скачать книгу бесплатно
Хафиз. Нәрсә хәзер, Рәшидәнең күңеле бай, акчасы да юк дип, акча җыеп бирикме, хе-хе-хе!.. Бик кызык әле бу.
Гайшә. Менә сиңа йомыкый Рәшидә?! Вәт бирде бу! Шыпырт кына утырды да барын да үзенә җыеп алды. Вәт маладис!
Хәким. Аңа гына түгел, барыгызга да. Аңа, мәсәлән, күпмедер процентта финанс белән, ә сиңа җан азыгы, бүтәнгә…
Гайшә. Туктале, әткәй, син мине җансыз димәкче буласыңмы? Без акчабызга җан сатып алырга тиешме? То есть, әй юк ла, сатып ала алмыйбыз, кәнишне, безнең бит акча юк.
Хәким. Юк инде, алай димим. Бары бөтен булганыгыз белән уртаклашып, ярдәмләшеп яшәгез. Чын кардәшләр булып. Соңыннан соң була ул.
Хафиз. Син соңардыңмыни?
Хәким. Соңардым шул…
Валера. И твои сбережения тоже сюда, и «Волгу»?
Хәким. Әй балалар, сбережениедә генәмени хикмәт?
Ногман. Шулай да керәме?
Хәким. Керер, ник кермәсен.
Гөлсем. Атагызга hәм аның хезмәтенә кагылмагыз! Тынычлыкта калдырыгыз олы кешене. Оялмыйлар да…
Гайшә. Хезмәте… Yзеңә потламакчы буласың барысын да?
Сәкинә. Гайшә! Әни! Тәртип кирәк, культура! Консенсус…
Гөлсем. Соң, кызым, атагыз исән бит әле, тагын бүлешә башладыгыз.
Гайшә. Ачка үлә күрмәгез тагын. Мескеннәр.
Хафиз. Менә нәрсә: әти дөрес сүз башлады. Тигезләргә кирәк дөньяны. Мәгәр әгәр дә мин теләгәнне ала алсам, бер дигән дөнья корып җибәрер идем. Кызың да бәхетле булыр иде.
Хәким. Күпме инде ул, сине бәхетле итә торган сумма?
Хафиз. Күп түгел, шул бер 40 мең җитә безгә.
Валера. Охо!..
Гайшә. Син нәрсә? Ычкына башладың мәллә? Безне коры калдырмакчы буласыңмы?
Сәкинә. Җәмәгать, шауламагыз, тәртип…
Ногман. Туганнар, сөйләшкән идек бит: 50 мең чамасы алсам, мин аны эшкә кертәм, ул безгә файда китерәчәк дип. Шулай хәл итик әле без.
Хафиз. Син, «кооп», бик остарма әле, яме? 50 мең бирсәгез, имеш. 50 мең кулга керсә, мин аны үзем дә бик hәйбәтләп эшкә кертәм.
Гайшә. Син нәрсә Ногманның бугазын буасың? Нигә дип әти сиңа кырык мең бирергә тиеш әле, милиция булганың өченме?
Хафиз. Шуның өчен булса да… Менә монда кычкырышып, эчеп, бәйрәм итеп утырасыз, ә кем сезнең тынычлыгыгызны саклый? Кем сезне хулиганнардан яклап кала? Кем сезнең өчен гомерен дә жәлләми?
Валера. Не смеши, Хафиз. Будь мужиком, все знают, как вы защищаете…
Хафиз. Син кагыласы булма…
Ногман. Кай арада кырык меңгә күтәрелде әле ул?
Хафиз. Нәрсә, сиңа ярый, безгә ярамый? Сез болай да бай…
Валера. Про другое не знаю. Батя, как с «Волгой» поступишь? Не забудь, я твой главный механик.
Хәким. Туктагыз әле, балалар, мин исән бит әле.
Гөлсем. Ояла да белмисез инде, атагыз сезнең өчен үлеп тора.
Хафиз. Ничек? Бу синең, чыннан да, шаяру гына булдымыни?
Гайшә. Безне шул хәерчелектә калдырасыңмы?
Валера. Как же я без «Волги» проживу, не представляю.
Рәшидә. Шашмагыз инде, исерешеп беттегез.
Сәкинә. Юк, әти, син дөреслек белән бар, тигез итеп бүл дә бир. Тавыш та чыкмас. Дөрес булыр.
Гөлсем. Нишлисез, балалар? Атагызны көпә-көндез талыйсыз түгелме?
Гайшә. Юк инде, әни, син үзең башлап җибәрдең дә, хәзер без гаеплеме? Эткә сөяк күрсәтмәскә иде аны, хәзер тыеп кара әнә.
Сәкинә. Тәртип, җәмәгать, культурно гына…
Ногман. Туктагыз әле, туганнар. Менә мин нәрсә тәкъдим итәм: әйдәгез, тынычлану өчен берәр чәркә күтәреп, капкалап алыйк, аннан барын да аек акыл белән хәл итәрбез.
Рәшидә. Ногман, нишлисез, болай да исерешкәнсез бит инде.
Валера. Жена, молчи.
Хафиз. Ярый, көтеп карыйк.
Ногман. Менә бу юлы кадерле әтиебезнең акылы, зирәклеге өчен эчәсем килә.
Гайшә. Әйтәсе юк. Әбәзәтелни әти өчен!
Хәким. Рәхмәт, улым. (Эчәләр.) Ләкин хәзер күпме генә сөйләсәгез дә, бер тиен дә ала алмассыз.
Гөлсем. Дөрес, әтисе.
Хәким. Кысылма, сихерче! Сиңа да эләкмәячәк. Барыгыз да минем алда акча өчен генә юхаланасыз.
Сәкинә. Әти, син ни сөйлисең, тынычлан.
Хәким. Юк, тынычландырма мине, мин үлде дигәч, ничек куанганыгызны аңлыйм мин хәзер…
Гөлсем. Син исердең, атасы.
Хәким. Ю-у-ук-ук! Мин исерек түгел! Киресенчә, айнып киттем. Ә син (Гөлсемгә), миннән котылгач, рәхәтләнеп типтереп яшәмәкче идеңме? Кияүләреңнең берәрсен эләктерергә дә не прочь. Мә, тот!
Гөлсем. Кит, оятсыз! Ни сөйлисең, балалардан оял!
Хафиз. Ә кияүләргә ни булган, ә? Бар яктан килгән.
Сәкинә. Хафиз!
Хафиз. Менә нәрсә, папаша! Юләрләнмә, үзеңә дә тими ул акча, безгә дә…
Хәким. Һәм тимәс тә, яндырам.
Гөлсем. Котырган!..
Ногман. Туктале, әти, нигә бирмәскә булдың инде?
Хәким. Чөнки сез барыгыз да – ничтожество! Булдыксызлар сез, юк сез, юк! Нуль! Сез, берегездән-берегез таза ирләр, шул хәерче берничә меңгә карап талаша башладыгыз. Тфү! Мин үз гомеремдә аз гына булса да эшләп кала алганмын. Ә сез аны да булдыра алмыйсыз. Yзегезне муллыкта яшәтә торган итеп эшләр әйләндерә белсәгез чәчәр идем мин ул акчаларны сезгә. Сез булдыра алмыйсыз. Ә фактически сез үзегез җир җимертеп таба алырга тиеш. Булмагач, тамагың да ач! Һәркем үзенә тиешлене ала инде. Сезгә тиешлесе шул: хәерчелек. Хе-хе-хе!..
Хафиз. Ул безне мыскыл итә!
Валера. Әй мужик!
Хәким. Да, мужик! Әйе, көләм… Чөнки сез көлке, мескен хәлдә. Yзегез гаепле. Кайсыгыз ул акчадан файда эшләр иде? Кайсыгыз берәр мохтаҗ кешегә ярдәм итмәкче булды? Берегез дә! Ә син, Рәшидә кызым, бөтенләй баш тарттың! Иң ансаты ул – баш тарту! Ач корсагыңны сыйпап яту.
Ногман. Әти, мин әйттем бит, файдалы эшкә кертәм дип.
Гайшә. Әйе, әткәй. Ногман бик файдалы эш эшләмәкче иде.
Хәким. Беләм мин синең файдалы эшеңне. Кесәңне калынайтырга да бикләнеп, башкаларга төкереп яшәргә, шиш!
Хафиз. Ярдәмгә мохтаҗлар турында уйларга? Үзебезнең хакта кем уйлар?
Гайшә. Бу кадәр кире булырсың икән.
Хәким. Барыбер юкка чыгарам.
Сәкинә. Әти, нигә алай итәргә? Тигезләп бүләргә дә бетте китте…
Хәким. Тигезләп… Соң, әзрәк уйлап карагыз. Булмый аның белән генә бәхетле яшәп, булмый. Кеше хакы барыбер бер килеп чыгачак. Моны мин әйтәм, мин беләм. Киресенчә, йөрәкне генә май баса. Рәшидә әйткән кеше хакында уйлагыз, гомерегез бушка уза бит.
Хафиз. Син безгә ничек яшәргә икәнен өйрәтмә. Акчаңны тарат та, калганын без үзебез белербез.
Гайшә. Әйе, акыл сатарга мин үзем дә мәчтер.
Хәким. Китегез, күз алдымнан югалыгыз!
Хафиз. Нәрсә?! Миңа кычкырасың? Ярый, аңламадың. Хәзер дусларны чакырып…
Хәким. Шунсыз булдыра алмассыңмы? Yз кулың белән буа алмыйсың. Куркак шул син!
Сәкинә. Тәртип, җәмәгать! Хафиз, нишлисең инде?
Хафиз. Атаңны тый әнә, үз кызыннан барлы-юклы акчасын жәлли. Әйе, куандык. Синең үлү хәбәреңне ишеткәч куандык. Азрак булса да файдаң тигән булыр иде. Нигә кайттың?
Рәшидә. Ни сөйлисең, Хафиз?
Хәким. Ха-ха, барыбер эләкмәс!
Хафиз. Котыртма минем җанымны!
Хәким. Җаның? Кайда соң ул, табан астындамы?
Сәкинә. Әти, мыскыллама син аны, исердем дигәч тә.
Хәким. Бар, бар, сат атаңны шуның танавына.
Гайшә. Бу ни була инде бу, Ногман? Без биредән бер тиенсез китәбезмени?
Ногман. Әти, юләрләнмә, вакытында акылыңа кил.
Валера. Как это, значит, папаша, я «Волгу» больше не увижу. А если я умру. Ведь я без «Волги» ни дня проживу. Понятненькое дело, как всегда честного русского человека давят.
Гайшә. Әй, сине түгел, безне дә кимсетәләр әле монда.
Гөлсем. Менә күрәсезме, балалар, ничек яшәдем мин? Гел кимсетелү, гел орыш.
Хәким. Мескенләнмә, барыбер эләкмәс.
Гөлсем. Эләкмәсә! Никләр генә кайттың?! Кайтмый калсаң эләктерә белер идем. Җүнле кеше булса, кайтмас иде әле, җүнсез.
Гайшә. Шулай итеп, әти, Ногманны, булдыклы улыңны, өлешсез калдырасың? Сытып бетерәм! (Ябыша.)
Ногман. Шундый ул, әти, уйла.
Рәшидә. Нишлисең, Гайшә?
Гайшә Рәшидәне этеп җибәрә.
Гайшә. Кит әле. Бирәсеңме, юкмы?
Ногман Гайшәне аера.
Хәким. Берни эләкмәс.
