам эртасида ҳорғин ва ўйчан
Аскар билан Дунё сўзлашар эди.
ҚАЛАМ
Муҳтарам муаллим Ҳоким Ҳошимовга
Китобли уй учун риё ёт,
Уй файзидир китобли токча,
Ҳар гўдакка муаллим ҳаёт.
Дер тутқазиб сирли таёқча:
– Мана қалам, сен дўст тутингил,
Одамийлик имлоси билан.
Олам гўзал, шодондир кўнгил
Қаламнинг бир имоси билан.
Болаларнинг сентябрь олди
Ҳаяжони бизга аёндир.
Бу – дунёда энг сара шодлик
Ва тенги йўқ пок ҳаяжондир.
Оқ қоғознинг ғуборсиз қати
Қаламгадир зор азал-абад.
Азал-абад бахтнинг сурати
Қаламдаги нур ила обод.
Бир олам бахт мурғак онгида
Энтикканча етти ёшлилар.
Сентябрнинг дастлаб тонгида
Мактаб сари чопар, шошилар.
Илҳомимга мадад бўлмоқда
Эътиқодим, ғоям, матлабим.
Қувон, бу кун бағринг тўлмоқда
Қадрдоним менинг мактабим.
Дердим шеърнинг каломи билан
Кимлигини сўрсангиз агар:
Қўлда сирли қалами билан
Ҳар биридир митти сеҳргар.
* * *
Ажаб, алланечук паришонхотир.
Қайга етаклайсан, о ёруғ ҳасрат?
Юракнинг тубида бир ёғду ётир,
Сенмисан ўша нур ва сир, Шеърият?
Осмонранг майсалар тутмиш жаҳонни,
Оҳиста қадам қўй, оҳиста қадам.
Ахир, шу осмонни, майса ва жонни
Асрай деб дунёга келмасми одам?
Чўпон қўлга олар сивизғасини,
Ҳар гал ёйилсин деб бадиҳа бир куй.
Шу ер фарзандининг пок нафасини,
Шоир, сен шеърингда яхшиликка йўй.
Қўшиқ кашфи билан яйра сўнг, қувон,
Ўзингни санагил энг бахтиёр зот.
Айтилмаган шеърдир бу севги, инон,
Ўқилмаган қизиқ китобдир ҳаёт.
Мулки муҳитларни кезмоқ-ку ният,
Гар толгудай бўлса шоирнинг тизи,
Келиб қўлларидан тутгил, шеърият, —
Толе ва севгининг бокира қизи.
КЎНГЛИМ БИЛАН СУҲБАТ
Рубоийлар
Белга боғланди-ю ғайрат камари,
Лоқайдлик шарпаси чекинди нари.
Қисқа сатрларга жо бўлди, не тонг,
Кўнглим билан узун суҳбат самари.
* * *
О кўнглим, дунёда кўҳна севги бор —
Борлиқ биносига метин пойдевор.
У-ку, хабарсиздир сен борлигингдан,
Унинг борлигидан сен бўл хабардор.
* * *
– Ишқ ҳайрати, балким, танҳо юракда,
Ҳайратомуз ишлар, балким эртакда?
– Сен қидирган ҳайрат қараб турибди,
Баҳорга ҳомила бўлган куртакда.
* * *
Гоҳ қуёшли, гоҳи булутли осмон,
Гоҳи имконлимиз, гоҳи беимкон.
Қуёш – нур, булут – дур ёмғирин туғар,
Заминимиз шундай ҳикматли макон.
* * *
Тилни тутиб турар, гапнинг сираси,
