скачать книгу бесплатно
Көләрмен мин, елый дошман,
Бәнем бәхтем ачылганда,
Йөрәгенә төшә[р] хәсрәт,
Утый бездә басылганда.
«Сәламдин гайри сезләргә сүзем юк…»
Сәламдин гайри сезләргә сүзем юк,
Моны язган: сүзе монда, үзе юк.
«Иген икмәк бирер икмәк…»
Иген икмәк бирер икмәк,
Белеп иксәң, бирер күпләп.
«Кунак булдык түреңездә…»
Кунак булдык түреңездә,
Зикер әйтик үзеңезгә:
Иман нуры йөзеңезгә,
Нур балкысын йөзеңездә!
«Әгәр багында булса гөл эрйасы…»
Әгәр багында булса гөл эрйасы[102 - Гөл эрйасы – гөлләр клумбасы, чәчәклек.],
Кайчан булгай чырагының зыйасы[103 - Чырагының зыйасы – шәменең яктысы, нуры.].
«Кил, и талиб…»
Кил, и талиб[104 - Талиб – укучы, шәкерт.], гыйбрәт илән күзең ач,
Мәхәббәтсез кешедән бик ерак кач!
Әгәр үткәрмәсәң анда сәламәт,
Колын, риза улмас рузый кыямәт[105 - Рузый кыямәт – кыямәт көне.].
«Туганлык кадрене белсә – туган ул…»
Туганлык кадрене белсә – туган ул,
Әгәр белмәсә – бер ачы суган ул!
«Килсен җөмлә берлә түрә вулыстан…»
Килсен җөмлә берлә түрә вулыстан,
Курыкмыймын мин вә дәхи урыстан!
«Йакутлар табыладыр вакыт берлән…»
Йакутлар табыладыр вакыт берлән,
Вакытлар табылмайдыр йакут берлән.
«И кояшым, чыгармусән болытдин?…»
И кояшым, чыгармусән болытдин?
Алырмусән бәне бу ялкын-утдин?!
II
«Тотынышып кулың кулга…»
Тотынышып кулың кулга,
Үзең кергән сары тунга,
Кая киттең болай, хәзрәт,
Абыстайны салып уңга?
Үзең түргә утыргансың,
Ауызыңны тутыргансың,
Төгәл кәефне коргансың,
Абыстай утырып уңга.
Сәнең өчен тавык чалган,
Суган, балтырганын салган,
Сән әйткәч, чакырып алган,
Егермесен сатып унга.
Качырма сән бу форсатны,
Чәеңә сал бауырсакны,
Тутыр бик яхшы корсакны,
Икенче калмасын соңга.
Сәңа атап тавык суйгач,
Ашап-эчеп тамак туйгач,
Кесәгә ун тиен кунгач,
Чәй эчеп төн буе кунма.
Ләкин, мулла, онытма сән,
Бу ашларга кызыкма сән,
Ки алдыңа сызыкла сән;
Мужиклар да бизәр соңра.
Сауыт-саба ышылдамас,
Бу коймаклар чыжылдамас,
Дәхи хәлвә хышылдамас,
Ки акча юк, ди-ди, онга.
Абыстай да сөйми башлар,
Катаңны да өстеңә ташлар,
Чытык йөзләр, түбән кашлар, –
Чакырмыйлар нигә шунда?
Торып иртә битең югач,
Ашык-пошык намаз кыйлгач,
Берәр ашка баруны сән
Үзеңә зур бәхет сандың[106 - Сандың – санадың, исәпләдең.].
Абыстай берлә икәүләп,
Мужикның сыртып игәүләп,
Тавык, күркә, казын ашап,
Ки кайтып йокыга талдың.
Тавык төштә тары күрә,
Сәнең дә ашларың керә,
Йокыңда сөйлисең нигә:
«Абыстай, чык, кеше керә!»
Чакыручы түгел икән,
Бу бары төш кенә икән,
Күп ашап саташып шулай
Төшеңдә сөйлисең икән…
* * *
Катаң бозга катып беткән,
Ки чаңгыдай шуып киткән,
Абыстайны да сән сөйрәп,
Кай арада барып җиткән?!
* * *
Агайга сән сада салдың[107 - Сада салдың – тавыш салдың, хәбәр җибәрдең.], –
Өйдәме? – дип, хәбәр алдың,
Икәү бергә йөреп ашка,
Гомергә көлкегә калдың!
«Киез итектә һич зарар юк…»
Киез итектә һич зарар юк –
Казандин алуга кигән.
Шакирҗан, бик һауаланма:
Үзең тычкан итен йигән[108 - Йигән – ашаган.]!
«Бу сүзне кара «Мишкят» дин…»
Бу сүзне кара «Мишкят» дин,
Яки сора ишек катдин.
«Күркәленең картлары…»
Күркәленең картлары,
………………………….лары
Бу Кандалый шәкертен
Куркытырсыз, әкертен!
«Бүген без утырдык хушлап…»
Бүген без утырдык хушлап,
Ишан сагышын сагышлап,
Сезнең рухыңызга багышлап,
Теге якта Урайкинда.
Ишан хәзрәтне мәдехләп[109 - Мәдехләп – мактап.],
Ишан сохбәтен[110 - Сохбәт – сөйләшеп утыру, әңгәмә.] сагышлап,
Ки мәрхүмләргә багышлап,
Гүләйт итдек Урайкинда.
«Алдар Чумай – агадин ага…»
Алдар Чумай – агадин ага,
Ник йөри ягадин яга?
Ишан биргән, имеш, сага,
Шуның өчен йиңел чаба.
«Әгәр эчсә кызыл кандик винаный…»
Әгәр эчсә кызыл кандик винаный,
Янымдин китмидер сукмый-кыйнамый.
«Тра-ля-ля-ля, тра-та-та…»
Тра-ля-ля-ля, тра-та-та,
Сбижий бинек[111 - Бинек – себерке (русча – веник).] вә кайнар су
Сырхауларны тарата.
«Сәлам ул сын сезә, мелла Рауилә…»
Сәлам ул сын сезә, мелла Рауилә,
Ки ултырсаң да йар илә,
Бу угъланның сорауилә[112 - Сорауилә – соравы илә (белән).]
Безгә күндер пырауилә.
17 маһи рәҗәб[113 - Маһи рәҗәб – рәҗәб ае.]Габ-р Кандалый.
«Сән тәнауел биррәли…»
Сән тәнауел биррәли[114 - Тәнауел биррәли (тәнавел бир әле) – ашарга, ризык татырга бир әле (кунакка чакыр әле).],
Онытмадыңмы ани?
Хастә тайдин башка итне
Тапмадыңмы, йа гъәни[115 - Гъәни – бай, хәлле кеше.]?!
«Че хушемән мийайәд тарильдә орех…»
