Мұсылманның адамгершілік қасиеттері

Уақыт өте, күйеу баланың мінезіндегі кемшіліктер айқындалған сәтте, ана жүрегінде мазасыздық пайда болады. Ол өз өмірлік тәжірибесіне сүйеніп, отбасына араласуға ұмтылады. Басында бұл араласу – ананың қамқорлығы, жылы сөздері мен ақыл-кеңестері түрінде болса, кейін оның қарқыны күшейіп, талапқа немесе сынға айналуы ғажап емес.

Ана қызының өміріне өзінің ақиқаттарын ұсынады. Ал жас жұбай болса, оның кеңестері мен талаптарын қабылдай бермейді. Күйеу бала мұндай араласуды ерлі-зайыптылардың өзіне тиесілі дербес кеңістігіне қол сұғу деп санайды. Осылайша, жастардың қарым-қатынасында түсінбеушілік пен шиеленістер пайда болады.

Қыздың жай-күйі, әсіресе, бұл жағдайда айрықша нәзік. Ол анасын түсініп, оның үмітін ақтағысы келеді, бірақ өз отбасын да сақтап қалуды армандайды. Қыз, ананың жылы алақанын аңсаған бала секілді, бір жағынан, оның қолдауын қажет етеді. Ал екінші жағынан, өзінің дербестігін сезініп, жұбайына арқа сүйеп, жаңа өмірінің жауапкершілігін көтеруге талпынады.

Бұл күрделі тепе-теңдікте нәзік гүлдей қыз өз жүрегінің екі полюсінде: ананың махаббаты мен жұбайының сүйіспеншілігі арасында қалады. Оның таңдау жасауы қиын, ал отбасының татулығы үшін ананың рөлі ерекше маңызды. Ана өз қамқорлығын жұмсартпаса, ал қызы мен күйеу балаға еркіндік бермесе, бұл тек жанжалдың отын тұтатады.

Татулыққа бастайтын жол. Мұндай қиындықтарда ананың парасаты мен сабырлығы – басты шешім. Ол өз қызының өмір жолына араласуын азайтып, оларға өзара түсіністік пен қолдау көрсетуі тиіс. Бұл жолда ең маңыздысы – сенім мен махаббат. Ана қызын ер жеткен, жауапкершілікке ие адам ретінде қабылдап, оның бақытын өз таңдауларына сенім арту арқылы көргенде ғана отбасыдағы тыныштық пен береке орнайды.

Жастар да бұл жағдайда сабырлылық танытып, ананың ықыласын ескергені жөн. Жұбайлар өзара сенім арқылы анамен де, бір-бірімен де үйлесімді қарым-қатынас орнатса, олардың өмір жолы жарық болмақ.

Жанұя тұтастығы – өзара құрмет пен түсіністікте. Қазақ отбасының тағдыры әрбір жанұя мүшесінің жүрегіндегі ізгілікке байланысты. Әсіресе, жас шаңырақ көтерген ерлі-зайыптылар үшін ата-ананың қамқорлығы мен құрметі ерекше маңызға ие. Алайда, бұл қамқорлық пен мейірім кейде артық араласуға айналып, отбасылық тыныштықты бұзуы мүмкін.

Көптеген жас ер азаматтардың басындағы ортақ түйткілдің көрінісі. Жас отаудың тірегі – ер азамат өз отбасының дербестігін сақтап қалуға тырысады, бірақ ененің жиі сын айтуы, үнемі араласуы оның көңілін түсіреді. Әрбір ұсақ-түйекке айтылған ескертулер ер адамның өзін төмен сезінуіне, ішкі наразылығына алып келеді. Мұндай қарым-қатынастың негізінде өзара түсінбеушілік пен шекаралардың бұзылуы жатыр.

Отбасылық шиеленістің түп-төркіні. Әйел – екі әлемнің арасындағы нәзік жіп. Бір жағынан, ол өз анасын құрметтеуге, оған деген борышын өтеуге міндетті болса, екінші жағынан, жұбайының сеніміне кіріп, оның өмірлік серігі болуы керек. Бірақ ененің артық араласуы бұл нәзік тепе-теңдікті бұзып, жас отбасының тұрақтылығын шайқалтады.

Кейбір ер азаматтар мұндай жағдайда туыстық қарым-қатынастарды шектеуді немесе үзуді жөн санайды. Бірақ бұл тәсіл мәселені шешпейді, керісінше, жағдайды одан әрі ушықтырады. Туыстық байланыстарды үзу – табиғатқа қарсы әрекет. Қыз баланың анасымен байланысын толықтай тоқтатуын талап ету – оның жүрегіндегі махаббат пен құрметті жоққа шығару. Мұндай шешім әйелдің жүрегіне ауыр салмақ түсіріп, оны ішкі дағдарысқа итермелейді.

Шиеленістің салдары. Жас отбасының арасындағы әрбір ұрыс, әрбір даулы сәт оның болашағына сызат түсіреді. Тіпті, мұндай жанжалдар қайғылы оқиғаларға әкелуі мүмкін. Бір отбасының өмірінен алынған мысал, бір ер адам енесінің «үгіт-насихаттан» ашуланып, оған қайнатылған сорпаны төгіп жібереді. Дәрігерлер зардап шеккен әйелді орталық күйік ауруханасына жіберуге мәжбүр болады. Ал ауруханаға бара жатқанда, әйелі көз жасымен күйеуіне: «Сенің анама жасағаныңнан кейін мен сенімен бірге өмір сүре алмаймын!» – дейді. Бұл сәт, шындығында, отбасылық байланыстардың нәзіктігі мен олардың бұзылуының ауыр салдарын айқын көрсетеді..

Шиеленістерді шешудің жолдары

Ер азамат пен әйелдің бірлігі өзара түсіністікке негізделуі керек. Отбасындағы тыныштықты сақтау үшін әр тарап өз рөлін айқын түсініп, шекараларды сақтауы шарт.

– Ене үшін:

– Баласының шаңырағына қолдау көрсету, бірақ шектен тыс араласпау.

– Жастардың дербес шешім қабылдауына мүмкіндік беру.

– Қызының жұбайын құрметтеп, оның қадір-қасиетін түсіну.

– Ер азамат үшін:

– Ененің айтқандарын сабырмен тыңдап, оны қақтығыспен емес, сыйластықпен шешу.

– Әйелінің анасына деген махаббаты мен борышын түсініп, қолдау көрсету.

– Әйел үшін:

– Анасының жүрегін ауыртпай, бірақ жұбайының да абыройын сақтап, екі жақтың арасын тең ұстау.

– Екеуінің арасындағы байланыста алтын көпір болуға тырысу.

Отбасылық үйлесімділік – ақыл мен жүректің көрінісі. Ене мен күйеу баланың арасындағы қарым-қатынас – қазақ жанұясындағы ежелгі әрі нәзік тақырыптардың бірі. Бұл қарым-қатынас дұрыс бағыт алса, жас отбасының болашағына жарқын жол ашады. Ал, егер түсіністік болмаса, кішкене ұсақ-түйектер үлкен дауылға айналуы мүмкін.

Жақсы ниет – жақсы қарым-қатынастың негізі. Жарының анасы, шын мәнінде, күйеу баланың жауы емес. Ол тек өз перзентінің бақытты болуын тілейді. Оның араласуы, кейде артық көрінсе де, оның жаман ниетінен емес, қызына деген қамқорлықтан туындайтынын түсіну керек. Бұл – табиғи құбылыс. Ана жүрегі әрдайым өз баласының бақытына алаңдайды, ал қызының бақыты күйеуінің қолында екенін біле отырып, оған да қамқорлық көрсетуге тырысады. Сондықтан, оның әрекеттерін сынмен емес, мейіріммен қабылдаған жөн.

Туыстық байланыстарды үзу – ауыр қателік. Ана мен бала арасындағы махаббат – Алланың берген сыйы. Бұл байланыс уақыт пен қашықтыққа бағынбайтын киелі жіп секілді. Қыз баладан өз анасымен қарым-қатынасын үзуді талап ету – әділетсіздік қана емес, оның жүрегін жаралаудың белгісі. Мұндай талаптар жас отаудың арасын алшақтатып, қайғылы салдарға әкелуі мүмкін.

Қарым-қатынастың алтын көпірі. Отбасылық жарасымдылықтың құпиясы – ер адамның әйелінің туыстарымен жақсы қарым-қатынас орнатуға тырысуында жатыр. Ене мен күйеу бала арасындағы түсіністік пен сыйластық жас отауға береке мен тыныштық әкеледі. Мұндай қарым-қатынасты орнату үшін ер адам өз әрекетінде тәртіптілік пен сыпайылықты басшылыққа алуы керек. Туыстарынан кеңес сұраудан, олардың пікірін тыңдаудан ұялмау – ақылды ердің белгісі.

Әйелінің жақындарымен сыйластықта болу – ер адамның жауапкершілігі мен кемеңгерлігін көрсетеді. Егер қиындық туындаса, оның түйінін сабыр мен жұмсақтық арқылы шешу – ең тиімді жол. Ене жүрегін ренжітпей, қайта оны жаулап алуға ұмтылу – күйеу баланың басты мақсаты болуы тиіс.

Даналықтың жарығы. Али ибн Әбу Талиб, Алла оған разы болсын, былай деген: «Достарды тарту қабілеті – ақылдың жартысы». Бұл сөздер – отбасындағы барлық қатынастардың негізі. Адамдарға жақсы қарым-қатынаспен қарау, түсіністік пен мейірім көрсету – отбасының берекесін арттыратын құралдар.

Ене мен күйеу бала арасындағы түсініспеушіліктерді тек мейірімділік, сабырлық және ақылмен шешуге болады. Ешбір жанжал жаман сөзбен немесе қатігез әрекетпен шешілмейді. Керісінше, әрбір сөз бен іс-әрекет жүрекке жол табуы керек.

Отбасылық жарасымның үлгісі. Иманучехр есімді ер адамның енесі туралы айтқаны – осындай қарым-қатынастың жарқын мысалы: «Менің енем – нағыз періште. Ол бізге көптеген өмірлік қиындықтарды жеңуге көмектеседі». Бұл сөздер тек енесінің мінезіне емес, күйеу баланың оған деген құрметіне де байланысты. Егер ер адам әйелінің туыстарына ізеттілік танытса, бұл жақсылық қайтарымын береді.

Иманды әйелдің сипаттамасы

Иманды әйел туралы Қасиетті Құранда айтылған аяттар мен Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, хадистері – әйел затының отбасындағы мәртебесін көрсететін жарық шамшырақтар. Әйелдің сабырлы мінезі, имандылығы мен адалдығы арқылы ол тек жанұясының ғана емес, тұтас бір ұлттың тәрбиешісі болады.

Құрандағы асыл нұсқау

Құранның «Әйелдер» сүресінде айтылған:

«Иманды әйелдер Аллаға және күйеулеріне бағынышты болады және күйеулері жоқ кезде Алланың сақтауды бұйырғанын сақтайды» (4:34).

Бұл аятты түсіндірген ғұламалар, соның ішінде Ибн Аббас пен Имам Ас-Судди, иманды әйелдің күйеуіне адал әрі оның абыройы мен мүлкін қорғайтындығын атап өткен. Мұндай әйелдің жүрегі махаббат пен Аллаға деген сенімге толы. Ол өзінің сабырлы іс-әрекетімен ғана емес, жан дүниесінің тазалығымен де ерекшеленеді.

Жұмақ есігі иманды әйел үшін ашық

Иманды әйел – жанұяның шаттығы, игілік пен сүйіспеншіліктің қайнар көзі. Оның жаны мейірімге, жүрегі махаббатқа толы. Ол бес уақыт намазын оқып, Рамазан айында оразасын ұстап, күйеуінің абыройын сақтағаны үшін Жаратушының ризашылығына бөленеді. Пайғамбарымыздың, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, хадистерінің бірінде:

«Егер әйел күйеуіне бағынышты болып, Алланың әмірлерін орындаса, оған жұмақтың кез келген есігі ашылады» – деп айтылған.

Сабыр мен мейірім – әйелдің көркі

Әбу Хурайра, Алла оған разы болсын, Пайғамбарымыздан, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын:

«Қай әйел ең жақсы? – деп сұрағанда, ол:

«Күйеуі қарағанда қуанып, бұйырса бағынатын және күйеуі оның ісіне риза болмаса, оған қарсы шықпайтын әйел»» – деп жауап берген.

Бұл сөздерден әйел затының иманға беріктігі, сабырлылығы, отбасылық міндеттеріне жауапкершілігі мен сүйіспеншілігінің қаншалықты маңызды екенін түсінуге болады.

Иманды әйелдің сипаттары

Иманды әйел – отбасының айнасы. Оның жүрегі отбасына деген махаббатқа, иманы Аллаға деген сенімге толы. Ол:

– Аллаға құлшылық етуде мықты, жақсылық жасауға бейім;

– Күйеуіне Алланың бұйрықтары шеңберінде бағынышты;

– Ар-намысын қорғайтын, өзін ұстай білетін, әсіресе күйеуі жоқ кезде адалдығын сақтайтын;

– Үй мүлкін ұқыпты ұстайтын, ысырапшылдыққа жол бермейтін;

– Күйеуіне әдемі болып көрінуге ұмтылатын, мінез-құлқы жағымды әйел.

Жұбайлар арасындағы қарым-қатынастағы келіспеушіліктерден сақтанудың жолдары

Отбасының тыныштығы мен берекесі, күйеу мен әйелдің бір-біріне деген құрметі – тек сол шаңырақтың ғана емес, тұтас қоғамның негізгі тірегі:

1. Күйеуінің разылығы – әйелдің бақыты. Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, айтты: «Үш топ адамның дұғасы құлағынан аспайды: қашқын құлдың, ол қайтып келгенше; күйеуі ашуланған кезде ұйқыға кеткен әйелдің және халқы наразы болған билеушінің дұғасы» – деп ескертті

Әйел жүрегінің жылуы күйеуінің разылығымен қуат табады. Егер әйел күйеуінің көңілінен жықса, оның жүрегінен шаттық қашып, шаңырақтың берекесі шайқалады. Қарапайым түсіністік пен өзара сыйластық – отбасының алтын арқауы;

2. Күйеуіне қиындық туғызу – рухани үйлесімді бұзады. Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, былай деген: «Әйел күйеуіне дүниеде қиындық туғызса, оның (жаннаттық) хұрлары: „Ол сенің қонағың ғана, көп ұзамай осы дүниеден кетеді, ал ол бізбен бірге мәңгілік бақытта болады“», – деп айтады;

3. Себепсіз ажырасудың ауыртпалығы «Егер әйел күйеуінен себепсіз ажырасуды сұраса, ол жәннаттың хош иісін сезінуден де айырылып қалады», – деген хадис әйелдің отбасындағы орнының қасиеттілігін көрсетеді;

4. Күйеуінің келісімінсіз амал етудің орынсыздығы. «Әйелге күйеуінің рұқсатынсыз оның жанында ораза ұстау, сол сияқты оның келісімінсіз үйге бөтен адамдарды кіргізу жарамайды», – деген хадисте отбасылық үйлесімнің маңыздылығы көрсетілген;

5. Отбасылық құпияны сақтау – ерлі-зайыптылардың ар-намысы. Пайғамбарымыз, оған Алланың игілігі мен сәлемі болсын, айтты: «Ерлер де, әйелдер де кейде интимдік қатынастарының егжей-тегжейлерімен бөліседі… Мұны істемеңдер!» – деп ескертті;

6. Әйелдің ар-намысы мен ұятын сақтау. «Егер әйел күйеуінің үйінен тыс жерде киімін шешсе, Ұлы да Құдіретті Алла оны ұятқа қалдырады», – деген хадис әйел адамның қоғамдағы жауапкершілігін көрсетеді.

Асма бинт Харидждің қызына нұсқауы

Әйелдің өмірі өз бесігінен безіп, жаңа өмірге қадам басқан сәттен бастап өзгеріп, жаңа жауапкершілік пен міндеттерді арқалайды. Күйеуің – сенің әлемің, сенің тірегің, оның алдында басыңды иіп, барлық шексіз махаббат пен құрметіңді көрсету керек. Ол сенің аспаның болар болса, сен оның жері болу керек, өйткені жер мен аспан бір-бірінен ажырамағандай, бірін-бірі толықтырып отырады.

Алайда, жақындықтың шегі бар. Жақындық тым көп ұрыс-керіске, жанжалға алып келуі мүмкін. Дегенмен, алыстан болу да жүректердің арасын алшақтатып, байланыстардың үзілуіне себеп болады. Сондықтан, оның жүрегіне жол тап. Ол жақындаса, сен де жақында; ол алыстаса, сен де алыстап көр. Алайда, оның жүрегінде сен үшін тек қана жылы сөздер мен тәтті қылықтар болсын. Сен оған тек жылы сөздер айтып, жақсы қылықтар мен көркем келбетіңмен жанын жаулап ал. Тек солай ғана оның сүйіспеншілігі мен сеніміне ие бола аласың.

Бұл ұлы нақыл сөз – ұрпақтан ұрпаққа жеткен асыл қазына, әйелдің жүрегіне жазылған өмірдің мәні. Умм Ақил де өз қызына осы ғибратты сөздермен өмір жолын көрсеткен екен. Жас қызға осы даналықты ұғындыру – оның болашақ ана болу жолында рухани ілім алуының баспалдағы.

Кейбір кеңестер жұбайларға

Ұяда көрген өнеге – өмірдің айнасы. Отбасының беріктігі мен берекесі, сөз жоқ, әрбір мүшесінің бір-біріне деген құрметі мен шынайы мейіріміне негізделеді. Әсіресе, ер мен әйелдің арасындағы жарасымды қарым-қатынас – шаңырақтың мызғымас іргетасы. Ер азаматтың әйел жүрегін жаулауы, оны бақытқа бөлеп, сыйлап отыруы тек қымбат сыйлықтармен өлшенбейді. Бұл жүрекке жылы тиер кішкентай игі істермен өлшенбек.

Мәселен, есікті ашып беру, жай ғана гүл сыйлау секілді қарапайым, бірақ мәні терең әрекеттер әйел жүрегіне шырақ жағар. Себебі әйел үшін ер адамның ықыласы мен мейірімі – дүниедегі ең қымбат сый. Әйел жүрегі – нәзік сыр мен терең сезімнің тұрағы. Оны түсіне білу, оған лайықты құрмет көрсету – ер азаматтың ең үлкен парызы.

Күнделікті тіршіліктің арасында осы кішкентай болса да, жанға жылу беретін істерді үздіксіз жасап отыру – отбасының баянды болуына алтын көпір. Мұндай әрекеттер әйелдің жан-дүниесіне нұр құйып, оның еріне деген сенімі мен махаббатын еселейді. Отбасының бақыты мен жылуы осындай қарапайым, бірақ жүректен шыққан ықыластың арқасында ғана мықты болмақ. Ер мен әйелдің бір-біріне деген сыйластық пен махаббаты – бүтін бір отбасы тағдырының алтын арқауы.

Сүйіспеншілікті ізгі істерден баста, жарығыңды жүрекке сәуле етіп шаш. Әйел заты – нәзіктік пен мейірімнің мөлдір бұлағы. Оны бағалап, жүрекке жақын тарту – ер адамның асыл парызы. Жарыңның жанына жылу сыйлайтын, көңіліне қуаныш ұялататын әрбір ісің – шаңырақтың мызғымас негізі.

Жарыңа айтылған жүрекжарды жылы сөз – оның рухына демеу, жанына қуат. «Сен – менің жүрегімнің көркем гүлісің» деген қарапайым сөздің өзі әйел жанын жадыратып, ерлі-зайыптылар арасындағы нәзік жіптей байланысты нығайтады. Қолынан ұстап, жүректеріңнің үнін тыңдаңдар, бір-біріңнің жан әлемдеріңе тереңірек үңіліңдер.

Әйеліңді құшағыңмен еркелет, оның жүрегін қуаныш пен махаббатқа бөлеп, алақаныңа аялай түс. Ол үшін сенің ықыласың – баға жетпес байлық. Оның пікірін тыңдап, жанашырлықпен қарай біл, қажет болса, оның жанын сергітетін әзіл айтып, көңілін көтер. Әйеліңнің әрбір айтқан сөзі мен ісін бағалап, оның сұлулығын, көркемдігін ұмытпай мақтап отыр.

Ерекше күндерді атап өтуден тартынба, жарыңа нәзік сезімдеріңді білдіріп, оның гүлдей нәзік жүрегіне жол табуды ойла. Оның шаршаған сәтінде жаныңнан табылып, шай әзірлеуді немесе массаж жасауды да ұмытпа. Қарапайым істер – терең сүйіспеншіліктің көрінісі.

Әйеліңнің аспаздық өнерін мақтап, оның қолынан шыққан әрбір дәмді тағамды бағала. Онымен бірге баласыз уақыт өткізіп, серуендеп, тынығу – махаббаттың мәңгілік кепілі. Оның әзілін бөлісіп, күлкісіне ортақ бол, алғыс айтуды, ризашылық білдіруді күнделікті дағдыға айналдыр.

Ең бастысы, махаббат – ер мен әйел арасындағы нәзік, бірақ мықты жіп. Ол сенің ілтипатыңнан, шынайы ықыласың мен құрметіңнен өріледі. Осындай ізгілікке толы күнделікті істер арқылы отбасыңның жылуын сақтап, оның бақытына жол аша аласың.

Жұбайыңа арналған жылы сөздер

Сөз – жүректің айнасы, махаббаттың үнсіз елшісі. Жұбайыңызға арналған әрбір нәзік сөз – жүректің сырын жеткізетін асыл қазына. Бірақ бұл сөздер өз уақыты мен мәнін тапқан сәтте ғана айшықталып, шынайы құндылығын ашады. Мәселен, егер жарыңыз күнделікті тұрмыстық істермен айналысып жатса, оның еңбегіне лайықты жылы сөздер айтып, демеу болыңыз. Ыдыс жуып жатқан сәтте оған «Еңбекқорым менің» деп айтсаңыз, бұл оның маңдай терін бағалағаныңыздың белгісі болады.

Нәзік сөздер – жан әлемінің сәулесі

Сіз жарыңызға айтқан әрбір сөз арқылы оның жанына жылу сыйлай аласыз. Оның күнделікті бейнетін мақтап, көңілін көтеретін сөздер табыңыз. «Періште», «Көктем», «Жаным», «Сүйіктім» сынды сөздер – оның жүрегіне ұялаған махаббат пен нәзіктікке тағы бір қанат бітірер.

Махаббаттың гүлдері

Жұбайыңызға арналған сөздер – көктемнің алғашқы гүлдері іспеттес: әрбірі нәзік, әрбірі жанды тербетер. «Раушаным», «Гүлім», «Жүрегім» деп, оның жан дүниесін гүлдендіріңіз. Сүйген жарға бағытталған әрбір жылы сөз – оның өміріне нұр шашқан күн сәулесі сынды.

Сезімнің тереңдігін сөзбен жеткізу

Нағыз махаббат – күнделікті өмірдің қарапайым сәттерінде байқалады. Сондықтан жарыңызға арнап айтқан әрбір сөзіңіз оның еңбегін, мейірімін, және сізге деген адалдығын бағалағаныңызды көрсетсін. Жылы сөздеріңіз бен қолдауыңыз оның жүрегіне тыныштық, өміріне шаттық сыйлайды.

Мұндай сөздер махаббаттың қазынасын ашып, жанның нәзіктігін тербейді, жұбайлық өмірдің асыл негізін бекітеді.

Исламдық оазис күнделікті өмірде

Қазіргі заманның қарбалас ырғағы мен өмірдің қатал талаптары адамды ұдайы өзгеріс пен бәсекелестіктің қыспағына алып, жалғыздық, толық еместік және әлсіздік сезімдерін тудырады. Мұндай күйзеліс жағдайында жан мен рухтың тыныштығын табу әркімге қажеттілік болып табылады. Осы орайда, Пайғамбар Мұхаммедтің, оған Алланың салауаты мен сәлемі болсын, дана сөздері жүрекке жылу сыйлайды: «Намазға шақыр, ол бізге тыныштық әкеледі», – деп, ол ғибадаты тыныштық пен үйлесімнің шынайы көзі ретінде көрсеткен.

Мұсылман баласы күніне бес уақыт намаз оқуды парыз етіп алған. Бұл тек Жаратушыға жақын болу жолы ғана емес, сонымен бірге жан мен тәннің үйлесімді сауығуының қайнар көзі. Құлшылықтың рухани қазынасы адамды өмірдің қиындықтарына қарсы тұратын күш-қуатпен сусындатады.

Бүгінгі ғылым да адамға тәндік саулықтың маңызын көрсетуде. Германия ғалымдары аптасына екі рет ыстық ванна қабылдаудың депрессия мен стрессті жеңілдетуде тиімділігін дәлелдеп отыр. Фрайбург университетінің зерттеушілері ыстық ваннаның жүйке жүйесін тыныштандырып, көңіл күйді жақсартатын қасиетін анықтады. 40° C температурадағы суға 40 минут бойы шомылу, одан кейін денені жылы жамылғымен орап тынығу – депрессияның ауыртпалықтарын жеңілдетуге ықпал етеді.

Дегенмен, тәнге тән шипаның әсері уақытша болғанымен, рухани тыныштық пен жан үйлесімі мәңгілік болмақ. Намаз – Алла Тағаламен байланыс орнатып, шынайы бақыттың қайнары мен жан рақатын табудың таптырмас жолы. Сол себепті, жанның шипасын іздеген адам үшін ең асыл байлық – ғибадаттан табылар рухани тыныштық.

Ата-ана болу дегеніміз

Әр ата-ананың жүрегі баласының ішкі жарығын жарыққа шығарып, Жаратушы сыйлаған қасиеттерін толық ашып, өмірде биік белес шыңдарын бағындыруына деген үмітпен соғады.

Пайғамбардың балаларға деген сүйіспеншілігі

Әрбір бала – бүгінгі күннің нәзік гүлі, ертеңгі күннің мол жемісі. Олардың бойына ізгілік пен адамгершілік тұқымын себу – ата-ананың қасиетті парызы. Сәбидің таза жаны – ақ қағаз парағындай, оған қандай із салынса, солай болып қалыптасады. Сондықтан, баланың бойына имандылық, мейірімділік сезімін бала кезінен бастап сіңіру өте маңызды.

Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, айтты: «Сендердің әрқайсыларың бақташысыңдар және әрқайсың өз қарамағындағы нәрсеге тікелей жауаптысыңдар!» – деген өсиетінде бала тәрбиесінің жауапкершілігін баса айтқан. Шын мәнінде, баланың болашағы, қоғамның тыныштығы мен ұлтымыздың келешегі оның тәрбиесіне тікелей байланысты.

Балаға деген шексіз махаббатпен қатар, оған қатаңдық та қажет. Сүйіспеншіліксіз бала суық болып өседі, ал қатаңдықсыз бала бұзылады. Сондықтан, баланы дұрыс тәрбиелеу үшін осы екі қасиеттің арасын дұрыс табу керек.

Тәрбиедегі ең үлкен үлгі – ата-ана. Бала ата-анасын үлгі тұтып өседі. Сондықтан, олардың өз сөзі мен ісі бала үшін үлкен үлгі болуы тиіс.

Қорыта айтқанда, бала тәрбиесі – үздіксіз еңбек. Оған шыдамдылық, мейірімділік, білім және тәжірибе қажет. Егер баланы дұрыс тәрбиелесек, онда ол болашақта өз елінің, халқының игілігіне қызмет ететін азамат болып өседі.

Бухаридің «Неке» бөлімінде келтірілген хадисте Алланың Елшісі, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, әйелдердің балаларына деген шексіз махаббаты мен мейірімі туралы айта келіп, олардың тәрбиесіне қосқан үлесін жоғары бағалаған. Шынында да, ана – баланың өміріндегі ең алғашқы және ең маңызды тәрбиеші. Ол өз баласын мейіріммен қоршап, оған өмірдің алғашқы сабақтарын үйретеді.

Ананың жүрегі – мейірімнің теңізі. Ол баласының әрбір қадамына қуанады, әрбір қателігіне жүрегі ауырады. Ананың мейірімді сөздері мен жылы қолдауы баланың бойына сенім мен үміт отын жағады. Ол баласына өмір бойы ұмытылмас із қалдырады. Оның тәрбиесі – баланың болашағының негізін қалаушы ең құнды қазына. Ол баланың жүрегіне адамгершілік, ізгілік, имандылық сепкендей болып, оның бойындағы ең жақсы қасиеттерді оятады. Ананың балаға деген шексіз махаббаты – оның өміріндегі ең үлкен бақыттың көзі.

Ислам дінінің нұсқауы бойынша, тәрбие мен білімнің нұрымен сусындаған баланың жүрегі – иманның мекені, ақылдың бесігі. Ол – бұл дүние мен ақыреттің бақытына жеткізетін ең сенімді жол.

Алланың Елшісі, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, айтты: «Адам дүниеден өткен соң, амалдар кітабы жабылады. Дегенмен, үш іс адамның қайтыс болғаннан кейін де сауапқа кенелетініне себеп болады. Олардың бірі – ата-анасы үшін үздіксіз дұға еткен ізгі ұрпақ».

Ислам дінінің негізгі қағидаларының бірі – ұрпақ жалғастыру және оларды иманды етіп тәрбиелеу. Құран Кәрімде: «Әр жан үшін көз қуанышы боларлық игі ұрпақ тілеңдер» деген аят осыны айқын көрсетеді. Пайғамбарлар да өз өмірлерімен ұрпақ тәрбиесінің үлгісін көрсеткен.

Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, балалардың жүрегіне жол тапқан асыл жан еді. Ол балалармен сырласып, олардың қуанышына ортақтасып, қиындықтарына жәрдем берген. Пайғамбарымыздың: «Кімде-кімде бала болса, өзі де бала сияқты болсын» деген сөзі балаларға деген шексіз мейірімінің айқын дәлелі. Бірде ол сүйікті немересі Хасанды аялап тұрғанда, Акра ибн Хабис таң қалып: «Сіз балаларды сүйесіз бе? Менде он бала бар, бірақ мен оларды ешқашан осылай істемеймін!» – деп айтқан еді.

Пайғамбарымыз Мұхаммед, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, айтты: «Кімнің жүрегі мейірімге жабық болса, оған да, оғанда ол жабық болады» деп айтқан.

Балаларға деген шексіз махаббатымен танымал Пайғамбарымыз, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, оларды «көз қуанышы» деп атап, тіпті намаз кезінде де оларды ұмытпаған. Бірде ол кешкі намазына кішкентай немересін ертіп, мешітке келген.

Бірде Пайғамбарымыз, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, айтты намаз оқып жатқанда, кішкентай немересі оның артына жабысып алыпты. Сондықтан Пайғамбарымыз, саждадан бас көтере алмай, ұзақ уақыт бойы Аллаға сыйынған. Сахабалар оның ұзақ саждада тұруына таң қалып, оған сыйынып: «Уа, Алланың Елшісі, сізге бір жамандық болды ма?» – деп сұрағанда, Пайғамбарымыз, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, мейірімді жүзімен оларға қарап: «Жоқ, менің немерелерімнің махаббаты мені саждаға басып отыр», – деп жауап берген екен.

Пайғамбарымыз, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, сахабалардың таң қалғанын байқап, жымиып: «Менің арқамда кішкентай періштем отыр, сондықтан мен саждадан асықпадым», – деді. Ол балаларға деген шексіз мейірімімен танымал еді. Ол әрдайым олармен жылы лебізбен сөйлесіп, олардың жағдайын сұрап отыратын. Егер балалардың бірі ауырса, дереу барып көңілін көтеріп, дұға оқып беретін. Ол олармен жиі ойнап, олардың жүрегіне жол тапқан. Мухаммед ибн Раби: «Мен кішкентай кезімде Пайғамбарымыз, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, бізбен су шашып ойнаған, оның жылы лебізі әлі күнге дейін есімде», – деп еске алады.

Әбу Хурейра, Алла оған разы болсын, былай деп баяндайды: «Мен өз көзіммен көрдім, өз құлағыммен естідім: Пайғамбарымыз, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын, Хасан немесе Хусейнді қойнына алып, аспанға ұшырып ойнайтын. Балалардың бақытты күлкісі үйді жарып шығып, жүректерге жылулық сыйлайтын. Сол сәтте Пайғамбарымыз, оған Аллаһтың игілігі мен сәлемі болсын: «Ия, Алла Тағалам, осы балаларды мен сүйгендей, Сен де оларды сүй!» – деп дұға етіп жатқан.