Yol

Ocak ayının dondurucu ayazlı bir gecesinde gelip onların penceresini vurmuştu. Kubat meredin kanı çekilmiş yüzüne dikkatle bakarak babası sormuştu: “Hükûmetin malına niye el uzattın?” “Dayı, ben değildim; Allah için gerçek bu.” “O da ne demek?” “İlçeye taşıdım.” “O ne diyor?” “Kim?” “İlçe.” “Yanına yaklaştırmıyor. Tanığım yok.” “Öyle ise kime güceniyorsun?” “Hiç kimseye.” “Kendine de mi?” “Kendime… Ne işe yarar…” “Peki, şu kaçıp pusman ne yarıyor? Hükûmetin kemendi uzundur.” “Üç yıl yakalanmasan dava kendiliğinden kapanıyormuş.” “Koskoca üç yıl… Hangi göte gireceksin?” “Şubatın sonuna kadar saklayın beni. Ondan sonra… Kuma gider izimi kaybettiririm. Hayır derseniz teslim edin kendi ellerinizle.”

Babası onu geri çevirmedi. Gündüz tan atarken ak keçeden basılmış yere kadar uzanan kepeneği giydirip koynuna azık koyarak dağa gönderiyordu; gece yarısında gizlice geliyor ve ahırdaki birkaç küçükbaşın arasına girip yatıyordu. Arada bir yanına polis alıp gelerek avıl sovyeti başkanı at oynatıyor. Dedikleri şunlar: “Kaçak Kozubas gözünüze ilişti mi? Zayıflık göstererek saklamıyorsunuz ya? Öyle yaparsanız kanun maddesi çok ağır.”

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «Литрес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

1

Kısrak veya inek sağarken kulun ve buzağı bağlamak iki kazık arasına gerilen kıl veya kendir urgan.

2

Awıl/avıl, keçe çadırlardan kurulu Kazak obası demektir. Sonraki dönemde köy anlamında kullanılmaya da başlanmıştır.

3

Buldekeñ/Buldeken, Buldıy Äkeñ yani Buldıy Ağan hitabının kısaltmış biçimidir.

4

Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri Mihail Gorbaçov’un, Kazakistan Komünist Partisi Birinci Sekreteri, Kazak kökenli Dinmuxamed Qunayev’i azlederek yerine Rus kökenli Genadi Kolbin’in ataması üzerine, Aralık 1986’da Kazakistan’ın başkenti Almatı’da patlak veren olaylardır. Barışçı göstericilere silahlı müdahalede bulunulması yüzünden dağıtılması sırasında yüzlerce gösterici ölmüştür.

5

Qunan/kunan, iki yaşını doldurmuş erkek attır.

6

Baytal, iki ile dört yaş arasındaki kulunlamamış kısraktır.

7

Esağa, Esqul Ağa hitabının kısaltılmış biçimidir.

8

Dönen, dört yaşına girmiş hayvandır.

9

Cümle “Ne dersin oğlum, gelir mi?” şeklinde çevrilebilir. Kazaklar günlük hayatta zaman zaman Kazakça ile Rusçayı karıştırarak konuşurlar.

10

Qalıñ veya qalıñmal, evleneceği kıza erkeğin verdiği hayvan ve paradır.

11

Baylık, zenginlik demektir.

12

Kırgız Aladağı (Kaz. Alataw, Kır. Alatoo), kutlu sayılır ve Kırgızların millî simgelerinden biridir.

13

Bayke, Bay Äke (Bay Ağa) hitabının kısaltılmışıdır ve daha çok baylar yani zenginler için kullanılır.

14

Bay, zengin demektir.

15

“Doğru söylüyorum! Harbi sözdür!” anlamında Rusça ibaredir.

16

“Önce içimizi ısıtmayalım mı, bayke?”

17

“Açabilir miyiz?”

18

“Bayke, atı taşıyacak araba da birazdan ulaşır. Ardımızdan geliyor.”

19

“Geçen gün el sıkıştığımız üzere parayı yani doları da getirdik. İşte…”

20

Kökqağaz/gökkâğıt, dolar demektir.

21

“Tam tamına yüz bin.”

22

Kazakça “noqtabaw” yani yular parası, satılan malın yular parası olarak verilen bahşiştir.

23

“Evvelce varmış, şu zamanda neye lazım? “

24

Tamaşa, Kazak televizyonunda uzun yıllar yayımlanan skeçli mizah programıdır. Büyük salonlarda, binlerce seyircinin önünde çekimi yapılan program daha sonra televizyonda da yayımlanmaktadır.

25

Aytıs, atışma demektir. Aytıs geleneği Kazak kültüründe hâlâ çok canlıdır. Büyük ödüller konarak düzenlenen aytıs yarışmaları televizyonlarda da yayımlanmaktadır.

26

“Çok az bir şey yetişmiyor, eksik.”

27

“İki tane.”

28

Kökpar, boğazlanmış keçi veya enek tekeyi rakiplerinden kurtularak getirip belli bir dairenin içine atma esasına dayanan, atlı iki takım hâlinde oynanan Kazak millî oyunudur.

29

Qıylıekeñ/Kıyleken, Qıylı Äkeñ yani Kıylıbay Ağa hitabının kısaltılmış biçimidir.

30

“Anlayın lütfen, yanında birileri var, yurt dışından.”

31

“Nasıl cesaret ediyorsunuz, böyle Caylıbay Sembayeç’i…”

32

Şamana veya şepeten, Kazakçada “äñgelek” denen kokulu küçük bir kavun türüdür.

33

“O var ya… O var ya…”

34

“Kökmoynak diyor.”

35

Gök pazar, sebze, meyve ve gıda maddeleri satılan yarı açık pazar.

36

Talqan/talkan, kavrulmuş mısır, buğday ve darı unu ve bundan yapılan yemektir.

37

Sart adı, ilkin Orta Asya’da yerleşik yaşayan, tarım ve ticaretle uğraşan İrani halklara verilen umumi ad iken sonraları Özbek, bilhassa Tacik anlamında kullanılmıştır. Kazak anlayışında Sartlar ticarete yatkınlıkları, işgüzarlıkları, çalışkanlıkları ve biraz da kurnazlıklarıyla öne çıkmaktadır.

38

Soğım/sokum, kışın kesip et ihtiyacını karşılamak üzere bilhassa büyükbaş hayvana verilen addır. Yerine küçükbaş hayvandan da sokum olur. Sokum başına çağırmak ise sokum hayvanı kesilince verilen yemeğe davet etmektir.

39

Kökqağaz/gökkâğıt, ABD dolarına halkın verdiği addır.

40

Meyram, bayram demektir.

41

Aseke, Asırawbay Äke yani Asıravbay Ağa hitabının kısaltılmış biçimidir.

42

Ekim İhtilali’nden sonra 1917-1920 yıllarındaki iş savaşta Bolşeviklere Kızıllar, Menşeviklere ise Aklar denmiştir.

43

Kökböri/gökbörü, bozkurt demektir.

44

Qaşan/kaçan: Ne zaman, ne vakit.

45

Talqan/talkan, kavrulmuş mısır, buğday ve darı unu ve bundan yapılan yemektir.

46

Kazaklar, atalar kültünün bir görünüşü olarak atalarının ruhlarının kendilerini koruyup kolladıklarına inanırlar.

47

Kalmıklar veya Kalmaklar: Batı Moğol halkı Oyratların on yedinci yüzyılda Cungarya’dan Hazar Denizi’nin batısına göç etmiş olan koludur. On yedinci yüzyılın sonu ile on sekizinci yüzyılın başında Kazaklarla savaşmış ve Kazak Bozkırı’nı baştan başa yakıp yıkmışlardır.

48

Bir müşel/müçel, on iki hayvanlı Türk takvimine göre on iki yıl demektir. Ancak yaş hesabında ilk müçel on üç yıl, sonrakiler on iki yıldır.