скачать книгу бесплатно
– Lakin səhvin var, Edmon, – deyə Mersedes əlavə etdi, – burada sənin düşmənin yoxdur; burada yalnız mənim qardaşım Fernan var, o, indi sadiq dost kimi səninlə əl sıxacaq.
Sonra Mersedes əmredici baxışını katalanlıya dikdi, o da ovsunlanmış kimi Edmona yaxınlaşaraq əlini ona uzatdı.
Fernanın qəzəbi coşqun, lakin gücsüz dalğalar kimi Mersedesin onun üzərindəki keçinilməz iradəsinə dəyərək, ümidini daha da puç edirdi.
Lakin onun əli Edmonun əlinə dəyər-dəyməz, əlindən gələni etdiyini hiss edib özünü evdən çölə atdı. O, əllərini ovcalayaraq zarıldayırdı: “Fəlakət! Məni bu adamdan kim qurtaracaq! Fəlakət! ”
Kimsə onu səsləyirdi:
– Ey, katalanlı! Ey, Fernan! Hara gedirsən?
Fernan ətrafına baxıb birdən dayandı və ağacların altında masa arxasında oturmuş Kadrussla Danqları gördü.
– Nə üçün yanımıza gəlmirsən? – Kadruss dedi. – Bəlkə elə tələsirsən, heç dostlarınla salamlaşmağa vaxtın da yoxdur?
– Xüsusilə də qabağımızda demək olar, dolu butulka ola-ola. – Danqlar əlavə etdi.
Fernan mənasız-mənasız onlara baxıb heç nə demədi.
Danqlar ayağı ilə Kadrussa toxunub dedi:
– O tamamilə başını itirmiş haldadır. Bəlkə biz səhv edirik, Dantes gözlədiyimizin əksinə olaraq qələbəni bayram edir?
Kadruss:
– İndi hər şeyi öyrənərik, deyib gəncə tərəf döndü. – Hə, katalanlı, bir qərara gələ bilirsən, ya yox?
Fernan üzündəki təri silib köşkə daxil oldu: onun öz kölgəsi deyəsən, az da olsa, həyəcanını azaltdı, burdakı sərinlik isə onun əzgin bədənini canlandırdı. Yorğun halda masa ətrafındakı oturacaqlardan birində oturaraq dedi:
– Salam, siz deyəsən məni çağırırdınız?
Kadruss gülümsəyərək cavab verdi:
– Dəli kimi qaçırdın, birdən özünü dənizə atarsan deyə, qorxub çağırdım. Dostları təkcə şəraba qonaq etmək üçün çağırmırlar, bəzən onları boğulmaqdan xilas etmək də lazım gəlir.
Fernan nəfəsmi alırdı, ağlayırdımı – ayırd etmək mümkün deyildi, amma nəhayət başını əlləri üstünə qoyub masaya yaxınlaşdı.
Kadruss sözünə davam etdi:
– Fernan, bilirsən mən sənə nə deyəcəyəm? – Marağından bütün nəzakət qaydalarını unudaraq sadə adamlar kimi kobud səmimiyyətlə söhbətə başladı. – Bilirsən, sən tərk edilmiş aşiqə bənzəyirsən, – deyib ucadan qəhqəhə çəkdi.
– Xeyr, bu kimi cavanlar sevgidə uğursuzluğa düçar olmaq üçün yaranmayıblar. – Danqlar dedi. – Kadruss, zarafat edirsən?
– Yaxşısı budur, onun necə həsrət çəkdiyinə baxasan. Fernan, bəsdir, burnunu dik tut və bizə cavab ver. Dostlar hal-əhval tutanda onlara cavab verməmək nəzakətsizlikdi.
Fernan yumruqlarını sıxıb, başını qaldırmadan cavab verdi:
– Mən yaxşıyam.
Kadruss dostuna göz vurdu:
– Görürsənmi, Danqlar, məsələ bundadır ki, burada gördüyün Fernan, dürüst və namuslu katalanlı, əla Marsel balıqçılarından biri Mersedes adlı bir gözələ vurulmuşdu, bədbəxtlikdən bu gözəl də deyəsən “Faraon” gəmisinin kapitan köməkçisinə aşiqdir, “Faraon” da bu gün limana döndüyündən… başa düşürsən də?
– Xeyr, başa düşmürəm, – deyə Danqlar cavab verdi.
Kadruss davam etdi:
– Yazıq Fernan, deyəsən, istefaya göndərilib.
Fernan acığını çıxmağa adam axtarırmış kimi başını qaldırdı:
– Nə olsun? Mersedes heç kimdən asılı adam deyil, düzdürmü? Kimi istəsə, sevə bilər.
– Sən bu məsələyə belə baxırsansa, onda başqa məsələ! – Kadruss dedi. – Sənin katalanlı olduğunu düşünürdüm, mənə katalanlıların sevgililəri əllərindən alınan adamlar olmadıqlarını deyiblər, hətta əlavə olaraq Fernanın amansız intiqam alacağını da dedilər.
Fernan kinli-kinli, gülümsədi.
– Sevən insan heç vaxt zalım ola bilməz.
Danqlar ürəkdən yanan adam kimi ona dəstək verdi:
– Zavallı adam! Bəs nə etməli? O, Dantesin bu tezlikdə geri dönə biləcəyini bilmirdi. Dantes ya ölər, ya xəyanət edər, deyib ümid bəsləyirdi, nə bilsin axı? Bu kimi ruhi sarsıntılar gözlənilməz olduğundan adama daha da ağır gəlir.
Dayanmadan şərab içən və artıq keflənməyə başlayan Kadruss dilləndi:
– Necə olmasından asılı olmayaraq Dantes təkcə Fernanın qanını qaraltmır, düzdür Danqlar?
– Düzdür, üstəlik, deyəsən, bu ona yaxşı heç nə vəd etmir.
Kadruss Fernanın qədəhinə şərab süzərək öz qədəhini isə səkkiz, ya onuncu dəfə dolduraraq (bu arada Danqların yalnız dodağının şəraba toxunmaqla kifayətləndiyini qeyd etmək lazımdır) davam etdi, – buna baxmayaraq Dantes gözəl Mersedeslə evlənəcək, azından bunun üçün geri qayıdıb.
Bütün bu müddət ərzində Danqlar iti, kəskin baxışlarla Fernanı izləyərək Kadrussun sözlərinin güllə kimi ürəyinə dəydiyini görürdü.
– Bəs toy nə zamandı? – Danqlar soruşdu.
– O! Məsələ hələ o yerə gəlib çıxmayıb, – Fernan pıçıltı ilə dedi.
Kadruss:
– Bəli, – dedi, – amma çatacaq. Bu da Dantesin “Faraon” gəmisinin kapitanı olacağı qədər doğrudur. Düzdür, Danqlar?
Danqlar gözlənilməz sualdan diksinərək Kadrussa tərəf dönüb diqqətlə ona baxdı, sanki bu sözlərin qərəzli olub-olmadığını bilmək istəyirdi, lakin Kadrussun sərxoş sifətində hiddətdən başqa heç bir ifadə görə bilmədi. O, qədəhləri doldurdu:
– Beləliklə, gəlin badələrimizi gözəl katalanlının əri kapitan Edmon Dantesin şərəfinə qaldıraq!
Kadruss haldan düşmüş əli ilə stəkanı dodağına aparıb bir nəfəsə onu boşaltdı. Fernan isə qədəhi qaparaq yerə vurub çilik-çilik etdi.
– Dayanın, – Kadruss dedi. – Katalandan gələn yolun üzərindəki təpənin üstündəki nədir? Fernan, sənin gözün itidir, bir bax görüm. Mənim gözüm iki görür. Sən bilirsən, şərab satqın şeydir. Sanki iki sevgili əl-ələ, yan-yana gəlirlər. Ah, Tanrım! Onları gördüyümüzü zənn etməyərək öpüşürlər!
Fernanın hər bir hərəkətini izləyən Danqlar onun üzünün hiss ediləcək dərəcədə gərildiyini gördü.
– Siz onları tanıyırsınızmı, Fernan? – deyə soruşdu.
– Bəli, – deyə o, boğunuq səslə cavab verdi, – bu Edmonla Mersedesdir.
– Aha! Belə de! – Kadruss dedi. – Mən onları tanımadım. Ey, Dantes! Ey, gözəl! Bura gəlin, söyləyin görək tezliklə toy olacaqmı? Fernan çox inadkardır, demək istəmir.
Danqlar sanki inadcıl sərxoşu köşkdən çıxmağa mane olan adam kimi Kadrussu dayandırıb sözünü kəsdi:
– Səsini kəsəcəksən, ya yox? – Ayaq üstə möhkəm dur, sevgililəri də rahat burax. Fernandan nümunə götür: o, hər halda soyuqqanlıdır.
Ola bilsin, Danqlar tərəfindən qızışdırılan Fernan, kəl kimi dözə bilməyərək rəqibinin üzərinə atılmağa hazır idi. Lakin şən və azad Mersedes başını qaldırıb nurlu baxışı ilə hamını süzdü. Fernan onun: “Edmon ölərsə, mən də ölərəm” – deyə hədə-qorxusunu yada salıb taqətsiz halda oturdu, şərabdan məst və sevgidən məğlub olmuş halda həmsöhbətlərinə baxdı.
– Qorxuram ki, mən bu sərsəmlərdən heç nə ala bilməyəm, deyəsən sərxoş və qorxaq adamlara rast gəlmişəm. Bu, paxıl adam acıqlanmaq və hirslənmək yerinə şərabdan doymaq bilmir, digər qanmazın, gicin burnunun dibindən sevgilisin aparırlar, uşaq kimi ağlayıb şikayət etməkdən başqa heç nə bilmir. Amma, bununla bərabər onun da öz uğrunda məharətlə qisas almağı bacaran ispanlar, siciliyalılar və kalabriyalılar kimi qığılcım saçan gözləri, öküz başını əzməyə qadir yumruqları var. Xoşbəxtlik Edmonun tərəfindədir, mən işə qarışmasam o, bu gözəllə evlənər və kapitan bizim hamımızı məsxərəyə qoyar… – acı gülüş Danqların dodaqlarını əydi.
Kadruss yumruqlarını masaya dirəyərək ayağa qalxıb qışqırmağa davam edirdi.
– Ey, Edmon! Dostlarını görmürsənmi, yoxsa elə lovğalanırsan ki, heç onlarla danışmaq da istəmirsən?
Dantes cavab verdi:
– Xeyr, əzizim Kadruss, mən sadəcə xoşbəxtəm, xoşbəxtlik isə, görünür, adamı lovğalıqdan çox kor edir.
– Bu da bir işdi, – Kadruss dedi. – Bu gözəl izah oldu! Salam, xanım Dantes!
Xanım Mersedes nəzakətlə baş əydi:
– Mənə hələlik belə müraciət etmirlər, bizim adətə görə, qızı ərə getməmiş ərinin soy adı ilə çağırmaq bəla gətirə bilər; odur ki, xahiş edirəm, məni Mersedes deyə çağırasınız.
– Qonşu Kadruss o dərəcədə də günahkar deyil, – Dantes dedi, – o, azacıq səhv edib!
Danqlar gənc cütlüklə sağollaşaraq soruşdu:
– Deməli, toy tezliklə olacaq?
– Bacara bildiyimiz qədər tez olacaq. Bu gün atamgildə söz alma, sabah, ya biri gün burada “Rezerv”də nişanlanma ilə bağlı nahar veriləcək. Dostların hamısının gələcəyinə əminəm, yəni, cənab Danqlar, siz də yeməyə dəvətlisiniz; Kadruss, səni də yeməyə gözləyirlər.
Kadruss sərxoş gülüşü ilə soruşdu:
– Bəs Fernan? Fernan da iştirak edəcək?
– Arvadımın qardaşı, mənim qardaşım olur, o, belə bir məqamda bizimlə olmasa hər ikimiz dərindən kədərlənərik, – Edmon dedi.
Fernan cavab vermək istədi, lakin səsi boğazına tıxanaraq ona bir kəlmə deməyə belə imkan vermədi.
– Bu gün söz alma… sabah və o biri gün nişan… lənət olsun, siz çox tələsirsiniz kapitan!
Edmon gülümsəyərək cavab verdi:
– İndicə Mersedesin Kadrussa dediyini mən də sizə deyəcəyəm, Danqlar: məni hələlik təqdim olunmayan rütbə ilə çağırmayın, bu mənə bəla gətirə bilər.
– Üzr istəyirəm, – Danqlar cavab verdi, – mən yalnız çox tələsdiyinizi deyirəm. Axı bizim istədiyimiz qədər vaxtımız var: “Faraon” dənizə üç aydan tez çıxmayacaq.
– Cənab Danqlar, həmişə xoşbəxt olmağa tələsirsiniz, kim çox əzab çəkibsə, öz xoşbəxtliyinə çətin inanır. Lakin bu təkcə heysiyyat demək deyil, sabah mən Parisə getməliyəm.
– Belə de! Parisə! Siz ora ilk dəfə gedirsiniz?
– Bəli
– Orda işiniz var?
– Mənim deyil: bizim zavallı kapitan Leklerin tapşırığını yerinə yetirmək lazımdır. Başa düşürsünüz, Danqlar, bu müqəddəs işdir. Lakin narahat olmayın, mən ora gedib-qayıdacağam.
– Bəli, bəli, başa düşdüm, – Danqlar ucadan dedi. Sonra ürəyində əlavə etdi: “Parisə getmək, marşalın verdiyi məktubu ünvanına çatdırmaq, lənətə gələsən! Bu məktub mənə yeni bir fikir verir. Hə, Dantes, mənim dostum! Sən hələlik “Faraon” gəmi reyestrində birinci nömrə altında qeydə alınmamısan!” O, uzaqlaşan Edmonun arxasınca çığırdı: – Yaxşı yol!
Edmon çiyni üzərindən başını dostcasına yelləyərək cavab verdi:
– Təşəkkür edirəm.
Sevgililər göylərin seçdiyi cütlük kimi sakit və xoşbəxt halda yollarına davam etdilər.
IV. SUİ-QƏSD
Danqlar, Edmonla Mersedesi müqəddəs Nikolay istehkamının arxasında gözdən itənədək izləyib, yenidən öz badə yoldaşlarının yanına döndü. Fernan ağarmış və titrək vəziyyətdə tərpənmədən oturmuşdu. Kadruss isə hansısa masa başında oxunan mahnının sözlərini mırıldayırdı. Danqlar Fernana dedi:
– Mənə elə gəlir, bu toy hamıya xeyir vəd etmir.
Fernan cavab verdi:
– O, məni ümidsiz vəziyyətə salır.
– Siz Mersedesi sevirsiniz?
– Mən onu həddindən artıq çox sevirəm.
– Çoxdan?
– Bir-birimizi tanıdığımız vaxtdan; həyatım boyu onu sevmişəm.
– Ona görə də dərdinizə əlac axtarmaq yerinə burada oturub saçlarınızı yolursunuz! Lənətə gələsən! Mən katalanlılarda belə olmadığını düşünürdüm.
– Bəs sizcə nə etməliyəm? – Fernan soruşdu.
Mən hardan bilim? Məgər bu mənim işimdir? Deyəsən, mademuazel Mersedesə aşiq olan mən deyiləm, siz isə “İncil”də deyildiyi kimi, Tanrıya güvənin, özü də səhv etməyin.
Bəlkə də tapmışdım.
Məhz nəyi tapmışdın?
