Нигина ва Мирмалик

– Не. Дина дар бозор бо як шоири мусофир вохӯрдам. Аз Шероз будааст, номаш Саъдӣ. Шеърдӯсту шоирпарвар будани Хоразмшоҳро шунида, азми дидори ӯ кардаасту аз ман маслиҳат пурсид. Вақте рӯйдоди дирӯзаро нақл кардам, дарҳол сухани худ пас гирифт ва дар коғазпорае ин шеърро навишта, ба дастам доду хоҳиш кард, то ба подшоҳ расонам…

Авзои Сайфуддин зуд тағйир ёфт:

– Саъдиро медонам, булбули хушнавои Шероз аст ӯ!

– Чаро ҳамроҳ наовардед? – беқарор шуд Нигина.

– Ба меҳмонӣ даъват кардам. Лекин узр хосту гуфт: «Дар шаҳре, ки шоҳаш аблаҳест, як соат истодан нишони аблаҳист!»

– Сухани Саъдӣ сухани мост! – аз ҷой хест Сайфуддин. – Хайр, ман рафтам.

– Ба куҷо? – аз се даҳон як пурсиш баромад.

– Ба ҷустуҷӯи Саъдӣ. Агар ёбам, ҳамроҳаш ба Хуҷанд меравам, то шоҳзода Ҷалолиддинро воқиф гардонам…

– Маро бо худ мебаред? – пурсид Нигина бо овози ларзон.

– Не. Роҳи пешгирифтаи ман таваккал ба Худост:

Нақши иқбол хаёлест, назар барбандам,

Ба қабули назари қудс камар барбандам.

Аз тару хушки ҷаҳон сурати девормисол

Дидаи мардумаки хиранигар барбандам.

Корвон рафту дар эшон нарасидам, боре

Чараси нолаи беҳуда ба хар барбандам…

Ҳаргиз нахоҳам, ки хоҳари маъсумаи ман бо хатар мувоҷеҳ шавад. Вақте шоҳзода Ҷалолиддин аз шармандагӣ воқиф шавад, ҳатман илоҷи беҳбуд меёбад. Дилпур бош, хоҳаракам, то замоне Ҷалолиддин ҳаст, ин ҷо туро аз ягон паша озоре ё офате намерасад. Вай муҳофизати туро дақиқ созмон додааст. Ғайр аз устод Комрону Шакархонум даҳ язаки сарсупурда муаззафанд, туро чун гавҳараки чашм нигоҳ доранд. Хайр, паноҳатон ба Худо. Ман рафтам:

Ҳавои ҷаҳонро сафое надидам,

Ҷаҳони вафоро ҳавое надидам.

Ғамободи айёмро озмудам,

Беҳ аз кунҷи узлат сарое надидам.

Ба хилватгаҳи шоҳи анҷум расидам

Саропардаи дилкушое надидам.

Басе бар бисоти бузургон нишастам

Тавонгартар аз худ гадое надидам…

Равзанаи шашум. Саҳнаи ғамангез ва масхараомези охирин мазҳакаи пурмоҷарои Ғурганҷ

Ғӯрганҷи офтобӣ нисбат ба дигар шаҳру навоҳӣ пештар аз хоби дай бедор шуду боғу роғ аз боди сабо сабз гашт. Аммо як кунҷи дили Нигина мисли холи байни абрӯяш сиёҳ буд. Зеро шодию тараб аз пайи Мирмалик ҳамроҳи Сайфуддин рафту ба ҷояш ғаму андӯҳ омад. Шодгунаи ношод рӯз то рӯз маъюс мегашт. Дам ба дам аз сари мижа сиришк меафшонду аз ҳавову ҳавас чашм баста, намедонист дарди дилашро ба кӣ гӯяд? Ба Шакархонуми ҳампаҳлӯяш на ҳама асрори ниҳонро ошкор гуфта метавонист. Хавф аз он дошт, ки агар ин хонуми бухороӣ ба Мирмалик дилкашол будани ӯро донад, дарҳол ба Малика Дилором хабар медиҳаду шояд мушкилоти дандоншикане ба вуҷуд ояд ва риштаи муҳаббати аз тори анкабут бориктаршуда тамоман канда шавад. Рафту, Худо накарда, аз ин савдои нопухта Турконхотун воқиф гардад, замину осмонро чаппа мегардонад…

Тағйири ҳолати Нигина аз назари Шакархонум пинҳон намонд ва рӯзе лаб ба насиҳат кушод:

– Дар ҳайратам, ки чаро ба ҷойи шӯхию рақсу бозӣ, интухин, ба ғаму андӯҳ печидаӣ? Охир, ҳама чиз дорӣ, аз бойдухтарон бартарӣ, боз чӣ мехоҳӣ?

Нигина чашмони шаҳлояшро мисли хуморолудаҳо нимбоз намуда, оҳе синареш кашид:

– Падару модар, ёру дӯстон, зодгоҳам Ворухро сахт пазмон шудиям! На рафта метавонаму на нома фиристодан… Дар паҳнои дур безор аз ҷон танҳои танҳо мондиям… Мехоҳам, ки пинҳон аз дигарон нола кунам, лекин ба дилам зӯрам намерасад. Меларзаду мегӯяд:

Дар ин дунё касе беғам набошад,

Агар бошад, банӣ одам набошад!

– Ман ҳам дида истодаам, ки аз дилтангӣ ҷаҳон ба назарат мисли даҳанат танг менамояд. Ту, ки аҳли мотами Шайхулислом нестӣ, интухин, чаро дар мотам нишаста, зиқу дилреш мешавӣ? Сафо талабу ба доди Худо шукр кун, ки бад бадтар нашавад! Рафтем ба пеши духтарҳо, то дар остонаи навбаҳор ғунчаи дилат, интухин, во шавад!

– Дуруст мегӯед, ойтӣ, зимистон рафтан дораду айёми гулшукуфт наздик меояд. Лекин… аз китобҳо хондаам, ки ганҷу мор, гулу хор ва ғаму шодӣ бо ҳаманд… Бовар кунед, пасу пеши хотирамро пардаи торик печондааст, ба тараб заррае ҳавас надорам…

– Исто ва дигар ягон калима нагӯ! Интухин, сабаби дилтангии туро фаҳмидам! Фақат росташро гӯй: дилсӯхтаи кадом ҷавонӣ? Интухин, дилписанди коми ту Сайфуддин аст ё каси дигар??

– Чаро ин хел мегӯед, ойтӣ?

– Баъди рафтани Дамир Малику Шоҳмурод, интухин, муддате карахт шудӣ. Лекин Сайфуддин рафтан ҳамон тамоман парешонҳол гаштӣ. Бо чашми худ, интухин, чанд бор дидам, ки дар кунҷи хилват ашки пинҳон рехта, ба ҷойи таом ғусса мехӯрдӣ. Ба худ гуфтам, ки Маҷнун рафту, интухин, Лайлӣ бо ғаму ғусса танҳо монд…

– Ин хел нагӯед, ойтӣ. Баъде ки Шоҳзода Ҷалолиддин маро дар Исфара кабутари ҳарам номид, Сайфуддин дарҳол маро хоҳар хонд. Ман ҳам сидқан гуфтам, ки барои Аҳмад-ако бартар аз хоҳар шавам…

– Бе ягон шубҳа ба гапҳоят бовар мекунам, Нигинабону. Лекин, интухин, мардуми Бухоро мегӯянд, ки сухан аз сухан берун ояд. Ҷавонмарди доною зебою латифу зариф будани Сайфуддинро, ки медонам, интухин, ҳоли зори кабки хушхиромро дида, ба хулосае омадам, ки баъди рафтани шоири маҳбуб дили гарму доғи маҳбуба яхпора шудааст…

– Аз саратон гардам, ойтиҷон, дигар асло ин хел нагӯед. Шеър-ҳои нағзи Сайфуддин барои ман аз чеҳраи гарми вай дилҷӯйтар аст. Аммо нолаҳои зори дилам сингори шӯру афғони ҳамон паррандаи хушхиром аст, ки ишора кардед. Хуб медонам, ки булбули боғи шоҳаншоҳам ва қафас маъвои ман нест, ҳарчанд заррин аст. Лекин чӣ илоҷ: подшоҳ маро қафасбанд карда, ба ихтиёри модараш супурда, худ ба мулки Бағдод рафтаасту ҳеҷ не ки биёяд…

Чаро булбул намечархад дар ин боғ?

Ба шаҳри Ғӯрганҷ ҳоким шуда зоғ!

– Ана акнун фаҳмидам, ки Нигинабону чаро аз мағзи ҷон зориву интухин, аз замир нола мекунад?! Ана акнун донистам, ки тани Нигинабону абгору лоғар аз чӣ дард аст?! Оббо… Ҳарчанд медонам, ки кори булбули бечора фақат доду фарёд аст, интухин, боисрор мегӯям: зиқи ҳол бас! Азбаски бо зиқуннафас коми гетӣ натавон гирифт, мегӯм: зиҳӣ саодат! То ба кай, эй гулбону, ғуссаи шоҳона мехӯрӣ? Дил шод дор ва, интухин, чун пештара дар роҳи базм гом бардор! Рӯзгоре, ки аз барги тут атлас мекунад, агар умр ба шодмонӣ гузаронӣ, интухин, занги дилатро зумуррад мегардонад! Рош, ба пеши духтарҳо!

Нигина дигар лом накафонду аз қафои Шакархонум раҳсипор шуд…

* * *

Духтарони ромишгару раққоса, ки саргарми машқ буданд, ду бонуи ҳунармандро бо хушҳолӣ истиқбол гирифта, чусту чолок ба давраи худ кашиданду рақси дастбандро бетанаффус идома бахшиданд. Нигина дар ҳалқаи духтарон саҳнаро ҳамагӣ як давр гашту ба худ омада, чун моҳӣ бар об фурӯ шуд ва дар ними нафас ба моҳ баромад. Нағмаи хунёгарон низ аз рақси дилошӯб ҷони тоза дарёфт ва суруди шогирдони устод Комгор ба авҷи олӣ расид.

– Расо дар вақташ омадед! – гуфт устод ҳини сӯҳбати секасӣ. –Навакак хабар расид, ки фардошаб дар ҳавлии бегларбегӣ49 базми осмонкаф мешудаасту мо бояд зӯр тайёрӣ бинем.

– Базму гап! – беғаш хандид Нигина. – Ҳар маъракаро шукӯҳ бахшидан шуғли доимии шумост…

– Гапат дуруст, лекин… раққоса бисёру базморо надорем… Туро дида, банди дилам кушода шуд…

– Дилпур бошед, устод:

Инак, ману рақси пурфасона,

То ғам равад аз дилам карона!

– Базм оростан нағз! – гуфт Шакархонум бо табъи хуш. –Лекин базми осмонкаф ба кадом муносибат бошад?

– Бегларбегӣ духтарашро ба шавҳар медодааст. Аз номи Турконхотун гуфтанд, ки базми арӯсӣ нестандарҷаҳон шавад.

– Ҳамааш фаҳмо-о-о! – ҳарфи охиринро мад кашид Шакархонум. – Вақте шер ба шикор равад, интухин, дар бешаи хилват гургу шағол арӯсӣ мекунанд.

Нигина маънои таҳтонии ишораи Шакархонумро дарҳол сарфаҳм рафт. Аз нақли Сайфуддин қиссаи аз вазирӣ азл шудани дастпарвардаи Турконхотунро медонисту иловатан фаҳмида буд, ки баъди барканоршавӣ ӯро Хотуни бузург ба шукӯҳу шавкати том истиқбол гирифта, «акнун Муҳаммад ибни Солеҳ вазири дасти рости ман» гуфта, дастгоҳи олӣ дода, бегларбегӣ номида, мақомашро дуболо сохтааст.

– Баъди тӯй даҳчанд қудратманду тавоно мешавад ин бегларбегӣ! – хулоса баровард устод. – Чунки набераи маҳбуби Турконхотун домодшавандаи ӯст ва мо вазифадор шудаем, то базми арӯсиро аз танӯри офтоб бештар тасфонем.

– Гуфтам-ку, Шумо метавонед, устод! – ин карат оҳанги гуфтори Нигина тарзи дигар садо дод. – Фақат бе ман…

– Чаро?! Оъ…

– Ором шавед, дӯстам! – аз остини Комгор кашид Шакархонум. –Қиссаи шоҳу вазирро худатон нағз медонеду чаро, интухин, ҳайрон мешавед? Агар Хоразмшоҳ фаҳмад, ки надимаи хосагиаш…

– Шуд, гап адо! Ту баҳори олами дигар, булбули гулбоғи подшоҳӣ. Чаманистони вазир парвозгоҳи ту нест! Агар аз зиёфати вай насибае дошта бошӣ, ба сабили меҳмон меравӣ, на раққосаи шодгуна…

* * *

Ин пешгӯйӣ дуруст баромад ва Гулҷамоли наварӯс, ки ҳаводор ва иштиёқманди рақси Нигина буд, бехост ба ошёнаи кабутари ҳарам омаду бо лутфу меҳрубонӣ ба меҳмонӣ хонд ва гуфт:

– Ним сол боз орзуманди онам, ки шаби арӯсӣ ҳампаҳлӯям бошӣ.

– Чаро?

– Дар шаби висол ахтари бахт дар кафи шоҳи ман асту мехоҳам ахтари баҳт50 ҳамшафати ман бошад, то ситораи мо баҳӣ51 шавад!

Аз каломи шоиронаи Гулҷамоли порсигӯ Нигина ба ваҷд омаду бадоҳатан байти дилхоҳ гуфт:

Туро ҳама умр шодмонӣ бувадо,

Бахтат кавкаби осмонӣ шавадо!

Аз ваҷоҳати Гулҷамол маълум буд, ки китфокитф нишастан бо Нигинаи шакарпосух ӯро бениҳоят маъқул аст. Аз интихоби худ гул-гул шукуфта, бо ифтихор атрофиёнро менигаристу аз мурғ то ба моҳӣ беҳтарин нуқлу наворо пештари меҳмони гиромӣ гузошта, ӯро ба хӯрдану нӯшидан муроот мекард.

Нигина, ки бори аввал дар базми арӯсӣ ҳамчун зиёфатхӯр ширкат меварзид, аз илтифоти зиёд ба хиҷолат ғӯтида, зери чашм гирумони дигар бонувонро менигарист, то мизони меҳмонӣ нигоҳ дорад. Либосу ороишоти вай аз занони акобиру аъён камӣ надошт. Пироҳанаш аз атласи вашӣ беназир буду фақат Турконхотун мисли ӯ ангуштари подшоҳӣ дошт. Дар ҳусну тароват, ки ягонаи маҳфил буд, мехост ҳусни сулук – хушрафторӣ ба дараҷаи олӣ нигоҳ дошта, ҳамранги ҷамоат бошад. Вале дафъатан пай бурд, ки иҷрои ин амал муҳол асту расму одати занони хоразмӣ аз бонувони суғдӣ куллан фарқ дорад. Хубони Самарқанду Хуҷанду Исфара баробари мардон дар базму зиёфатҳо ширкат варзида, асбобҳои мусиқӣ менавозанду мерақсанду месароянд, аммо аз нӯшидани шароб парҳез доранду кам мехӯранд ва ҳарфи зиёдатӣ намегӯянд. Занҳои Ғӯрганҷ бошанд, баробари мардон беибо май менӯшанду аз хӯришҳои гуногун даҳонро пур карда, бо овози баланд гап мезананду қоҳ-қоҳ хандида, аз лаҳни мутрибу ҷилваи раққоса лаззат мебардоранд, вале худ аз ромишгарӣ ҳазар мекунанд. Яъне, тавофути хотунҳои ду хитта аз замин то осмон буду Нигина хоҳ-нохоҳ миёнҷӣ гардид ва ҳангоме ки муғаннии хушовоз бо оҳанги шӯхи хоразмӣ ба оғози айшу шодмонӣ ишорат кард, бе дудилагӣ бода аз дасти соқии гулбӯ гирифт ва гуфт:

– Хоҳем-нахоҳем, умри мо гоҳ ширину гоҳе талх мегузарад. Ин талхи ширингувор менӯшем, то гулшукуфти умри ҷавонӣ ширину гуворо шавад!

Аз шароби лоларанг Нигинаро орази симин арғувонӣ гашту сӯҳбати гулдухтарон тасфид. Дар авҷи сухангустарӣ ҷавони лоғарандоме, ки рӯйи зарду нозебо ва чун пӯсти турунҷи обхаста пурчин дошт, чун пилбачаи маст чаппаю роста қадам зада, ба симотайни шоҳу моҳ52 наздик омад. Бо чашмони тангу хуморӣ ба арӯс ва дугонаҳояш лаҳзае нигаристу ба Нигина калимае чанд нимғурма ҳавола кард ва мастона калавида, тарафи симоти шоҳи базм – фарши меҳмонӣ ва зиёфати домод, ки аз ҳазору як неъмати олам зебу зиннат дошт, тоб хӯрд. Даст ба ҳам совидаю ҷавони ҳампаҳлӯи домодро беҷо карда, аз ҳама боло нишаст ва бетакаллуф ба нону ҳалво даст заду паёпай қадаҳи шарбату шароб бардошт.

– Ин бодичаи бодапараст кӣ бошад? – пурсид Нигина худро нороҳат ҳис карда.

– Узлоғшоҳ, валиаҳди шоҳаншоҳи олам!

Нигина чу донист, ки ҷавони беадаб кист, хомӯш гашту сар ба зер афканд. Ёдаш омад қиссаҳои аз Сайфуддин шунидааш, итобу хитоби Турконхотун, ба ҷойи Ҷалолиддини болобаланду хубрӯй ва хирадманд ҷабран валиаҳд шудани Узлоғшоҳи кӯтоҳқаду ҳақир ва камфаросат…

Шоҳзода қабои сафеди шоҳӣ дар тан дошт ва аранге ба назари Нигина чунин намуд, ки даруни ҷома кирмаки пиллае ҷунбуҷӯл дораду мисли ағлаб беадабон миёни ҳазор кас худро танҳо ҳисобида, ҳар чӣ хоҳад – мекунад, ҳар чӣ хоҳад-мехӯрад ва ҳар чӣ хоҳад – мегӯяд. Парвои он надорад, ки мардумон айб меҷӯянд ва маломаташ мекунанд. Аз барои айши лаҳзавӣ, ки акси муддаои умум аст, обрӯи султонӣ мерезад…

Аз гирудори бесомони валиаҳди густох Нигинаи нозуктабъ бетоқат гашт. Дар пешонии арӯс низ асари парешонӣ муойина кард ва хост ӯро аз вазъияти ноҳинҷор берун орад:

– Ба назарам, шоҳзода аз арӯсии ту хурсанд аст, ки ошӯби айш дорад…

– Вай ҳама вақт ҳамин хел шӯрапӯштӣ мекунад. Ту зиқ нашав, ҳозир вайро ба нармӣ водор мекунанд, ки аз нияти нопок дасту дил шӯяд…

Сухани Гулҷамол тамом нашуда, чор раққосаи шӯру шанг назди Узлоғшоҳ омаданду бо нозу ишваи чашму абрӯ ақлаш рабуда, ба мобайн кашиданд ва рақсону ғазалхон бадар рафтанд. Валиаҳд аз шодӣ ҳуштак кашидаю пурхурӯш садо бароварда, то метавонист мешахилид ва меғиревид. Чанд ҳангоматалаби туфайлӣ ба онҳо пайвастанду тӯйхона аз одамони бегона пок гардид ва базми осмонкаф тароват ва шаҳомати тоза ёфт. Гулҷамол нигоҳи пурмеҳр аз рӯйи домоди хушбахт наканда, ошиқона нидо кард:

–Кайфияти як ҷуръаи паймонаи васл ба ними олам надиҳам!

Нигина аз посухи шоирона лаззати том бардошта, ба канизаки шароб фармуд, то аз нӯшинбода пиёла гулгун намояд.

– Эй Гулҷамол! Андак шаробе бо ту хӯрдам, нӯша гашт. Ту шод бошу сухани шодгуна шунав:

Анӯша касе, к-ӯ бувад шодхор,

Ту нӯша бизӣ то бувад рӯзгор!

– Нӯша аз анӯша чӣ фарқ дорад?

– Ҳар ду калима ифодагари хушбахтию хуррамӣ. Аз Борбад ба мо мерос мондагӣ. Сӣ лаҳни нишотбахши нахустин ҳунёгари олам саршор аз хушҳолию саодати инсонҳост. Беҳтарин лаҳни сигона «Нӯшинбода» – ситоишгари нӯша ва анӯша!

– Ин оҳангро мусиқорҳои мо навохта метавонанд?

– Ҷое ки устод Комгор бошад, ҳама лаҳни Борбад ба хурӯш меояд! Лекин… афсӯс ки то кунун лаҳни ин мутриб нашунидаем ва ман намедонам, ки базми осмонкаф ба ту маъқул аст ё не?

– Ҳамааш хуб, аммо олӣ не… Ҷамолу ҷилваи раққосаҳо ҳам хуб аст, бо оҳанги мусиқӣ даст афшондаю пой кӯфта, бадан меҷунбонанд, лекин дар дил оташ надоранд, фақат барои мастон мерақсанд. Ҷойи ту холист, хоҳар…

Аз он ки арӯси волонасаб ӯро хоҳар хонд, сари Нигина ба осмон расид.

– Оҳ, чӣ қадар мехоҳаму мехоҳам, ки барои Гулҷамол рақси зебое ҳадя кунам!

Нигина мунтазир дар суфраи хос,

Дили ӯ аз тапиш чун кабки раққос.

– Агар чунин ният дорӣ, чаро ҷиму им нишастаӣ?

– Ноилоҷам, хоҳар. Худат ки печутоби подшоҳу падаратро медонӣ, хапам…

– «Ноилоҷ» нагӯ!

– Чаро?

– Аввалаш ин ки дар олам ғайр аз марг дигар ҳама кор илоҷ дорад. Дуюмаш ин ки оё ту мехоҳӣ мо – навбуюгҳо ноил бошем.

– Албатта! Минбаъд ту аз ҳарфи ман ҳамеша меҳру вафо хоҳӣ шунид. Аз мағзи ҷигар орзу мекунам, ки ноил шавед, яъне ба муроду мақсади худ расед!

– Ин хел ки бошад, аз «ноилоҷ» ду ҳарфи охир бигир, хоҳар. Агар ту ба ман некӣ хоҳӣ ва рақси зебо тӯҳфа намоӣ, ман ба ту саробӯстони зебо ҳадя мекунам!

Хоҳархондҳо дасти байъат фишурданду пешхизмат пеши устод Комгор рафт, то маслиҳатро пазонад. Дар ҳамин асно ба тӯйхона чор меҳмони иззатманд ворид шуданд, ки яке падари арӯс Муҳаммад ибни Солеҳи вазир буду дар паҳлӯяш… шоир Сайфуддин!

Андалеби Исфара дарҳол чаҳ-чаҳ оғоз кард:

– Дар ин рӯзи муборак, вақте субҳи содиқ ридои осмонро чок заду қутби кабудҳирқаро аз нафаси сапедадам нурафшон кард, хабари базму нишоти Низомулмулк Носириддин Муҳаммад ибни Солеҳро шунидем. Чун бар сари парчами уфуқ оташи меҳр алам зад, ҳамроҳи бародари гиромиям Муслиҳиддин Саъдии Шерозӣ ба Ғӯрганҷ шитофтем, то мисли мурғони хушхон ба лаҳни салои ат-тараб даромезем. Инак, бар сари сурфаи сафо дар ошёни дуо расидаем ва қабл аз он ки ба сабуҳу орифон дар маҳрами қудсиён пайванд шавем, аз сари сидқ каломи шоирона барфишондан маро орзуст:

Осифи мулк ҷамнигин, Носири дин, низоми мулк,

Он, ки забони килки ӯ ҳаст чу теғи комрон.

Дасти вазорат аз хаташ мурсалабанди кибриё,

Хатти ишорат аз кафаш чеҳракушои қудсиён.

Гирди фазои ҳайбаташ шери фано равад нагун,

Сӯи фанои ҳизраташ мурғи раҷо пурӯситон.

Ҳоло, ки ба тариқи дӯстӣ бо нону намаки бегларбегӣ тавъамон мешавем, орзумандем, машъалаи ҳаёти ошиқони навбуюг дар чорсӯи дилҳо шӯълавар гардад ва дар шашдари орзу андармон намонад, киштии умри навсафарон бегазанд ба соҳили мурод расад ва онон роҳи вафо асло гум накунанд. Аз шоҳпари мурғи ҳумо бар сари Гулҷамолу Рустам суниши лаъл резад ва замири ошиқон ойинадори рози ширин бошад.

Азми дуруст кардаам, то дар остони баланди Низомулмулки арҷманд, ки гавҳари ӯ низоми мулкро шараф медиҳаду давлати ӯ давоми умрро замона мекунад, аз килки рӯҳнигори хеш ба кадхудои гиромӣ номияи пурэҳтиром эҳдо намоям:

Эй зи кафи ҷовиди ту ҳамчу ҷанибати шаҳон

Гардани саркашон шуда бастаи тавқи имтинон!

Карда насими хулқи ту лавҳаи рӯҳро атир,

Дода қабули садри ту пайкари назмро равон.

Пушти зайифи беғамӣ буда ба рӯи ту қавӣ,

Давлати пири мардумӣ гашта ба аҳду ту ҷавон!

Нӯҳварақи сипеҳрро мулк ба пушти дафтарат

Ҷоизаи шараф диҳад чун қалами ту ҳар замон.

Чун назари хирад ҳама роҳбару дақиқбин,

Чун гуҳари маҳак ҳама қалбшиносу хурдадон.

Кавкабаи ҷалоли ту бод чунон, ки аз шараф

Афсари лаъл гул ниҳад бар сари шохи ҳар хазон…

Навбати табрик ба андалеби Шероз расид:

– Сухан баланд кунам, то фариштаҳои осмон бар дуои Сайфуддин «Омин!» гӯянд ва хотами иқбол дар ямини навбуюгҳо андозанд. Мебинам, ки Маликаи ҷаҳон, Худованди бонувони олам бо фароғати том овози руд ва бонги суруд гӯш карда, аз фурӯғи бахти набераи дилбанди хеш меболад. Ҳарчанд тариқи аҳли назар хомӯшию ҳайронист, дар ниҳояти таҳсин ба ягонаи даҳр аз лабони ширин назме чу ангубин ҳадя мекунам:

Эй беш аз он ки дар қалам ояд санои ту,

Воҷиб бар аҳли машриқу мағриб дуои ту.

Дарвешу подшоҳ, надонам, дар ин замон

Илло ба зери сояи ҳамчун ҳумои ту.

Нушинравону Ҳотами Тои, ки будаанд,

Ҳаргиз набудаанд ба адлу сахои ту.

Ислом дар амону замони саломат аст

Аз юмни ҳиммату қадами порсои ту.

Гар осмон бидонад қадри ту бар замин,

Дар чашми офтоб кашад хоки пои ту.

Бадбахт нест дар ҳама олам ба иттифоқ

Илло касе, ки рӯй битобад зи ройи ту!

Эй дар бақои умри ту хайри ҷаҳониён

Боқӣ мабод, ҳар кӣ нахоҳад бақои ту.

Он чист дар ҷаҳон, ки надорӣ ту он мурод?

То Саъдӣ аз Худой бихоҳад барои ту.

Ё раб, ризои ӯ ту баровар ба фазли хеш,

К-ӯ рӯзу шаб наметалабад ҷуз ризои ту!

Ташрифи ногаҳонӣ, каломи меҳрубонӣ ва мадҳу ситоиши осмонӣ аз ҷониби ду суханвари асрори маонӣ дар самои маҳфил ғул-ғул афканд. Турконхотуну вазири дасти росташ ва домоду арӯси хуштолеъ таъзиму такрим ба ҳадди олӣ расонда, шоиронро бо хилъату ҳадяҳои гаронбаҳо сарфароз гардонданд.

Баъди анҷоми пазириш устод Комгор меҳмонҳои гиромиро хайра мақдам гуфта, бо нидои шодиёна маълум намуд, ки дар идомаи базми тараб хоса барои наварӯси навшода ба расми армуғон аз сӣ лаҳни Борбад таронаи бахтовар бо рақси «Нӯшинбода» эҳдо мешавад.

Мутрибони хушнаво зуд парда мутобиқ сохтанду таронасарои хушлаҳҷа бо лаҳни дилнишини Борбад савти суруд оғозид. Таронаи пуршукӯҳи паҳлавӣ шӯри оташ дар дили кабки хушхиром афканда, ӯро ба хурӯши ҳуҷаста башорат дод. Нигина бо лабханди зебо ва ғамзаи дилрабо ба по хесту мавзун ба ҷилва омад. Лаҳни хуш бо ғамзаи хуш якҷо хуш андар хуш шуда, ҳамаро ба по хезонд ва ҳангомаи кеҳу меҳ ба фалак расонд.

Шӯру шағаби пурнишот устод Комгорро ба илҳом овард ва чанг бигзошту утруба – сози шодӣ ба даст гирифта, ончунон хушзахма навохт, ки аз нағмаи андӯҳшикани ӯ бути атласқабо ба ваҷд омада, шикан андар шикан пойкӯбон ва ларзон ончунон чарх зад, ки бегларбегиро кӯлоҳи заррин аз фарқи сар уфтод. Аз ҳайрат даст ба гиребон бурда, фармуд он кулоҳи вазирӣ аз марвориди обдор пур карда, ба кабки хушғамза бахшиданд.

Нигина аз тӯҳфаи шоҳона шоддил гашта, чун моҳи нав чеҳра барафрӯхт ва қомат барафрохт, даҳ ангушти ҳинорангро банд – банд ҷунбондаю қарсонда, он қадар чолок рақсид, ки домоди хушкомро пероҳани сабр чок гардид ва бедареғ зери пойи раққоса гавҳар пошид…

Кабки дарӣ бо нозу адои дилбарӣ болу пар афшонда, рақси гармро бо завқу иродат идома бахшиду лаҳзае гирди шамъи маҳфил парвона гашт. Сипас рӯ ба рӯяш дузону нишаста, бо таъзими пуртабассум адои таҳният карду дар ҳавои доира ба давр гаштан шурӯъ намуд ва лаҳза ба лаҳза суръат афзуда, расо сад карат чарх зад. Фарши мулойим аз чархи зону лаззати гуворо гирифту сари арӯс давр гашт ва гармогарм калиди саробӯстон ба дасти раққосаи ҳунарманд супурд…

* * *

Нигина ҳарчанд кӯшид, бо Саъдию Сайфуддин ки дар ҳалқаи сипаҳбудҳои турку қипчоқ сармаст менишастанд, ҳамсӯҳбат шудан натавонист. Сӯҳбат ба рӯзи дигар вогузошта, дилкашол аз зиёфат баргашту гавҳаре чанд ба устод Комгор ва шогирдонаш бахшида, Шакархонумро низ мамнун гардонда, субҳдамодам ба хона расид ва рӯзи дигар осудаву беғам дам гирифт. Бегоҳӣ аз тӯйхона дар табақи калон барракабоби танӯрӣ насиба фиристоданд, аммо аз шоирон Саъдию Сайф паёме наомад…

Нигина тани танҳо монда, муддате интизорӣ кашиду акнун ба рахти фароғат по дароз кардан мехост, ки касе дарро беҷуръатона кӯфт. Гумон кард, ки Сайфуддин омадааст, бо ноз гуфт:

– Ҳало! Ҳалқа ҷунбонда, пушти дар наистода, дарун дароед…

Аз дари нимкушода суроби марди ношиносеро дида, бо изтироб аз ҷой ҷаст:

– Дарро пӯш, эй номаҳрам! Ту кистӣ?!

– Маро нашинохтӣ?

– Шинохтан ҳам намехоҳам! Аз манзили кабутари ҳарам зуд дафъ шав, то нобуд нашавӣ!

– Дӯғ назан, духтар. Ман Узлоғшоҳ!

– Валиаҳди подшоҳ?!

– Худди худаш. Омадам, ки аз ҳолат хабар гирам. Ҳезуму нону намак ҳаст? Гӯшту равған дорӣ?

– Ҳамааш ҳаст. Басандаю барзиёдӣ. Боз чӣ пурсиш дорӣ?

– Пурсиш не, хоҳиш дорам.

– Бигӯ.

– Агар шоистаи лутфи ту шавам, лаҳзаяке меҳмон шудан мехоҳам. Иҷозат деҳ дарун дароям, ки меҳмон атои Худост!

– Ғалат гуфтӣ. Меҳмони нохонда балои Худост! Саройи мо гарчӣ муборак ҷоест, аммо ҳамеша дарбаста аст! Ҳозир раву пагоҳ, дар рӯзи рӯшан биё.

– Агар рафтанӣ мебудам, асло намеомадам! – овози Узлоғшоҳ як парда баланд шуду дарро калон кушода, чун дар зиёфати дирӯза, мисли пилбачаи маст бетакаллуф дарун даромад ва гӯшвори қиматбаҳои қадима ба кафи Нигинаи даҳонво ниҳод. – Аз аттори Рум махсус барои ту харидам!

Нигина назарногирона ба гӯшвори тилло ва ғазаболуд ба шоҳзодаи ошолуд нигаристу аввал хост, онро ба соҳибаш баргардонда, бо як зарбаи қатъӣ шасти валиаҳдро бишканад. Вале ҳоли зор ва чашми низори вайро дида, раҳмаш омаду мулойимтоб гуфт:

– Ҳадя овардан суннати пайғамбарист, ба шарте беғараз бошад. Бо ин тӯҳфа ту чӣ мехоҳӣ?

– Фиғони дили ман ба фалак расида истодаасту наход намешунавӣ? Аз ишқи ту, эй офтоби ҳусн, сарам ба дард омадаасту магар намебинӣ, ки оташи муҳаббати ту маро мисли мум мегудозад…

– Ин хел бошад, даррав бархезу аз ман дур шав!

– Чаро??

– Магар намедонӣ, ки аз шӯълаи офтоб дарди сар зиёд мешаваду муми гудохта ба хок яксон мегардад…

– Ман аз доираи аҳли хирад берунам, хату саводам пурра нест, ба гапҳои китобӣ сарфаҳм намерам. Одиякак мегӯям, ки аз ишқи ту ҷигарам чок-чок аст!