скачать книгу бесплатно
Фәкыйрең нәүгъ гъәруси дүнде налә[234 - Фәкыйрең нәүгъ гъәруси дүнде налә – фәкыйрьнең туй бәйрәме елауга әйләнде.]
Гъәмендән әйләндүкчә аһ-у-налә[235 - Аһ-у-налә – аһ ору, үкереп еглау.].
Хыялы тарихның нәкъеше[236 - Тарихның нәкъеше – узган эшнең гәүдәләнеше.] улды,
Сүзе – дилдә[237 - Дилдә – дил: күңел, җан, рух; хәтер.], хыялы күздә калды.
Әйа дилбәр[238 - Дилбәр – гүзәл, чибәр; йөрәкләрне яулаучы.], мәнем халем әгяһи[239 - Халем әгяһи – хәлемне белүче.],
Булып тәшна[240 - Тәшна булу – омтылу, сусау.] фәкыйрьнең гяһи-гяһи[241 - Гяһи-гяһи – вакыт-вакыт, кайчакларда.].
Җамалеңне әгәр күрсәтсә Рәхман,
Күзем йагын[242 - Күзем йагын – күзем маен (күз нурын).] кыйлам мәрһәм[243 - Мәрһәм – җәрәхәткә, ярага сөртә торган май (бәлзәм).] ушал ан.
Нәчүкдер халең, и назик мәҗазем[244 - Назик мәҗазем – нечкә холыклым, назлым.],
Вә ликән[245 - Вә ликән – вәләкин.] бәндәмен – юкдыр гъиляҗем[246 - Гъиляҗ – чара; дәва.].
Төшебдер бер Ходайга ихтияҗым,
Теләймен: йәнә яндыргай сираҗым[247 - Сираҗ – шәм; яктырткыч.].
Газизем, и җаным [вә] миһребаным,
Дилем, җаным, тәмурым[248 - Тәмурым – тамырым, тамырларым.], остоханым[249 - Остохан – сөяк, сөякләр.]!
Ки мәгъшукым, гөлем, багым, бәһарем[250 - Бәһар – яз.],
Ата берлә анаңдин йадекярем!
Ки әй мәхбүб, әйа ширин зәбаным[251 - Ширин зәбан – тәмле тел, татлы тел.],
Карангу әйләдең рәушан[252 - Рәушан – якты, нурлы.] җиһаным.
Йөрәгем парәсе, кувәти җаным[253 - Кувәти җан – җан куәте, җан көче.],
Фида улсын бу тәндә сәңа җаным!
Ки мәгъшукым, мәне Мәҗнүн итебсән,
Әлифдик къәддемне[254 - Къәддем – буй-сыным, гәүдәм.] нун әйләйүбсән.
Бу халеми сәңа дидем сәр-а-сәр[255 - Сәр-а-сәр – баштан аякка, баштан ахыргача.],
Дәуа улгыл бу халемгә сән, и йар!
Морадыңны Хода кыйлсун кифайәт[256 - Кифайәт кыйлу – канәгатьләндерү.],
Башыңдин китмәсүн чәтре гъинайәт[257 - Чәтре гъинайәт – ярдәм чатыры (саклап тора торган зонт).].
Теләген һәр нәчүк булса, һәман бул[258 - Һәман булу – шулай ук булу.];
Яман телдин, яман күздин әман бул!
Бу дөньяда, ул дөньяда аби[259 - Аби – абны (аб – су).] тап,
Нә мәкъсудың – ки андин нигү[260 - Нигү – яхшылык, изгелек.] тап.
Яныңда гъәндәлиб[261 - Гъәндәлиб – сандугач, былбыл.] укыйа дәстан[262 - Дәстан – дастан; монда: мактау, мәдхия.],
Кәчсүн гомрең бәр(дәри?] багы-бөстан.
Ачылсын күңелүң[нең] нәүбәһари[263 - Нәүбәһари – нәүбәһар; иртә яз, яз башы; биредә: иртә яз кебек.],
Вирә Хакъ гъиззәте бәхт сад-һәзари[264 - Сад-һәзар – йөз мең.].
Сәхаби зыйльлең[265 - Сәхаби зыйльлең – ышык (булырлык) болытларың.] эчрә һәр нә ки вар,
Мәсуни, мәхфуз[266 - Мәсуни, мәхфуз – сакланган, исән-имин.] ула анлар, и йар!
«Башыңдадыр мамык калпак…»
Башыңдадыр мамык калпак,
Аякыңда читек-башмак,
Бәнем күңлем сәңа моштакъ[267 - Моштакъ – омтылучы; атылып, тартылып торучы.], –
Мәхрүм кыйлмасанә, җаный!
Йөзең рәушан, телең сөчек[268 - Сөчек – тәмле.],
Буең зифа, билең нәзек,
Кулыңдадыр көмеш йөзек, –
Гаҗәб һиммәт ирер, җаный!
Колакыңда көмеш алка,
Дәхи артыңдадыр тәңкә;
Морадыңдыр сәнең кемдә? –
Серең белдерсәнә, җаный!
Тәмам әгъзаларың төзек,
Кулларыңда һәм беләзек,
Ауазыңдыр дәхи нәзек, –
Чү былбыл ауазы, җаный!
Яратыбдыр сәне Алла,
Сүзем юкдыр сәңа әмма,
Безне һәм күңелдин салма, –
Бәйан әйлә әхуалең, җаный!
Беләкләрең сәнең аппак,
Өстеңдәдер йәшел күлмәк,
Морадымдыр сәне алмак, –
Бәйан әйлә әхуалең, җаный!
Морадымдыр ирешмәккә
Сәнең илә күрешмәккә,
Дәхи әхуаль сорашмакка, –
Хода нәсыйб әйләсен, җаный!
Йөзең рәушан, билең нәзек,
Бәнем гарзым[269 - Гарз (гъәрз) – үтенеч; теләк.] үзең күрмәк,
Күреп нәчеклекең белмәк, –
Бәйан ит әхуалең, җаный!
Ки исмеңдер сәнең фәлян,
Сәңа, җаным, кыйлам сәлам,
Догаларым сәңа салам, –
Мөбарәк җәмалең күрәм…
«Буең күрдем, дидем…»
Буең күрдем, дидем: «Әлхәмделилла[270 - Әлхәмделилла – Аллага мактау булсын.]!»
Йөзең күрдем – укыдым «къөль-һу-Алла».
Зирәк булсаң белерсең бу сүземне,
Фәһем кыйлып[271 - Фәһем кыйлып – аңлап, төшенеп.] саласән җан-күзеңне.
Гакыйль[272 - Гакыйль – акыллы кеше (акыл иясе).] улсаң, сүзем тот, и нигярем[273 - Нигяр – сын, санәм (табыну объекты).],
Сән ирерсән, җаным, бәнем сәүәрем.
Нәһар улса[274 - Нәһар улса – көндез булса (таң атканнан соң – көне буе).], һич чыкмыйсың исемдин,
Кичә ятсам, ки чыкмыйсың дөшемдин.
Бу хатымны йибәрдем бән пичәтләп,
Укыгайсән, җаный, боны хисаблап.
Бу хатымны кабул идеб ала күр,
Моңа каршы үзең дә хат яза күр.
Җаным, мәхбүбҗәмалем, заре әфгяр[275 - Заре әфгяр – зар белән җәрәхәтләнү, яралы күңел.],
Үләрмен, гакъибәт[276 - Гакъибәт – ахырда, ниһаять.], гамендә на-чар[277 - На-чар – чарасыз.].
Йибәрдем мәктүб итеп бу намәмне[278 - Намә – язу, хат; текст.] –
Белер өчен арада маҗәране.
Сәнең вәсъфың[279 - Вәсъф – очрашу, кавышу (сәнең вәсъфың – синең белән очрашу).] һәмишә күңлемездә,
Сарыйлык пәйда булды йөземездә,
Фиракъең утыйга көйәм сәр-а-сәр[280 - Сәр-а-сәр – баштанаяк.],
Кичә берлән бәңа көндез бәрабәр.
Әгәр күрсәм сәне, мәхбүбҗәмалем,
Китәдер күңлемдәге барча гамем.
Сәнең һиҗреңдә[281 - Сәнең һиҗреңдә – синнән аерылуда.] көйә тәнем-җаным,
Караңгыдыр фиракъеңдә җиһаным.
Морадым, мәкъсудым, күрер күзем сән,
Ничә елдин бирле сүләр сүзем сән.
Ничә елдин бирле җәһдеңдә әфгяр[282 - Җәһдеңдә әфгяр – сиңа омтылып җәфаланучы.],
Сән җан өчен гъәриблыкда герифтар[283 - Герифтар – дучар.].
Сәнең исмең телемдә, күздә – йәшем,
Ки гыйшыкдан дивана булды башым.
Ки чишмәдик йәш агадыр күземдин,
Халем белгел бәнем әйткән сүземдин.
Тоташ янды йөрәгем гыйшкъ утындин,
Качан булыр кысб сәүәр көн ботындин?
Бән улдым бу җиһанда мисл тутый кош,
Йөземә тулды күземдин акып йәш.
Сәнең гыйшкың янадыр бәгъремездә,
Бән булсамчы бу хальдә яныңызда.
Нәчә язсам да бетмидер бу сүзем,
Егъламакдин күрмидер ике күзем.
Сәнең кайгыңдин бән улдым бичарә,
Йөрәгем янадыр, аһ, нә чарә?!
Бу дәрдемгә[284 - Дәрдемгә – хәсрәтемә, чиремә.] дәуа итсен Ходаем:
Сәнең куеныңда булсам һәрдаим.
Сәне сәүдем биниһайә хәддин ашып[285 - Хәддин ашып – чиктән ашып.],
Янадыр җөмлә җисмем ут тоташып.
Сәне күрмәй халем юкдыр чыдарга,
Йитешде бу җаным тәндин чыгарга.
Торам кайгым белән, җаный, каралып,
Сәне күрсәм китә кайгым таралып.
Әйа җаным, буең сәнең зифа тал,
Йөзең рәушан, телең татлы сөчек[286 - Сөчек – тәмле, татлы, төче.] бал.
Сәнең исмен ирер мәңа мөляим,
Сәне бәңа бирер микән Ходаем?
Әгәр бирмәсә сәне Алла бәңа,
Әҗәл бирсен мәңа вә йаки сәңа!
«Үзең анда тик торасән…»
Үзең анда тик торасән,
Фәлянә, пәри наз илә[287 - Пәри наз илә – пәри (кызларыча) наз белән.],
Сурәтең дөшемә керер,
Фәлянә, пәрваз илә[288 - Пәрваз илә – очып йөргән хәлдә, очкан килеш.].
Сандугач-былбылдай кеше
[Сайрыйдыр] аваз илә,
Укый да көлә, бакубән
Бу хатка пөр наз илә[289 - Пөр наз илә – бик назланган хәлдә.]…
Күз дә кашың уйнаша ла,
