скачать книгу бесплатно
Җир хәстәре айнытты бит дусларны:
ничек, имеш, сөрдекме дә чәчтекме?
Булмадыкмы кысыр чәчәк түтәлдә,
илдә яшәп, ни алдың да ни бирдең?
Кисәтми дә, искәртми дә ичмасам, –
урак өсте килеп җитте гомернең!
Узды бәйрәм.
Кояш бара төшлеккә.
Үстердекме,
нәрсәбез бар урырлык?
Ил әҗәтен кайтарырбыз тик шунда:
күтәрелсә бер орлыктан мең орлык!
«Тупыллар һәм таллар арасында…»
Тупыллар һәм таллар арасында
Олы юлдан читтә бер йорт бар.
Ул – туган йорт. Таң алдына чаклы
Түбәсенә коела йолдызлар.
Җир кайгысын атып, хыялымда
Карыйм аңа болыт өстеннән.
Нинди киңлек! Ә ул җиргә сеңгән,
Нокта гына җирдә, мескенем!
Нокта гына! Ул да дөнья куа:
Ачыла да ябыла капкасы;
Ачыла да ябыла…
Дөнья куып,
Әнкәемнең инде чал башы…
Җиргә бәйле. Дәшә буразналар,
Тәрәзәгә килә җир язы.
Тормыш кыры синең кулны көтә:
Ни чәчсәң бит шуны урасы!..
Иске юлдан, тәпиләрен тартып,
Үкси-үкси кайта кыр казы.
Алар җырлый һаман иске җырны.
(Заман тавышы ятмы аларга?..)
Чалкан төшеп йолдыз санап ята
Галәм җене каккан малайлар…
Җиргә бәйле ул йорт. Буразнага,
Казыкларга бәйле. Тумыштан…
Тупыллары аның антеннадай,
Йолдызлардан тота тавышлар.
«Без җирдә яшибез, Җир уе – безнең уй…»
Без җирдә яшибез, Җир уе – безнең уй.
(Кемнең юк уйларда галәмгә очканы?)
Хыяллар шаулаган төбәктә – йөрәктә –
һәркемнең үзенең Йолдызстаны…
Алмагач чәчәге явамы, ак кармы,
керәбез язгамы, кышкамы –
туган җир язлары күкрәгән туфракта –
һәркемнең үзенең Йолдызстаны.
Галәмнән әйләнеп кайттык без,
кактык без
ак каен төбендә йолдыз тузанын…
Күкләрдән эзләмим, туган җир утлары,
сез минем иң якты Йолдызстаным.
Җиде кат күкләргә менсәң дә ишетелә
туган халкымның җыры, дастаны…
Канатлы кешеләр яшәгән ватанда
Идел-йортым минем – Йолдызстаным!
Камыллар
(Вариацияләр)
1
Камыллар эчендә рәхәт, тын.
«Сау бул!» диеп баеп барган кояшка,
шәһәр өсләреннән кыйгачлап,
кичке кошлар кайта югартын.
Күк төтеннәр алсулана еракта,
камылларга төшә кичке моң.
2
Җәен генә тук бодайлар булып
чыңлый идек без кырларда,
ай-урагын алып килде дә көз –
әверелдек камылларга…
Сыгылсак та ил кырында,
бил бирмәдек давылларга.
Без өлгердек бары! Башны салдык
ил өстәле – табыннарга.
Икмәк анасы идек җирдә,
басып калдык тамырларда.
Без курайлар инде сары җилгә,
яңгыр-явымнарга…
3
Күк төтеннәр ягыннан киләм,
шырт камыллар гына бар тирәм.
Тау артында калды туган өй…
Күк төтеннәр яныннан киләм.
Күңелемдә – яңа туган көй!
Мөслим белән саубуллашу
(Лирик репортаж)
Камыллы кырлар янында
тәгәрәшеп,
августның коры үләннәрендә
самолёт көтәбез.
«Фанер» очкычлар
тилгән сыман очып әйләнәләр дә
тәгәрәп китәләр, «тәпиләрен» сузып алга,
аннан, дер калтырап, шаулап алалар да,
өркетеп Мөслим казларын,
борылып туктыйлар
ялкау гына…
Мөслим кырларыннан ялкынланып август ага!
Бар, оч, туган!
Егылма, тотын!
Син түбәннән генә очтың…
Очкан чакта өегез турыннан,
аермачык күреп калдың
үзегезнең ишегалдын:
ак алъяпкыч япкан әниең
күркәләргә җим сипкәнен,
кулын болгап кычкырды күк:
«Нуруллам!
Коймак пеште, чәй кайнады!..»
Чыгарып элде ак керләрен аннары.
Аннан чәен
Ялгыз гына утырып эчте:
«Малай очты.
Малай очты!..»
Шаулап калды балачакның таллары!..
Әйе,
Очабыз шулай аналардан,
туган ишегалларыннан, балачактан,
күмелгәнче генә түгел,
Мөслим, синең талларың –
очабыз
гомер таулары артына,
шәфәкъ кебек, салмак кына,
җиргә төшеп
кунаклыйбыз аннары…
Менә бүген
гүзәл көзге мизгелдән –
очабыз, Мөслим, без синнән,
кул изәп, зәңгәр Ыгың, тугайларың,
ал таңнарың өстеннән –
күләгәбез «Уңыш» басуларында:
безнең шәүлә йөгереп үтә
Сәет, Бүләр өсләреннән,
кала ялтырап
Митрәй суларында!..
Очкан чакта узып яшьлекне дә,
үткән чакта елгалар һәм еллар өстеннән,
шулай чагылып кала бугай, чаткыланып,
гомер төпкелендә
безнең төсмерләр!
Безнең канатларга тиеп-тиеп,
агылып кала тыгыз һава,
еллар дулкыны!
Болыт асларында бодай шаулый,
күкрәгемә тулып,
агылып кала якты җир моңы!
…Әнә Бүләр.
Тупыр-тупыр атлар чаба анда,
йөккә узып,
август көен тыңлый алмагачлар.
(Бер яфракка көзен шигырь яздым,
язын укыр аны
сандугачлар!)
Җиде кат күктән таныйм бу якларны,
ничек итеп инде танымассың?..
Август шаулый!
Сары иген юл-юл булып ята – алтын юллар! –
Яза Мөслим
Уңыш поэмасын!..
Мөслимлеләр,
сабаннарда сайрашмадым,
бер кунагыгыз булып кына
утырган бар сезнең табыннарда.
Уңыш телим сезгә, муллык осталары,
Бәхет телим!..
