скачать книгу бесплатно
–Карагыз ?ле! Е-кы-лы-мы-ны!..
Без аны? янына басып, тышка тек?лдек.
Ике адым чамасы ераклыкта яткан баш бел?н г??д? акырын гына бер-берсен? шуыша иде. Без ачкан авызларыбызны да йомарга онытып катып тордык. Озакламый баш бел?н г??д? очраштылар да берг? ялгандылар. Песи аз гына х?лсезл?неп ятканнан со? торып басты, башын чайкап алды. ??м берни булмагандай сыек кара?гылыкка кереп югалды. Без баскан урыннарыбыздан кузгалалмый озак тордык.
–Ана?ны ф?л?н итим!
?идиятны? ачулы тавышыннан без сиск?неп киттек.
–Ул ут яктысыннан да курыкмый! Ана?ны… —?идият с?нг?н т?м?кесен тагы кабызды да, ?ст?л артына барып утырды, – ??ркемне? ?енд? песие бар. Алар кайтып хужаларын тешли ала. Сарыклар да кайтса… Алар ут яктысыннан да курыкмый…
–Тик Мурка сине тешл?м?де… – дидем мин аны? ачуын с?релтерг? тырышып, – Тел?г?н булса…
–Ул ?лгерм?де… Мин Мурканы бик ярата идем. Шу?а андагы ?зг?решне м?ленд? сизеп калдым… Аз гына со?ласам, тешли иде.
–С?ндр?д? аларны яктылык юк итте.
–Кояш нуры! – ?идият и?н?рен сикертеп куйды, – Алар ми?а кич? д? килде. Л?кин лампочка яктысында эреп юкка чыктылар. Кырыклы лампочка яктысында! Б?ген ул аны сизм?де д?…
–Сине? прожекторлар бар бит ?ле…
–Д?рес! – ?идият Айратка борылды, – Берсен ишекк? каратып куй ?ле шуны?. Б?генг?, б?лки, ярд?ме тияр. ? ирт?г?…
Без эшк? тотындык. Айрат прожекторлар бел?н булды. Мин ?й ишеген кел?л?п, стенага с?ялеп торган ломны махсус ?зерл?нг?н чылбыр аша ?тк?реп, ишек я?агына аркылыга тер?теп куйдым. ?идият т?м?кесен с?ндереп, газ боллоныннан ут сиптергеч ясады.
–Аучыларны? кайтканы к?ренм?де, – диде ?идият, ?й ишеген? догалы язу беркетеп, – Бу вакытка калгач, кайтмаслар да инде…
–Эх, ул убырларны? оясын тапса? иде…– Айрат ачудан тешл?рен шыгырдатып куйды, – Белер идем ничек…
–Башта т?нне ?тк?рерг? кир?к ?ле…
–?йе, – ?идият шкаф ишеген ачып белизна шеш?л?ре тартып чыгарды, – Мен? боларны? капкачын тиш? тор ?ле, Ил?ам. ? син, Айрат, бензин тутыр…
Шеш?л?р ?зер булуга веранда ишеген шакыдылар. Без тынып калдык. Д?берд?? тагы кабатланды.
–Килдел?р…
–Сабыр итегез! – ?идият ишекк? атлады, тик шул мизгелд? т?р?з? кактылар, – Кем бар анда?
–?идият абый! Ач! Коткар мине! – дип ?аны ?зелеп кычкырды бер кыз.
– Айрат, прожекторларны кабыз!
Ут кабынуга ук, т?р?з? челп?р?м? килде. Анда Наил? иде. Ч?ч-башлары тузган, елаудан к?зл?ре шешенеп бетк?н, битл?ре сыдырылган.
–Зин?ар ?чен, тизр?к! – дип кычкырды ул, – Тизр?к!
?идият рам калдыкларын б?реп т?шерде д? к?т?реп алырга тел?п, Наил?г? сузылды. Айрат аны? аягына барып ябеште:
–Вампир бит ул! ?идият абый… Вампир!
–Т?гел! – ?идият аны тибеп очырды, Айрат прожектор ?стен? барып т?ште. Бер м?лг? т?р?з? кара?гылыкка чумды. – Ил?ам, ярд?м ит.
?идият Наил?не т?р?з? т?бен? бастырган иде инде. Кин?т ниндидер д?? кошны? канат кагышы ишетелде д? к?з ачып йомганчы юкка чыкты. Айрат торып басты. Прожектор нуры кабат сибелде. Т?се качкан ?идият кашларын ?ыерып безг? борылды. Аны? кулында Наил?не? к?лм?генн?н калган ертыклар гына иде. Ул аларны ачу бел?н ид?нг? б?рде д? бер ни д? д?шм?де.
Авыр тынлык урнашты.
?тк?н т?нд? З?лиф?не к?рг?нн?н со? мин д? Наил?не вампирдыр дип уйлаган идем. Мен? бит ничек килеп чыкты.
–Гафу ит, ?идият абый… – диде Айрат еларга ?итешеп, – Гафу ит…
?идият аны кочаклап алды. Башыннан сыпырды. Аркасыннан с?еп куйды. Д?шм?де. ?ст?л тартмасыннан шырпы каплары алып безг? таратып бирде.
–Прожектордан куркалар, – диде аннан со?, – Болай булса, ирт?г?г? кад?р яш?яч?кбез.
–Наил? жалкы, – диде Айрат, иренен кымтып, – ?г?р мин комачауламасам…
–Нишлисе?, сугыш югалтусыз булмый…– ?идият елмайгандай итте, – Суыткычта кыярлар бардыр. Шуларны турый тор ?ле. Корсак ачты.
Мин стенадагы с?гатьк? карап алдым. Бер тулып кил?. Кояш чыкканчы биш с?гать калган. Биш с?гать вакыт ми?а гасырлардан озын булып тоелды.
* * *
?идиятны? тынычлыгы безг? д? йокты. Прожектор уты алмас ераклыкта ис?псез ш??л?л?р к?рен?, алар ?ле кеше, ?ле кош кыяф?тен? кереп безг? якынаерга тырышалар, ?мма элекрны? к?чле нурларына эл?г? бел?н х?лсезл?неп кире чигенерг? м??б?р булалар, т?катьсезр?к кыланганнары эреп юкка чыга иде. Бу к?ренешне с?гатьк? якын х?вефл?неп к?з?тк?нн?н со?, тынычланып калдык.
–Б?ген ис?н калачакбыз, – диде ?идият, Айрат ?зерл?г?н табынга утырып, – ? х?зер капкалап алырга да м?мкин.
?ст?лд?ге ризык мулдан булмаса да, бик т?мле сыман тоелды, х?ер, картыйны? коймагыннан башка бер н?рс?д? ашамадык ич, ансы да ?ле б?тенл?е бел?н диярлек кире чыгып бетте. Кыярны суган бел?н берг? турап ?стен? к?нбагыш мае салса? ??м к?п итеп тоз сипс??, теле?не йотарлык була ик?н. Без ашау л?зз?тен? бирелеп, урамда – т?н, ? тир?-ягыбызда бугазыбызга ябешерг? торган вампирлар ик?нен д? оныта яздык. ?мма алар безне онытмады. ?ле веранданы? кара?гы почмагына килеп ??н?ал куптардылар, ?ле ?й т?б?сен? менеп сикерг?л?дел?р. Тик без мо?а артык игътибар бирм?дек. ?йне ?имер? алмасларын да, ?имерг?н х?лд? прожекторлар утына якын килм?яч?кл?рен д? яхшы бел? идек. ?ст?вен? кыяр т?мле, ? без ач идек. Л?кин вампирлар да ач иде. ? без т?мле идек…
Туктаусыз д?бер-шатыр килг?н тавышлар кин?т тынып калды. Без инде шау-шуга к?нег? т?шк?н идек. К?тм?г?нд? чолгап алган тынлык к??елг? шом ?рде, ул каты да авыр да булып тоелды. Без калакларыбызны куеп тынып калдык. ?идият т?р?з? янына юн?лде.
–Алар кит?, – диде ул бераздан, – Алар безне калдырып кит?!
–Ура!
–Ура!
Л?кин ?идият шатланып кычкырырга ашыкмады. Ул т?м?ке кабызды. ?й эчен? к?з й?гертеп чыкты. Кабат т?р?з? янына килде. ??м с?генеп куйды.
–Шайтан алгыры!
Без д? аны? янына басып т?р?з?л?рг? капландык.
Борынгы х?рбил?р сыман тезелеп баскан сарыклар башларын т?б?н иеп безг? таба кил? иде.
–Прожекторларны шуларга т?б?гез! – дип кычкырды ?идият, – Тиз!
Без прожекторларны сарыклар ?стен? юн?лттек. Аларны? к?бесе эреп акты, шартлады, егылып калды, л?кин зыян к?рм?г?нн?ре с?з?рг? ?зерл?неп безг? якынаюын белде. Электр нурыннан юкка чыкканнарын я?алары алыштырды, аларны – тагы б?т?нн?р. Без ут сиптерг?н солдатлар кебек прожекторларны ?ле анда, ?ле монда юн?лттек. Сарыклар ме??рл?п кырылса да, алар тагын, тагын п?йда булды, бу агымны? чиге д?, чамасы да булмас т?сле иде. Тик бераздан алар сир?г?йде. ?мма ис?н калганнары да ?ит?рлек иде ?ле ??м алар коймаларны катырка урынына гына ертып узып ?йне китереп с?зде. Йорт, давылдагы кораб сыман, селкенеп куйды. Мин ид?нг? барып капландым. Прожектор кулдан т?шеп китте. Ул арада кара?гыланып калган т?р?з? аша бер ?ер кош очып керде. ?идият утын “кунаклар”га т?б?п минем алга басты. Бернич? кош яктылыкта эреп ч?чр?де, ?й эчен? сасы ис таралды, бернич?се прожектор нурыннан читк? тайпылды, тик ?идият аларны да юк итте. Мин ?з прожекторымны эл?ктереп т?р?з?г? яктырттым. Сарыклар инде юкка чыккан иде, калган бернич?сен Айрат д?мектереп куйды. Д?нья кабат тынычланып калды.
–?й эченд?ге лампочкалар аларны ?терми, – диде ?идият, – Кич? алай т?гел иде…
К?т?е бел?н кара?гы т?р?з?г? омтылган вампирларны? барсы да диярлек ??лак булды, ис?н калганнары качып китте. Л?кин алар барыбер бихисап иде ?ле. Без элекеч? урамга яктыртып торуыбызда булдык. Ахырда ?идият прожекторын урынына беркетеп куйды. Без д? шулай иттек.
–С?гать д?рт! – дип кычкырды Айрат, – Тагын ике с?гать т?зс?к…
–Ике с?гать! – Бу ми?а биш с?гатьт?н д? озаграк булып тоелды, – Озын бер гомер…
–Т?з?без, егетл?р… – диде ?идият, тик шундук яман с?генеп пржекторы янына сикерде, – Айрат, ана?ны!..
Ничек кен? ?итез кыланмасын ?идият, бу юлы, барыбер, со?лады. Карават астыннан килеп чыккан кош к?з ачып йомганчы кеше сур?тен? керде д? Айратны? муенына ябеште. Мин с?ялеп торган усак таякны эл?ктереп, вампирны? й?р?ген? кададым. Таяк купшак карга керг?нд?й ?и?ел керде. Вампир, танышсыман к?ренг?н чиб?р хатын кыяф?тен югалтып, череп таркала башлаган м?етк? ?верелде д? ч?чр?п юкка чыкты. Айрат х?лсезл?неп ид?нг? егылды.
– Ана?ны!.. – ?идият ачуыннан тончыгып безне? янга килде, Айратны к?т?рерг? итте,– Шайтан алгыры…
–Бетте, – диде Айрат, со?гы к?чен ?ыеп, – Ул тешл?де мине. Барсы да бетте…
–Айрат…
–Ми?а р?х?т, Ил?ам… Мин ?земне чиксез б?хетле тоям… Кызлар бел?н ?бешк?нд?ге кебек… Тик мин… мин д? тизд?н вампирга ?йл?н?ч?кмен…
?идият аны? муенындагы эзне карады.
Кул селт?п куйды.
–Ил?ам… – Айрат х?лсез куллары бел?н усак таякка ?релде, – Ил?ам, ?тен?м синн?н… ?тер мине…
–Айрат! Д?шм?, ана?ны…
–Ул д?рес ?йт?! – ?идият ми?а таяк сузды, – ?тер аны…
–Айрат…
Тик ул д?шм?де. Мин Айратны? ма?гаена кулымны куйдым. Ул суына башлаган иде. Юк, ул боздай салкын иде. Мин аны? к?зл?рен йомдырдым.
–Озаклама, Ил?ам… – ?идият ?аман таяк сузып тора иде, – Со? булмасын.
–Ул бит…
–Бел?м. Шулай кир?к. ?аны сыеныр урын тапмый й?рм?сен ?чен. Тиз бул.
Мин таякны кулыма алдым…
Айрат яшь ??м… Ул бит минем туганым, и? якын дустым иде. ?зене? тулар-тулмас унд?рт ел гомеренд? ?тисезлек газабын татырга да, ?нисен югалтырга да ?лгерг?н малай. Ул юньле кеше, ?з к?нен ?зе к?реп ?нисен д?, дусларын да б?хетле ит?ч?к т?ртипле кеше, булырга тели иде. Ул минн?н к?пк? ?йб?тр?к иде. ??м ул…
–Сузма!..
–Шайтаныма олак! – Мин таякны ?идиятне? й?зен? ыргыттым, – Кит моннан! К?зем? к?ренм?!
Тавышым салкын тиг?нд?ге кебек карлыгып чыкты. Т?немне? ут булып януын тойдым. Шул ук вакытта бала йоннарым кабартып, арка ?з?гемне ниндидер кырыс салкын телеп ?тте. К?зг? яшь тыгылды. Юк, к?зг? ген? тыгылып калмады ул, бугазыма укмашып катты. Мин сулыш та алалмаслык х?лг? килдем, б?тен барлыгымда яш?? тукталып калды, т?нем сулкылдый, ?аным ике д?нья арасында тарткалаша иде.
–Ил?ам…
–Пошел ты!..
?г?р мин т?гел, ? Айрат безг? кунакка килг?н булса!.. Ш???рне? д? матур урыннары аз т?гел бит… М?кт?п стадионында туйганчы футбол тиб?р, Агыйделг? барып су коеныр идек. Паркларда й?рер, шайтан куласасыннан алып америка тауларына кад?р й?реп чыгар идек, ?ичьюгы компьютер артында к?нн?ребез ?т?р… – ни тел?с?к шуны эшл?р идек…– тик шушы л?гън?т т?шк?н авылны? мескен бер йортында вампирлар кулыннан дустым ??лак булмас, мин аны югалту ачысын кичерм?с идем…
–Ишет?се?ме?!.
Ишетмим… Ишет?сем д? килми… Минем берн?рс? д? бел?сем д?, к?р?сем д?, ишет?сем д? килми… Ми?а берн?рс? д? кир?кми, берегез д? кир?к т?гел ми?а! А?лыйсызмы, берегез д?… Б?лки, ?зем? д? вампирга ?йл?нерг?дер? Айратны ?терг?нче, б?лки, ми?а вампир булыргадыр. Ике-?ч к?н эченд? тоташ авылны юк итк?нн?р ик?н, башкаларына да, башкаласына да ерак калмас. Шулай булгач, ниг? тарткалашырга? Кил?ч?гебез, к?р?ч?гебез алдан билгеле ич. ?идият ?йтмешли, башта дин югалды, иман, намус, кешелеклелек… Х?зер кеше ?зе юкка чыга. Чыксын! Дим?к, шулай тиеш. Дим?к, без шу?а лаекбыз…
–Ил?ам, дим, ана?ны!..
Бу б?нд?не? мазага тиюен? т?з?р ?м?л юк иде. Мин сикереп тордым да аны? из?енн?н эл?ктереп алдым. Ул моны к?тм?г?н иде, албырап калгандай тоелды. Шуннан файдаланып аны? касыгына типтем. ?идият б?гелеп т?ште.
–Ана?ны…
Мин у? уч кырые бел?н аны? ?илк? тамырына тондырдым… ??м шундук ид?нг? м?т?лл?п т?штем… к?земн?н утлар к?ренде… ? утлар таралуга минем ?ст? ?идият утыра иде.
–Ил?ам, башта мине ты?ла, – диде ул х?ст?рлекле боеру бел?н, – Си?а ничек авыр ик?нен бел?м. Тик сабыр бул ??м хисл?ре?не тыебрак тор.
–Да, пошел ты…– Кин?т я?агымны нидер к?йдереп алды да мин олы кеше бел?н болай с?йл?шерг? ярамаганын иск? т?шердем, – Ярый… С?йл?…
?идият минем ?ст?н т?ште д? шкаф тармасыннан коровникта сыер б?йли торган чылбырлар алып, Айратны? кул-аякларын “карлыгач” ысулы бел?н б?йл?п куйды.
–Ярый, сине?ч? булсын, – диде ул чалбар т?бен уалап, – Айратны ?термибез. Тик ?з хата?ны к?рг?ч, ?кен?се булма. ? безг? ахыргача берг? торырга кир?к. Тем более, син начар тибешмисе?… Каратэга й?рисе?ме ?лл??!.
Мин д?шм?дем. Ачуым с?релм?г?н, тетр?н?ем бетм?г?н иде ?ле. Шулай да Айратны? й?р?ген? таяк кадамау ничектер тынычландырды. Б?лки, ул шок х?ленд? ген?дер, дип уйладым мин, б?лки, клиник ?лем ген? кичерг?ндер д? кире терелер. Бу уйларымны? нигезсез ик?нен тойсам да к??елд? ?мет юк т?гел иде.
–Син мине кансызга ис?пл?м?, – диде ?идият, гаепле кеше сыман, – Сугыш хисне т?гел, ? аек акылны ярата. Ничек, берг? булабызмы?
–Булабыз… – мин аны? сузылган учына шапылдатып суктым, – Ярый, гафу ит…
Кулым ?идиятне? учына тиеп т? бетм?де, кин?т д?ньяны чиксез кара?гылык чорнады. Мин аякларымны? ид?нн?н аерылуын тойдым.
–Ана?ны!.. – дип с?генде ?идият, – Алар утны с?ндердел?р… Алар уйлый ??м яраклаша бел?…
* * *
Мо?а кад?р тын булып тоелган д?нья кин?т х?р?к?тк? килде. Ме??рл?г?н кошны? канат кагышы б?тен тавышларны томалады. Мин ?идиятне? ?илк?сенд? ч?б?л?н?-ч?б?л?н? кайдадыр атылдым. Кин?т ут чаткысы т?нне телде, мизгел эченд? ул ялкын я?гырына ?верелде. Инде безне куып тота язган вампирлар куырылып яна башлады.
–Ха-ха-ха! Анагызны!.. – К?лг?нд? ?идиятне? б?тен г??д?се селкен? иде, – К?рм?г?негезне к?реп калыгыз!..
?идият тир?-якка б?терел?-б?терел? газ боллоныннан ут яудыруын белде. Аны? саен безг? якынлашкан ярканатлар ялкынга ?йл?неп ??лак булды. Алар кош булса да, й?зл?ре кешенекен? охшаган иде, мин кайберл?ренд? ?з танышларымны да к?рг?нд?й булдым, тик кемне? кемг? охшаганын гына абайлап, абайласам да бу хакта ?идиятка ?йтеп ?лгерм?дем, ? икенче мизгелд? бер танышларны б?т?нн?ре алыштырды.
– К?тегезг? ?т?ме?! – дип кин?нде ?идият, акылсыз к?л?г? бирелеп, – Безне? авыл с?ламе бу сезг?!
Кин?т ул мине ид?нг? т?шерде д? ниндидер алым бел?н аягы астына сузып салды. Мин кычкырып куйдым.
–Шулай гына ят! – Аны? тавышы катгый да, к??елле д? иде, мин ничектер татами артында торган к?ярм?нн?рне? д?ртле авазларын к?з алдына китердем, – ?лег? тик кен? ят! Сине? чират та ?ит?р.
