скачать книгу бесплатно
Әнзирә. Нәрсә да, да?
Гайсә. Ну, яратам, дим бит инде…
Әнзирә. Көлдереп үтерә бу безне, җәмәгать. Ярар, әйдә, өеңә кадәр озатып куйыйм… Без барыбыз да театрда бер-беребезне өзелеп яратабыз… Шулай бит, егетләр?..
Гарәфи. Шулай, шулай…
Әнзирә. Киттек, әйдә, сарыгым минем.
Ут сүнә.
Тар гына прожектор уты авансценаның уң як читенә, борынгы кәнәфидә утырган Рәсүлне яктырта. Ул шулай ук борынгы киемнәрдән. Янындагы бер кешегә сөйләгәндәй, залга мөрәҗәгать итә.
Рәсүл. Театр прекрасен. Но прекрасен истинный театр, а не то, что мы имеем. А мы имеем что? Мы имеем страшно, грубо, пошло искажённый конгломерат подобия театра, тех времён, когда он был придуман для передачи высших мыслей, идей и великих утончённых чувств, тем помогая миру в усовершенствовании бытия и мышления. Вот что было заложено изначально театру, а не то, что мы имеем…
Ут сүнә. Рәсүл юк була.
Яктылык Гайсә бүлмәсен яктырта. Гайсә төш күреп ята. Ул ниндидер кысан, тәбәнәк бүлмәдә, караватта йоклап ята шикелле. Аның янында Әнзирә дә йоклый. Ләкин ул башта күренми. Солдат булып киенгән әтисе керә. Гомумән, бар керүчеләр дә төрле чор гаскәриләре формасында. Ул, сак кына килеп, як-ягына каранып, Гайсәне уята башлый.
Ата. Улым, улым, тор тизрәк. Хәзер монда да килеп җитәләр.
Гайсә дәшми.
Улым, дим…
Ана керә. Ул да солдатча киенгән.
Ана. Шым, ай Аллам, уята инде баланы. Кагылма, дим, атасы, йокласын бер рәхәтләнеп… Менә болай итеп тирбәт, ичмасам, изрәсен азрак. Гел иркәләргә өлгерми калам, гел өлгереп җитеп булмый, алайса…
Ата. Уятма дип, нишлисең инде син, ә? Хәзер керәләр бит.
Ана. Керсәләр тагы. Бәлки, күрмәсләр дә әле. Капла, менә болай итеп… (Итәге белән каплый.)
Ата. Күрмәсләр сиңа… Алармы күрмәс?! (Әнзирәне күреп алып.) Абаусана, бусы кем? Уф, Аллам…
Ана. Кем, кем? Хәзер шуны тикшереп торыр вакытмы соң?.. Капла…
Директор ханым, режиссёр һәм башкалар керә. Сәлим сул як почмактан аларны күзәтеп тора.
Директор ханым (режиссёрга). Тә-әк, сез монда уенны ничегрәк оештырырга икәнен уйлый торыгыз, ә калганнар – эзләргә.
Ата. Монда бит беркем дә юк.
Ана. Җөрерләр инде, юкны бушка аударып…
Режиссёр. Йөрербезме-юкмы, безгә монда эшләргә кушылган. Без башкармый кала алмыйбыз…
Директор ханым. Дөрес. Сез кемнәр?!
Барысы да. Солдатлар! Гаскәриләр!
Директор ханым. Дөр-рес! Шулай булгач, хезмәтегездә булыгыз!
Режиссёр (караватны карап). Ә бу нәрсә?
Ана. Карават ич, күзең чыккан мәллә?
Директор ханым. Ә караватта кем?
Ата. Беркем дә юк бугай, әфәндем, әй ханым, әй туташ, туташ ла…
Гөлбостан. Абзыкай, кайда ул, аның бит 1 сәгать тә 32 минут инде менә ашаганы да юк, ә мин аңа пәрәмәчләр китердем. Кайнар…
Директор ханым. Йә?
Ата. Мәгез инде, мәгез, карагыз! (Апасына.) Син дә.
Гөлбостан. Мин нәрсә, нәрсә мин? Тамагы тук булсын дип тырышам, hаман да мин бинават…
Ана. Юк, дидек бит инде, монда, вәт халык, әй…
Директор ханым (юрганны ачып). Әх-хә! Менәтерә!
Ана. Йоклый ул, йокласын. Соң, сезгә дә йокылы хәлендә әйбәтрәк бит…
Директор ханым. Юк, йоклар чагы үтте. Бүтән аңа бернинди йокы юк! Уят. Ә бусы кем?! Әhә, үзе генә дә түгел… Тәк, тәк…
Гайсә (уянып). Китегез әле, ни кирәк сезгә?
Әнзирә. Мин гаепле түгел, мин үземчә әйбәт булсын дип тырыштым…
Режиссёр. Тик тор, синең белән сөйләшү башкача булыр…
Директор ханым. Беләбез, беләбез. Кара аны, ычкындыра күрмә, сөлек кебек ябыш.
Әнзирә. Мин тотынгач инде.
Гайсә. Ни сөйлисез сез?
Режиссёр. Синең эшең түгел.
Ата. Улым, улым. Монда килеп эләккәч тыңла гына инде. Монда карышырга ярамый. Мә, тизрәк форма ки…
Гайсә. Ниткән форма тагын?
Режиссёр. Форма гына түгел, саркофаг аның дөрес исеме…
Гайсә. Нәрсә, нәрсә?
Режиссёр. Саркофаг – табут инде, гади итеп әйткәндә. Ну, форманың, киемнең исеме.
Директор ханым. Безнең солдатларның киеме була инде, аңламаса аңламас икән. Бел! Форманы бозарга, формадан чыгарга ярамый! Категорически!
Ата. Боза күрмә инде.
Ана. Бер формага кергәч җиңел ул.
Ата. Бер формага ияләшкәч, шундый рәхәт була, чыгасы да килми.
Гөлбостан. Режим белән ашарга өйрәнгәч тазарып та китәрсең, бәбкәм, ату гел сөяк, одни мослы.
Режиссёр. Шым, булды, җитте, без подсказки. Yзе белсен. Сабый бала түгел.
Ана. Каян белеп бетерсен инде ул барысын да. Хөрмәтле директор ханым, зинhар өчен, сорасын инде?
Директор ханым. Ярый, тик аз гына.
Читкәрәк китәләр. Сәлим аларга, яхшы дип, билге күрсәтә.
Ана. Сора, балам, тизрәк сорап кал.
Гөлбостан. Энем, мә, тыңлама беркемне дә, тамагыңны туйдыр иң элек. (Ризык бирә.)
Гайсә. Рәхмәт, апа. (Капкалый башлый.)
Әнзирә. Миңа да, минем дә ашыйсым килә. (Гайсә кулыннан йолкып алып ашый башлый, үзе шарык-шорык көлә.)
Гөлбостан. Ник көләсең? Әрсез алабай. Әй, кыяфәт кешедәге… Yләм… Оятсыз… Капла, ичмасам, ботларыңны…
