ЯХШИЛИК ҲАММАГА ЯРАШАДИ 4-жилд

– Кўзингга қарасанг бўлмайдими, болам. Йиғлама, уят бўлади. Катта бўлсанг синган тишимнинг ўрнига тилласидан солдириб қўясан, – дедилар. Мен Тошкент вилоятининг Паркент туманида туғилиб, шу қутлуғ гўшада истиқомат қилаётганим боис ҳар йили «Умид ниҳоллари», «Баркамол авлод», «Универсиада» спорт ўйинлари машъаласини ўт олдириш жараёнининг гувоҳи бўламан.

Паркент тумани Ҳисорак қишлоғидаги «Қуёш» илмий ишлаб чиқариш бирлашмасида қуёшдан қўр олган «Универсиада – 2010» машъаласи Паркент–Оҳангарон–Ангрен–Поп–Чуст–Наманган шаҳарларидан олиб ўтилар экан, қанча-қанча ўғил-қизларимизнинг дилларини чўғлантирди. Андижонга – Соғлом авлод марказий стадионига етиб келганда, ўйингоҳ осмонида порлаганда эса шу ерда жам бўлган 20 минг одамнинг қалбига қуёш алангасини солди.

Кейин бу аланга Ўзбекистон осмонида мустақиллик алангаси бўлиб, Ўзбекистон ёшларининг қудрат алангаси бўлиб порлади. Шу оқшом стадиондаги улуғворлик, мафтункор шукуҳ, анжуманга кўрилган беназир тайёргарлик ҳамма-ҳаммани лол қолдирди. Ўйингоҳ осмонига ўралган қувонч Андижон осмонида кулиб турган, тўлиб турган ойнинг баридан бойлаб олганди гўё. Ҳамроҳим, халқимизнинг ардоқли шоири Иқбол Мирзо «Бунчалар гўзаллашиб кетмаса бу ой», деди ҳаяжонини яширолмай.

Дарҳақиқат, «Универсиада–2010» спорт ўйинларининг очилиш тантаналари тугагунча тўлин ой жойидан жилмади. Чунки тўлин ой Андижон аҳлининг қувончига шерик эди. Тўлин ой шу оқшом Ўзбекистон ёшларининг бошидан кетишини истамаётган эди. Бунда ҳам Яратганнинг бир ҳикмати бўлса, ажаб эмас.

«Универсиада–2010» спорт мусобақаларининг ғолиблари ҳақида кўп ва хўп ёзилди. Аслида Ўзбекистон ёшлари қудратининг кўзгусига айланган бу қутлуғ анжуман қатнашчиларининг ҳаммаси ғолиб бўлдилар. Чунки бу Ўзбекистон ёшларининг бирдамлик ғалабаси эди. Бу бизга айрим нописанд, кўз билан қараётган «дўстларимиз»нинг жағларига Андижон бокс мактабининг анжанча «удари» эди. Бу миллатимизнинг, бу давлатимизнинг ёруғ юзи эди. Андижондан Ўзбекистоннинг барча ёшлари ғолиб бўлиб қайтишди. Чунки майдонга соғ одам, соғлом одам тушади. Соғлиқ ҳам ғолибликнинг бир кўриниши, юрт эгасининг мақсад-муддаоси ҳам аввало халқимиз фарзандларини соғлом кўриш, хушбахт кўриш.

Яна шуни комил ишонч билан айтамизки, юртимиз ёшлари шубҳасиз, ўзларини Алпомиш авлоди, буюк соҳибқирон Амир Темур, Бобур Мирзо, Жалолиддин Мангуберди каби мард ва жасур аждодларимиз зурриёди эканликларини яхши биладилар. Яна яхши биладиларки, спортдаги мағлубият азоби ҳам инсонни тарбиялайди. Тинимсиз меҳнат қилишга, қайта тобланиб, руҳан чиниқишга ўргатади. Умуман бизнинг спортчиларимиз ота-боболарининг асрлар оша яшаб келаётган хуш фазилатларига амал қиладилар. Ютса талтайиб кетмайдилар. Устоз отангдек улуғ ақидасига риоя қилиб, мураббийлари ҳурматини жойига қўяди.

Яна бир ҳақиқат, улар майдонда Паҳлавон Маҳмуд боболари каби эл-юрт шаъни учун курашади. Чет эллик ёшлар каби бир кун у давлат, бир кун бу давлат байроғи остида пул учун эмас, ор-номус учун беллашади. Менинг ортимда менинг ота-онам, киндик қоним томган тупроқ, яқинларим, Ватаним бор деган қатъий туйғу, юксак масъулият Ўзбекистон ёшларини ҳеч қачон тарк этмайди, иншааАллоҳ!

Баркамоллик бахтидан,

Шодлиги минг зиёда.

Нур ёғилса шахтидан,

Қудратидан ифода,

Омон бўлсин бошлари,

Ўзбекистон ёшлари.

Ҳурликнинг ҳаққи бордир,

Юртнинг ҳар ўғлонида!

Йигитнинг кўрки ордир,

Қадри оқса қонида.

Метиндек бардошлари,

Ўзбекистон ёшлари.

Аввал Ватан, кейин жон,

Сўзидаги хуш садо.

Онажон, Ўзбекистон,

Бўлсин сенга жон фидо.

Ватанин қуёшлари,

Ўзбекистон ёшлари.

2010 йил

ТИНЧЛИК ТИЛАГИДАН

ЯРАЛГАН ШАҲАР

Киндик қонинг томган муқаддас тупроқ, туғилиб камолга етган Ватанинг ҳақида сўз айтиш – ўз онанг мақтовида яйраб гапириш билан баробар. Зеро, бу дунё юзини кўргунимизча волидамиз бизни ўз жисму жонида олиб юриб, кейин Момо ерга қўяди. Она замин эса оламни тарк этгунимизча бизни ўз елкасида кўтариб юради, сўнгра бағрига олади. Биз шу тариқа тупроққа сингиб кетамиз. Шунинг учун Ер, Ватан сўзларининг олдида Она сўзини қўшиб айтамиз ва бундан ўзгача ғурур туямиз.

Пойтахтимиз – қудратимиз тимсоли

Инсон эрта тонгдан субҳи шомгача кундалик мулоқотда қанча сўз ишлатади. Рости, бу ҳақда ўйлаб кўрмаганмиз. Аммо шундай сўзлар борки, тилга олсанг кўнгилда меҳр гуллайди. Чеҳрангда офтоб юз очади. Она, Ватан, фарзанд сўзлари ана шундай сўзлар тоифасидан. Бу сўзларни ўз ўрни, ўз қадри, ўз салобати бор. Киши онасиз дунёга келолмаганидек, Ватансиз яшаши ҳам мушкул. Фарзандсиз одам ғарибу нотавон.

Уяси бузилган қушларни кузатганмизсиз? Бузилган уя атрофида чарх уриб чирқиллашади. Шу боис ҳам халқимизда «қушнинг ҳам уяси бузилмасин», деган ибора бор. Шунинг учун ҳам боболаримиз, момоларимиз дуога қўл очганларида аввало элу юртга тинчлик, омонлик тилашади.

Киндик қонинг тўкилган тупроқдан узоқларда, Ватандан йироқда яшаш елкангга тоғ ташлаб қўйилгандек оғир, Бу абадий армон деган сўз. Ўз Ватанингда озод ва ҳур яшаш инсоний бахтнинг аввали. Мана шу бахтга мушарраф бўлган одамларга қолган эшиклар осон очилади. қолган орзулар ушалишига умид уйғонади.

Шукурким, биз бугун асрий орзуларимиз ушалганини, мустақиллигимизнинг 18 йиллигини байрам қиляпмиз. Йигирма йил тарих солномасида катта рақам эмас. Аммо бу йилларда республикамизда амалга оширилган ишлар, улкан бунёдкорликлар салмоғи билан ўлчанса, асрларга татигувлик ўзгаришлар содир бўлди.

Бугун Ўзбекистонимизнинг ҳар бир гўшасида қадамлаб юрган кишининг кўзи қувончдан порлайди, дилида ғурур уйғонади. Кишига ифтихор бахш этувчи маданий, маърифий бинолар, спорт иншоотлари, намунавий лойиҳа асосида қурилган уйлар. Замон талабига мос мактаблар, касб-ҳунар коллежлари. Муҳтарам Президентимиз Ислом Каримовнинг оқил, доно сиёсати боис бугун Ўзбекистонимиз ривожланган давлатлар сафига қўшилмоқда. ғалла, нефть, пахта мустақиллиги, оғир, енгил саноатимиздаги тараққиёт – барча-барчаси ҳурриятимиз ато этган имкониятлар туфайли албатта.

Маънавият пойтахтдан бошланади десак хато бўлмас. Чунки ҳар бир катта-кичик гўшаларнинг ўз маркази бўлади. Маданий-маърифий иншоотлар шу марказда қад ростлайди.

Шу маънода бугунги Тошкент шаҳрини маърифат маскани, улуғлик, буюклик маскани дейиш мумкин. Чунки бугун пурвиқор пойтахтимизга нафақат республикамиз аҳли, балки бутун дунёдан ҳавас билан келувчиларнинг қадами узилмайди. Боиси Тошкентимизга хуш ниятда келгувчилар ўзи истаган масаланинг ечимини топади. Илм ва адабиёт, санъат аҳли ҳамда ишбилармонлар, тадбиркорлар, бизнесменларнинг ҳамкорлиги учун барча шарт-шароит муҳайё.

Айни пайтда пойтахтимиздаги салобат, ўтган йигирма йил мобайнида амалга оширилган ишлар кўлами, ободлик, гўзаллик, улуғворлик, бунёдкорлик ақлни лол қилгувчи даражада. Юз марта эшитгандан бир марта кўрган маъқул, дейишади. Тошкент шаҳрини бир бора кўрган инсон эса унинг асири бўлиши ҳам ҳақиқат.

Бу маърифат масканида камол топган минг-минглаб ҳамюртларимиз эндиликда Тошкент деса тилидан бол томади. Сурхондарё ёки Бухоронинг, Хоразм ёки Фарғонанинг чекка қишлоқларида туриб ҳам хаёлан, қалбан шу муқаддас гўшага таъзим қилади, тавоф этади. Чунки бу она шаҳримизда, унинг ўнлаб олий ўқув юртларида минглаб ёшларимиз илму ҳикмат соҳиби бўлдилар. Ватаннинг ифтихорига айландилар, байроғини бошда тутдилар, шаънини дунёга достон қилдилар.

Унинг бағрида не-не азизу авлиёлар, ҳикмат, маърифат, санъат ахли абадий қўним топган. Уларнинг руҳи бугун мустақиллик халқимизга ато этган тинчлигу омонликдан, бахту саодатдан, қут-баракадан шод, албатта. Руҳларнинг шодлигига энг аввло элу юртдаги тинчлик, осойишталик сабаб бўлғуси. Шукурким, Ўзбекистонимизнинг ҳар бир гўшасида, омонлик, хотиржамлик ҳукмрон. Шу боис ҳам тилларда, дилларда шукроналик.

Ўзликни англаш

Шу боис ҳам бу муқаддас заминнинг ҳар бир қаричи биз учун табаррук, унда ота-боболаримизнинг хоки ётибди. Аждодларининг руҳи поки олдида эса авлодлар ҳамиша масъул бўлиб келган. Муҳими, мана шу масъуллик юкини ким қандай ҳис қила билишида. Тўғрироғи, мустақилликни қўлга киритгунча биз буни қай даражада ҳис қилардик? Юртбошимиз тили билан айтганда:

– Тақдиримиз, эркимиз кимларнинг қўлида эди?

– Тилимиз, динимиз қай аҳволда эди? Имом Бухорий, Имом Термизий, Хожа Баҳоуддин Нақшбандларнинг муқаддас хокларига эътибор бормиди? Амир Темур, Бобур Мирзо ва бошқа улуғ бобокалонларимизнинг буюк номлари қайси тупроқларга қоришиб кетган эди?

– Хўш, ўзимиз-чи? Ўзимиз ўзлигимизни билармидик?..

Албатта, йўқ! Миллий ғурури, инсоний шаъни топталган эл ўзлигини англашдан маҳрум. Ўзлигини англамаган эл-юртни эса ўзгалар қаёқдан билсин. Шунинг учун ҳам мустақиллик энг аввало бизнинг қалб кўзимизни очди. Ўзлигимизни танитди. Биз дунёга Ҳуррият кўзи билан боқдик. Ҳур инсон бўлиб фикрлаш нақадар тотли эканини ҳис қилдик.

Яна аламли томони шунда эдики, собиқ иттифоқ даврида биз она юртимизда ўз билгимизча бирон жойга бир ғишт қўйиш имкониятига эга эмас эдик. Тили тийилган, қўли боғлиқ эл дил ноласи билан узоққа боролармиди? Шу боис бугунги Ўзбекистон, бугунги Тошкент ҳақида гапиришдан аввал олис ўтмишга эмас, йигирма йил нарига бир назар ташласак тарих ҳақиқати юз очиб турганини кўрамиз.

Тарих – тўфон агар йиллар юз очсалар.

Тарих – имкон ҳикмат аҳли сўз очсалар,

Икки мингу икки юз йил сўзи Тошкент.

Мулики Турон заминининг юзи Тошкент.

Хўжа Ахрор Валий севган тупроқдир бу,

Восифийнинг дил ганжида бир оҳдир бу,

Алломалар очган қутлуғ эшик Тошкент,

Бағрида эрк улғайтирган бешик Тошкент.

Маърифатнинг йўлин очган Фитрат, Элбек,

Изларидан илм аҳли келар селдек,

Бир япроғи бевақт тушса хундир Тошкент,

Юз ғунчаси кулиб турган гулдир Тошкент.

Кўрки – кўзга, мадҳи – сўзга

сиғмас

Бугун Ўзбекистонда Тошкент таърифида сўз айтмаган инсон йўқ. Зеро, Тошкент деса тилимиздан бол томади, кўксимизда ифтихор тоғи юз очади. Чунки у ўзининг азаллиги, гўзаллиги билан машҳур. Тошкент қадим-қадимдан Буюк ипак йўлида дўстлик, меҳру оқибат чироғини ёқиб келган шаҳар.

18 йил тарих ўлчовида қисқа фурсат бўлса-да, аммо Тошкент номини дунёга олиб чиқди. Айни пайтда мустақиллигимиз берган имконият Тошкент бағрида кўзга сиғмас гўзаллик яратди. Юрт эгасининг оқил, доно сиёсати бугун Тошкентдан таралаётган ақлу адолат, илму маърифат, беназир бунёдкорлик нурини бутун Ўзбекистон бўйлаб тенг сочмоқда.

Кўзни кўрсин деб яратди,

Қўлни қурсин деб яратди.

Худойим ҳар бандасин

Қандин урсин деб яратди.

Кўклашгин кўклам билан,

Диллашгин шабнам билан.

Бу дунё обод ахир

Аҳли хуш одам билан.

Хуш одам, ҳушёр одам,

Бахтлидир бедор одам.

Ўзингга буюрмаса

Топганинг бекор одам.

Бугунги Ўзбекистон, бугунги Тошкент тимсолида биз топгани ўзига буюрган халқ бўлдик. Ўзбек халқи бугун қуриб қўли, кўриб кўзи қувнаётган халқ. Аммо аён ҳақиқат шуки, бойлик кўкдан ёғилаётгани йўқ. У заҳматкаш элимизнинг пешона тери эвазига мисқол-мисқол яратилаяпти. Ҳикматгўй халқимиз айтганидек, етти ўлчаб бир кесилган жойда афсусу надоматга ўрин қолмайди.

Мустақиллигимизнинг дастлабки йилларидаёқ Биринчи Президентимиз Ислом Каримов кўрсатган тараққиёт йўли – Ўзбекистоннинг ўз йўли эканлиги эндиликда дунё аҳлига аён бўлди. Румий ҳазратлари айтмоқчи, ҳаммага ҳам йўл кўрсатиш мумкин, лекин бу йўлдан ҳар ким ўзи ўтиши керак, тўғрироғи ўта билиши керак! 18 йилда Ўзбекистон халқи ўтган йўл – тинчлик йўли бўлди, меҳру оқибат, қут-барокат йўли бўлди. Баракаси бор одамнинг эса аввало остонасида файз, ҳовлисида чирой, иморатида улуғворлик бўлади. Бугунги Тошкентнинг улуғворлиги, кўрку салобати ҳақида кўп ва ҳўб гапирилаяпти.

Кўркингни кўзгуга солганлар айтар,

Сен миллат ғурури, танҳосан – Тошкент.

Юрт эгасининг юзидай ёруғ,

Ватан қудратидан барпосан,– Тошкент.

Асрий орзуларинг мисли фаввора,

Эзгулик эркида шодлик сочади.

Дунё болаларин чорлаб бағрига,

Бир ўзбек онаси қучоқ очади.

Ёвнинг юрагини янтоқ юмдалар,

Лайлаклар жилмаяр, тинчлик тимсоли.

Кўрку жамолингга тумор турналар

Тошкент, ўзбегимнинг оппоқ ҳаёли.

Маърифат маскани

Тошкент азал-азалдан пири комиллар, илму ҳикмат соҳиблари, беназир олиму фозиллар юрти, бетакрор ёзувчи ва шоирларнинг диёри бўлиб келган. Зотан, Ҳасти Имом мажмуига ташриф буюрган ҳар бир кишини ғалат сокинлик, ҳузурбахш шукрона туйғуси чулғаб олади. Наздингизда бошингиздан Қаффол Шоший, Хожа Аҳрор Валий, Шайх Хованди Тоҳур, Занги ота каби улуғ ҳазратлар шодон руҳларининг мунаввар нури ёғилиб тургандек. Аслида ҳам шундай. Муҳтарам Юртбошимиз нафақат Тошкент шаҳрида, республикамизнинг барча вилоятларида ҳам ўнлаб пири комилларимиз, динимиз пешволарининг руҳларини шод, ётар манзилларини обод қилиб, гўзал зиёратгоҳларга айлантирдилар.

Тошкент деса киши кўз ўнгига икки мисра шеър ўқиб, мезбонига меҳрини оқ сочиқ қилиб тутиб турган ҳассос Ғафур Ғулом, ҳикматгўй Ойбек, вафо маликаси Зулфияхоним каби қалам аҳли, Шукур Бурхон каби ўнлаб буюк санъаткорлар, Ҳабиб Абдуллаевдек заҳматкаш илм эгалари, яна қанча-қанча улуғ инсонлар келади. Уларнинг ҳар бири ҳақида истаганча гапириш ва фахр этиш мумкин.

Ўзбек романчилигининг чароғбони Абдулла Қодирий ҳамишаликка Тошкентнинг ифтихори бўлиб қолаверади. Зеро, Чўлпон бобомиз айтганларидек, адабиёт яшаса, миллат яшайди.

Бугун Тошкентнинг 2200 йиллик тўйини нишонлар эканмиз, ушбу йиллар ичида Тошкентнинг Тошкент бўлишига бир ғишт қўйган, боғ-роғлар бунёд этган, ўз илму ҳикмати ила асрлар оша нур сочиб турган ҳар бир ватандошимиз – аждоди аввалларимизнинг руҳи поки олдида бош эгамиз. Айни пайтда улар орзу қилган ҳур ва озод замон, юрт мустақиллиги бизга насиб этгани учун Яратганга беадад шукр қиламиз. Яна шуни комил ишонч билан айтамизки, ҳайрат кўзгусига айланган она шаҳримизнинг бош меъмори Президентимизнинг ўзлари.

Кўҳна Шошнинг қуёш кулган осмони бор,

Келажакка нур элтгувчи карвони бор.

Хумо қушга кафтида дон тутар Тошкент,

Адолатни тумор қилган сарбони бор.

Қувонч қўнғироғи тошкентга

чорлар

Сўзимиз аввалида айтганимиздек, Тошкентнинг мақтови сўзларга сиғмас. Боиси, у кун сайин гўзаллашиб, кун сайин улуғ қудрат касб этиб бораяпти.

Мустақиллик ва эзгулик монументи пойига борсангиз, бағридаги боласига термулиб ўтирган ўзбек Онаси нафақат ўз фарзандига, дунё болаларига тинчлик алласини айтаётгандек.

Сиз яна бунда Эзгулик аркасида Тинчлик тумори бўлиб турган лайлаклар қанотидан ёғилиб турган нурнинг қалбингизга сизиб кираётганини ҳис қиласиз.

Сал нарида ўчмас хотира бўлиб мангу олов ёнаяпти. Бунда ҳам бир ўзбек онаси ғамгин нигоҳида уруш отига лаънат ўқиб, дунёга тинчлик тилаб турибди. Гўёки, мустақиллик майдонининг ҳар қарич ери, ҳар бир ниҳоли, ҳар бир ғишти тинчликнинг туморидек. Аслида ҳам бу муқаддас даргоҳга келганларнинг ҳар бири оламга тинчлик тилайди.

Она шаҳримизга алоҳида кўрк ва салобат бағишлаб қисқа пайтда бунёд этилган маҳобатли «Ўзбекистон» халқаро анжуманлар саройи гумбазида турган турналар бутун оламни Тошкентнинг 2200 йиллик тўйига чорлаётгандек. Бугун Тошкентнинг 12 эмас, 12 минг дарвозаси хуш ниятли дўстлар учун очиқ.

Соғинчлар сўроғи Тошкентга чорлар,

Садоқат сабоғи Тошкентга чорлар.

Дунёга таралмиш тўй овозаси,

Қувонч қўнғироғи Тошкентга чорлар.

Меҳмон иззатига жонимиз фидо,

Ҳар калом меҳримиз оҳангидай хуш.

Топмайсиз ахтариб жонбахш бир садо,

Тошкент пиёласин жарангидай хуш.

Марҳабо, қадрдон, дўсту ёронлар,

Пойи қадамингиз кўзга тўтиё.

Икки минг икки юз йиллик тўйида,

Тошкентдан таралмиш Шарқона зиё.

2009 йил, август

ЭЛЛИКҚАЛЪА – МАЪРИФАТ ЎЧОҒИ

Юртни юриб кўрган одамнинг кўзи мошдек очиларкан. Зеро, кўзнинг очилиши кўнгилга тушган нур демакдир. Чунки кўнгилга нур кўздан борур. Кўнгил кўзи очилган инсоннинг жисму жонида ҳайрат мавжланади. Аслида бу дунё гўзалликларининг асил онаси момо Ер, она табиат. Одамзот Худойим ато этган истеъдоди, касбу корига монанд табиат гўзалликларидан нусха олади.

Дунёга келиб боболари қўйган ғиштнинг ёнига бир ғишт қўйган, қолдирган дарахтлари ёнига бир ниҳол эккан, илму ҳикматини қатига яшириб токчалардан, жавонлардан термулиб турган китоблари ғуборини артиб, ўқиб амал қилган, маърифатига маърифат қўшган кишигина ўз умридан мазмун топади, аждодлари руҳини шод этади.

Аждодлар руҳини шод этмоқнинг яна бир йўли – улар ётган муқаддас қадамжоларни зиёрат этмоқ, тавоф этмоқ, азиз тутмоқдир. Бугун покланиб Самарқанду Бухоро, қуёш кулиб чиққувчи Сурхону Қашқадарё, жилмайиб ботгувчи Хоразму Қорақалпоқ, олтин водийнинг ям-яшил шаҳарлари, кўҳна Шош, хуллас юртимизнинг қайси гўшасига борманг сизни руҳлари балқиб ётган азизу авлиёлар қарши олади. Уларнинг қадамжолари мустақиллигимиз боис асил қадрини топди, юртбошимизнинг саъй-ҳаракатлари туфайли обод бўлди, тўғрироғи, озод ҳам бўлди.

Ҳозирда Имом Бухорий, Имом Термизий, Шоҳи Зинда, Имом Мотуридий, Баҳоуддин Нақшбанд, Аҳмад Фарғоний ва Бурхониддин Марғиноний, Хожа Аҳрор Валий каби ўнлаб пиру комилларнинг зиёратгоҳларига бориб кўнгиллар равшан тортаяпти, кўксимиз кўкламоқда, нафақат ўзимиз, келишга улгурган дунё аҳли ҳам ҳайратга тушмоқда. Бежизга Тошкент шаҳри 2007 йил Ислом маданияти пойтахти деб эълон қилинмади. 14–15 август кунлари Тошкент ва Самарқанд шаҳрида «Ўзбекистоннинг Ислом цивилизациясига қўшган ҳиссаси» мавзусида халқаро илмий-амалий конференциянинг бўлиб ўтишида ҳам ҳикмат бор. Мана шу ҳикмат бугун мустақил Ўзбекистонимиз осмонида маърифат қуёши бўлиб порлаб турибди. Мана шу ҳикмат бугун бизни, дунё мусулмонларини ўз бағрига чорлаб турибди. Зеро, муқаддас тупроғимизнинг ҳар бир қаричида азизу авлиёларнинг ҳоки ётибди.

Нафақат Самарқанду Бухоро, балки республикамизнинг шимолий минтақаси Қорақалпоғистон диёрига, хусусан, Элликқалъага борган киши ҳам ҳар бир қалъада шимол насимлари ҳайрат бешигини тебратиб турганининг гувоҳи бўлади. Зеро, Элликқалъа Қорақалпоқ заминидаги тарихий ёдгорликларга энг бой гўшалардан биридир. Бу кўҳна қалъанинг сиру синоатлари 70 йилдан зиёд ўрганилаётган бўлса ҳам, ҳар сафар янги тарих жамол очади. Эрамиздан аввал яшаган, бугун яшаётган, биздан кейин ҳам асрлар оша яшайдиган тирик тарих ўлкаси бу диёр.

Ҳар қарич ерида боболар хоки,

Тиз чўксанг сўкилар кўнгилнинг чоки,

Кўзимнинг қораси, кўзимнинг оқи,

Тупроғин туз дема, тиллодан сара,

Бу Элликқалъадир, бу Элликқалъа.

Ҳар битта қалъаси ҳикмат меҳроби,

Унда порлаб ётар руҳлар офтоби,

Ватанга муҳаббат битган китоби,

Сен фақат кўнгилнинг кўзиман қара,

Бу Элликқалъадир, бу Элликқалъа.

Бу не хароба деб қилмагин таъна,

Бу Тупроққалъадир, бу Аёз қалъа,

Қирққиз қалъасига жонинг қил пана,

Ҳам яна зулфини сен нурда тара,

Бу Элликқалъадир, бу Элликқалъа.

Элликқалъага бу йилги ташрифимиз ҳам ўзига хос жозиба касб этди. Аввало шуни комил ишонч билан айтиш керакки, «Зомин семинари», «Ақчакўл илҳомлари» деса қўлига қалам олган ёшлар бир қалқиб тушиши табиий. Чунки республикамизнинг талайгина ёшлари – истеъдод соҳиблари шу қутлуғ масканларда кашф этилди. Ўн йилдан ошдики, улар бунда ўзи-ўзини, бири бирини, устозларини таниб бормоқда. Ўзбек шеърияти деб аталмиш катта дарёга мусаффо чашмалар, шарқираб турган янги ирмоқлар келиб қўшилмоқда. Нафақат ёш ижодкорлар, «Зомин семинари», «Ақчакўл илҳомлари» деса суяги қаламу қоғоз устида қотган, эл ардоғидаги ижодкорлар ҳам хаёлан «тамшаниб» қўядилар. Нима учун?..

Аслида қора қозон ҳар уйда қайнайди. Бир коса таом, бир бурда нон билан бандасининг нафси ором олади. Шунча йўл босиб бу даргоҳларга талпинишдан мақсад халқимизнинг «Қорин қайғуси қозонгача, қадр қайғуси қабргача» деган гўзал ҳикматига амал қилиш. Қаламдан қадр топган, ижодкор учун изингдан келаётган тоза ирмоқларни кўриш, уларнинг шабнамдек тоза орзуларига эш бўлиш нақадар мароқли. Ўзидан ўзмоқчи бўлганларни меҳрига ўрай билган устоз ҳамиша шогирдлар кўнгил тахтида яшаб қолгай. Шу боис устозларни Зоминга ҳам, Элликқалъага ҳам мана шу туйғу етаклайди, Абдулла Қаҳҳор, Миртемир домла, Зулфия момомизга хос оқибат илдизларнинг томирлари тортиб туради.

Мажнунтол тагида Миртемир гувоҳ,

Баъзан шеър бўларкан биттагина оҳ,

Абдулла Орифнинг изида ирмоқ,

Соғу омон бўлсин олтин бошлари,

Ватан чироғидир Зомин ёшлари.

Ой доғин терарлар ойдин тунлари,

Зулфия момонинг оппоқ гуллари,

Эй назм боғининг хуш булбуллари,

Ҳамид Олимжоннинг дил қуёшлари,

Қувонч қўнғироғи Зомин ёшлари.

Ҳар ким ҳўплолмагай кўнгил чашмасин,

Шундай шеър ўқингки, тошлар гулласин,

Муҳаммад Юсуфнинг руҳи қўлласин,

Ўзбакий рангдадир кўзу қошлари,

Зомин ёшлари бу, Зомин ёшлари!

Келинг, энди Элликқалъа, бўстонликлар ҳақида гаплашайлик. Дарҳақиқат, сўзимиз аввалида айтганимиздек, юртнинг жамолини юриб кўриш керак. Эрта, индин бутун Ўзбекистон халқи ишга тушишини орзиқиб кутаётган «Тошғузор–Бойсун–Қумқўрғон» темир йўли мустақил давлатимиз қудратининг буюк тимсоли бўлиб дунёни ҳайратга солаётган бўлса, Элликқалъадаги, Бўстон шаҳридаги бунёдкорликлар истиқболи порлоқ диёримизнинг кўплаб қишлоқлари шаҳарларга бўйлашиб бораётганини, биз ҳеч кимдан кам эмаслигимизни, кам бўлмаслигимизни кўрсатиб турибди.

Республикамиз матбуотида Элликқалъа тумани ва унинг меҳнаткаш халқи ҳақида кўп ва хўп ёзилган. Чунки элликқалъаликлар ҳалол меҳнатни кунлик эҳтиёж деб биладилар. Туман аҳли ўз ҳокимлари теварагида мустаҳкам жипслик яратган. Қайси соҳага боқманг, ой сайин, йил сайин янгилик, бунёдкорликни кўрасиз. Она заминга, ниҳолга, майсага муҳаббат бобида бир мисол.

Янтоқлар, саксовуллар, явшанлар эриниб ўсган чўлларда 30 йил муқаддам бугунги Бўстон шаҳрининг биринчи ғишти қўйилган бўлса, бугунга келиб Амир Темур номидаги «Боғи эрам» – «Ботаника боғи» яратилган. 43 гектар ерда Канада клени, Америка эманлари, Япон софараси, Украина каштани, Қрим саснаси, Ҳиндистон катальпаси, Сурия атиргуллари каби 260 дан ортиқ турдаги дарахт ва буталар маҳаллий иқлим шароитида ўстирилмоқда. Бу муқаддас тупроқнинг илми, ҳикмати, санъати ҳам азалий. Ташриф жараёнида Бўстон шаҳридаги санъат саройида лира чалиб ўтирган аёл тасвири туширилган расмнинг очилиш тантанаси бўлди. Шу кўҳна тупроқдан топилган, эрамиздан 2000 йил олдин сопол идишга туширилган бу расмнинг асл нусхаси бугун Эрмитажда сақланмоқда. Қорақалпоқ ҳофизларининг овозларидаги кенгликнинг, мастонаворликнинг илдизи шу расмларда эмасмикин. «Олтин конидан фақат олтин чиқади» дейдилар устоз Абдулла Орипов.

Анжуман доирасида ўтказилган ёш хонандаларнинг Отажон Худойшукуров номидаги бешинчи республика танловида кашф этилган Низомиддин Абдуллаев ва Бахтиёр Эшниёзов овозларидаги сеҳру садонинг асосида ҳам чилтор чалиб ўтирган момоларнинг қони бўлса не ажаб?

Дарҳақиқат, Элликқалъа маърифат маскани. Туман ўғил-қизлари 7 та коллежда, 70 та умумтаълим мактабларида, халқ таълими бўлимига қарашли 15 та мактабгача таълим муассасаларида тарбия топиб, ўқиб, касб-ҳунар ўрганиб камол топмоқдалар. Сафаримиз чоғида капитал реконструкция қилиниб, чиройли таъмирланган 26, 39, 52-мактабларнинг очилиш тантаналарида қатнашдик. Илк бор мактабга қадам қўйган кичкинтойларга Президентимизнинг совғалари – папкалари топширилди. Йиғилганлар ҳузурида сўз олган Ўзбекистон халқ шоири Сирожиддин Саййид чиройли лутф қилди.