скачать книгу бесплатно
Аҥаһан аххан олордулар.
* * *
Чибдэбил:
Оҕолоруом, мин сотору
Үөһээ дойдуга барабын.
Холболоон бараҥҥыт ону
Үс тииккэ араҥастаарыҥ.
Бөҕө гына оҥорооруҥ,
Хараллар иэспин толорооруҥ!
* * *
Бары да хоп курдук:
Хараллар иэскин толоруохпут.
Биһигиттэн бардаххына
Хайдах ыал буоларбытын
Инникитин ыйыах этиҥ!
* * *
Чибдэбил:
Сяньби сойууһу тэрийэн
Аймахтары бииргэ түмтүбүт.
Ол үрдүнэн сорохторбут
Ыраах куотан барбыттара,
Нанахайдаах күрэммиттэрэ.
Кинилэри ситтэххитинэ
Урууларбыт дии санаарыҥ!
Ол оннугар Тюрк-каганат
Улаханнык кыаҕырда.
Кэннибититтэн кэнэйдээн
Сүгүн олордоро суох!
Дьэ, уолум Ньөлбуни нохоо,
Каган оннугар каган
Билиҥҥиттэн буолуоҥ буоллаҕа.
Итини бары истиҥ,
Барыгыт бас бэриниҥ!
Солуни:
Каган оннугар каган
Ньөлбуни буолара сөбө.
Оччоҕо сойууһу араҥаччылыыр,
Олоҕу инники түмэр
Баһылык оннугар тойон,
Аҕа анаммыта эскэн!
Өйиндьэ:
Күн аҕа баһылыкпыт,
Олоҕум салҕаннын диэммин
Үлүгэрбит өҥөйөөтүн
Үтүө, төрүт аҕабыттан
Өрүһүйэр суолу тобул диэн
Каган үс-бараа күлүккэр
Сүгүрүйбүтүм баара.
Дьэ, алаатыка, оҕолоор,
Олохпутун өрүһүйүө диэн,
Күнү-дьылы күөнтүөҕэ диэн,
Өй-санаа бүгүҥҥүлээҕин,
Дьаһалынан сарсыҥҥылааҕын
Булан-булан ордороҥҥун
Хаарыан күнү өһө±үрдэн,
Түҥнэри төлкөлөөтөҕүҥ!
Олорбуппут эрэ сыччах
Буолуо суоҕа дуо, аҕаа?
Ньөлбуни:
Харыс иннин көрбөккө
Кыччаҕар тугу диирий?
Улуу үрэхтэн уларыйан,
Туспа дойдуга тиийэн
Каган буолаары тиистэ дуо?
Хомуруйбут иэстэлгэр,
Ити баламат тылгар
Батас оонньуутун ыҥырдыаҥ?
Ээххин этитиэхпин санаан,
Быраатым диэммин тохтоотум.
Ньүдьү-балай эйигиттэн
Ас тахсыан көрбөппүн ээ.
Өйиндьэ:
Каган буолан өйүүргүн,
Түскэн олоҕу тускулуоххун
Ончу көрбөт буолуохпут,
Иҥсэҥ адьас кыайыа эбээт!
Сирэйбин кэрчиктэнэрбин
Отой туохха да уурбаппын.
Миэхэ суох үһү дуо батыйа?
Толлуо диигин дуо, адьарай?
Чибдэбил:
Мин аҕа курдук аҕаҕыт
Тиһэх тылбын этэбин:
Аны күөн көрсөн эрэҕит дуо?
Мин түмүк тылым маннык:
Иирсээҥҥитин көннөстүҥ!
Иирсээннээх эрилкэй мас курдук
Дьоҥҥо абааһы көрдөрүмэҥ!
Ону истибэт буолларгыт,
Өбүгэ дьүүлүн ылыаххыт.
Ньөлбуни:
Иирээни тардар килчэгэр
Тылын ылан көннөрдүн.
Үөҕүллүбүт мин буруйбун
Тугу да билбэккэ олордум.
Быраат убайы ытыктаабакка
Көмүрүө курдук эппитигэр
Ити күтүр иннин ылыҥ,
Өбүгэ дьүүлүн көрдөрүҥ!
Өйиндьэ:
