скачать книгу бесплатно
Ушал ирдер ки рәхманый[542 - Рәхманый – рахманныкы, ягъни Алла юлындагы кеше.]!
Намаз кыйлса, алып таһрәт,
Булубән анда ул шөһрәт;
Бу эшләргә йөзең үгрәт –
Булырсән чөн ки рәхманый.
Зирагъәтдән[543 - Зирагъәт – игенчелек, иген игү.] әгәр кайтса,
Тиз үк хәляленә әйтсә,
Ки комганга суын салса:
«Намазга вараем, җаный!»
Кәләше анда су койса,
Торубән һәм возу кыйлса,
Намазга мәсҗедә варса,
Ки мондин яхшысы къәный?
Ки бәгъзеләр надан булса,
Галимләргә коллык кыйлса,
Тагъәт[544 - Тагъәт – буйсыну (Аллага); дини йолаларны үтәү.], коллыкны күп кыйлса,
Галимләрдин сайуң[545 - Сайуң (санаң) – санагыз.] аный!
Берәүләр гәр галим булса,
Кяһиллек[546 - Кяһиллек тагъәте – ялкаулыкка, үшәнлеккә баш ию.] тагъәтен кыйлса,
Үзе кешегә «кыйл» дисә,
Монафикъ[547 - Монафикъ – икейөзле.] дип белгел аный.
Әгәр хөкме Хода улса,
Галим бер дөхтәри[548 - Дөхтәри (дөхтәрне) – кызны.] алса,
Үзенең нәсыйбы улса,
Ниләр дийәм – ишет аный!
Дәйүр: «Җаный, бирү килгел,
Оекым, читекем алгыл,
Килеп янымда ултыргыл, –
Кушылдырды бези Алла!»
Укыгай ул торып намаз,
Кыйлып ул мәүляйа нийаз[549 - Мәүляйа нийаз кыйлу – Ходага ялвару.]…
………………………………………
Дир ул хәмед-сәна кыйлса[550 - Хәмед-сәна кыйлу – мактау, олылау сүзе әйтү.],
Аңа хушнуд[551 - Хушнуд – риза, канәгать.] булыр Алла.
Дәйүр: «Җаный, тиз үк булсаң,
Самавыр ярагын[552 - Ярагын – әзерлеген.] кыйлсаң,
Китереп сөфрәйә куйсаң,
………………..будыр җаный».
Дилваз[553 - Дилваз – яхшылап, матур итеп.] ярагыны кыйлып,
Бер-беригә күз[ен] салып,
Ки чәйнеккә чәен салып,
Диеп ул: «Әлхәмделилла,
Кушылдырды бези мәүля,
Китер бал, чәй, лимун тагы,
Куең һәм сөфрәгә[554 - Сөфрә – ашъяулык.] аный…
……………………………………»
Утырыр ике[се] алда,
Самавырны алып алга,
Сузарлар кулларын балга, –
Ки мондин яхшысы къәный?..
Салубән күзләрә күзне,
Тәбәссем[555 - Тәбәссем – елмаю.] берлә дир сүзне,
Көлешеп дийәрләр сүзне:
«Ки кушды безне ул мәүля!»
Галим булса, булыр дәүләт,
Нәдан [булса], булыр зилләт[556 - Зилләт – түбәнлек, белемсезлек.],
Әгәр сән эстәсәң гыйззәт,
Дигел [сән]: «Бир[ер] ул, Алла!»
Наданга сән әгәр варсаң,
Берәүне сәүмәен алсаң,
Ки бер гъише нуш кыйлсаң[557 - Гъише нуш кыйлсаң – типтереп калсаң (алдануны татып карасаң).] –
Ки үлмәкең ирүр әфзаль[558 - Әфзаль – өстен.].
Гыйлем йарны сәүеб алсаң,
Аның илә самит торсаң[559 - Самит торсаң – кычкырышсыз, ягъни тыныч торсаң.],
Ике мәгъшук гомер сөрсәң –
Бусыдыр, бел, җаный, әүля!
Ки наданга берәү бармак –
Үзене зиндана салмак,
Ки хәсрәтдер уйлә[560 - Уйлә – шулай.] кыйлмак, –
Ки кушмасын берүк Алла!
Хода кушса ушал йарга,
Мәхәббәт дөкәнсә[561 - Дөкәнсә – бетсә.] анда,
Аның илә мосахибдән[562 - Мосахибдән – иш һәм әңгәмәдәшлектән.]
Ки әфзаль зиндани, Алла.
Мәхәббәт йебе киселсә,
Әгәр салкын йиле иссә,
Ки дә әйтсен ушал дәмдә[563 - Ки дә әйтсен ушал дәмдә – әйтсен ки шул чакта.]:
«Сыгынырмын сәңа, Алла!»
Үз-үзеңә моны сүзлә,
Ки дәрман дәрдеңә[564 - Дәрдеңә – чиреңә, кайгыңа.] эзлә,
Китәр юлыңны сән эзлә, –
Үзеңә тиң бирүр Алла.
Өзелеп, егълайу калсын,
Үзедик мәҗнүнне алсын,
Малы-мөлке ута янсын –
Котылдырсын берүк Алла!
Сәүешмәклә кулын салмак,
Ки ләбендән пусә кыйлмак[565 - Пусә кыйлмак – үпмәк, үбү.],
Аның нәхренә[566 - Нәхренә – муенына.] кул салмак
Ирүр, бел, ләззати алма[567 - Ләззати алма – алма ләззәтләре.].
Ки галимдәй хәбәр килсә,
Ата-анаң аңа вирсә,
Мәһәрә[568 - Мәһәрә – мәһәргә.] керәнләр салса, –
Аны кабул әйләгел, җаный!
Әгәр сән наданга варсаң,
Барып таш бота керсәң,
Мәхәббәтсез билә торсаң –
Суган булыр сәңа алма!
«Колак тотып ишет, җаный…»
Колак тотып ишет, җаный,
Идәем бер хикяйәти,
Сәңа гашыйк улып тәкый, –
Фида җаным сәңа, җаный!
Яратыбдыр сәне ул Хакъ,
Ки ак йакут кеби һәм ак,
Йөзеңә салды күп рәүнәкъ[569 - Рәүнәкъ – нур, яктылык; монда: гүзәллек.], –
Фида җаным сәңа, җаный!
Йөзеңне әйләде гөлтик,
Сачеңне игде сөнбелтик,
Үзеңне итде былбылтик, –
Фида җаным сәңа, җаный!
Йөзең биңзәр[570 - Биңзәр – охшар.] тулар айа,
Күрәнләр хур диеп сайа[571 - Күрәнләр хур диеп сайа – күргәннәр хур дип исәпли (саный).],
Сәңа биңзәшле кыз кайа? –
Фида җаным сәңа, җаный!
Йөзең биңзәр кызыл ләгълә[572 - Ләгълә (ләгългә) – асыл ташка (алсу һәм кызыл төстәге ташка).],
Йөзеңдән нурларың агъла,
Күрәчәк күзләрем чагъла, –
Фида җаным сәңа, җаный!
Гаҗәб ләтыйф дорыр[573 - Ләтыйф дорыр – матурдыр, күркәмдер.] җисмең,
Мәгълүм дор[ыр] сәнең исмең,
Йөрәгем бәгърене кисдең, –
Фида җаным сәңа, җаный!
Билең нечкә, нәзек дорыр,
Буең зифа, төзек дорыр,
Җиһан эчрә[574 - Җиһан эчрә – җиһан эчендә: җиһанда, дөньяда.] аз ук дорыр, –
Фида җаным сәңа, җаный!
Билең нечкә, буең һәм төз,
Төсең саф, гөл кеби йөз,
Әгәр дисәң иде бер сүз, –
Фида җаным сәңа, җаный!
Матурлык исмене алдың,
Хәлаикъ эчрә[575 - Хәлаикъ эчрә – халыклар эчендә, кешеләр арасында.] дан алдың,
Зөләйха урнына калдың, –
Фида җаным сәңа, җаный!
Сүзем язылды күп төрле,
Тагы да әйтәем берне:
Кабул итәрмүсән серне? –
Фида җаным сәңа, җаный!
Килермүсән бәңа үзең?
Дәхи кашың, кара күзең,
Бал-шикәрдин датлы сүзең, –
Фида җаным сәңа, җаный!
[Әгәр кал]сам сәне алмай,
Ки куйныңа керә алмай,
Ботыңны ботыма салмай, –
Фида җаным сәңа, җаный!
[Сә]лам яздым сәнең артын,
Сәне сәүмәклекем сартын[576 - Сартын – өчен, хакына.];
Яңакларың кызыл алтын, –
Фида җаным сәңа, җаный!
Сәлам яздым каләм кашка,
Ки сәүмәкдә эшем башка,
Чыкармагыл серне фашка, –
Фида җаным сәңа, җаный!
[Әйа] җаным, ки бел халем,
Җана гыйшкъ утына җаным,
Тәнемдә калмады каным, –
Фида җаным сәңа, җаный!
