скачать книгу бесплатно
Bilal gənc qızın insanın ürəyini paralayan hıçqırıqlarını hələ də xatırlayırdı. Ən qiymətli, ən müqəddəs dəyərini – iffətini, namusunu itirməyin faydasız çırpınışları içində
yenidən əsəbləri alt–üst olan Zeynəbin bundan sonrakı həyatı üçün gözəl bir nəsihət verməkdən başqa əlindən heç nə gəlmirdi. O da Zeynəbin bütün israrlarına baxmayaraq onun üzünə tüpürməmiş və ona sadəcə təsəlli verməklə
kifayətlənmişdi. İçi qan ağlamışdı həmin anlarda. Zeynəb onu dinləmişdimi, yoxsa yox, dəqiq bilmirdi, amma danışdığı müddətdə gənc qızın, yaşlı gözlərini çox uzaqlarda sabit bir nöqtəyə dikərək ölü bir sükut içində eyni nöqtəyə
baxması heç xoşuna gəlməmişdi. Gənc qızı qaldığı yataqxanaya kimi aparandan sonra bir balaca rahatlanmışdı.
Şübhəsində yanılmadığını iki gün sonra qəzetləri oxuyanda anlamışdı …
Zeynəb gecənin gec saatlarında özünü Sarayburnundan dənizə ataraq "hələ baharında olduğu"(!) ömrünü başa vurmuşdu! …
37
Həm də intiharın bir müsəlman üçün əbədi fəlakət qapısı olduğunu bilə – bilə…
Bilal, bu acı xatirənin əzikliyi içində bir müddət daha dalğın və düşüncəli pəncərədən bayıra baxdı. Bəli, Zeynəb məhv olmuşdu. Lakin Zeynəbin məhv olmasının içindəki gerçək, cəmiyyətin mahv olmasının bir rüşeymidir… Zeynəb, əxlaq, fəzilət, namus və iffətini itirməyinin ağrısı ilə intihar etmişdi … Bu intihar, əxlaq, fəzilət, namus və iffət məfhumlarından sıyrılan bir cəmiyyətin, mütləq məhvə
məhkum olacağı baxımından da ibrətlə düşünülməyə dəyər bir faktdır…
Zeynəb, bu təfəssüh etmiş, hər gün bir addım daha intihara doğru yaxınlaşmaqda olan özünü yeyib bitirən cəmiyyətin nə ilk qurbanıydı, nə də sonuncu … Və necə ağır bir həqiqətdir ki, əxlaq və mənəviyyat qeydlərindən günbəgün uzaqlaşmağı mədəniyyət kimi qəbul edən bu günkü müflis cəmiyyət, vermiş olduğu bu saysız-hesabsız qurbanları, yüksətmək (!) yolunda özünə pilləkən kimi qəbul etməyin qürur və əzəməti içində insanlığa sanki lağ edir …
Akifin "Mədəniyyət dediyin tək dişi qalmış canavar" de-yə bəhs etdiyi elə budur deyəsən… Bilal bütün düşüncələri beynindən ataraq, bir anda saatına baxdı; saat altıya işləmişdi. Halbuki yoldaşları onu saat 5-də gözləyəcəkdilər.
Qaça-qaça pilləkənləri endi. Qapıya tərəf gedəndə birdən bir qrup gəncin ona səslənməsi ilə addımlarını yavaşlatdı.
Bunlar da digərləri kimi həyatın yemək, içmək, yatmaq, gəzmək və əylənməkdən ibarət olduğunu sayan gənclərdən idilər. Lakin Bilal onları xətirlərinə dəymək istəmirdi.
Danışa-danışa gəlib fakültənin qapısına çıxdılar… Sonra 38
Bilal, ayrılmaq üçün hamısıyla bir-bir görüşməyə başladı.
Onlardan biri:
– Bilal, – dedi… – Sən də bizimlə gələ bilməzsən? Beyoğ-lunda bir az fırlanarıq, sonra da bir diskotekaya girib əylənərik, hə? …
Fırlanmaq … Diskoteka … Əylənmək … Saat altıya iyirmi dəqiqə işləyirdi artıq… Nəzakətlə:
– Üzr istəyirəm, uşaqlar, yoldaşlarla görüşməli idik.
Demək olar ki, gecikmişəm. Başqa vaxt, sağlıq olsun… -
deyib üzr istəmək istədi… Lakin bunlar sözdən anlamırdılar.
Belə ki, yoldaşları arasında qəribə paltarları ilə ad çıxaran Əsəd o hər zamankı əsəbi halı ilə özünü ortaya atdı:
– Yaxşı da, sən də çox mızmızısan ey… Nə vaxt desək ki, gəl bir fırlanaq, əylənək, o saat "Dostum gözləyir, ayıb olar"
deyib aradan çıxırsan. Biz də yoldaşlarının axı sənin!..
Erdal da elə Əsəd kimi düşünürdü:
– Düz deyir də, sənin bu həmişə görüşdüyün dostların kimlərdir axı, Bilal?
Sonra mənalı-mənalı göz vurdu və gülərək:
– Yoxsa … Yoxsa … həəəə? … Ha … Ha … Haaa … Bizdə
də var onlardan, qardaşım! …
Əlini də yellədi sonra:
–Özü də, bilirsən nə qədər?…
Bilal bunların baş aparmağına dözməyin mümkün olmadığını anladı:
– Dostlar, siz heç yaxşı şeylər haqqında düşün-mürsünüz? – dedi. – Sizə niyə yalan danışmalıyam.. İnanın, yoldaşlarım gözləyir. Həm elə sizin hesab elədiyiniz cinsdən yoldaşlar deyil.
39
Gənclərin hamısı bir ağızdan gülüşməyə başladılar. Erdal yoldaşlarının qollarından tutub uzaqlaşdırarkən arxasını dönüb yüksək səslə qışqırdı:
– Anladıq, qaqaş, anladıq. Yolçu yolunda gərək. Hər kəs öz kefinə baxsın, elə deyil?
Yüksək səslə gülüb danışaraq, əcaib əl-qol hərəkətləri edə-edə uzaqlaşdılar. Bilal, arxalarından uzun-uzadı, təəssüf dolu ifadə ilə baxdı… O əsnada yadına Eynşteynin bu sözləri düşdü: "Bu günün gəncləri tez iş görən bir maşın kimi ye-tişirlər. Lakin insan əsla bir maşına çevrilməməlidir. İnsanın yaxşı ilə pisi, gözəl ilə çirkini ayırd edəcək bir başı olmalıdır.
Mən bu günkü gənclikdə ən böyük əksiklik kimi bunu görürəm. Uşaqlarımıza başqa cür tərbiyə verək. Yoxsa təlim keçmiş itlərdən fərqlənməyəcəklər"…
Dostlarını daha çox gözlətməmək üçün sürətlə oradan uzaqlaşdı. Küçədə axının arasına qarışdı. Bir müddət getmişdi ki qolundan kimsə tutdu. Döndü baxdı, bir az əvvəlki ərköyün qrupun içində söhbətlərə heç qarışmamış Necatini gördü. Necatinin qaçmaqdan üzü qızarmışdı, qıpqırmızı olmuşdu … tövşüyürdü. Bilal soruşdu:
– Nə olub, Necati, sən də onlarla birlikdə deyildin? Nə
üçün qayıdıb gəldin?
Necati bu sözləri eşitməmişdi elə bil. O günə kimi Bilal heç belə bir hala təsadüf etməmişdi. Necati bir müddət heç nə danışmadı və Bilalın üzünə baxdı. Sonra başını günah-karmışcasına önə əydi. Sonra təkrar qaldırdı. Bilalla göz –
gözə gəldilər. Necati:
– Bax, Bilal, – dedi. – Səndən çəkinmirəm. İkimiz də
İstanbulluyuq. Lakin dostlarımız olduqca fərqlidir. Səndən yoldaşlarımın adından üzr istəyirəm.
40
Bilal çaşmışdı:
– Anlamadım, məndən üzr istəyəcəksən? Yaxşı, amma nə üçün? – deyə soruşdu.
Necati kədərli və mütəəssir:
– Bir az bundan əvvəl onların sənə qarşı olan kobud sözlərinə və nalayiq hərəkətlərinə görə, – dedi və ayaq üstü içini boşaltmaq istəyərcəsinə davam etdi:
– Bu günə kimi onlarla gəzdim, içdim, əyləndim. Lakin onların kim olduqlarını ancaq bu gün, sənin kimi təmiz və
vicdanlı bir gəncə qarşı davranışlarından sonra anladım. Və
etdikləri hərəkətdən sonra üzlərinə tüpürüb sənin yanına gəldim …
Necati bir anlığa susdu və sonra:
– Bilal – dedi – Məni də "yoldaşlarım" deyərək həmişə
bizdən ayrı tutduğun o həqiqi dostlarının arasına daxil edərsən?
Bilal gülümsəyərək əlini Necatinin çiyninə qoydu:
– Səni də həqiqi dostlarımdan biri kimi görmək? əlbəttə, olar. Amma bunun üçün Necati, bunun üçün sən də içində
olduğun mühitdən, dostlarından uzaqlaşıb hər halınla onlara bənzəməlisən, yaxşı?
Necati kədərlə başını önünə əydi, sonra anidən qaldırdı və:
– Məni də o dostlarının yanına apara bilərsən, Bilal? –
deyə soruşdu.
İki yoldaş dostca baxışdılar. Razılaşdıqdan sonra səmimiyyətlə əl verib qucaqlaşdılar və yan-yana addımlamağa başladılar …
Böyük bir binanın qarşısında Bilal zənglərdən birinə ba-sarkən Necati mənliyini qeyri – adi bir duyğunun bü-41
rüdüyünü hiss edirdi. Üstəlik böyük bir maraq da var idi içində: görəsən həmişə əxlaqına və fəzilətinə qibtə etdiyi, lakin heç cür onun kimi olmağı bacarmadığı Bilalın yoldaşları necə insanlar idilər?
Avtomatik açılan qapıdan içəri girdilər … İkinci mərtəbəyə pilləkəni qaça-qaça çıxdılar və bir evin açıq olan qapısından içəri daxil oldular… Bilal ayaqqabılarını çıxartmaq üçün əyiləndə, Necati, həmişə elədiyi kimi ayaqqabı ilə içəri keçmək istədi. Lakin Bilal arxasından pencəyini çəkərək:
– Ay qardaş, – dedi – Səninlə elə ilk dəqiqədən dalaşa-cağıq deyəsən! – dedi və güldü. Necatiyə bir cüt başmaq uzadıb:
– Gey bu başmaqları. Bir müsəlmanın evinə ayaqqabı ilə
girmək olmaz. – dedi.
Necati utanaraq ayaqqabılarının bağlarını açdı və Bilalın uzatdığı başmaqları geydi. İki yoldaş, qalın bir kişi səsinin eşidildiyi bir otağa tərəf getdilər və qapını yavaşca döyərək içəri girdilər. Bura gözəl döşənmiş, geniş bir otaq idi. İçəri olduqca izdihamlı idi. Saçlarına dən düşən orta yaşlı birindən başqa qalan hamısı tərtəmiz gənclər idi. Birinin əlində kitab vardı. Digərləri də elə oturduqları yerdən ona qulaq asırdılar. Bilal içəriyə girən kimi hamısı birlikdə:
– Harda qaldın, əziz qardaşım? Gözlərimiz yolda qaldı, inan … – deməyə başladılar.
Bilal:
– Xahiş edirik, kəsməyin, yoldaşlar. Prinsipi pozmayaq. -
desə də, yoldaşları qalxaraq israrla onlara yer vermək istədilər. Bilal:
42
– O halda sizinlə qrup yoldaşım Necatini tanış edim, -
dedi. – Oxumağa ara verdiyinizə görə, siz də tək-tək adları-nızı və nə işlə məşğul olduğunuzu deyin.
Necatiyə hamısı bir ağızdan "Xoş gəlmisiniz" – dedikdən sonra hamı oturduğu yerdən özünü təqdim etməyə başladı:
– Ahmet Sevil… Tibb Fakültəsi.
– Razi Eyilmez… Hüquq.
– Ərdoğan Saymaz… Yüksək Makina Mühəndisi.
– Seyfəddin Namlı… Ədəbiyyat Fakültəsi.
– Mehmet Kanlıca… Təbiət elmləri Fakültəsi-Botanika.
– Orxan Erenler… Yüksək Memarlıq
– Nazim Soyluer … Doktor … vs.
Tanışlıq bitəndən sonra Nazim yavaş-yavaş arxaya söykəndi və əlində kitab tutan gəncə dönərək:
– Bəli! İndi davam edə bilərik artıq, Seyfəddin, – dedi. –
Oxuyan bir ədəbiyyatçı olanda, həqiqətlər daha da cazibədar olur, düzü …
– Şişirdirsən, qardaş …
– Yaxşı, yaxşı, sən deyən olsun … Sən başla oxumağa.
Seyfəddin ciddi və Nazim həkim iltifatına həddindən artıq layiq, gözəl bir oxunuşla əlindəki kitaba qaldığı yerdən davam etdi:
"Gənclik, heç şübhəsiz ki, bir gün əldən gedəcək. Necə
yay öz yerini payıza və qışa verirsə, necə gündüzdən sonra axşam və daha sonra gecə gəlirsə, gənclik beləcə öz yerini qocalığa və ölümə tərk edəcək. Əgər o fani və keçici gənc-liyini iffətli həyata sərf etsə onunla əbədi bir gənclik qa-zanacağını bütün səmavi fərmanlar müjdə verirlər. Əgər pozğunluğa sərf etsə necə ki, bir dəqiqəlik hiddət ucbatından bir qatil, milyonlar dəqiqəlik həbs cəzası çəkir. Eləcə
43
də qeyri-leqal dairədə gəncliyin kefi və ləzzətləri axirət mə-suliyyətindən və qəbir əzabından insanı kənarlaşdırmır, əksinə onu daha da əzaba düçar edir. Bunu hər bir ağlı başında olan gənc təsdiq edə bilər. Məsələn haram sevməkdə, bir qısqanclıq qüssəsi, fəraq qəmi və qarşılıq görməmək hissi ki-mi çox problemlərlə o cüzi ləzzət, zəhərli bir bal kimi görünə
bilər insan… Və o gəncliyin yoluxduğu xəstəliklə xəstəxanaya, azğınlıqlarla həbsxanalara, mənəvi qidasızlıqdan yaranan çətinliklə isə meyxanaya, müxtəlif səfilxanalara və ya qəbristanlığa gedib çıxmaqlarının səbəbini bilmək istəyirsənsə, get xəstəxanalardan, meyxanalardan və qəbristan-lıqlardan soruş.
Əlbəttə, əksəriyyət gənclər gəncliyindən sui-istifadə
edir, sonra da başına gələn müsibətlərdən şikayətçi olurlar.
Halbuki, əgər hər şey öz axarı ilə getsə, gəncliyin çox şirin və
