скачать книгу бесплатно
Вәсим. Кем соң?
Вәсимә. Әйтер идем инде…
Вәсим. Син әйт, Вәсимә. Барысын да әйт, мин белеп торыйм. Ир түгел дисең инде? Син, Вәсимә, ни сөйләгәнеңне белеп сөйлә. Уйлабрак әйт. Үзең «мир үгезе» дисең, үзең «ир түгел» дисең. Сөяркәләрең дисең, үзең ир түгел дип әйтәсең. Ир булмаган ирнең сөяркәләре буламы?
Вәсимә. Көлмә миннән. Җитеп килә торган кызларың бар. Оялмыйсың да, һаман сөйрәләсең.
Вәсим. Әйдә болай сөйләшик, Вәсимә. Син минем кебек оятсыз белән торма, аерып җибәр. Үзеңә менә дигән ир тап.
Вәсимә. Бик кирәкләре бар. Барыгыз да бериш. Кулымнан килсә, бөтенегезне кырып бетерер идем. Берегезне дә калдырмас идем җирнең йөзендә.
Вәсим. Бөтенебезне дә димә инде. Арабызда әйбәтләребез дә бардыр… Мин дә ул кадәрле үк начар түгел инде.
Вәсимә. Сине беренче булып юкка чыгарыр идем. (Эленеп торган карточканың алдын артка әйләндереп куя.)
Вәсим. Карточкадан үч алма.
Вәсимә. Тормасын җан көйдереп.
Вәсим. Рәхмәт, Вәсимәкәй. Ләкин булып чыкмый ниятең. Ирләрсез яши алмый хатын-кыз.
Вәсимә. Яшәмәде ди, көтеп тор. Әнә Сабира апа әйтә, ирдән котылгач рәхәтләнеп яшим, ди.
Вәсим. Сандугачым…
Вәсимә. Әйтмә миңа «сандугачым» дип.
Вәсим. Карлыгачым…
Вәсимә. Мыскыл итмә, диләр.
Вәсим. Ярый, алайса, сандугачым да димәм, карлыгачым да димәм, чыпчыгым диярмен. Менә нәрсә, чыпчыгым, синең рәхәтләнеп яшим дигән Сабира апаң беркөн миңа әйтә, бер генә кочакла әле, Вәсим, ди.
Вәсимә. Алдашма. Кирәгең бер тиен.
Вәсим. Ярый инде, алайса. Бер тиен тек бер тиен. Хәзерге тиенне җирдә ятса да иелеп алучы юк. Шулайдыр инде без дә. Ничек соң сине бәхетле итәргә, Вәсимәкәй? Син, әйдә, болай эшлә. Ходайдан сора, и Алла, бу дөньядан ир дигән хайваннарны юк ит, үзебез генә калып рәхәтләнеп яшик, диген.
Вәсимә. Авызың ерма, сорармын да шул.
Вәсим. Юк, Вәсимәкәй. Алла андый этлекне эшләмәс. Ни әйтсәң дә, ул безне алдан яраткан. Аннан соң безнең кабыргадан – сезне. Син иң яхшысы – сихерче карчыклардан сора. Алар явыз. Алар сине тыңлар. Мин бетәргә риза үзе. Әйдә, икәү бергә чагында ятып сөйләшик. Мин сине кочагыма алырмын, син шунда, ирләр кирәкми, диярсең. (Ята.)
Вәсимә. Якын киләсе булма, орынасы булма! (Вәсимгә аркасын куеп ята.)
Серле музыка астында утлар сәхнәдә хакимлек итә. Ай дерелди, йолдызлар сикерешә. Сәхнә яктырганда, Вәсимә ялгызы гына караватта ята. Вәсим яткан урынны капшап карый. Вәсим булмагач торып эзләнә.
Әй, кайда син? Вәсим! Вәсим, дим.
Экранда язу:
«Ирләр бетсен, үлсен, катсын,
Хатыннар чәчәк атсын».
Сихерче карчык пәйда була.
Сихерче карчык. Вәсим юк. Ирең юк.
Вәсимә. Ничек юк? Син кем?
Сихерче карчык. Мин бөтен Җир шарындагы сихерче карчыкларның президенты. Кичә сезнең ишегалдында безнең җыелышыбыз булды. Көн тәртибендә сезнең теләкне тикшерү иде. Озакка сузылган фикер алышулардан соң сезнең теләкне канәгатьләндерергә булдык.
Вәсимә. Нинди теләк?
Сихерче карчык. Кулымнан килсә, бөтен ирләрне дә кырып бетерер идем, дидегез. Дидегезме?
Вәсимә. Дигән идем.
Сихерче карчык. Дисәгез, шул: теләгегез үтәлде. Җир шарында һәм космоста бөтен ир заты юкка чыгарылды.
Вәсимә. Ничек?
Сихерче карчык. Сихер көче белән. Рәхәтләнеп яшәгез, Вәсимә ханым.
Вәсимә. Туктагыз әле…
Сихерче карчык. Туктарга ярамый безгә. Без һәрвакыт хәрәкәттә булырга тиеш. Сихерчеләр илендә сездәгечә түгел. Бездә барысы да уйланылган. Без сүзләребезне уйлап сөйлибез. Сүзебезне төгәл үтибез. Бездә кризис-мризис юк. Бездә барысы да модернизацияләнгән һәм структуризацияләнгән. Бездә сездәге шикелле бюрократизм юк. Хушыгыз. (Югала.)
Вәсимә сәхнәнең төрле ягына барып карана. Тыңлый. Җир шарындагы хатын-кызларның шатлыктан көлгән тавышлары яңгырый. Күрше хатыны Хәтимә керә. Аның белән бергә экранда:
«Тыныч ашаган ашым –
Юк янымда алкашым», –
дигән язу языла.
Хәтимә. Вәсимә, минеке сезгә кермәдеме ул? Иртә таңнан чыгып югалды, заразы, дуңгыз прачункасы.
Вәсимә. Синеке түгел, үземнеке дә юкка чыккан әле.
Хәтимә. Бергә киткәннәр микәнни? Алай дисәң, синеке минеке кебек дуңгыз урынына эчми дә инде.
Һавада «Ур-ра!» дигән хатын-кыз тавышлары яңгырый.
Син ишетәсеңме, нәрсә кычкыралар анда?
Вәсимә. Сихерче карчыкның әйткәне дөрес булып чыкты, ахрысы.
Хәтимә. Нинди сихерче?
Вәсимә. Иртән торсам, каршымда бер карчык тора. Бөтен ирләрне бетердем, ди, хатын-кызлар гына калды Җир шарында, ди.
Хәтимә. Кит әле! Нишләп икән?
Вәсимә. Кичә Вәсимгә ачуым чыккач, бөтен ирләрне бетерер идем Җир шарындагы, дип теләк теләгән идем, шул теләгең үтәлде, ди.
Хәтимә. Кит аннан!.. Чынмы икән?
Вәсимә. Юк бит, синеке дә, минеке дә юк.
Хәтимә. Ходаем, шундый бәхетнең дә килер көне булыр микәнни? (Карана.) Кара, чыннан да, урамда ир заты күренми. Тукта, Санияләргә кереп чыгыйм әле, аның хөрәсәне нишләде икән? (Чыгып чаба.)
Вәсимә. Кара, көтмәгәндә килеп чыкты бит әле бу. Нишләргә икән? Кызык булып китте бит әле. (Җырлый.)
Мондый көнне күрер көн дә булыр икән,
Тормышыма бәхет ташып тулыр икән –
Ир дигән азгыннан котылдым;
«Ялгыз башым – тыныч колагым» дип кенә,
Үз җаема, үз көемә ипләп кенә
Рәхәттә яшәргә тотындым.
Кайчан кайтып керер икән бу азгын дип,
Кайсы кошны тотты икән бу козгын дип,
Ут йотып ятмамын төннәрен;
Бәхетемне шатлыгыма төйнәп кенә,
Җырлап кына, көен көйгә көйләп кенә
Рәхәттә үтәрдер көннәрем.
Хәтимә (атылып кереп). Валлаһи, дөрескә чыкты әйткәнең, Вәсимә, Саниянең дә ишәге юкка чыккан, Әминәнең дә сарыгы югалган. Сөенеп туялмый Әминә. Аерылам, аерылам дип яшәдем шул сарык белән, ди. Рәхмәт яусын Вәсимәгә, ди. Авыл тулы өйләнмәгән егетләр иде, урам этләре кебек өерелеп йөриләр иде, берсе дә күренми. Чыннан да, кая олактылар икән алар?
Вәсимә. Үле гәүдәләре дә күренмиме?
Хәтимә. Ю-ук, күренмәве яхшы да әле аның. Күмеп мәшәкатьләнер идек.
Көлешәләр. Сәлимә керә.
Экранда язу:
«Мохтаҗ түгел ир-атка,
Сезнеке булган чакта».
Сәлимә. Карале, кызлар, ирләр юкка чыккан, диләр, дөрес микән? Карагыз әле, законный ирләр генә бетте микән, законный булмаганнар калды микән?
Хәтимә. Өметләнмә, Сәлимә, бетте килгән-киткән мужикларың.
Сәлимә. Ир бетсә дә, сөяркә бетми ул, җаным.
Вәсимә. Вәсимгә дә өметең сузма, югалды.
Сәлимә. Юкка шикләнәсең, Вәсимә, синекенең кунганы булмады.
Хәтимә. Синдә кунмаган ир булды микән?
Сәлимә. Аллага шөкер анысы. Тагын да кунарлар әле. Болай гына, юри генә әйтәләрдер әле, бетмәгәндер ирләр. Ирләр бетсә, дөнья бетә ич.
Шулвакыт «Тыңлагыз! Тыңлагыз!» дигән тавыш яңгырый.
1 тавыш. Тыңлагыз! Тыңлагыз! Казан сөйли. Мәскәү вакыты белән сигез сәгать кырык минут.
2 тавыш. Говорит Москва. Московское время восемь часов тридцать минут.
Сәлимә. Карале боларны. Икесе ике төрле сөйли. Казан «кырык минут» ди, Мәскәү «утыз» ди. Әллә Мәскәү безгә вакытны бераз арттырганмы?
Хәтимә. Тукта, тырылдама, тыңлыйк.
1 тавыш. Казан сөйли. Бүген иртәнге сәгать алтыда бөтен Җир шарында ир җенесеннән булган затлар юкка чыкты. Бары тик хатын-кыз җенесеннән булган затлар гына калды.
2 тавыш. Сегодня в шесть часов утра на всей территории Земного шара ликвидирован мужской род. Остались только особы женского рода.
Сәлимә. Мәскәү әйткәч, дөрес булып чыкты, алайса. Мәскәү белми сөйләмәс. Аның ялганы да дөрескә охшаган. Этлек ишетәсең килсә, Мәскәү радиосын тыңла. Ходаем, нишләрбез икән ирләрсез?
Вәсимә. Нишләрбез икән димә, нишләрмен икән диген.
Сәлимә. Аллага шөкер, мин, ичмасам, күрәсен күреп калдым. Бетсәләр дә, үкенечкә калмады. Үкенечкә калмады. Китим әле, берәрсе берәр җирдә посып калмады микән. (Чыгып китә.)
Вәсимә. Сөйрәлчек.
Хәтимә. Шулар аркасында бозылды да инде дөньясы. Алар булмаса, син дә теләк теләмәгән булыр идең. Карале, күрше, кемнәр ул тегендә? Әллә бүген берәр бәйрәмме?
Экранда язу:
Үзебез үзебезгә –
Кирәкми ирләр безгә.
Ал төстәге флаглар, лозунглар күтәргән бер төркем хатын-кызлар керә. Лозунгларда «Бетсен ирләр, яшәсен хатыннар!», «Яшәсен хатын-кыз белән хатын-кыз мәхәббәте!», «Ал төс – затлы төс!» дигән язулар. Төркем Вәсимә каршына килеп җиткәч, сафларга тезелеп җыр суза.
Без котылдык безне басып торган,
