скачать книгу бесплатно
Гыйбадулла. Белмим дә, нитмим дә.
Шофёр. Алай димә, абзый, нитәсеңдер әле.
Гыйбадулла. Нәрсә әллә кая борасың? Эчәгеңне сәнәккә кадап, агачка элеп куярмын. Бозылып беткән хатын-кыз ташып.
Шофёр. Үзең башладың, абзый.
Гыйбадулла. Башлатырмын мин сиңа. Киләсең дә туктыйсың. Туктамасаң түзәләр алар.
Шофёр. Түзәр хәзерге хатыннар. Син безнең илнең нинди ил икәнен беләсеңме? Безнең ил бит ашамый-эчми, пес итми, тәрәт итми торган кешеләр өчен төзелгән.
Гыйбадулла. Илеңдә минем эшем юк. Әбрәкәй исе минем өйгә керә.
Шофёр. Илеңнән бәдрәф исе килгәч, синең өйгә генә керми калмас инде.
Гыйбадулла. Син бик остарма, егет. Рулеңне тартып алмасыннар.
Шофёр. Кемнәр?
Гыйбадулла. Лыгырдаганыңны тыңлап торучылар.
Шофёр. Синме?
Гыйбадулла. Бар, печтрихаларыңны утырт та сыпырт.
Шофёр (чыгып килгән хатын-кызларга). Всё нормально?
Беренче хатын-кыз (Гыйбадуллага). Ты прав, бабай, воняет… Спасибо, бабай.
Гыйбадулла. Какой бабай булыйм мин сиңа? (Шофёрга.) Икенче туктасаң, тәгәрмәчеңне сәнәк белән тишәм.
Шофёр. Син сәнәк күтәреп йөрмә, памперс сат, акчаң булыр.
Гыйбадулла. Өйрәтмә. (Үткән-сүткән автобусларга сәнәк селкеп калуын дәвам итә.)
Хәяли керә.
Хәяли. Күп акча булды. Тагын автобуслар килә әле. Алар монда туктыйлар. Җырлыйммы, иптәш Бәдриев?
Гыйбадулла. Җырла, Хәяли, җырла.
Хәяли. Алай итәрбез әле дә
Болай итәрбез әле.
Рәхәтлектә яши-яши
Үлеп китәрбез әле.
Иделләрне кичәбез дә
Аргы якка күчәбез.
Безгә рәхәт тормыш килде,
Аяк тибеп эчәбез.
Җиңел машина килеп туктаган тавыш. Хөкемдаров белән Чистюлькина керәләр. Хәяли алар каршына җырлап-биеп бара.
Хәяли. Дулкынланып сулар керә
Парахут идәненә.
Мондый рәхәт, матур тормыш
Тик безнең илдә генә.
Акча бирегез!
Гыйбадулла. Хәяли! Кит аннан. Алардан акча сорамыйлар.
Хәяли. Сараннар! (Китеп бара.)
Хөкемдаров. Рәхим итегез, Аллария Ахметовна!
Чистюлькина. Башта сез рәхим итегез, Самуил Иванович!
Хөкемдаров. Мин бит, ни дисәң дә, кавалер.
Чистюлькина. Хатын-кыз чыдамрак була.
Хөкемдаров. Хатын-кызның чыдамлыгыннан явызларча файдаланырга ярамый.
Чистюлькина. Хатын-кыз ир-атларны хөрмәт итәргә тиеш. Рәхим итегез.
Хөкемдаров. Юк инде, сез рәхим итегез.
Чистюлькина. Сез рәхим итегез.
Хөкемдаров. Юк, Аллария ханым. Мин тәмугка гына сездән алда керәм.
Чистюлькина. Рәхмәт. (Агачлыкка юнәлә.)
Гыйбадулла (Чистюлькина юлына аркылы төшеп). Кая барасың?
Чистюлькина. Гафу итегез…
Гыйбадулла. Кая барасың, диләр.
Чистюлькина. Ничек инде «кая барасың». Хатын-кызга шундый сорау бирергә ничек оялмыйсыз?
Гыйбадулла. Оялмыйм. Әгәр йомышыгызны йомышларга булса, анда ярамый.
Чистюлькина. Нинди йомыш турында сөйлисез?
Гыйбадулла. Агачлыкка нигә керәсең соң?
Чистюлькина. Нәрсә, әйтеп бириммени?
Гыйбадулла. Кирәкми. Андый эш белән агачлыкка керергә ярамый.
Чистюлькина. Гафу итегез…
Гыйбадулла. Итмим. Ярамый.
Хөкемдаров (якынрак килеп). В чём дело?
Гыйбадулла. Твой баба штули? Туда нилзә.
Хөкемдаров. Син нәрсә?
Гыйбадулла. Нәрсә түгел, кем.
Хөкемдаров. Аңлатып сөйлә.
Гыйбадулла. Арыдым инде аңлата-аңлата. Аңгыра сарыклар шикелле әйткән саен шунда чабалар. Күрәсеңме бу бакчаны?
Хөкемдаров. Йә, күрәм…
Гыйбадулла. Алма бакчасы икәнлеген дә күрәсеңме?
Хөкемдаров. Йә, күрәм ди…
Гыйбадулла. Умарталарны да күрәсеңме? Әнә анда куыш тора. Мин шул куышта төннәрен йоклыйм. Әнә анда безнең өй. Без анда җәй көннәре тәрәзәне ачып куеп ашыйбыз. Чәй эчәбез. Врачлар да әйтә, саф һава сулау файдалы, ди.
Хөкемдаров. Шуннан?
Гыйбадулла. Шуннан шул. Бу агачлыктан әбрәкәй ясап бетердегез.
Хөкемдаров. Нинди әбрәкәй?
Гыйбадулла. Сезнеңчә туалит инде. Без нәрсә, шуны иснәп чәй эчикме, йоклыйкмы?
Хөкемдаров. Вон что… Ә кешеләр кая барырга тиеш?
Гыйбадулла. Ә без кешеләр түгелме?
Хөкемдаров. Бу җир синеке түгел. Әнә синең җирең – үзең күрсәткән бакчаң. Кит моннан.
Гыйбадулла. Нәрсә җикеренәсең? Китәрмен мин сиңа. Кәттә машинага утырдым дигәч тә…
Хөкемдаров. Бу агачлык синеке түгел, аңлыйсыңмы? Дәүләтнеке.
Гыйбадулла. Агачларны мин утырттым. Машина газы кермәсен, дип. Сез монда…
Хөкемдаров. Агачлар синеке булса, җир дәүләтнеке.
Гыйбадулла. Җир дәүләтнеке булса, сәнәк минеке.
Чистюлькина. Самуил Иванович, китик.
Хөкемдаров. Юк инде, Аллария ханым. Бу гражданин миңа янады бит әле. Син, гражданин, сәнәгеңне бик бутама. Синең каршыңда хатын-кыз тора, томана. Хатын-кызны хөрмәт итәргә кирәк.
Гыйбадулла. Хөрмәт итәргә дип… Әллә мин аны тәпи тотыйммы?
Чистюлькина. Фу, тәрбиясез. Китик, Самуил Иванович. (Чыгып китә.)
Хөкемдаров. Син беләсеңме минем кем икәнлегемне?
Гыйбадулла. Кемлегеңдә эшем юк, ярамый дигәч ярамый.
Хөкемдаров. Мин районның прокуроры.
Гыйбадулла. Булмагаең. Минем алдым да, артым да чиста.
Хөкемдаров. Дәүләт җирен үзләштергәнең өчен мин сине, беләсеңме, нишләтә алам?
Гыйбадулла. Куркытма. Астыңа җибәрсәң дә кертмим.
Хөкемдаров. Мин сине сәнәгең белән бергә утыртып куячакмын.
Гыйбадулла. Мине бабага утыртканнар инде.
Хөкемдаров. Кара аны. (Чыгып китә.)
Гыйбадулла. Карарбыз.
Зөлхиҗә (агачлар арасындагы сукмактан чыгып). Сүзе булмас микән, Гыйбади?
Гыйбадулла. Нинди сүз?
Зөлхиҗә. Пыркарур, ди бит.
Гыйбадулла. Пыркарур булса, эшен бетереп чыксын. Әбрәкәйләре бардыр.
Зөлхиҗә. Аш суына, бар, ашап чык.
Гыйбадулла. Хәзер моннан автобус үтәсе. Үткәреп җибәрим дә керермен.
