скачать книгу бесплатно
Дәйүр ирде: «И Ләйле лә! И Ләйле!»
Дәхи борын заманда үтде Фәрһад,
Ки Ширин атлы кызчөн итде фөрйад[464 - Итде фөрйад – елады, агълады.].
Барысы да җиһанга килде-кичде,
Бу дөньядин ахир бер көнне күчде.
Ки мән дәхи бу арага тезелдем,
«Бәдигам!» – дип өзелдем лә, өзелдем!
Буш үткәрмә, Бәдига, бу бәһари[465 - Бәһари – бәһарне: язны.],
Матур чаклари һәм ләйле-нәһари[466 - Ләйле-нәһари – төн һәм көннәрне.].
Ки гыйш-гыйшрәтдә булубән бу чаклар
Сафалар сөрәдер бик күп кочаклар.
Бу дөньяга таянмау, и Бәдига,
Вафасыздыр, зәуаледер сәригъә[467 - Вафасыздыр, зәуаледер сәригъә – ышанычсыздыр, ахыры (бетүе) исә якын (тиз үтүчән).].
Баралсаң мәндин артыкка ярый ла:
Сәнеңтик сайлаган – сазга тарый ла!
Җәмалең берлә мактанма, Бәдига,
Ки бәндәсән: ничекдер ул талигъә[468 - Талигъә – бәхет.]?
Җәмал дәхи китә торган буяутик,
Китәр тиздән кояш төшкәч кыраутик.
Мәни ташлап, күтәрмә бер дә борның:
Йәшем төшсә, һич уңмас барган урның!..
«Сәламулла күземнең карасыйга…»
Сәламулла[469 - Сәламулла – Алланың сәламе.] күземнең карасыйга,
Җигәргүшәм[470 - Җигәргүшәм – бавырым кисәге, бәгырем.], йөрәгем парәсыйга.
Ике күзем нуры, җаным Бәдига[471 - Бәдига – күркәм, гүзәл, тиңсез; татлы телле; хатын-кыз исеме.],
Тәнем, рухым, рәуанем мәкъсадыйга[472 - Рәуанем мәкъсадыйга – юнәлешем максатына.].
И фәлян иленең шәмсе вә маһы[473 - Шәмсе вә маһы – кояшы һәм ае.],
Ничек тими сәңа гыйшкымның аһы?
Исем китәр ки сән абызтутыйга:
Бәне салдың Зөләйханең утыйга.
Һауаланган булып, гакълымны йуйдың[474 - Йуйдың – җуйдың.],
Бәне мәхрүм идеп хәсрәткә куйдың.
Һауаланган сәнең кебек ничәләр,
Егълып, гомре вар[475 - Гомре вар – гомере барынча, бар гомеренә.] хәсрәт чигәләр.
Кеше үз-үзенә гәр салса бәла,
Җиһан халкы җыелса, белмәс ала[476 - Җыелса, белмәс ала – җыелса да, ала белмәс (бәладән ала алмас).].
Сәне белгән идем тугъры үземдик,
Сүзеңә дә инандым үз сүземдик…
Сәнең сүзең икән ялган катышлы:
Күңелгә булмады бик үк ятышлы.
Бәне ничек ишегеңдин сөрәсең?
Үзең дә һәм аны бер-бер күрәсең:
Сәнең кебек күтәргәнләр борынны
Сирәк буладыр уңдырган урынны.
* * *
Баралсаң бәндин артыкка – ярый ла,
Сәнеңдик сайлаган – тазга тарый ла.
Бәне ташлап, күтәрмә бер дә борның,
Йәшем төшсә, ки һич дә уңмас урның.
Йә алдалап, үзеңне бер мут алсын,
Утырыр йиреңне, баргач, ут алсын!
«Сәламулла йөрәгем парәсыйга…»
Сәламулла йөрәгем парәсыйга,
Тәнем рухы, күземнең карасыйга.
Сәлам, и куәти рухы рәуаным[477 - И куәти рухы рәуаным – и җанымның ургылып торган куәте.],
Сәлам, и дилбәри җан-у-җиһаным[478 - И дилбәри җан-у-җиһаным – и җан һәм дөньялыгымның иясе (гүзәл хуҗасы).]!
Сәлам, и миһербани дилнәуазем[479 - И миһербани дилнәуазем – и миһербанлы (шәфкатьле) күңел юатучым.],
Сәлам, и бостанә сәрвийе-назем[480 - И бостанә сәрвийе-назем – и бакчалардагы назлы сәрвием.]!
Сәлам, и лаләи руй гөлгъөзарем[481 - И лаләи руй гөлгъөзарем – и лалә йөзле алсу йөзем.],
Сәлам, и куәти җан-у-бәһарем[482 - И куәти җан-у-бәһарем – и җанымның һәм (тормыш) язымның куәте.]!
Бәңа сәнсез бу эчкәнләр кызыл кан,
Бәңа сәнсез ачыйгъ ирер сөчек җан.
Бәңа сәнсез газаб ирер бу рахәт,
Бәңа сәнсез йөрәкдә мең җәрәхәт.
Бәңа сәнсез хәрәм ирер бу сохбәт[483 - Сохбәт – сөйләшү, әңгәмәләшү, серләшү.],
Бәңа сәнсез бу сохбәтләр чү михнәт[484 - Чү михнәт – михнәт шикелле.].
Бәңа сәнсез мөсыйбәтдер[485 - Мөсыйбәтдер – бәхетсезлектер.] мәгъишәт[486 - Мәгъишәт – тормыш, яшәү, тереклек.],
Бәңа сәнсез мәгъишәтләр мәшәкъкъәт.
Сәнең гыйшкың белә ахир үләрмен,
Фиракъең[487 - Фиракъең – аерым булуың, аерым торуың.] утыйда әксәр[488 - Әксәр – бик, күп, көчле.] көйәрмен.
Кыйлыбдыр такъәтем такъ иштийакың[489 - Кыйлыбдыр такъәтем такъ иштийакың – сиңа көчле мәхәббәтем теләге тәкатемне (сабырымны) җуйды.],
Ки үртәр хәстә җанымны фиракъең.
Эчәрмен ширбәти һиҗран[490 - Ширбәти һиҗран – аерылу ширбәте.] һәмишә,
Фиракъида күзем гирйан[491 - Күзем гирйан – күзем йәшле.] һәмишә.
Сәнең йадың[492 - Сәнең йадың – сине йад итү белән.] белән гөлзар[493 - Гөлзар – гөлбакча, чәчәклек.] ачылыр,
Сәне күрмәй йөрәкдә кан сачылыр.
Мән, и бидил[494 - Бидил – шәфкатьсез, каты бәгырьле.], сәне къәндин[495 - Къәндин – кайдан, кайда.] күрәрмен? –
Фиракъең утында бисйар көйәрмен[496 - Фиракъең утында бисйар көйәрмен – синнән аерылу утында бик көярмен.].
Сәламулла йөрәкем парәсыйга,
Тәнем рухы, күземнең карасыйга!
«Каләм язды бераз монча кәлями…»
Каләм язды бераз монча кәлями[497 - Кәлями – кәлямне: сүзне.],
Кабул идеп ала күргел сәлами.
Боны яздым сәне гайәт сәүгәндин,
Ки гыйшкың утыйла эчем көйгәндин.
Гафил улма, сүзем тот, и нигярем[498 - Нигярем – гүзәлем, чибәрем.],
Ике гыйшык онытмас бере-берен.
Мәгъшукый җан, күзләрем күрде сези,
Шул замандин хәйран әйләде бези.
Күзләрем күрде – сезә улдым биһуш,
Имди сәнсез күңлем һич улмаз хамуш[499 - Хамуш улмаз – телсез, тыныч булмас.].
Җәмалең хур кебидер, күзләрең нур,
Кыйла күрмә висалеңдин[500 - Висаль – кавышу, күрешү, очрашу.] бәни дур[501 - Дур – ерак.].
И җаным, кыйл бәнем сүземи кабул,
Шаде-харәм[502 - Шаде-харәм – шатлыклы; күңелле.] әйләгел, кыйлма мәлүл[503 - Мәлүл – күңелсез, боек; кайгылы.].
Әйа мәхбүб[504 - Мәхбүб – сөекле, сөйгән яр.], тутый кош сән җиһанда,
Бәнем илә күрешсәнә ниһанда[505 - Ниһанда – аулакта, яшерен урында.].
Күңелдин чыккусы юкдыр хыялың,
Дәрига[506 - Дәрига – үкенеч, кызганыч.], күрмәдем ширин җәмалең.
Сәлам улсын сәңа, фәлян, ки бәндин,
Ки мондин соң көтәрмен мән дә сәндин.
Робагыйлар чыкарып яздым хатый,
Язмаз ирдем бу хатымны – гыйшкым катый.
Мәгъшукый җан, сән кабул кыйлсаң бәни,
Җан-дилилә[507 - Җан-дилилә – җан-күңел илә.] бән кабул кыйлдым сәни […]
Ирсаль әйләдем[508 - Ирсаль әйләдем – җибәрдем, күндердем.] сезгә бән бу хатый,
Тауил гомер рузый кыйлсын Ул бакый[509 - Тауил гомер рузый кыйлсын Ул бакый – Ул (Алла) мәңгелек озын гомер бүләк итсен.] […]
Фида улсын сәңа һәм җөмлә малым,
Дәригъ итмәм[510 - Дәригъ итмәм – кызганмам.], теләсәң дәхи җаным.
Ошбу хатка исмеңезне язмадык,
Язар ирдек, гайреләрдин базмадык.
Мәгъшукый җан, сәнең исмең, фәлянә,
Сәне бәңа рузый кыйлсын[511 - Рузый кыйлсын – бүләк итсен, багышласын.] бер Алла.
Бу сүзләрдин морад нәдер – аны бел,
Сәүәр ирсәң, ишарәтне бәйан кыйл.
Ошбу сүзне халка изһар әйләмә[512 - Халка изһар әйләмә – халыкка белдермә.],
Хатыңызны бездән ниһан әйләмә[513 - Ниһан әйләмә – яшереп тотма (ягъни: безгә җиткез).] […]
Кабул күрсәң, хатыма каршы хат яз,
Кабуллыкны эчендә аңлатып яз.
Әгәр япсаң[514 - Япсаң – яшерсәң (капласаң).] кешенең бер гайбене,
Ходай япкай сәнең һәм гаебеңне.
Гөнаһ, гаеб – бәндә[ләр]нең эшидер,
Кирәк кызлар, кирәк егет эшлидер…
«Бу хатымны кабул итеп аласың…»
Бу хатымны кабул итеп аласың,
Кабул итсәң, читен өзеп каласың.
Сәнең өчен аһе-ваһ органларым,
Бер күрергә тилмереп торганларым!
Каным, сәүгән йөрәгем парәсе сән,
Тәнем рухы, күземнең карасы сән.
Хода язсын мөкъәддәр[515 - Мөкъәддәр – тәкъдир, язмыш.] каләмендә:
Кауышдырсын бу дөнья галәмендә.
