скачать книгу бесплатно
Ишет, тыңыла, кыз, ишет,
Ки бер үгетемне биш ит,
Киңәшдән чыкмый бер эш ит,
Күр улмайым[368 - Күр улмайым – сукыр булмаем (булмыйм).] дисәң, аппак!
«Бу сүзләрне ишетүбән…»
Бу сүзләрне ишетүбән,
Нәсыйхәт ал, и туганым:
«Мәңа дә ошбу кызлардик
Бәля салмасын Уганым[369 - Уганым – Тәңрем, Ходаем.]!»
Язып хат өстенә хатлар,
Күтәрдем күп яманатлар;
Күп үк өшәндереп атлар
Ни юлга китде куганым?
Бире торып да биресең,
Кире торып да киресең,
Нидән соң бәңа килмисең? –
Сөйләшсәнә, и туганым!
Изеп карасу балчыкны,
Йөреп атым да талчыкды;
Бәне кечкенә мальчиктый[370 - Мальчиктый – мальчиктай, бала шикелле.]
Күрмәдең һич, и туганым!
Сүземне саймадың чынга[371 - Саймадың чынга – санамадың чынга.],
Ки бер җавап да юк унга;
Калып торган кеби тынга,
Тик утырдым, и туганым!
Дидем, бик күп сәне кыстап:
«Сөйләшергә вакыт, кыз, тап!»
Вә ләкин ялгызың йоклап,
Гафил калдың, и туганым!
Күңелеңне куеп дилгә[372 - Дилгә – йөрәккә, күңелгә.],
Үзең килсәң иде мингә,
Ки мин улсам иде сингә,
Ни соң булыр, и туганым?!
Бу гафиллек, и душа мой,
Ки һич күңелгә ошамый,
Күңелемдән дә бушамый,
Бу килмәс дип, и туганым!
Инәлдем дә бугай аша[373 - Инәлдем дә бугай аша – артык инәлдем бугай.],
Инәлмәсәм, йөрәк таша;
Җәелде бик, чыгып фаша,
Бу телләрдә, и туганым!
«Дөшән сагъәтдә күңлемә…»
Дөшән сагъәтдә күңлемә[374 - Дөшән сагъәтдә күңлемә – исемә төшкән сәгатьтә.]
Сәне күрмәк деләр күңлем;
Гаҗәб мөмкинмедер, җаным?
Сәне күрмәк деләр күңлем[375 - Деләр күңлем – беренче очракта: күңелем теләр; икенче очракта: күңелемне телер (кисәр).]!
Нә дәклү карным ач улса,
Туяр бер лөкъмә йимәкдин;
Вә илля[376 - Вә илля – вә әмма, тик, ләкин.] күзләрем туймаз,
Туганым, сәне күрмәкдин!
«Мөнаҗәтне яза-яза…»
Мөнаҗәтне яза-яза,
Каләм тоткан кулым тала.
Күземдин канлы йәш ага –
Хәсрәтеңдин, әйа җаным!
Асыл кошны тотар идем,
Тирәк төбенә [лә] кунса;
Сагъәт саен күрәр идем,
Сән җаныйдин әмер булса.
Сәлам яздым сәнең артдин,
Сәне күрмәклекем сартын[377 - Сәне күрмәклекем сартын – сине күрмәклегем өчен.].
Иякләрең кызыл алтын –
Ушал кыйлмыш сәне Мәүля[378 - Ушал кыйлмыш сәне Мәүля – сине Ходай шулай яраткан.]!
Күн итекдер аягымда,
Көмеш йөзек бармагымда,
Йәшләр түгел – кан елаймын
Сәне сагынган чагымда.
Гозер сүзем шулдыр, җаный:
Бүтән йарга дашлап китмә;
Бу мөнаҗәт барып йиткәч,
Сүләшүгә мохтаҗ итмә.
Биек мәсҗед манарасы,
Ялтырыйдыр тәрәзәсе,
Бу дөньяда кауышмасак,
Утта янсын заманасы.
Иртә торып тышка чыкдым,
Кошлар очты оядин ла,
И җаныем, бергә сорыйк
Кауышмакны Ходадин ла…
«Бәнем җаным сәнең җаның имәсме…»
Бәнем җаным сәнең җаның имәсме,
Бәнем җаным сәңа кабул имәсме?
Сәнең җаның бәнем корбаным улсын,
Кулың – ястык, сачең юрганым улсын!
«Җөмлә гөлнең нуры китә…»
Җөмлә гөлнең нуры китә,
Сачак вакытлары үткәч;
Матур кызның кадре китә,
Егерме йәшенә йиткәч.
Җиһан багълары ки нурлана,
Җөмлә гөлләр сачак аткач;
Бәнем күңлем тынычланыр,
Сәнең куйн гынаңа яткач!
«Сурәтең дөшемә керер…»
Сурәтең дөшемә керер,
Дөшем эчрә күзем күрер:
Күз алдында биеп йөрер,
Терәп күксен[379 - Терәп күксен – күкрәген киереп.], идеб рәкъкас[380 - Идеб рәкъкас – биеп (төгәлрәк: биюче кебек итеп).].
Ки куркам бу сурәт-нәкъши,
Бер йиңел улмасын бәхши[381 - Бер йиңел улмасын бәхши – бер җиңел (төш) бүләге генә булмасын.],
Дивана булмасам яхши, –
Кидеп гакълым, булып гъәувас[382 - Гъәувас – суга чумучы (водолаз).].
Тагъ-таш, сәхралар кичеп,
Йитәр идем сәңа очып,
Ятыр идем сәне кочып,
Ки куйныңда булып гъәувас.
Гашыйк-мәгъшук табышубән,
Агызларны кабышубән,
Кочышубән, очышубән
Улышамыз икәү мәгъас[383 - Мәгъас – гөнаһлы.].
Иляһи, ошбу матурга
Нәсыйб ит бергә ятырга,
Үбеп агъзыны татырга,
Ки куйнында булып гъәувас!
«Ки бән яздым сәңа, җанкәм, ничә хат…»
Ки бән яздым сәңа, җанкәм, ничә хат,
Бәйан итдем ничә хатда ничә кат:
Оемагыл эчеп гъәфләт[384 - Гъәфләт – ваемсызлык.] шәраби,
Заигъ үткәрмә әйаме шәбаби[385 - Әйаме шәбаби – яшьлек көннәрен.].
И бәгъидә[386 - Бәгъидә – биредә: ерактагы кул җитмәс яр.], сәнең хәзер бу чакда
Үбеп-кочып сәүәр вактың кочакда.
Сафадин[387 - Сафадин – рәхәт чигүдән.] дөньяның зәүкъен[388 - Зәүкъен – тәмен, ләззәтен.] алырсың,
Гомернең үткәнен тоймай калырсың!
Ки былтырдан бире нишләп торамыз?
Нә файда әйләдек? Нә эш кырамыз?
Ки бән көтдем сәне, сән елны көтдең,
Бәнем чөн саргаеп, шәт, сән дә бетдең?!
Сәне сәүдем, тотышлый уңга ишдем,
Табып хәйлә, сән аны сулга сүтдең.
Бән әйтәмен, җитим диеп бу дуска,
Сән әйтәсең: «Йөри бу – гакълы кыска!»
Фәлянә, әй, сәне бик сәүде күңлем,
Сәнең күңлеңне белмәзмен, и сеңлем!
Мәхәббәтдин сәңа вар ирде дәрдем,
Сорарга бер тоташ нийәт идәрдем.
Ишеткәчдин, исем дә китде лә, ух:
Дидем, уф Алла, калдым алмыйча ук!
«Ух» ормакда янар икән йөрәкләр,
Дәуасын тапмады бик күп зирәкләр.
Табыла дөньяда бик күп кирәкләр,
Шәкерткә килгән кызлар тик сирәкләр.
Алар ташмы икән, әллә тимерме?
Гомердә бер генә йомшап, килерме?
Язып, ун хат җибәрдем йә егерми,
Укымыйсың микән, күзең йә күрми?
Язамын күп, эчемдин гамь бушар дип,
Бу күп сүз эчрә бер сүзем ошар дип.
Ки бән вардым сәне сөеп, алам дип,
Ки сән бәне кудың тиле малайдик.
