скачать книгу бесплатно
Гөлсем. Ник дәшмисең, дим? (Елый.) Минем яраткан улымны өлешсез калдырырга уйлыйлар.
Ирек. Ярар инде, әни, арттырма.
Гөлсем (боерып). Әйт үз сүзеңне!
Ирек. Миңа берни дә кирәкми, барыбер эчеп бетерәм.
Сәкинә. Алай булмый, тигез булырга тиеш, син дә бит әти малае.
Ирек (көлеп). Алай бик бирәсегез килгәч, барысын да бирегез, минем бергә утырган егетләр күп, ул безгә җитми дә калачак.
Хафиз. Сиңа артыкка китмәсен, нәфесләнмә, тыгылмасын.
Ирек. Мент, барын да ал, алайса.
Хафиз. Миңа бары да кирәкми, бары 35 мең.
Гайшә. Тотып тор иснәп, яме.
Хафиз. Ногман, тый хатыныңны, юкса…
Гайшә. Әй, куркытмасана, хөрәсән, начальство ләббәйкәсе…
Ногман. Гайшә, әнисе…
Гайшә. Әнисе-е, әйттем бит мин сиңа, алырсың алардан дип. Карагыз аны, мин Ногман ише генә түгел: мишәр диләр безне, әбижәйт итеп кенә карагыз!
Сәкинә. Нишлисез инде, туктагыз. Рәшидә әйткәнчә, аның альтернативасы бик дөрес була.
Гөлсем. Балалар, ашыкмагыз әле, уйлап эш итегез.
Гайшә. Әни, кысылып торма, карт башың белән. Йә харап булырсың, весым белән генә дә сытам бит мин сине, бүлдермә.
Сәкинә. Гайшә, нишлисең, акылыңа кил.
Гайшә. Лыгырдап кына торма әле, депутат калдыгы! Әнә үзең дә бер дә отказ бирмисең, авызың чәпелдәп кенә тора. Оят та юк кешедә. Депутат башы белән акча сорап маташа!
Валера. Да!!!
Хафиз. Нигә оялырга тиеш әле ул, ә? Аның, депутат дигәч тә, тамагы юк мәллә? Балалары юк дигәч тә… Менә мин иртәгә үк детдомнан ун бала ияртеп алып кайтам. Великий почин булачак.
Сәкинә. Хафиз…
Хафиз. Сабыр, хатын. Безне, гүзәл совет семьясын кысмакчы булалар. Не позволю! Син, Гайшә, артыгын узына башладың. Беләсең килсә, сиңа не положено да әле.
Гайшә. Ничек инде ул – не положено?! Карак милиция булмагач, не положено укмыни, ач күз!
Хафиз. Син бит каенатаның кызы түгел, килене генә, анысы да пешмәгән.
Гайшә. Булса соң? Мин әтинең иң яраткан килене идем, мәрхүмнең. Yзең кем соң? Хәерче кияү кисәге генә. Җитмәсә, милиция кисәге!
Валера. Чё вы мелите, дураки?
Гайшә. Мин мыйламыйм. Әнә теге пешмәгән.
Ногман (кычкыра). Гайшә, дим!
Гайшә. Болганма әле! (Елый.) Хатыныңны кешегә дә санамыйлар хәзер.
Рәшидә. Туктагыз, дим, талашмагыз, шундый көндә?!
Сәкинә. Җәмәгать, тәртип кирәк, культурно гына. Консолидация!
Гайшә. Талагыз, тала. Без талауга өйрәнгән инде. Безгә килеп тыгынып кына китә беләсез шул сез, рәхмәтегез шулдыр.
Ногман. Нишлисең инде?
Валера. Ну и баба!
Хафиз. Син, марҗа, мине кияү генә дип кимсетмәкче булдың. Әйе, мин кияү. Әмма нинди! Беләсезме, әти мине ничек ярата иде. Ул мине, ул… мине… улыннан да якынрак күрә иде.
Ирек. Мент, шапырын, но не загибай.
Хафиз. Ышанмыйсызмы? (Елардай булып.) Шулай берчак балыкка баргач…
Гөлсем. Туктап тор әле, кияү, җитәр. Ярар, балалар, минем киңәшне тыңламадыгыз. Мин бөтен җаным-тәнемне биреп сезне үстердем. Яшьлегемне, көчемне кызганмадым. Шуңа күрә безгә дача, «Волга» машинасы, илле мең кала, калганын теләсә нишләтәсез.
Валера (сызгырып җибәрә). Смотрите, как свистеть научился.
Гайшә. Шул-шул. Күбрәк сызгырып утырсаң сызгырып калырсың әле. (Ногманга.) Син дә утыр сызгырып.
Ногман. Нишлим, суелып аңлата алмыйм бит инде мин…
Гайшә. Бушны учлап калсаң, суелмый кая барырсың. Балаларыңны кочаклап ачка үлим что ли? (Ногманны чеметеп ала.)
Ногман. Әйе шул… Сез, сез – җансызлар. Мин сезне баетырга уйлыйм, ә сез кире тәреләр. (Елап.) Бирегез акчаны, бирегез, дим! Бирәсезме, юкмы? (Киемен умыра башлый.)
Гайшә. Асылына күрмә инде, картым. Оятсызлар, кешене нинди хәлгә китереп җиткердегез?! Бирегез!
Хафиз. Асылынсын, безгә күбрәк тияр.
Сәкинә. Җүләр сатма әле, Ногман. Хатын колы булып яшәмә.
Ногман (әтәчләнә). Минем хатынга тел тидермә! Ул алтын хатын!
Гайшә. Дөрес, картым, дөрес! Тынычлан, җаным. (Су бирә.)
Рәшидә. Уф, Аллам, нишлисез инде?
Валера. Жена, успокойся, тебе нельзя волноваться. Теперь я начну. До сих пор молчал. Бабуля, в соседях русские живут?
Гөлсем. Яшиләр.
Валера. Очень хорошо! Во-первых, дверь открою, пусть братья по крови услышат. Да, вижу. Здесь мне не выжить! Полнейший национализм. Меня, русского зажали.
Хафиз. Акырмасана, сезне инде Чыңгыз хан заманында ук зажали. Юкны бутама.
Валера. Зажали да?! (Изүләрен ача.)
Рәшидә. Валера, нишлисең, акылыңа кил.
Валера. Уйди! Вы нацисты! Нет, вы фашисты! Хотят меня убить?! Люди!
Гөлсем. Ай Аллам, кияү, нишлисең?
Валера. Посреди России русского человека убивают. Меня, честного человека обделили, грабят! С голоду помру! Голый буду ходить! (Күлмәген салып ыргыта.) А-а-а!..
Рәшидә. Валера, дим, зинhар өчен…
Гайшә. Вәт тамаша, чистый шашкан татар булды бу, хи-хи-хи… Шаш, шаш, котылырбыз!
Хафиз. Урыс котырса, чучкадан ким түгел икән.
Ирек. Җитте сезгә!
Хафиз. Син, тюремщик, кысылма. Бу урыс, безне басып алганнары җитмәгән, безне ата малыннан мәхрүм итмәкче була.
Ногман. Талашмагыз, 50 меңне бирегез дә, мин кулымны куеп китәм, соңыннан талашырсыз.
Гайшә. Әйе, без мескен кешеләрне бутамагыз. Татулык белән бирегез.
Валера. Вот вам, пососите!
Гайшә. Ах, хайван, бәбәгеңне цокып цыгарып, форточкадан икесен ике якка томырырмын.
Валера. Не подходи! А ты, мент, 35 тысяч захотел, зарежу!
Рәшидә. Валера, дим, тукта, зинhар!
Хафиз. Ах, әле син шулаймыни?! Эчәгеләреңне актарып, койма башына элгәнне көтәсеңме? Мә алайса! (Валерага суга.)
Валера. Ах так. Убью!
Рәшидә. Нәрсә карап торасыз, үтерешәләр бит?!
Гомумбуталыш, кычкырыш.
Ирек. Yтерешмәс, куркак алар, кычкыра гына беләләр. Һе, ата малын бүлешү шулай була микәнни инде?
Сәкинә. Тәртип, җәмәгать, тәртип, культура кирәк.
Хафиз белән Валера рәхәтләнеп якалашканда, зал ягыннан Хәким килеп керә. Кулында чемодан, өстендә ак плащ, ак костюм, туфли, ак эшләпә. Аптырап кала.
Хәким. Саумысыз, туганнар, нишлисез?
Бөтенесенең күзләре шакмак була, тораташ булып басып калалар.
Озак кына селкенми торалар.
Ни булды? (Хатынын кочмакчы була.) Нихәл, карчык?
Гөлсем ачыргаланып кычкырып егыла. Ирек кенә әтисе белән күрешә.
Ирек. Син исән… Исәнме, әти!
Барысы да (пышылдашып). Исән, исән…
Хәким Гөлсем янына иелә.
Пәрдә.
Икенче пәрдә
Сәхнә ачылганда шау-шу, гармун тавышы, биюләр. Кыскасы, пәри туен хәтерләтә. Картина, көзгеләрне каплаган тастымаллар шул килеш калган. Шул ук бүлмәдә, уртада ата утыра, көлә, кул чаба. Кемнәрдер сикерә. Валера сызгыра, Чәчкә атасы янында утыра. Гөлсем өстәл белән кухня тирәсендә бөтерелә. Хафиз гына күренми.
Хәким. Җәмәгать, туктагыз, җәмәгать! (Кабер тавышы чыгарып.) Мәет сүз сорый. Ха-ха-ха!.. Теге дөньядан килгән кунак сүз сорый!!!
Барысы да тәгәри-тәгәри көлешәләр.
Гөлсем. Әтисе, алай ук шаярма инде. (Көлә.)
Чәчкә. Пап, пап, шулай, шулай, так держать!
Гайшә. Әткәй сүз сорый бит, туктагыз инде, хәшәпләр!
Валера. Тс-с-с-с, братцы, Христос воскрес! (Чукына.) Амин.
Хәким. О, рәхмәт, фани дөнья мәхлуклары. Ирек улым, тутыр бокалларны!
Ирек. Монда бетеп килә.
Хәким (үз тавышы белән). Ничава, булганын тамыз. Хафиз кияү, Хафиз кияү! Кайда ул?!
Ногман. Кайтып җитмәгән, әткәй.
Хәким. Хәзер, ул кайткач, бар да булыр. Тәк, булдымы, тотыгыз бокалларны, (чит тавыш белән) теге дөньядан бер тост тәкъдим итәм. Кызык бит әй, ике дә уйламый күмеп куйганнар. Шәп бит, ә?! (Шаркылдап көлә.) Ну, мин уйладым, уйладым да чыгып карарга булдым. Мәйтәм, миннән башка болар нишләр? (Көлә.)
Гөлсем. Синсез без ничек яшик инде, әтисе…
