Мұсылманның адамгершілік қасиеттері

Имам Муслим Анас ибн Мәликтен, Алла оған разы болсын, риуаят еткен хадисте: «Бірде мен басқа балалармен ойын ойнап жүргенде, Алланың Елшісі, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, келіп, бізге сәлем берді де, маған бір тапсырма берді. Осы себептен, үйге кешігіп келдім. Анам мені: „Неге кешіктің?“ деп сұрады. Мен: „Алланың Елшісі, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, тапсырма берді“ дедім. Ол: „Не тапсырма?“ деп сұрады. Мен: „Бұл құпия“ деп жауап бердім. Сонда анам: „Алланың Елшісінің, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, сырын ешкімге ашпа“ деді. Анас былай деді: „Алламен ант етейін, егер ол сырды біреуге ашқанымда, саған, уа Сабит, айтар едім!“» деп жеткізеді.

Анас ибн Мәликтің анасы ұлының Алланың Елшісінің, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, сырын сақтауға деген ықыласын байқап, оған ешкімге ашпау керектігін ескертіп, осы тілегін нығайтады. Біз оның бұл сырды шынымен ешкімге, тіпті риуаят еткен Сабит Әл-Бунаниге де айтпағанын көреміз. Ал оның анасы ұлының сақтаған сырын білмек ниетпен артық сұрақтар қоймады. Бұл – шынайы исламдық тәрбиенің көрінісі әрі ер, әйел немесе бала болсын, әрбір адамның осы тәрбие арқылы жетуге болатын биік деңгейі.

Сырды ашу – адамның жүрегіндегі қараңғылық. Бұл – сенімді сындырып, қарым-қатынасты бұзатын қатерлі дерт. Әсіресе, отбасы құпияларын ашып айту – үйдің тыныштығын бұзып, бақытты отбасын ажыратып жіберетін қадам.

Көркем мінез

Иманның нұры төккен жүректе кішіпейілдік пен қанағатшылдық гүлдейді. Мұндай жан өзгеге жүк болмайын деп тырысады, қиындыққа кезіккенде сабырмен күресіп, Аллаға тәуекел етеді. Ислам діні мұсылманды жалқаулық пен өкпелеуден тыяды. Өйткені, Алланың уәдесіне сәйкес, кішіпейіл және шүкіршіл жанға байлық пен бақыттың есігі ашылады.

Егер қиындыққа тап болса, сабырлықпен қаруланып, күш-жігерін екі еселеп, қайыр-садақа сұраушы деңгейіне түспеуге тырысады. Бұл жағдай Ислам дінінің көптеген нұсқаулары мұсылманның өзін мұндай жағдайға жеткізбеуін көздейтінімен түсіндіріледі.

Ислам діні – мейірім мен адамгершіліктің діні. Ол мұсылмандарды өзара көмектесуге, бір-біріне қол ұшын беруге шақырады. Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, айтқандай: «Кімде-кім тақуалыққа ұмтылса, Алла оған ұстамдылық береді». Яғни, Алла жолында берілген әрбір садақа – жанның тазаруына, көңілдің жарылуына себеп. Байлардың зекет беруі – олардың қоғам алдындағы парызы ғана емес, сонымен қатар, рухани байлыққа жетудің жолы. Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын: «Жоғарғы қол төменгі қолдан жақсы» деген сөзі, берушінің жүрегіндегі нұрдың жарқырауы екенін айғақтайды.

Тазалыққа ұқыптылық

Тазалық – бұл өмірдің гармониясын сақтаудың кілті. Ол адамның табиғатпен үйлесімді өмір сүруге деген ұмтылысын көрсетеді. Ол тек сыртқы көрініс емес, сонымен қатар, ішкі рухани тазалыққа ұмтылу.

Мұсылманның сыртқы келбеті

Шаш – адамның сұлулығын ашатын табиғат сыйы. Исламда ол күтімі – тек сыртқы келбетке ғана емес, сонымен қатар, ішкі әлемге де қатысты мәселе. Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, оны таза ұстауды, әдемілеп жинақтауды өсиет еткен. Оны бояу, хош иістендіру – бұл тек сыртқы көріністі жақсарту ғана емес, сонымен қатар, жанның сергіп, көңілдің жадырауына да себеп.

Шашты қара түске бояу

Ислам діні, сыртқы келбет пен этикетке зор мән беріп, шаш пен сақалды қара түске бояуға қатаң тыйым салады. Бұл тыйым Пайғамбар Мұхаммедтің, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, сенімді хадисіне негізделген. Бұл тыйым – мұсылмандар үшін жарқын маяк секілді, оларды тура жолға бағыттайды. Ол бізге, тіпті кішкентай нәрселерде де, Пайғамбарымыздың өнегесіне сай болып, оның барлық нұсқауларын бұлжытпай орындауымыз қажет екенін ескертеді.

Исламда шашты қара түске бояуға тыйым салудың бірнеше себептері бар:

– Табиғи сұлулық: Ислам табиғи сұлулықты бағалайды, және шаштың табиғи түсін сақтауды талап етеді. Оны қара түске бояу, әсіресе жастық шақты білдіретін ақ шашты жасыру мақсатында, табиғи көріністен алшақтатады.

– Көңіл-күйдің көрсеткіші: Исламда шаштың түсі адамның көңіл-күйін, жастық шақтың белгісін көрсетуі мүмкін. Ақ шаш, мысалы, өмірлік тәжірибені білдіреді. Қара түске бояу осы тәжірибені жасыруы мүмкін.

– Тыйым салынған хадис: Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, қара түске бояуға тыйым салған хадистер бар. Мысалы, Меккенің жеңісі күні Абу Құхафаның шашы мен сақалының ақ болғанын көргенде, Пайғамбарымыз: «Оны (бояп) өзгертіңдер, бірақ қара түстен аулақ болыңыздар» деп айтқан.

– Көркемдіктің асыра бағалануынан аулақ болу: Ислам шаш пен сыртқы көріністі күтуге ұмтылуды қолдайды, бірақ бұл көркемдіктің асыра бағалануына, яғни тек сыртқы келбетке көңіл бөлудің емес, ішкі рухани қасиеттердің де маңызды екендігін ұмытпау керек.

Көздерге күтім жасау

Ислам ер азаматтарды өз көздерін асыл сурьмамен сәндеуге шақырады. Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, онымын көзге пайдалы екенін және кірпіктердің өсуіне септігін тигізетіндігін атап өтті. Бұл асыл дәстүр көздерге тереңдік пен мәнерлілік берумен қатар, көздердің денсаулығын да нығайтады.

Ауыз қуысын күту

Көркем әрі жинақы сырт келбет – адамды айналадағы жұрттың ықыласына тез бөлейді. Алайда, егер аузынан жағымсыз иіс шығатын болса немесе тістері лас болса, бұл ықылас шұғыл түрде жоғалуы мүмкін. Сондықтан Ислам мұсылмандарды ауыз тазалығына және оның хош иісіне ерекше көңіл бөлуді үйретеді.

Егер мұсылман шикі сарымсақ, пияз немесе аузында жағымсыз иіс қалдыратын басқа да тағамдарды жесе, бұл оның қоғамда, әсіресе мешітте, мектепте, университетте немесе кітапханада ұятқа қалуына әкелуі мүмкін. Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, былай деген: «Сарымсақ немесе пияз жеген адам бізден алыстасын!» (Бухари). Басқа хадисте: «Сарымсақ, пияз немесе пияз-сарымсақ жегендер біздің мешітімізге жақындамасын, өйткені бұл періштелерге Адамның ұрпақтарына тудырған ыңғайсыздық!» (Муслим) делінген.

Имам Ийад (544 ж.х.) былай дейді: «Ғалымдар бұл тыйымды мешіттерден басқа, мереке намаздары өткізілетін орындарға, жерлеу рәсімдеріне, ғылыми жиындарға, зикр немесе мерекелер өткізілетін жерлерге де таратады, бірақ базарлар мен осыған ұқсас орындарға бұл тыйымды қолданбайды».

Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, тістерінің сарылауын көріп: «Неге мен сіздерден сары тістерді көремін? Тістеріңізді мисвакпен тазалаңыздар! Егер бұл менің үмметіме ауыртпалық болмайтын болса, мен оны намаз секілді міндетті етер едім» (Табарани) деп айтқан.

Шариғатта ауыз қуысын күтудің белгілі жағдайлары бар. Аш-Шафи’и (204 ж.х.) былай деген: «Мен мисвакты ауыздың күйі өзгерген кез келген жағдайда қолдану керек деп есептеймін. [Ол] ұйқыдан оянғанда, тамақтанғаннан кейін, ауыздың күйін өзгертетін нәрселерді жегенде, сондай-ақ, әр намаздан бұрын қолдану керек».

Бұдан бөлек, басқа Шариғат кітаптарында да мисвакпен ауызды тазалаудың көптеген жағдайлары аталған. Онымен ауызды тазалау ұсынылады, мысалы, дәрет алудан, үйге кірер алдында, мешітке кірер алдында, Құран оқудан бұрын, ұзақ аштық, шөл, ұзақ сөйлесуден, ұзақ үнсіздіктен немесе аурудан кейін жағымсыз иісті жою үшін.

Мисвак ретінде ең жақсысы аль-арак ағашының бұтағы болып табылады. Ибн Мас’уд, Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың сәлемі мен игілігі болсын, үшін аталған ағашының бұталарын жинаған, олар хош иісті, шашыратқы тәрізді және ауызда қалған тағам қалдықтарын жақсы тазартады.

Хош иіс

Табиғи хош иістер, гүлдер мен шөптерден алынған, мұсылмандар өмірінде әрдайым ерекше орын алған. Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, жағымды иістерді жақсы көріп, оларды осы әлемдегі сұлулықтың бір көрінісі деп санаған. Табиғи хош иістерді қолдану адамға табиғатпен үйлесімділікті сезінуге, ішкі тыныштыққа және рухани биіктікке жетуге көмектескен.

Ғасырлар бойы сақталған хош иістер. Ежелгі дәуірдің тереңінде, адамзат әлі табиғаттың сырын жаңа ғана ашып жатқанда, адамдар әсемдік пен сұлулықты бағалай білуді үйренді. Сол табиғаттың ерекше сыйларының бірі – гүлдер мен шөптердің хош иістері болды. Исламда, дәстүр мен сұлулыққа ерекше мән беретін дінде, парфюмерия әрдайым ерекше орын алған.

Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, жағымды иістерді жоғары бағалаған. Пайғамбар хадистері оның хош иістерді жақсы көргенін және оны өз ізбасарларына ұсынғанын баяндайды. Миск пен аттар – бұл атаулар әлі күнге дейін асылдық, тазалық және нәзіктікпен байланыстырылады.

Пайғамбар Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, «миск» пен «әтір» секілді хош иісті майларды ерекше ұнататын. Бухаридің хадисінде Пайғамбарымыздың: «Сендерге біреу хош иіс сыйласа, бас тартпаңдар. Ол жеңіл, әрі жағымды» деген сөздері жеткен. Сол кезден бастап, мұсылмандар арасында оны сыйға тарту ізгі дәстүрге айналды. Әсіресе, мерекелер мен қасиетті жұма күндерінде әтір себініп, таза, жұпар иіспен жүру – игілікті амал саналады.

Кейбір деректерге сүйенсек, Алла Елшісі, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, әтірлерге азық-түліктен де көп қаржы жұмсаған екен. Тіпті, оның үш сүйікті нәрсесінің бірі – хош иіс еді, дейді хадистер.

Алайда, Пайғамбардың денесі өзінен табиғатынан тәтті жұпар шашатын еді. Халық оның соңынан еріп, тер тамшыларын жинап алатын, өйткені ол иісі гүлдердің нәзік хошына ұқсайтын.

Ертеден-ақ дәрілік өсімдіктердің емдік қасиеттерін алғаш танып білген адам – Пайғамбар Сүлеймен, оған Алланың сәлемі болсын, деп айтылады. Бір күні ол мешітте дұға қылып отырғанда, бір гүл оның алдына келіп: «Ассаляму алейкум, Сүлеймен!» деп амандасыпты. Пайғамбар оған сәлемін қайтарып, гүлдің не себепті келгенін сұрағанда, ол өзінің бір ауруға шипа екендігін айтқан.

Келесі күні басқа бір гүл келіп, тағы бір аурудың емі екенін хабарлаған. Осылайша Сүлейменге, оған Алланың сәлемі болсын, барлық дәрілік өсімдіктер келіп, өздерінің емдік қасиеттерін айтып берген екен.

Сүлеймен Пайғамбар, оған Алланың сәлемі болсын, өсімдіктердің сырын алғаш танып білгенмен, басқа да көптеген пайғамбарлар өсімдіктер мен шөптердің, олардың майларының емдік қасиеттерін пайдаланып, шипа жасағаны да айтылады.

Хош иіс жасау – жеңіл көрінгенмен, ерекше нәзіктік пен шеберлікті талап ететін іс. Гүлдерді бірнеше күн бойы төмен температурада суда қайнатып, олардың буын басқа ыдыста салқындатады. Сол булардың бетінде түзілген майлы затты жинап, одан хош иісті майлар жасалады.

Әтірді қолданудың да өз әдебі бар. Әдетте әтірдің аз мөлшерін оң қолдың сыртына жағып, содан кейін сақалға, иекке, кеудеге сүртіп, білекке жағады

Теріңіз – сіздің айнаңыз

Күн сайын теріміз қоршаған ортаның әртүрлі әсерлеріне ұшырайды. Миллиондаған тер бездеріміз үздіксіз жұмыс істеп, су, тұз, қышқылдар сияқты заттарды сыртқа шығарады. Сол сияқты, ауадан шаң-тозаң, зиянды заттар терімізге жабысады. Тіпті, күнделікті қолданатын косметикалық құралдар да терінің табиғи тепе-теңдігін бұзуы мүмкін.

Қолға күтім

Күннің соңында, ұйқыға дайындалып жатқанда, өзіңізге ерекше қамқорлық танытып, қолдарыңызға нәзік күтім жасаудың сәті келеді. Бұл рәсім тек теріңіз бен тырнақтарыңызға ғана емес, жаныңызға да ләззат сыйлайды. Төменде кешкі күтімнің әр қадамына тереңірек үңілейік:

– Кутикуланы жұмсартатын лосьон: Алғашқы қадам ретінде тырнақ айналасындағы нәзік теріні жұмсартатын лосьон жағыңыз. Бұл күтім қолдарыңыздың табиғи сұлулығын айшықтап, терінің серпімділігін арттырады;

– Цитрустық сүт лосьоны: Цитрустық сүттен жасалған лосьон теріні балғындықпен баурайды. Оның нәзік хош иісі мен жеңіл текстурасы қолдарыңызға керемет сергектік сыйлап, теріні ылғалдандырады;

– Скраб: Қол терісін жұмсақ скрабпен өңдеп, өлі жасушалардан арылыңыз. Скраб теріңізді жібектей жұмсақ етіп, балғындығын қайтарады. Теріңіздің тегістігі мен нәзіктігі бірден байқалады;

– Кутикуланы кетіру: Арнайы құралдар арқылы кутикуланы абайлап алып тастаңыз. Бұл тырнақтарыңызға ерекше ұқыптылық беріп, олардың сұлулығын айқындай түседі. Бұл қадамды орындау кезінде, тырнақ айналасындағы нәзік теріге аса мұқият болыңыз;

– Тырнақтарға пішін беру: Тырнақтарыңызға қалаған пішін беру үшін үгіткішті қолданыңыз. Одан кейін тырнақтарыңызды шлифовка мен полировка жасап, жылтыр әрі тегіс етіңіз. Бұл сіздің қолдарыңызды мінсіз әрі сәнді етеді;

– Маска: Қолға арналған қоректік масканы жағып, теріні терең ылғалдандырыңыз. Маска теріңізді нәрлендіріп, жұмсарады, ал сіздің қолдарыңыз нәзік әрі күтімді болмақ;

– Сумен жуу: Барлық өнімдерді жылы сумен абайлап жуып тастаңыз да, қолыңызды жұмсақ сүлгімен құрғатыңыз;

– Қоректік крем мен лосьон: Соңғы қадам ретінде, қолдарыңызға бай құрамды крем немесе ылғалдандыратын лосьон жағыңыз. Крем теріге терең еніп, оны нәрлендіреді, ал лосьон нәзік қабат қалдырып, қолыңызға жұмсақтық пен жайлылық сыйлайды.

Осы әсем рәсім қолдарыңызды күтіп қана қоймай, сізге жағымды көңіл күй мен жан тыныштығын сыйлайды. Тазалық пен нәрлендіруді үйлестіре отырып, сіздің қолдарыңыз бен тырнақтарыңыз әсемдік пен нәзіктіктің айқын көрінісіне айналады.

Педикюр

Педикюр – аяқ күтімінің асыл өнері, денсаулық пен сұлулықтың тамаша үйлесімі. Бұл рәсім аяқтардың ғана емес, бүкіл дененің жайлылығы мен сұлулығын арттыруға мүмкіндік береді. Ол тек тырнақтарды сәндеумен шектелмей, теріні қорғап, аяқтардың салауатты әрі жұмсақ болуын қамтамасыз етеді. Оларға осындай қамқорлық жасау үшін төмендегі қадамдарды орындаңыз:

– Аяқтарды жылы суға батыру: Педикюрдің алғашқы кезеңі – аяқтарыңызды жылы суға салып, оларды жұмсарту. Суық немесе жылы суға эфир майлары мен тұзды қосып, аяқ терісін нәрлендіріңіз. Бұл процедура аяқтарыңызды демалдырып, терінің икемділігін арттырады;

– Скраб немесе пиллинг: Жұмсақ скрабтың көмегімен өлі жасушалардан арылып, аяқ терісінің тазалығын сақтаңыз. Бұл процесс табандарды жұмсартып, терінің балғындығын қайтаруға мүмкіндік береді;

– Кутикуланы өңдеу: Аяқ тырнақтарының айналасындағы кутикуланы арнайы құралдармен абайлап алып тастаңыз. Бұл қадам тырнақтың сұлулығын ашып, оларға сау әрі күтімді көрініс береді;

– Тырнақтарға пішін беру: Тырнақтарыңызды үгіткішпен ұқыпты пішіндеңіз. Жақсы пішім тырнақтарыңыздың әдемілігі мен сымбаттылығын айқын көрсетеді, оларды толықтай толықтырып тұрады;

– Тырнақтарды полировка жасау: Тырнақ бетінің тегіс әрі жылтыр болуына мүмкіндік беріңіз. Полировка тырнақтарды сұлулықтың символына айналдырып, олардың табиғи жарқылын арттырады;

– Қоректік маска: Аяқ терісіне қоректік маска жағыңыз. Маска теріңізді нәрлендіріп, оған жұмсақтық пен сергектік сыйлайды;

– Крем немесе лосьон: Соңғы саты – аяқ терісін ылғалдандыратын крем немесе лосьон жағып, оған жан мен тәнді тыныштандыратын күтім жасау. Бұл терінің құрғауын болдырмай, оны ұзақ уақыт бойы жұмсақ әрі нәзік етеді;

– Педикюр рәсімі – бұл тек күтім емес, сонымен қатар, өзіңізді сүйіспеншілікпен сыйлау сәті. Аяқтарыңызға жұмсалған әрбір минут, сіздің денсаулығыңыз бен сұлулығыңызға берілген ықылас болып табылады. Сіздің аяқтарыңыз – сіздің өміріңіздегі сұлулықтың жаршысы.

Исламдағы киім

Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, айтты: «„Кімде-кімнің жүрегінде кішкентай тәкаппарлық болса, ол жәннатқа кірмейді“ деген хадисінде терең мағына жатыр. Бір адам: „Ал егер адам өз киімі мен аяқ киімінің әдемі болғанын қаласа, не істеуі керек?“ – деп сұрағанда, Пайғамбарымыз: „Алла сұлулықты сүйеді. Тәкаппарлық – шындықтан бас тарту мен менмендік“» – деп жауап берді (Муслим).

Ибн әл-Каййим, Алла оған рақым етсін, осы хадисті тереңінен талдай отырып, «Алла сұлулықты сүйеді» деген сөздердің, Оның сүйіспеншілігінен туындайтын әдемі киімді де қамтитынын айтады. Алайда, бұл тек киіммен шектелмейді; сұлулықтың барлық қырлары да қамтылады. Тирмизи жеткізген хадисінде: «Алла иман иесінің бетінен Өзінің рақымын көргенде қуанады» деген сөздер бұл пікірді растайды.

Абу әл-Ахвас әл-Джашами былай деп әңгімелейді: «Бір күні Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, мені ескі, жыртылған киіммен көрген сәтінде, менің қаржылық жағдайымды білу үшін сұрау салды. Мен өзімді кішіпейілдікпен: „Мен бай адаммын“, – деп жауап бердім. Оның көздері мені терең зерттегендей, мені сұрағы арқылы Алланың берекесін сезіндім. „Сен қандай байлыққа ие болдың?“ – деді ол, нұрлы жүзінде жанашырлық бар. Мен: „Алла маған берген түйелер мен қойлар“, – деп жауап бердім, жүрегімде шүкіршіліктің лебі тұрды. Пайғамбарымыздың үні нәзік, бірақ терең: „Ендеше, Алла сені қандай байлықпен жарылқап, сыйлағанын маған көрсетші“, – деді. Бұл сөздер мені терең ойға жетелеп, мені Алланың берген нығметтерінің қадірін бағалауға, шүкіршілік етуге үндеді. Сезімдерім мені алға жетелеп, мен Алладан алған бар жақсылығымды оның алдындағы мейірімінің көрінісі ретінде көрсетуге тырыстым. Осы сәтте менің жүрегімде Алланың мейірімі мен сұлулығы жарқырай түскендей болды».

Демек, Алла, Оның даңқы ұлы, Өзінің құлдарына берген нығметтерінің жарқын көрінісін көруден шын жүректен қуанады. Себебі, осы нығметтер – Алланың сүйіспеншілігінің және сұлулығының бір бөлшегі. Исламда киімнің екі негізгі мақсаты – денені жабу мен адамның сыртқы көрінісін әшекейлеу. Алайда, бұл жай сыртқы пішін ғана емес, Алла ішкі сұлулықты, яғни адамның мінез-құлқының көркемдігін де терең бағалайды.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «Литрес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.