скачать книгу бесплатно
Гомәр (куанып, Алинә каршына килә). А-а-а, Алинә! Сәлам, Алинә!
Алинә. Абыемның тавышы әйбәт булмаса да, ярыйсы икән. Нишләп әле су буена бармыйсыз? Әйдәгез!
Гомәр (чатырга күрсәтеп). Менә саклыйм.
Алинә. Нәрсә соң анда?
Гомәр. Минем егетләр. Алар кич җиткәч беркая да чыкмаска, кызлар күзенә күренмәскә ант иттеләр.
Алинә. Оялчаннармыни?
Гомәр. Түгел дә… Авыл кызларының берәрсе гашыйк итеп куймагае дип куркалар.
Алинә. Хәзердән үк йокларга яткан егетләр кемгә кирәк?!
Гомәр. Кирәкми дә бит… Ә мин ант итмәдем, Алинә, аны-моны уйлый күрмәгез. Әгәр дә сез тагын бер тапкыр «әйдә су буена» дип әйтәсез икән, мин барам.
Алинә. Рәхмәт инде. Саклагыз – урламасыннар. (Китә башлый.)
Гомәр. Алинә, ташлап китмәгез. Әйдә дип әйтмәсәгез дә барам. Сезнең белән җир читенә чаклы барырга риза.
Алинә. Минем беләнме?
Гомәр. Сезнең белән.
Алинә. Безнең беләнме, минем беләнме?
Гомәр. Синең белән, Алинә.
Алинә. Нигә?
Гомәр. Ахмак җавап ишетергә теләмәсәгез, андый сорау бирмәгез.
Алинә. Нигә минем белән?
Гомәр. Әйттерәсез ич инде, Алинә! «Гашыйк булдым» дип әйттерәсез.
Алинә. Миңамы?
Гомәр. Сезгә.
Алинә. Безгәме, миңамы?
Гомәр. Сиңа, Алинә!
Алинә. Ни өчен?
Гомәр. Уф!.. Бая да аптырашта калдырдыгыз, бу юлы да.
Алинә. Ни өчен миңа гашыйк булдыгыз?
Гомәр. Чөнки, чөнки… Сез, беренчедән… беренчедән, чибәр.
Алинә. Минме?
«Чибәр» сүзен ишеткәч, Низам чатыр ишегеннән башын суза.
Гомәр. Сез!
Алинә. Безме, минме?
Гомәр. Син, Алинә!
Алинә. Әйдәгез, абыем, су буена, миннән дә чибәррәкләр белән таныштырам.
Алинәне күзәтеп торган Низам чатыр ишегеннән чыга, киерелә-сузыла, күзләрен уган була, янәсе, яңа гына йокыдан уянган.
Алинә. Әнә егетләрегез уяна башлады.
Низам. Гафу итегез, кызлар бар икән. Гомәр, сәгать ничә?
Гомәр. Сиңа сәгать нәрсәгә? Кер дә ят, үзем уятырмын.
Низам. Тартырга биреп тор әле, Гомәр?
Гомәр. Тартмаганымны беләсең.
Низам. Шулаймыни? Ташладыңмыни? (Якынрак килеп, сиздермәскә тырышып, Алинәгә карый.) Әйдә, син дә йокла, Гомәр, кызлар бетмәс монда. Хатыныңа ишетелсә, әйбәт түгел. Ни карадың, дип, мине дә ачуланыр.
Алинә. Без өйләнгән егетләрдән дә курыкмыйбыз. Институтта укып, исәнләшә дә белмисез икән.
Низам. Гафу итегез, исәнмесез! (Чатырга кереп китә.)
Алинә. Бигрәк мут күзле егет. Миңа карап сине күрә торган.
Гомәр. Алинә, сез аның сүзенә ышандыгызмы? Юри ул.
Алинә. Ышансам да курыкмыйм, Гомәр абый бәгырем! Мин сезгә үлеп гашыйк булдым. Әйдәгез, парлап уйныйк, егетләр-кызлар биесен-җырласын.
Гомәр. Баш өсте, Алинә, әйтегез генә.
Икәүләп гитара чиртә-чиртә чыгып китәләр. Чатыр ише-гендә – Низам башы. Ул чатыр эченә карап сөйли.
Низам. Менә шул егет белән юньле эш майтарып кара син. (Чатырдан ук чыгып.) Китте. Иярде дә китте.
Заһир (чатырдан чыгып). Ул китсә китәр, син нәрсә һаман йокламыйсың? Йокыга гына китеп барганда уяттың.
Ризван. Алдашма, ичмасам. Сезнең белән берләшүемә үкенә башладым. Җитди егетләр түгел сез.
Заһир. Нигә алай дисең инде, Ризван, сүзебездә торабыз ич.
Ризван. Торырга азапланасыз. Үзегезне үзегез мәҗбүр итәсез. Ә күңелегез… Алай ярамый, иптәшләр. Боздан – салкын, корычтан нык булырга кирәк. Миннән үрнәк алыгыз.
Заһир. Синең характерың нык шул, Ризван.
Ризван. Син дә үзеңне шулай тәрбиялә.
Гармун, гитара уйнаган, җырлаган тавышлар ишетелә.
Низам. Әллә ни чибәр дә түгел үзе.
Ризван. Кем?
Низам. Гомәр танышкан кыз.
Ризван. Гомәргә тагын чибәрләр!
Низам. Ә үзе сөйкемле. Әллә соң антыбызны иртәгәдән башлыйбызмы, егетләр?
Заһир. Чыннан да… Ә, Ризван?
Ризван (ачуланып). Барыгыз! Теләсәгез нишләгез. Сез мине белмисез, мин – сезне. Эх сез! Җебегәннәр, штрейкбрехерлар! Бер төнгә түзмәделәр. Ант итәләр, имеш. Менә ышан сезгә. Барыгыз!
Заһир. Ачуланма инде, болай гына әйттек.
Низам. Сине сынар өчен генә, Ризван.
Ризван. Мин сыналган. Үзегезне сынагыз. (Чатырга керә башлый.)
Низам. Тукта инде, Ризван. Бүгеннән үк үпкәләшкәч ни була? Әйдәле, алай эшләмик әле. Без без булып калыйк әле. Йокы алдыннан гимныбызны кабатлыйк та дуслар булып йокыга китик әле. Яле… Бер! Ике! Өч!
Низам (җыр башлый, аңа Ризван белән Заһир кушыла.)
Эш кенә тормышның тоткасы,
Эш кенә дөньяның ноктасы,
Куертмыйк мәхәббәт боткасын,
Йөрәкләр ял итсен, йокласын.
Ант итәбез!
Ант итәбез!
Ант итәбез!
Пәрдә.
Икенче күренеш
Вакыт кич. Ризван белән Заһир эштән кайтып керәләр. Арыганнар. Ял итеп алырга җиргә утыралар.
Заһир. Куллар эштән бизгән булган, һаман өйрәнеп җитә алмый.
Ризван. Әйе.
Заһир. Әле дә ярый йокыбыз туйганчы йоклап барабыз эшкә. Әйеме, Ризван?
Ризван. Әйе.
Заһир. Эшләр болай барса, күп эш эшләячәкбез. Культура йортының нигезе әзер. Нигез булса, калганы эшләнә. Нигезе нык булсын. Биесеннәр бездән соң килгән буыннар без салган нигездә. Тыпыр-тыпыр биергә бетон нигезләр кирәк, бетон нигезләр өстендә…
Ризван. Сөйләнми генә утыр әле.
Заһир. Нигә?
Ризван. Күрмисеңмени? Арыдым. Юкка алындык. Каникул ял итәр өчен. Бай малайлары диңгез ярында ята, без ишәк кебек…
Заһир. Син чынлапмы, Ризван?
Ризван. Мин уйнап сөйләшә белмим.
Заһир. Үзең эшләп тапкан кадерлерәк була, ди минем әби. Өстәвенә чыныгабыз. Менә кара минем кулларга…
Ризван. Ярый, әйдә коенырга киттек.
Заһир. Дөрес! Арыганга гына шулай сөйләшәсең. Су кергәч җиңеләеп китәрсең.
Бауда эленеп торган сөлгеләрне, киемнәрне алып, китәргә җыеналар. Ризван кемнедер күреп туктап кала.
Ризван. Нишли ул Низам? Кем алдында шулай бөтерелә?
Заһир. Алинә ул. Авыл кызы.
Ризван (кычкырып). Низам!.. Әйтеп тормасаң, хәзер читкә тайпылырга торасыз. Ә син ул кызның исемен каян беләсең?
Заһир. Ничек инде белмәскә, үзе әйтте ич. Кызлар исемен белергә дә ярамыймыни?
Ризван. Ярамый. Бары тик эш турында гына.
Заһир. Тәнзилә белән ярыймы, Ризван?
Ризван. Исемен белергә ярый. Тик янына йөрергә ярамый.
Низам керә.
Ни сөйләштегез? Ни йомышың калган ул кызда.
Низам. Ике атна түздек бит инде, Ризван.
Ризван. Без монда ике атнага килмәдек. Антны да ике атнага бирмәдек. Ике ай. Онытма, ике ай!
Низам. Үзе бит, бәйләнә!
