скачать книгу бесплатно
Һәйкәл куела торган таш өстенә –
Пьедесталга чыккан шикелле.
Ә атучы – үзе тикшерүче
Һәм үзе үк хөкем итүче,
Һәм аларны кабер читенәчә
Лично үзе озатып килүче.
Җикеренә: «Азият! Соңга калдың!
Не позволю! Батыр?! Остарак?
Никадәр тиз булса әгәр җәзаң,
Шулкадәрле кайгың кыскарак?..»
Мондый эшне, кояш, шаһит булып
Карап торма! Болыт астына
Кач, гүзәлем! Күктә син барында
Күңел яшәешкә тартыла…
– Кемнәр иде алар, – дип сорыйлар, –
Нервылары корыч кешеләр?
– Сезнең кебек, сабыр, кырыс, тыйнак
Бөтен яктан сезнең ишеләр
Иде алар…
1956
«Таулар артында…»
Таулар артында
Таңнар атканда,
Җилләр дәшәләр
Туган якларга.
Әйтәләр сыман:
«Әйдә, кайт инде,
Илгә кайтырга
Рөхсәт бар инде…»
Туган илемә
Ис, җил, ис, әйдә,
Туганнарыма
Сөенеч бир, әйдә.
Сау бул, ил чите,
Сау бул хәзергә.
Мәңге яшәрсең
Безнең хәтердә.
1956
«Сүрелми лә сөюләрем…»
Сүрелми лә сөюләрем,
Сүнми, гомер юлдашым,
Тик син идең, тиңсез идең,
Төн ае, көн кояшым.
Син булмагач, җир йөзендә
Бер канатым юк сыман.
Көн юксынам, төн юксынам
Ялгыз калган кош сыман.
Син идең ич юлларымда
Куллар биргән юлдашым…
Озын гомер төннәремдә
Ялгыз инде бу башым.
1956
«Урамнарны ялгыз ураганда…»
Урамнарны ялгыз ураганда,
Бер исеңә төшер шуларны:
Яфрак-яфрак карлар яуганда
Көри идек карлы юлларны;
Киң урамнар безгә тар иде лә…
Нинди матур чаклар бар иде.
Шул елларның юлга яуган кары
Эремәгән кебек заманда
Бер исеңә төшер шул чакларны,
Яфрак-яфрак карлар яуганда.
Юлларыбыз кайчак тар иде дә,
Уйларыбыз кардан ак иде…
1956
«Күкрәп торган язгы чәчү тавышы…»
Күкрәп торган язгы чәчү тавышы
Акрын-акрын тынды. Җәй килә.
Кәккүк, тургай, кош-корт авазлары
Хәзер инде ачык ишетелә.
Җәйге эш алдыннан ялга куйдык
Машиналарны без беразга.
Далада җәй гөрли: бәйрәм килде
Тургай, үрдәк, торна, кыр казга.
– Кояш быел нидер мәтәштерә!
Мәтәштерсен. Безнең файдага!
Чалуларны карап кайттым әле,
Печән быел билдән, кайнага! –
Имән кебек таза, сугышларда
Тамгаланып беткән агабыз
Сүзен сабыр гына дәвам итте:
– Планны аны үти алабыз… –
Ул, кемгәдер ишарәләгәндәй,
Көчле кулын күккә күтәрде.
Шунда тынып калдык без барыбыз.
– Ә бу нәрсә әйтер бит әле?! –
Ә без башта аны аңламадык,
Һәм ул кабатлады: «Иншалла,
Бездән генә торса, план – нәрсә?
Һавалар ни әйтер, эш – анда».
Һәм төшендек, кинәт төшендек,
Искә алмаганбыз лабаса.
Яңгыр, һава, үтеп үзәгеңә,
Көнаралаш ява башласа…
– Ничек соң, әй, әле, шайтан алгыр,
Төшмәгән ул безнең хәтергә… –
Җавап эзләп уйга калды шунда
Секретарь да, председатель дә.
– Сугышларда гадлар – тегеләрне
Хәйләләп тә җиңдек анда без,
Һаваны да алдамыйча булмас, –
Хәйләсез ул – дөнья файдасыз.
Картинада теге аю үзенең
Улларына сокланган кебек,
Бер картыбыз йөри, бурычларны
Искә салып, киңәшләр биреп…
1956
СИН ҮЗЕҢ ӘЙТ
Озын урам, Тукай урамыннан,
Кыр гөлләре тотып кулына,
Бер карт бара,
Исән улларыннан
Кайсыдыр бер мәрхүм улына
Сәлам алып килә булса кирәк:
Уйга батып, зиратка таба, –
Мәрхүмнәргә хөрмәт йөзеннәндер,
Җәяүләп бара.
Алсуларын гөлнең
Тапшырып ул
Тукаена – олы улына,
Зәңгәрләрен аның
Алып китте
Арча кырына…
Туган илнең бөтен сагынуларын
Чагылдырган бер һәйкәл сыман,
Бер карт утыра
Такташ яткан төштә,
Чиксез тирән уйларга чумган
Бер карт утыра.
Гөлләрнең ул
Син сөйгәнен, Такташ,
Зәңгәрләрен сиңа китерде.
Эндәшә ул сиңа,
Торырсың да,
Башыңнан бер сыйпар шикелле.
Эндәшә ул:
«Бу ни эш бу, бәбкәм,
Көтмәгәндә,
Шундый иртә киттең ләбаса!»
Җавап көтеп бабай
Миңа карый
Күзендәге яшьләре аша…
Карама син, бабай, миңа шулай,
Ни әйтим мин сиңа, ни әйтим;
Мин үзем дә матәм тотып йөрим,
Мин үзем дә – йөрәге ятим…
Мин үзем дә – шундыйларның берсе;
Матәм маршы тавышы колакта…
Син үзең әйт берәр юатыр сүз,
Син үзең әйт, Казан, бу картка,
Син үзең әйт.
ТИМЕР АРСЛАНГА
…Мин чыңлатып көмеш тост тотам
Йөрәкләрне яулап ала торган
Иҗат өчен…
Т. Арсланның шигъри хатыннан
