скачать книгу бесплатно
Бу куганыңны сән сайма[389 - Сайма – санама, исәпләмә.] уенга,
Әгәр уйныйк дисәң, кил, кер куенга!
Үзең яхшы, китаб-Коръән укыган,
Ошыймы соң сәңа, җаным, бу куган?
Төсең-буең ишетеп, сәүдем, и Рух,
Йөзең күргәч, сагышыңдин дидем: «Ух!»
Мәхәббәтем шу тәкле сән сылуда:
Ух итәмен, сагынып, һәр сулуда.
Гаҗәб калдым, җаныем, бу эшемгә,
Һушым китәр, исем китәр һушымга.
Мәхәббәт белән янганга йөрәкләр,
Дәуасын тапмады бик күп зирәкләр.
Табыла дөньяда һәрбер кирәкләр.
Гыйшыкка дару юк диләр зирәкләр.
Гъәһеднамә[390 - Гъәһеднамә – килешү язуы.] итәр ирдем хатыңны,
Хатың эчрә әгәр күрсәм атыңны.
Йөрердем көндезен, кулымга алып,
Кичен ятыр идем, куйнымга салып.
Хода язган микән ошбу җиһанда
Күрешергә, сөйләшергә ниһанда[391 - Ниһанда – яшерен җирдә, аулакта.]?
Әй фәлянә, үлекмен – тергезә күр,
Бер аулакда үзеңне күргәзә күр!
Болай торганча икәү ары-бире,
Кушылаек икәүләп, китмә кире.
Килер булсаң, и матурым, сеңелкәй,
Сүземне тыңла, калдырма күңелкәй.
Әгәр дә килмәсәң, алдап йөретмә,
Сәүмәгәнеңне бер дә эчдә тотма.
И матурым, әгәрчә тартса җаның,
Бу дәкле катмасын ла бәңа каның!
Килермүсән? – Сүзеңне сүзлә тугъры,
Сүзе ялган кешене дирләр угъры!
«Уян гъәфләтдин, и җанкәм…»
Уян гъәфләтдин, и җанкәм,
Сафа сөр вакъты форсатда[392 - Вакъты форсатда – форсатлы вакытта, җайлы вакытта.];
Карыгач[393 - Карыгач – картайгач.], бу төсең калмас,
Көсүф алмыштый көрсәтдә[394 - Көсүф алмыштый көрсәтдә – каты суыктан кояш тотылган кебек (тоныкланып, нурсызланып) калганда.].
Йә бик шаянмы, шукмы сән? –
Килергә һич ашыкмыйсән.
Йә бүтәнгә гашыйкмүсән? –
Сүзең һич узмый рөхсәтдә.
Димә: «Ник язасың бик күп?
Эчең дә әллә пошамы?»
Ничә язсам да, и җанкәм,
Эчем ник бер дә бушамый?!
Вә йә күңлем кышын-җәен
Бу бәгъидә абыстаем[395 - Бәгъидә абыстаем – ерактагы абыстаем.],
Сагынып «ух» оран саен,
Кулым язарга кушами?
Бу халем тамаша кебек:
Тоташ көек, тоташ көек!
Ки һич дә күрмәгәндин үк
Җиһанда вакъты хушами[396 - Вакъты хушами – бәхетле вакытымны.]…
«Сәлам яздым сәңа, сәрвиҗәмалем…»
Сәлам яздым сәңа, сәрвиҗәмалем,
Сәламемне алыр булсаң, гүзәлем.
Морадың [вә] мәкъсудың бирсен Алла,
Хаталардин сәне сакла[сын] Алла.
Сәнең йөзең кояшдик нур икәндер,
Ходай сәне бәңа язган микәндер?
Сачең охшый Зөләйханең саченә;
Сәнең керфекләреңдин нур сачелә.
Язаеммы, җаныкаем, йитәрме?
Сәне алмай күңел гыйшкы бетәрме?
Сәне сәрбагъ[397 - Сәрбагъ – бакчалар «башлыгы»: бакчалар бакчасы, иң яхшы бакча.] эчендә гөл яратды,
Бәне сайрамага былбыл яратды.
Сәнең сайрамакың дидар[398 - Дидар – күрешү, очрашу.] өчендер,
Бәнем сайрамакым сән йар өчендер.
Кулың – ястык, сачең юрганым улсын,
Бәнем җаным сәнең корбаның улсын.
Надан ирне кияү итсәң үзеңә,
Кыямәт көн кара ягар йөзеңә.
Нә хурлыкдыр сәнең кебек матурга
Надан астында кыймылдап ятырга.
Сәнең вәгъдәң көтә-көтә, гүзәлем,
Өзелеп бетәдер бәнем үзәгем.
«Фиракъеңдин күземдә йәш корымай…»
Фиракъеңдин[399 - Фиракъеңдин – аерылудан, аерым торудан; синнән башка торудан.] күземдә йәш корымай,
Бән йөримен кичә-көндез оемай[400 - Оемай – йокламый.].
Иляһи, җөмлә гамгинне[401 - Гамгин – гамьле, моңлы, кайгылы.] шад кыйлгыл,
Ки гамедин бәндәне азад кыйлгыл.
Гозер кыйлып язам хәлемдин хәбәр,
Мәне гыйшык утыйга кыйлма грифтар[402 - Кыйлма г[е]рифтар – дучар кылма.].
Без гъәрибләр[403 - Гъәрибләр – монда: кимсетелгәннәр, өлешсезләнгәннәр.] йөзеңне күрсәк иде,
Билең кочып, ләбеңне сурсак иде.
Морадым, мәкъсудым бәнем, гүзәл, сән,
Нәчә елдин бирле эчем өзәлсән.
Тәмам гомрем сәнең һиҗреңдә әфкяр[404 - Сәнең һиҗреңдә әфкяр – синнән аерылуны фикерләүдә.],
Гамең берлән гъәриблекдә грифтар.
Йөземгә бак – тәнем, ике күзем сән,
Шикәр агъзыңни ач – ширин сүзем сән.
Фәрагъәт берлә[405 - Фәрагъәт берлә – тынычлык, гамьсезлек белән.] һич гашыйк ятармы?
Кеше рәхәт белә гашыйк итәрме?
«Сәнең күңлең, җаным, кемне көтәдер?…»
Сәнең күңлең, җаным, кемне көтәдер?
Көтеп юкны, газиз гомрең үтәдер.
Бу кадәр үк инәлеп, и җаный ла,
Сүзем тыңлап, йарым булсаң, ярый ла.
Әгәр дә тыңламасаң, и Фатыйма,
Үкенермен бу инәлгән хатыйма.
Гомер буенча хәсрәткә саласың,
Ничек итим, эчем өзеп аласың.
Сагынып егъласы булсам гомергә,
Эчем янып, дүнәр кара күмергә.
Егъларга каламын йөрәк канилә[406 - Канилә (каны илә) – каны белән.],
Җаный ла, и җаный ла, и җаный ла!
Җаныем ла диеп хәсрәт йийәргә[407 - Йийәргә – ашарга.],
Нигә ташладың, и җаным, дийәргә.
Үкенечкә генә туган икәнсең,
Бәңа хәсрәт өчен булган икәнсең.
Сәне сәүгән идем җаным-тәнемлә,
Нидән ташладың, и җаным, бәне лә?
Исемә төшәсе булсаң ялан бик,
Халем мөшкил булыр, җаный, яман бик.
«Кулым йитмәс, ки тотсам, йар, үзеңне…»
Кулым йитмәс, ки тотсам, йар, үзеңне,
Күзем йитмәс, ки күрсәм, йар, йөзеңне.
Бәнем халемдин аңа һич хәбәр юк,
Ки бу дәрдемдин аңа һич әсәр юк.
Әйа җаным, сәне кайдин табармын?
Мамык берлән нәчек утны янармын?!
Бән бичара сәне кайдин күрәрмен?
Чыкмыйча утыңызда күп йөрәрмен.
Сәнең дидареңә[408 - Дидар – күрешү, очрашу.] мохтаҗ булыпмын,
Тәкый гыйшкың утынга янып-көепмен.
Мөнәүүәр[409 - Мөнәүүәр – нурлы, якты, балкып торган.] җәмалеңчөн басты кайгу,
Бәңа сәнсез ошбу җиһан карангу!
Җәмалеңне күреп хәйран булыпмын,
Сәне күрмәк өчен гирйан[410 - Гирйан – елаучы, күз яше түгүче.] улыпмын.
Көчем юкдыр хәрәмеңә[411 - Хәрәм – тыелган нәрсә; гаиләдә ят кешеләр өчен тыелган урын (хатын-кыз өчен билгеләнгән урын, бүлмә).] йитәргә,
Илкем[412 - Илкем – кулым.] йитмәй сән җаныйны тотарга.
Йөзең күрергә теләймен, үзеңне,
Билең кочып сүләшергә сүземне!..
«Гаҗәб ләтыйфәдер…»
Гаҗәб ләтыйфәдер[413 - Ләтыйфә – гүзәл, күркәм, нәфис.] җисмең,