скачать книгу бесплатно
– Юк… —Айратны? иренн?ре дерелд?п куйды, – Ул бит З?лиф? т?гел… З?лиф? юк инде х?зер…
Мин аны кочаклап алдым.
– Ярый…—диде Айрат минем кулымны эт?реп, – Кир?кми, Ил?ам…
– ? сине? т?ше?? кем керде со??
Мин с?зне З?лиф?д?н читк? алырга тел?г?н идем, тик Айрат бу соравымнан сиск?неп китте.
– Юк! ?йтмим! – диде ул, к?зем? туп-туры карап, – ?йтмим, Ил?ам. Сорама.
Минем б?тен т?нем? салкын й?герде. Аны? болай кылануы кычкырып ?йт?г? караганда да а?лаешлырак иде.
– Н?фис?… – дип пышылдадым мин, – Н?фис?…
Айрат мине кочаклап алды.
Картыйны? эск?миясен? кайтып утырганда да авыр т?эсирл?ребез таралмаган иде. Без ?леге х?лне? чынлап та шулай ик?нен исбатлый да, а?лата да, а?лый да алмый идек. Тик без аны бел?, ниндидер бер тойгы бел?н тоя идек. Бу тоюыбыз ?анны иги иде. Беребез д? бер с?з ?йтм?дек. Тир?-якта шомлы тынлык. К??елд? – курку да, газап. Мо?а кад?р мин убыр затларны ничектер читт?р?к итеп, башкаларга зыян салса да ми?а ??м якыннарыма тим?сл?р кебегр?к итеп к?р? идем, ?ле вампирны? сулышы ?илк?м? килеп б?релг?нд?й тоелды, б?тен т?нем эсселе-суыклы булып китте ??м мин ирексезд?н артыма борылып карарга м??б?р булдым. ??м дертл?п киттем. Койма буйлап йодрык зурлык ?рм?к?ч менеп кил? иде. Котым алынудан ничек ыргып торганымны да сизми калдым.
– Н?рс? булды? – диде Айрат урыныннан сикереп торып, – Ни бар?
– ?н?, кара… – Мин ?з тавышымны ?зем танымадым, – Йодрык кад?р…
Икебез д? коймага тек?лдек. Мин ?з куркаклыгымнан гарьл?неп куйдым. ?рм?к?ч нибары бармак очы зурлык кына иде. Айрат бер ми?а, бер ?рм?к?чк? карап алды да и?ем? кулын салды:
– ?йд?, ?йг? керик.
?й ишеге эчт?н бикле иде. Озак д?берд?ттек. Тынлык. Т?р?з? д? шакып карадык. Юк.
– Картый йоклап китк?ндер.
– Ул к?ндез йокламый,– дип кырт кисте Айрат, – Ни булды ик?н?
Мин д?шм?дем.
– Н?н?йне? ишеге эчт?н ике кел? бел?н бикл?н?, —диде Айрат, —Озынрак калай кис?ген ишек ярыгыннан тыгып к?т?рс??, ачыла торган иде.
Без ишегалдын бернич? кат ?йл?неп чыктык. Тик кир?кле калай табылмады. Кайсы кыска, кайсы артык йомшак иде.
– ??йге т?р?з?л?р бер ген? катлы бит, – дидем мин,– ?йд? шуннан гына кер?без.
– Пыяласын ватсак?..
Мин д?шм?дем. С?ндр?г? мен? торган баскычны т?р?з? янына китереп с?ядем д? рамны тотып торган кадакларны бая табылган калай кис?ге бел?н каерырга тотындым. Озак интегерг? туры килм?де. Т?р?з?не Айратка тоттырып эчк? ?ттем.
– Картый! Син кайда?!
Сезне? иск? алганыгыз бар мик?н, кеше яш?м?г?н ?йд? ниндидер с?ер ?ава, ??йге челл?д? д? ?шеттерерлек салкынлык була. Мин д? ?н? шул салкынлыкны тоеп ?и?елч? калтыранып куйдым. ?з тавышым ?зем? ят булып ишетелде. Картый олы якта юк иде. Т?р?з?д?н башын тыккан Айратны? соаулы карашына мин и?емне ?ыерып кына ?авап бирдем. Ул б?л?к?й якка ымлап эчк? узды.
?ст?л ашъяулык бел?н каплап куелган, урындыклар т?ртип бел?н тезелг?н. Газ плит?се ?стенд? майлы таба утыра, мич алдында кош-кортларга б?р??ге пешер? торган казан. Базны? капкачы ачык. Икебез д? баз авызына карап ?нсез калдык. Айрат тышка ымлады. Без верандага чыктык. Андагы карават та буш иде. Беркайда да беркем д? юк. Мин ихатага чыга торган ишекне? кел?сен ычкындырдым. Айрат т?р?з? т?бенн?н кес? фонарен алды.
?й ишегене? тоткасына ?рел?г? эчт? ниндидер тавыш ишетелде. Айрат шунда ымлады.
– К?се т?гел мик?н, – дип пышылдадым мин, ишекк? колагымны куеп, —Келтер-келтер-келт… Тек-тек… Юк… Охшамаган…
“Келтер-келтер-келт-келт…”
Тавыш бу юлы икел?т? к?чле булып ишетелде. Веранда т?р?з?л?рене? пыялалары земберл?п, селкенеп-селкенеп куйды. Без бер-беребезг? сораулы караш ташларга да ?лгерм?дек, кин?т веранда ишеге шапылдап ачылып китте. Без баскан урыннарыбызда каккан казык кебек катып калдык.
Сулыш алырга да куркып озак к?ттек.
“Келтер-келтер-келт…” – ишек артында.
“Дер-дер-деррр” – т?р?з? пыялалары.
“Шак-шык…” – веранда ишеге.
“Тек-тек-тек-тек…” – безне? тешл?р бугай.
Тагы к?ттек.
Бер н?рс? д? булмады.
Котыбызны алып, ?аныбызны айкаган тавышларга бераз к?некк?нд?й иттек. ?ле булса б?ла-казага юлыкмавыбыз тынычландырыбрак ?иб?рде. ??м без уйларлык х?лг? килдек.
– ?ил бугай…– диде Айрат.
Мин ?й ишеген? ымладым. Айрат и?н?рен сикертте. Мондый билгесезлек ишек артында к?т?рг? м?мкин булган куркынчтан да яманрак иде. ??м мин, курку катыш т?в?кк?ллек бел?н ишек тоткасына ?релдем, ??м аны кин?т кен? ачып ?иб?рдем. ? анда…
Анда берн?рс? д? юк иде.
“Келтер-келтер-келт…”
?й артында ?ск?н чия агачыны? бер ботагы ?илг? селкенеп т?р?з? пыяласына тиеп-тиеп ала ик?н.
Без бер-беребезг? м?гън?ле караш ташладык.
– Картый б?р??гег? т?шк?н, – дидем мин, баз авызына якынрак килеп, – Яктырт ?ле, монда берн?рс? д? к?ренми.
Айрат фонарен кабызуга, аркасы бел?н баз стенасына тер?леп, ч?г?л?п утырган кеше г??д?се к?ренде.
– Картый!
?авап бир?че булмады.
– Баскычтан егылып т?шм?де мик?н? – диде Айрат, —Н?н?йне? аяклары сызлаштыра бит ул…
– Фонаре?ны бир… – Мин базга сикердем, – Картый!
Ул д?шм?де.
Селкенм?де д?.
– Картый, н?рс? булды?
Мин аны? кулыннан алдым ??м чак ?р? сикерм?дем: ул боздай салкын иде. Аны? салкынлыгы ми?а да к?чеп б?тен т?немне калтыратырга тотынды, тизр?к, тизр?к баздан чыгып качасым килде, тик ?земне кулга алырга тырышып, тир?н сулап куйдым.
– Ничек? – диде Айрат, – Картый нишл?г?н?
Мин д?шм?дем.
– Ил?ам?
– Туктап тор…
Мин бармак очлары бел?н картыйны? салкын иягенн?н алып, башын югары к?т?рдем ??м котым алынудан ят тавыш бел?н кычкырып ?иб?рдем. Буыннарымны? йомшарып, б?тен г??д?мне? мамыкка ?йл?н?ен тойдым, б?тен ?аным-т?нем ток суккандай дерелд?п, утлы ?рн? бел?н ?рнеп сулкылдап куйды. Кайдандыр ерактан:“Н?рс? булды?” – диг?н тавыш ишетелде. Моны? Айрат ик?нен чамаласам да авызымны ачарлык к?ч тапмадым, картыйны? й?зенн?н к?з алалмадым.
Бу – картый т?гел иде.
Д?реср?ге, ирт?н ген? безг? коймак пешереп ашаткан назлы да ягымлы карчык т?гел иде бу. Акайган к?зл?ренд? чиксез га??пл?н? катыш курку катып калса да, битенд?ге ?ыерчыклар таралып, ма?гай сырлары язылып бетк?н, ул чын кешед?н бигр?к, балавыздан ясалган курчакны х?терл?т? иде. Мин б?тен батырлыгымны туплап, аны? к?зл?рен йомдырып куйдым.
– Картый ?лг?н…
– Н?р-с?-???!. —Айрат шундук т?шеп ?итте,– Н?н?й-йй… Ул ?лг?н мени…
– К?ршел?рне чакырырга кир?к, —дидем мин, ??м кин?т б?тен т?нем калтыранып куйды. Картыйны? к?зл?ре кабат ачылган иде. Ул гел ми?а карап торадыр, ниндидер бер ялгыш х?р?к?т ясасам, авызын ачып н?рс?дер ?йтер сыман иде…
Кин?т ид?н сайгагы бел?н нигез туфрагы арасында н?рс?дер порхылдап куйды. Мин фонарьны шунда т?б?дем. Кечкен? ике ут шары ялтлап китте д? шундук юкка чыкты, тик бу песи т?гел иде, мин яшен тизлегенд? баскычтан сикереп менг?н арада аны? канатларын к?рг?н кебек булдым…
* * *
– Нишлибез инде?– диде Айрат чарасызланып,– К?ршел?р юкка чыккан… Х?тта Наил?л?р д? ишек ачмады бит…
Мин д?шм?дем. Н?рс? эшл?рг? кир?ген ?зем д? белми идем. Кин?т бер фикер ялтлап китте.
– ?йд?, ?зл?ре ?йд? юкларны? базларына т?шеп карыйбыз.
– Юк! Алай ярамый.
– Син ишек т?бенд? ген? торырсы?.
– Юк. Т?шмибез.
Айрат хаклы иде. Ниндидер с?б?п бел?н базга т?шеп, андагы убыр кулына эл?кк?н кешел?рне? г??д?сен к?р?д?н файда юк. Аннан со?, картыйны? ?й нигезенд? ялтыраган ике ут шары да к?з алдыннан китеп ?лгерм?г?н ?ле. ?зе?не? д? бер-бер х?лг? юлыгып куюы? бар. Тик шулай да…
– ?йд?, базларына т?шм?без, фонарь бел?н ген? яктыртып карарбыз. ?ст?н ген?.
Айрат баш селкеде.
– Картый х?ст?рен к?рерг? кир?к. Аны базда яткызып булмый бит. ?йд?, ?ниг? ?йт?без.
Мондый уйны? минем башка килм?вен? ?кенеп куйдым. Югыйс?, Айраттан ?лк?нмен д? бит инде. Безг? башта ук шулай ит?рг? иде.
– Киттек!
Айратларга барып, к?рг?н-белг?нн?ребезне туган апа бел?н уртаклашсак, б?тен шомнарыбыз таралыр сыман иде. Шу?а да без ашкынып кайттык. Безне? кебек егетл?рг? урам буйлап й?гереп й?р? килешм?г?нен д? уйлап тормадык. Элдердек кен?.
– ?ни ?йд?дер ул, – диде Айрат капка т?бен? килеп ?итк?ч кен?,– Икенче к?н инде эшк? чыкмады.
?й ишеге ачык иде.
– ?ни!
?авап ишетелм?де.
– ?ни!
– Туган апа!
Без ?йг? кердек. Кеше заты юк иде. Мин шомланып баз капкачына карап алдым. Ачык т?гел.
– Б?лки абзардадыр?
– Карыйк со?…
Мал ?енд? д?, мунчада да, кел?тт? д? юк иде.
– Печ?нлект? т?гел мик?н?
– Ишекл?ре ябык бит.
– Анда эчт?н д? кереп була. ?ни! ?ни!
– Б?лки, бер?р ахир?тен? китк?ндер? – Тик бу с?зем? ?зем д? ышанып ?ит?лм?дем, – Х?ер, кемг? барсын инде…
Айрат абзар эчен? кереп лапас т?б?сен? мен? башлады. Мин югарыга к?з салдым да аны? чабуына ябештем:
– Туктап тор! Анда кара?гы.
– ?ни! – Айрат бернич? тапкыр кычкырды да аска т?ште, – Монда т?гелдер ул… Шулай да тышкы ишект?н менеп карыйк ?ле…
Без с?ндер?не? ике як ишеген д? ачып куйдык та баскыч буйлап ?ск? ?рм?л?дек. Менеп ?иттек кен? диг?нд? ниндидер ?ан ?згеч тавыш ишетелде. Ул бала елавын да, хатын-кызны? ярсып кычкыруын да х?терл?тк?н кебек иде. Аны? н?рс? ик?нен к?рг?ч, баскычтан егылып т?шеп кит? яздык. Бу кош-кеше иде. Без аны? ыржайган тешл?рен к?рдек. Газаптан акайган к?зл?рен. Н?рс?д?ндер качып котылырга тел?п ч?б?л?нг?н зур канатларын. Бары тик бер мизгелг? ген? к?реп калдык. ??м ул шундук ялкынга уралды да кин?т шартлап юкка чыкты. Безне? битл?рг?, куркудан ??м га??пл?н?д?н ачылган авызларга сасыган ит кис?кл?ре ч?чр?де. Мин шундук укшырга тотындым. Айрат ?ан ?рн?е бел?н кычкырып ?иб?рде:
– ?ни! ?нием!
??м печ?н ?стенд? яткан г??д?не барып кочаклады. Мин д?, барсын да онытып, шунда атылдым. Бу, чынлап та, туган апа иде. Тик ул базда ?леп яткан картый сыман боздай салкын, ??м, кешед?н бигр?к, курчакны х?терл?т? иде.
– ?ни! ?лм?! – дип ?кседе Айрат, аны кочаклап, – Терел, ?нием! Терел!
