скачать книгу бесплатно
– Кем әле бу?
– Танымыйсызмыни?
– Каян килгән Монте Кристо!.. Псих! Эчкән икәнсез, ты- ныч кына йоклагыз. Хулиган! – Трубканы ташлагач, Кәүсәрия: – Хам! – дип тә өстәде.
«Кая монда хулиган гына! Нәкъ хамнарча кыланам… Ә ми- не танымавың кызык». Гыйззәт кесәсендәге соңгы ике тиенлекне кызыкка сусаган күңелен басар өчен корбан итте. Телефонның тагын телгә киләсен Кәүсәрия сизеп торды. Аның трубканы алуын Гыйззәт үзенчә аңлады: «Ә, сиңа да кызыкмыни инде?!»
– Ханым, зинһар өчен көлмәгез миннән.
– Миннән сезгә ни кирәк?
– Тавышыгызны ишетү.
– Нәрсә бу – мәхәббәттә аңлашумы?
– Әлегә юк.
– Нәрсә ул – әлегә?
– Бу сезнең миңа мөнәсәбәтегезнең дәвамы нинди булуга бәйле.
– Мин сезгә нинди дә булса өмет вәгъдә итә алмыйм.
– Алайса, нигә трубканы куймыйсыз, ханым?
– Кызык.
– Нәрсә?
– Сезнең беркатлылыгыгыз.
Гыйззәт җавап таба алмады.
– Ә мин сезнең яшьлегегезне сагынам, – диде ул.
– Мин әле дә карт түгел. Мине беләсезмени?
Бусына Гыйззәт ни әйтергә дә белмәде. Сүзне дәвам итәр өчен:
– Сүз уңаенда, Айзек Азимовның кайда торганлыгын әй- тимме? – диде. Кәүсәриянең рөхсәтен алмастан: – Нью-Йоркта, Милли парк каршындагы йортның утыз… – Ул, «утыз өч» димичә, ялганларга булды: – …Утыз икенче катында тора икән.
– Минем аның янына барырга җыенганым юк – нигә хаҗәт аның адресы?
– Тормышта һәрнәрсәнең кирәк булып чыгуы бар.
– Бер кызыксыну мөмкинме? Хатын-кыз буларак.
– Әлбәттә.
– Сез хатыныгыздан качып сөйләшәсезме?
– Ул мине бу минутта телефоннан сөйләшә дип башына да китерми… бугай… Ә сез ирегезнең тыңлап тормаганына ышанасызмы?
– Аның өчен барыбер бу.
– Алайса, сезнең белән телефоннан сөйләшеп кенә түгел, очрашып та була икән.
Кәүсәрия бусын һич көтмәгән иде.
– Сез – хам!.. Әгәр мин трубканы ташламыйм икән, мине хәзерге заман хамының психологиясен өйрәнәсе килүем генә тотып кала.
– Ә хәзерге заман ирләренең нинди булмаска тиешлеген беләсегез килмиме, ханым?
– Сез миңа хатыннарның нинди булмаска тиешлеген белер өчен шылтыратмыйсызмыни? Хатыныгыз янына кайтырга вакыт, Монте Кристо.
– Хушыгыз, ханым. Иртәгәгә җавабыгызны әзерләп куя алырсыз микән? Бер очрашу… Бары тик бер очрашу, ханым…
Кәүсәрия аны тыңлап бетермәде. Чиләк тотып ире кергәндә ул, бигудилы башын кәнәфи аркасына терәп, телевизор карап утыра иде.
– Мәрткә киттең мәллә? – дип каршы алды ул аны.
– Телефоннан сөйләшеп алдым.
– Телефоннан? Менә хәзер генәме?
– Автоматтан. Яңа элдем.
– Кем белән сөйләштең, сер булмаса?
– Билгеле, синең белән түгел… Режиссёр белән.
– Ул… тагын шылтыратты, – диде Кәүсәрия, Гыйззәтне аптырашта калдырып. Ул бүгенге сөйләшүне хатыны аңа әйтергә базмас дип уйлаган иде.
– Кем?
– Кичәге тип.
– Монте Кристомыни?
– Каян беләсең?
– Нәрсәне? – дияргә ашыкты Гыйззәт, ялгышын төзәтеп.
– Аның Монте Кристо икәнен…
– Ошамаса, бүтәнчә атыйк. Икс атлы тип дип.
– Миңа аның тавышы таныш шикелле тоела.
– Минекенә охшамагандыр ич?
«Икенче тапкыр, – дип уйлый Кәүсәрия. – Кем белән сөйләштең дигәч, бая ул нәкъ шушылай «Билгеле, синең белән түгел» дип, иң алдан үзен кире кактымы әле?» Ә иренә ул, телевизордан күзен алмыйча гына:
– Тавышына караганда, ул синең яшьләрдәге ир кеше булса кирәк, ләкин синнән күпкә акыллырак. Ул мине беләм ди, ә үзенең кем икәнлеген белгертмәс өчен, бөтен акыл көчен куеп тырыша, мескен… Курыкма, синнән акыллырак тоелуы шуннан гынадыр, – диде.
«Әллә бу мине танып, шуны кисәтәме?» Шуны белергә теләп, Гыйззәт:
– Берәр танышың шаяртамы әллә? – дип сорады.
– Юктыр. Җитди сөйләшә.
– Җитди? Нинди мәгънәдә?
– Ул диалогны дәвам итәргә тели.
– Иртәгә мин аның белән үзем сөйләшермен!
– Уйнасын. Педагог-психолог буларак, миңа кызык. Ни белән бетәр икән? Минем аны җиңәсем килә. – Бусын Кәүсәрия иренең күзенә туры карап әйтте.
– Ә ир буларак, миңа нишләргә? – Гыйззәт, нигәдер, хатынының «Минем белән уйнавыңны ташла» диюен көтте. Кәүсәрия, чыннан да, аның көткәненә охшатыбрак:
– Чын ир, хатынын яраткан ир бу очракта үзен башкачарак тотарга тиеш дип санамыйсыңмы син? – диде. Ләкин Гыйззәтнең эчке бер шиген көчәйтәсе урынга, ул аны басты гына бугай.
– Мәсәлән, ничек итеп? – дип сорады ул.
– Бу уен мине чынлап торып җәлеп итсә?
«Юк, сиңа минем белән алышу иртәрәк әле, ханым».
– Мин кемнән ким? Ипи алып кайттым, урындык шөрепләрен бордым, софа шыгырдамый, аркаңны уам, чүп түгәм…
– Ул Айзек Азимовның адресын әйтте.
– Соң?
– Нью-Йорк. Милли парк янындагы йортның утыз икенче каты… Ул татар ничек барып чыкты икән анда? Хәер, искитәрлек нәрсәме?
– Ялганлаган. Айзек Азимов утыз өченче катта тора.
«Ул!» Кәүсәрия, торып, телевизорны сүндерде.
– Ятмыйсыңмыни әле?
– Язам бераз. – Гыйззәт, язу машинкасын күтәреп, кухняга чыгышлый: – Минем героиня ирен ташламас, ахры, – диде.
– Нигә, сер булмаса?
– Яшәргә кирәк бит!
– Һәркем синең героиняң түгел. Мин кызганам андый куш- тырнаклар эчендәге героиняларны!..
III
Күкеле сәгать җиденче яртыга сукканда, Кәүсәрия – ишек катында. Ул, гадәттәгечә, букчасын күтәргән килеш кухняга уза. Аннары чишенә дә сөт кайнатырга, коймак пешерер өчен камыр тугларга керешә. Беренче коймаклар табадан төшүгә, ишек кыңгыравы чыңлый – Гыйззәт. Бүген ул ипи генә түгел, зур төргәк тә тоткан.
– Ачкычыңны югалтыңмы әллә? – дип каршылый аны Кәүсәрия.
– Юк. Миңа синең ачуың рәхәт.
– Сиңа караганда, ул миңа тансыграк.
– Тагын беленме? – Гыйззәтнең Кәүсәрия зарын тыңлыйсы килми.
– Белен түгел, коймак ул. – Иренең тәлинкәгә үрелгән кулына җиңелчә генә сугып: – Кулыңны ю! – дип искәртә Кәүсәрия.
– Пьесаны алдылар, Кәүсәрия Җәүдәтовна. – Гыйззәт, авызын тутырып, үзе өчен махсус көнбагыш маенда пешерелгән коймакны ашый башлый.
– Котлыйм. Теге хатын ирен ташлап китмиме?
– Китми.
– Кызганыч.
– Башкача нишләсен ул?.. Режиссёрга бигрәк тә минем геройларның үзләре уйлап чыгарган ситуациядә дә үзләрен тормыштагыча тотулары ошады. Теләсә нинди чын хәлдә яки ялган уенда кеше үз холкы сыйфатларын белгертмичә калмый. Яшереп калырга мөмкин булганда да! – Бу сүзләре белән Гыйззәт үзе утырган ботакны үзе чабуын белми иде әле.
– Синең белән мин дә шулай итәбезме?
– Әйе.
Гыйззәт Кәүсәрия пешергән коймакны әле кызыл уылдык сыман ярмаланып торган балга, әле карлыган вареньесына мана-мана ашый бара, ә Кәүсәриянең бүген ашыйсы килми.
– Теге төргәгеңдә нәрсә ул?
– Бүләк.
– Кемгә?
– Үземә түгел.
– Миңамыни? Сәбәпсез-нисезме?
– Пьеса тәмамлау сәбәп түгелмени?
Кәүсәрия төргәкне ача башлый.
– Ник бу кадәрле кәгазьгә төрдең аны? – Төргәкне чиш- кәч, Кәүсәрия кулында аккош мамыгыннан ясалган ак эшләпә торып кала, ул аны кашына төшеребрәк киеп карый – дәү күзле, иркә иренле шаян бер кызчыкка әйләнә дә куя. – Чыгарып түгәргә чүп булсын өчен шулхәтле төрмәгәнсеңдер ич? Сине чүп түгәргә ни гомер үгетләргә кирәк икәнен оныттыңмыни?
– Бүген миңа үгетләү кирәкми.
