скачать книгу бесплатно
Ризван. Күрдем, ләкин күрмәдем. Аңладыңмы?
Тәнзилә. Аңламадым.
Ризван. Миңа моннан тиз генә китәргә кирәк.
Тәнзилә. Юк инде, чакырып алдың да хәзер качасыңмы?
Ризван. Ярый, ярый, күрдем. Ләкин очраклы гына. Мин сиңа «яратам» дип әйтмәдем. Аңладыңмы?
Тәнзилә. Аңламадым.
Ризван. Гомәр белмәсен, Гомәр сизмәсен. Теле озын.
Гомәр керә.
Гомәр. Исәнмесез! (Тәнзиләгә.) Хәерле төн, Низам!
Ризван. Низам түгел ул, Тәнзилә.
Гомәр. Шулаймыни? Син Низамны эзләргә киткән идең ич.
Ризван. Без очраклы очраштык.
Тәнзилә. Һәм Ризван миңа «яратам» дип әйтмәде.
Ризван. Әйтмәдем дә. Әгәр дә Низамны күрсәгез, әйтегез, кайтып йокласын. Мин аны эзләүне дәвам итәм. (Ашыгып чыгып китә.)
Гомәр. Әллә ниләр эшләнә бу дөньяда. Тәнзилә белән төн уртасында Ризван басма өстендә басып тора дисәләр, үлсәм дә ышанмас идем.
Тәнзилә. Инде ышанырсың.
Гомәр. Ярый, ышанырбыз. Ләкин хәзергә шул урыннан кузгалмый тор.
Гомәр тиз генә чыгып китә дә Заһирны җитәкләп керә.
Мин Низамны эзләргә чабам. Мин әйләнеп килгәнче, Тәнзиләне шуннан җибәрмә. Аңа әйтәсе бер-ике сүзем бар. (Чыгып китә.)
Озын пауза. Тәнзилә чыгып китә башлый.
Заһир (исенә килеп). Китмә инде, Тәнзилә.
Тәнзилә. Китсә ни булган?
Заһир. Гомәр җибәрмәскә кушты.
Тәнзилә. Ә син җибәрмә.
Заһир. Тотып тора алмыйм ич инде сине.
Тәнзилә (Заһир каршына тасраеп килеп баса). Элек, ичмасам, шигырь укый идең. Инде анысын да оныттыңмыни? Гомерең буе кушканны гына эшләсәң, нишләрсең соң син? Ничек яшәрбез соң без синең белән?
Заһир. Ничек дидең, Тәнзилә?
Тәнзилә. Берни дә әйтмәдем.
Заһир. Яшәрбез, дидең. Яшәрбез булгач, бергә яшәү була түгелме соң? Бергә. Икәү. Гомер буе. Уйлап әйттеңме, Тәнзилә, уйнап әйттеңме?
Тәнзилә. Мин дә синең кебек сүзләрнең кирәген сайлый беләм.
Заһир. Рәхмәт!
Тәнзилә. Нигә рәхмәт, нәрсәгә рәхмәт?!
Заһир. Сүзләрнең матурын сайлый белүеңә рәхмәт.
Тәнзилә. Син… син бит шигырь язасың, телеңә бер дә матур сүз килмимени?
Заһир. Минем күңелем тулы матур сүзләр.
Тәнзилә. Шуларның берсе минем өчен кызганычмыни?
Заһир. Түгел, Тәнзилә. Мин аларның барысын да сиңа әйтер идем.
Тәнзилә. Әйт соң, кайчаннан бирле көтәм.
Заһир. Көтәм?.. Рәхмәт, Тәнзилә. Мин алай дип уйламаган идем.
Тәнзилә. Ничек яшәрбез без синең белән?
Заһир (шигырь укый).
Күңелемнең кыллары бар тибрәнмәгән,
Кылларында көйләрем бар көйләнмәгән,
Сүзләрем күп, серләрем бар сөйләнмәгән,
Шау чәчәкле җәйләрем бар җәйләнмәгән…
Тәнзилә. Ничек итеп яшәрбез без синең белән?
Заһир. Йөрәгемдә сагыш түгел, көн дә бәйрәм –
Ярсуларым уйный анда әйлән-бәйлән,
Юлларымның очы әле төйнәлмәгән,
Хисләремнең тезгеннәре бәйләнмәгән.
Тәнзилә. Ничек итеп яшәрбез без синең белән?! Сокланам мин сиңа, Заһир, һәм куркам. Саксыз кыланып, синең күңелеңне ватармын дип куркам.
Пауза.
Заһир. Тәнзилә!..
Тәнзилә. Нәрсә, Заһир?
Заһир. Юк-юк… Ярамый. Ярамый, Тәнзилә!
Тәнзилә. Нәрсә ярамый, Заһир?
Заһир. Антны бозарга ярамый.
Тәнзилә. Нинди ант? Бүтәннәргә кушылып, ни эшләгәнеңне белмичә эшләү ант буламы? Низам белән Ризван шаярганга син чынлап ышангансың.
Заһир. Ант белән шаярып буламы?
Тәнзилә. Булмый.
Заһир. Димәк…
Тәнзилә. Димәк, икенче тапкыр ант иткәндә, ни өчен ант иткәнеңне белеп итәрсең. «Ант» сүзенең мәгънәсен аңлап эшләрсең.
Заһир. Ләкин… Ләкин мин ант иттем.
Тәнзилә. Син аны төштә күрдем дип исәплә.
Заһир. Юк, төштә түгел, өндә. Үз телем белән…
Тәнзилә. Алайса, безнең бу сөйләшү төшеңдәдер…
Заһир. Юк-юк!
Гомәр тамак кыргалап керә.
Гомәр. Йә, ничек, Заһир дус, шигырь языламы?
Заһир. Языла, Гомәр, языла.
Гомәр. Язганнарың Тәнзиләгә ошыймы?
Тәнзилә. Бик ошый.
Гомәр. Бик әйбәт. Инде, Заһир, бар, Тәнзиләңне озатып куй да монда кил.
Заһир. Нигә килим?
Гомәр. Һай, сорау бирмәсеннәр иде дөньяда. Кушканны эшлә.
Тәнзилә. Исеңдә тот, Гомәр, Заһир хәзер сез кушканны гына эшләмәячәк.
Гомәр. Шулаймыни?.. Бик яхшы. Минем күптәнге хыялыма син ирешкәнсең, Тәнзилә. Әмма бу юлы Заһирның сине озатып монда әйләнеп килүе кирәк.
Тәнзилә. Әгәр мин кайтырга теләмәсәм?
Гомәр. Тагын да әйбәтрәк. Барыгыз, култыклашып әнә теге урыннарда йөреп торыгыз. Мин сызгырган тавышны ишетүгә, чабышып монда килерсез. Зинһар өчен, нигә дип сорамагыз. Уңышлар телим.
Заһир белән Тәнзилә чыгып китә. Гомәр басма өстенә кереп аякларын бөкләп утыра да гитара чиртә. Ризван керә.
Ризван. Низамны тапмадыңмы, Гомәр?
Гомәр. Таптым бит, әй.
Ризван. Кайда?
Гомәр. Палаткада йоклап ята.
Ризван. Булмас.
Гомәр. Булган шул менә. Сиңа да вакыт. Каңгырып йөрмә.
Ризван. Хәзер кайтам. Гомәр, сез миннән көләсез, әйеме? Юморны аңламый, дисез. Беләсеңме, бүген мин юмор сүз уйлап чыгардым.
Гомәр. Яле, яле?..
Ризван. Басмасы бар, Әсмасы юк.
Гомәр. Ничек, ничек?
Ризван. Басмасы бар, Әсмасы юк. Уңышлы юмор бит, әйеме?
Гомәр. Шаккаткыч! (Кычкырып көлә башлый, аңа Ризван кушыла. Гомәр, көлүеннән кинәт туктап.) Әйдә кайтабыз, юморист.
Ризван. Кая?
Гомәр. Кайда яшәгәнеңне оныттыңмы әллә?
Ризван (үз халәтенә кайтып). Онытмадым. Мин әле кайтмыйм.
Гомәр. Антыңны бозасыңмы?
Ризван. Антның монда катнашы юк. Үземнең туган көнемдә басма өстендә ялгызым гына уйланып утырырга хакым бар.
Гомәр. Утыр, алайса. Мин кайтам, йокым килә. (Чыгып китә.)
Ризван басма өстендә бөеренә таянып басып кала. Алинә керә.
Алинә. Ялгышмагансыз. Басманы эзләп тапкансыз.
Ризван. Эзләмәдем, үзе очрады.
Алинә. Юлыгызга чыгып ятканмыни?
Ризван җавап бирми. Пауза.
