Убырлар уянган чак

скачать книгу бесплатно


?идият шашкын бер к?т?ренкелек бел?н тир? якка ут сиптер?енд? булды:

–Вы думали, я – шут?! – дип кычкырды ул б?тен тир?-юн уянырлык итеп, – Я— суд! Я – Страшный Суд! Молись Эпоха!..1

??м ут сиптерде.

Аны? аягы астында куркыныч юк, барсы да ниндидер уенны х?терл?т? сыман иде. Мин инде мондый ахмак к?ренешт?н к?л?рг? д? ?зер идем. Тик ул кин?т ?илк?мн?н тартып ?р? бастырды.

–Боллонны? газы бет?! Бензинга й?гер!

Ми?а й?герерг? туры килм?де, ул юлымны яктыртып алды да мине кеше кыяф?тен? кереп ?лгерг?н вампирлардан аралап акырын гына бензин яткан урынга чигенде. Шлангадан ургылган ут с?р?нл?н? т?ште. Аны? саен вампирлар ?рсезл?нде. Тик аларны? ?итди ????мен т?р?з? п?рд?л?рен?, ?й эченд?ге башка ч?пр?кл?рг? капкан ут кына тыеп тора иде.

–Белизна савытын бир!

Мин кулына тоттырып та ?лгерм?дем, ?идият аны янып яткан караватка ыргытты да, ?зе бел?н мине д? ияртеп ?ст?л астына ч?г?л?де. Шартлау зур булмады, аны? каравы ?й эче миллион прожектор яктырткандай балкып китте. Без тиз ген? торып ишекк? юн?лдек.

–М?, кир?кл?рен бир! – диде ?идият, шланганы ми?а тоттырып, ? ?зе аркылы куелган ломны алырга тотынды,– Тиз бул, ана?ны…

Чынлап та тиз булырга кир?к иде. ?й эчен т?тен… юк, т?тен ген? т?гел, сасыган итт?н ясалган шашлык… Юк, ул да т?гел, ?й эчен чыдап булмаслык, сулыш алалмаслык бер каб?хать ис баскан, ул к?зл?рг? кер?, тын юлларына ?т?, торган урыны?да ч?б?л?нерг? м??б?р ит? иде.

–Ана?ны ф?л?н ит…

Ломны алып б?рг?ч т? ишек ачылмады. ?идият а?а ярсып тиб?рг? тотынды. Мин якындагы белизна шеш?сене? капкачын алып тир?-якта ?ерелг?н вампирлар ?стен? сибеп ?иб?рдем. ?й эче тагы якты нурга т?ренде. Л?кин мин ??лак булган вампирларны да, ?идиятны да к?рм?дем. Ми?а р?х?т иде, башым чиксез л?зз?т бел?н ?йл?неп китте. Д?нья ?лл? нич? т?сл?рг? кереп балкый башлады. Тик борын т?бенд?ге яман ис кен? озак ?анны ?тте…

–Ил?ам! Ана?ны…

?йтерсе?, очып барган ?ирд?н мине кемдер эл?ктереп алды. Без тагын очып киттек. Б?тен тир? ягыбыз тик яктылыктан гына тора иде. Мин б?хетле идем. Тик б?хетем озакка сузылмады, кемдер я?агыма сугып ?иб?рде. Нык итеп. Ул сугудан кабынган ут шарлары б?тен к?з?н?кл?рем? ?теп керде. Мин к?земне ачтым.

–Ис?нсе?ме, шайтан алгыры!.. Тор, ?йд?, тот мен? бу таякларны!

–Н?рс??!. – Ялкынга чорналган йортны к?р?г? мин шундук ?ушыма килдем, – Без ис?н калдык мени?!.

?идият м??б?рил?п диярлек ми?а таякларны тоттырды да я?агыма тагын берне сылап куйды. Бу юлы ?и?елч?р?к итеп. Мин т?мам ?ушыма килдем. ?идиятны? йорты д?рл?п яна иде. Аны? ялкыны ?аны?ны алкымы?а китерерлек, яктысы б?тен тир?-якны к?н ит?рлек.

–Кулы?дагы таягы?ны ычкындырма! – дип боерды ул, – ?ле т?н узмаган, алар тел?с? кайда булырга м?мкин. Айратка ????м итк?нд?й…

Айрат турында ишет?г? д?ньямны? асты ?ск? ?йл?нде. Мин янган йортка укталып куйдым. Бу мизгелд? ул минем ?чен б?тен н?рс?д?н д? кадерлер?к кебек иде.

–Айрат…

–Ул югалды, – диде ?идият тыныч кына, – Чылбырларыннан ычкынып си?а омтылды да юкка чыкты…

–Син?!.

–Ил?ам!.. Улым… – Бу картыйны? тавышы иде, аны? ?зен к?рм?с?м д? якында ик?нен тойдым, б?тен булмышым бел?н а?а омтылдым, – Балам, мин баздан чыктым. Мин ?лм?г?н идем. Кил яныма…

–Картый, син кайда?

–Кара монда улым!..

??м мин аны к?рдем…

Каникулга кайткан саен сагынып, т?мле-татлы ризыклар ?зерл?п к?теп тора торган картый… Кайткан саен кочаклап алып, ?аннарымны ял иттер? торган картый… Б?ген безг? коймак пешереп ашаткан картый… Картый! Тик ?идиятларны? абзары ягыннан ми?а атлаган картый ул т?гел иде. Аны? тирел?ре д?, итл?ре д? асылынып т?шк?н, битенд? к?з ??м танау чокырларын х?терл?тк?н с?якл?рд?н башка берни д? юк…

–Мин картые? сине?…

Ул шул к?ен? д? ми?а кадерле сыман иде. Ул, барыбер, минем картый иде. Без аны тиешенч? кадер-х?рм?т к?рс?теп ?ирг? к?м?лм?дек, моны? ?чен ул гаепле т?гел, моны? ?чен тик без… тик мин ?аваплы идем. Мин картый ягына атладым.

– Ахмак!

?идият ?и?емн?н алды. Мин борылган у?айга йодрык бел?н туры ????м ясадым. Ул чайкалып китте. Мин аны? эчен? типтем… ??м… ??м ?зем д? упкынга очтым.

–Яныма кил, балам… – дип чакырды теге тавыш, – Картые?ны, авыр х?лг? куйма. Мин сусадым… Бер йотым бир ми?а. Тик бер йотым…

– Шайтан алгыры!..

– Бер йотым бир, улым…

– Х?зер картый…

– Селкен?се булма…

– Бер йотым…

– Ил?ам!

Мен? шушы б?нд?, беркем тел?м?г?нд?, беркем сорамаганда килеп чыккан шушы ад?м, нич?нче кат инде минем юлыма аркылы т?ш?. Нич?нче кат инде минем тел?гемне суырып алып, ?зе кушканны эшл?рг? м??б?р ит?. ??м мин а?а буйсынам. Мин а?а хезм?т ит?м. Со?, ул да вампир т?гел мени?! Б?лки, минем к?рг?нн?рем газаплы т?ш кен?дер? Б?лки, бу д?ньяда вампирлар б?тенл?й юктыр? Яки бардыр… Л?кин д?нья ?легеч? т?гел, ул – бер т?рле вампирлар бел?н икенче т?рлел?рене? сугышыдыр?!. ??м мин шушы сугышта катнашырга м??б?рмен. Кир?кме со? ул ми?а?! Ниг? кир?к?!. ?з гомеремне саклап калу ?ченме? ? минем гомер ниг? кир?к? Кемг? кир?к? Кеше гомере, гомум?н, ниг? кир?к? Аны? кемг? ха??те бар? ?йе, бер-берсе бел?н кан дошман булып, бер-берсене? бер йотым канын эч?р ?чен га?изл?неп яши ик?н, кешене? бу д?ньяга ни пычагыма кир?ге бар? Мин Айратны? канын л?зз?тл?неп суырган вампирны х?терл?дем… Мин вампирларны л?зз?тл?неп кыйраткан ?идиятне иск? т?шердем… Мин аларны? берсен д? яратмадым…

–Ил?ам, тилел?нм?! ??лак буласы? бит…

–Ил?ам, улым… Кил яныма… Бер йотым бир ми?а…

Тапкан-тиенг?нен ?йг? алып кайтып, х?тта ашауны да кысып, ад?м арасына чыгарга, кешеч? д?нья к?т?рг?, ф?л?н б?лм?ле фатир алырга, затлы машинада й?рерг? хыялланган ?нием иск? т?ште… Мин ?земне бел? белг?нн?н бирле ул шулай хыяллана инде…

?тием иск? т?ште… Ул начар язучы т?гел, халык аны ярата, язганнарын йотлыгып укый, мин д? а?а табынып ?стем… Тик ул гына… ул вакыты бел?н безне? ?чен к?п, бик к?п тоелган акчалар алып кайтса да, ул да тормыш р?вешебезне артык ?зг?рт? алмады. Шу?а да мине:“Язучы булма!” – дип тирги ул. ?тием д?…

Мин Айратны х?терл?дем… М?кт?пт? бай балалары да бик к?п иде… Мин ел буена ?тид?н тел?неп, ?з д?р???мне т?шерм?ск? тырышып яшим. ?ти юмарт ла ул, тик мин ген? ?земне бер паразит итеп тоям. ?ле, каникуллар башлану бел?н авылга сыпыртуым да, ?земне? шушы хал?темн?н качарга тел??д?н ик?н бит. Мин авылга кайтмыйча, Айрат ми?а кунакка килс? д?, без ?тине? кес?сенн?н ерак кит? алмас идек…

–Ил?ам, тилел?нм?!..– дип кычкырды ?идият минем картый ягына атлавымны к?реп, – Кеше бул, Ил?ам…

Мин картый ягына атладым.

Ярты юлга ?итк?ч, туктап калдым.

–Син юлны? н?къ яртысында, – диде картый, – ? ми?а тик бер йотым кир?к… Тик бер йотым…

Мин д?шм?дем.

–Тик бер адым гына… – Картый ми?а шулай пышылдады, – Тик бер адым…

–Тик бер адым – ??м син кеше т?гел, – дип кычкырды ?идият, – Ил?ам, уйла!..

…? мин н?къ уртада басып калам…

Икенче б?лек

* * *

? мин н?къ уртада басып калам…

?йт?е ген? ?и?ел…

Ниндидер юлны сайларга кир?кт?, урталыкта калып булмыйдыр ул. Бик-бик тел?с?? д?. Син у?гамы-сулгамы авышырга м??б?рсе?, шунсыз м?мкин т?гел. Бер якка да авышмас ?чен яки бик к?чле булырга кир?к, бик-бик к?чле булырга. Минем андый к?чем юк иде. Яки ?ансыз булырга. ? мин тере идем.

– Тик бер йотым… Улым…

Картыйны? ялварулы тавышы, м?лдер?м? тулы к?зл?ре ?зен? суыра иде. Мин инде берни д? уйлый алмаслык х?лд? калдым, бары тик б?тен булмышым бел?н картый янына омтылдым гына. Тормышымны? б?тен максаты – аны шушы кызганыч х?ленн?н котылдыру сыман тоелды.

– Тик бер адым гына… – дип ялварулы пышылдады картый, – ? ми?а тик бер йотым кир?к… Тик бер йотым…

Мин ул йотымны бирерг? ?зер идем.

– Тик бер адым – ??м син кеше т?гел, – дип кычкырды ?идият, – Шайтан алгыры!..

Картый бел?н безне? ара якынайганнан якыная иде.

Кин?т артымда ниндидер кыбырдау тойдым. Тавыш минем артымда гына иде. ?мма борылып карый алмадым. Карашларым аерып булмаслык к?ч бел?н картыйны? к?зл?рен? берекк?н иде.

– Балакаем минем…

Картый да ми?а каршы атлады. Ул х?лсез иде. ??м шундый кызганыч иде.

Безне? арада нибары ?ч-д?рт адым калды. Кин?т картыйны? й?зе ?зг?рг?нд?й булды.

Мин н?рс? ?зг?р?ен ачык кына ?йт? алмыймдыр да. Мо?а кад?р ничектер кызганыч булып тоелган й?зд? кин?т салкын битарафлык п?йда булды ??м мин ирексезд?н калтыранып куйдым. Юк, куркудан т?гел. Аны? й?зенн?н таралган салкынлык арка ?з?кл?рем буйлап т?шеп китте д? б?тен булмышыма таралды. Мин ?ш?д?н калтырандым.

Картыйны? иренн?ренд? елмаюга тартым н?рс? хасил булды. ??м мин тукталып калдым. Аны? елмаюы куркыныч иде. Мин картыйны? беркайчан да болай елмайганын х?терл?мим. Ул ??рвакыт ягымлы булды. Х?тта бик ачуы килеп тирг?г?н вакытларында да мин аны? яратуын тоя идем. ?ле анда ягымлылыкны? эзе д? юк. ??м мин ирексезд?н баздагы вакыйганы х?терл?дем. ??м мизгел эченд? шул чакны к?зд?н кичердем.

Бу картый т?гел… – дип уйлаган идем ул вакытта. Бу ирт?н ген? безг? коймак пешереп ашаткан назлы да, ягымлы да карчык т?гел. Акайган к?зл?ренд? чиксез га??пл?н? катыш курку катып калса да, битенд?ге ?ыерчыклар таралып, ма?гай сырлары язылып бетк?н, ул чын кешед?н бигр?к, балавыздан ясалган курчакны х?терл?т?…

Картыйны? ?леге кыяф?тенд? д? н?къ шул вакыттагы чалымнар бар иде. Балавыздан ясалган курчак. Курчак салкынлыгы, курчак битарафлыгы. ??м шу?а аны? елмаюы ямьсез д?, куркыныч та иде. Битарафлык бел?н елмаюны? ян?ш? булуы шултиклем гарип к?ренеш ик?н.

Аны? битарафлыгы озакка бармады. Елмаюга ??елг?н иренн?ре арасыннан азау тешл?ре к?ренде. Б?тен й?зен н?рс?дер куырып алды, я?аклары тартышып калды. ??м ул кулларын алга сузып, ми?а ташланды. Бер ?к вакытта ярым ачык авызыннан к?чле ысылдау таралды.

Мин инде ?земне? ялгышуымны а?лаган идем. Бу карчык ми?а беркайчан да картыемны алыштыра алмаячак. ??м без, х?тта и?г? и? тер?шеп, бер-беребезг? тер?к-таяныч булып, м??ге яш?с?к т?, картый бел?н онык м?н?с?б?тл?ре беркайчан да кире кайтмаячак. Назлы да, ягымлы да карчык инде юкка чыккан иде.

??м бернич? мизгелд?н мин д? югалачакмын…

Картыйны? б?тен й?зе тартышты ??м авызы зур булып ачылды. Авыз эче кып-кызыл иде. ? к?зл?ре т?рле т?ск? кереп, ике азау тешенн?н сел?г?йл?ре агып т?шк?ч, мин чак ?ушымны ?уймый калдым. Картыйны? куллары инде и?ем? тер?л? язган иде. Кин?т ниндидер к?ч мине селт?п ?иб?рде. Баш очымда б?тен д?нья ?йл?нг?н кебек булды. Шушы ?ерм? аша кемне?дер чинап кычкырганы ишетелде. Бераз ?ушыма килеп, к?зл?ремне ачкач кына мин бернич? адым читт? ятуымны а?ладым. Коточкыч тавыш бел?н чинаучы – картый иде. К?кр?гене? н?къ й?р?к т??г?ленд? усак таяк тырпаеп тора. Ул тартышып кычкыра ??м б?тен булмышы кара к?я бара. ?идият таякны тартып алуга, ярадан лайлага охшаш кара кан саркылып чыкты.

Картыйны кызганудан мин к?зл?ремне йомдым. ?мма шул арада ?идиятне? таякны картыйны? ма?гаена кадаганын к?реп ?лгердем ??м к??елне чиксез р?н?? телеп ?тте.

– Бу минем картый т?гел! – дип уйларга тырыштым ?зем. – Минем картый т?гел…

Л?кин ?леге уемны? д?реслеген? ышана алмадым. Кем со? алайса? Ник мин шултиклем ?зг?л?н?м? ?леге карчык, нинди ген? кыяф?тк? кереп, кемг? ген? ?йл?нм?сен, минем картый иде. ??м кин?т к??елне чиксез ярсу ялмады. Н?фр?т. ??м бу н?фр?тне? с?б?пчесе ?идият иде. Картыйны ул ??лак итте. Ярый, убырга ?йл?нг?н, ди. Л?кин й?р?ген? кадагач, ?итм?г?нме? ?итк?н! ? ?идият моны? бел?н ген? тынычланмыйча, аны? башына да кадады. Айратны да ул юк итте. Аны да шулай кансыз р?вешт? ?терг?ндер.

Ерткыч!

К?зл?ремне ачканда картый ялкынга ?йл?нг?н иде инде. Артта ?й д?рл?п яна, алда – картый… Тир?-якта ?лл? нинди тавышлар… ?лл? нинди сасы исл?р… ?лл? нинди чиркангыч д?нья.

– Ил?ам, сак бул!

Мин селкенерг? д? ?лгерм?дем, баш очымнан н?рс?дер сызгырып узып китте. Бары тик к?т?релеп карагач кына ?стем? иелг?н вампирны?, ?лемечле тартышуын к?рдем. Аны? к?кр?генд? таяк иде. ?идият мизгел эченд? минем янга килде д?, шул у?айдан убырны ?й ягына этеп ?иб?рде, ? мине и?ен? к?т?реп алды.

– Ч?б?л?нм?! – дип ?икерде ул, минем тыпырчынуымны к?реп, – Барсы да т?ртипт?.

“Барсы да т?ртипт?…” – дип кабатладым мин эчемн?н. Барсы да т?ртипт?, моннан да ныграк т?ртипне? булуы м?мкин т?гел.

Шайтан алгыры…

* * *

?идиятне? йорты яна иде.

Ялкын телл?ре б?тен тир?-якны тешл?п ?лгерерг? тел?г?нд?й, анда-монда омтылалар да, кире каккысыз к?ч т?эсиренд? к?кк? ташланалар. Аларны? х?р?к?тен? к?з иярерлек т?гел. Шундый ук к?з иярм?с тизлект? яктылык сикерг?ли. Ул ?ле анда ташлана, ?ле монда. Бары тик ?илекл?ре?? ?т?рлек эсселек кен? бер урында тибр?леп тора бугай. ??рх?лд?, аны? ераклашуы да, якынаюы да сизелми. Х?ер, ?зебез д? аны? ?зг?р?ен сизмибездер. Без к?пт?нн?н ут эченд? яшибездер т?сле. Ут эченн?н чыга алмыйбыз да. Канны к?йдерерлек эсселекк? т?змич?, читк?р?к тайпылсам, шундук ?идиятне? ?икер?е ишетел?: