скачать книгу бесплатно
– Миңа бирегез.
– Әйдә, Талип.
Председатель бөтен кыяфәте белән юл йөреп кайткан кешене хәтерләтә иде. Әүвәл ул, шактый көттереп, торып басты, алдындагы кәгазьләрне караштырды, гүя кирәкле сүзләрен шунда язган иде. Ниһаять, Бикмуллин башын күтәрде, акрын гына, сынап, һәммәсенә күз йөртеп чыкты, карашын агрономга туктатып, әллә гаҗәпләнүен сиздереп, әллә аптырап калуын аңлатып, вак-вак ияк какты.
– Гыйбрәтле хәл бу, иптәшләр. Бик гыйбрәтле хәл. Юк, мин председатель буларак бу эшкә тыныч кына карый алмыйм. Иң әүвәл мин шуны әйтергә телим: кемнәр безгә бу лаборатория хезмәткәрләре? Нәрсә мәҗбүр итте аларны, төгәлрәк итеп әйткәндә, кем мәҗбүр итте «Берек» колхозының менә дигән алдынгы кешеләре турында гайбәт сатарга? Бу мәсьәләдә мин үзем дә бик аз гына гаепле булсам да, күңелемә килгәнне әйтми кала алмыйм. Минемчә, Бакиров та, башкалар да ул хәтле күпертеп, матбугатта күтәреп чыгардай җинаять эшләмәделәр. Борчак җирен Бакировка ашламасыз чәчәргә мин куштым. Чөнки ашлама юк иде. Ә чәчүне бер көнгә дә кичектерергә ярамый. Кая ул ашлама, иптәш Бәдретдинов? – диде кинәт кенә агрономга мөрәҗәгать итеп председатель. – Кая ул гранулаланган суперфосфат?! Минемчә, Бакиров, борчакны чәчтереп, ифрат дөрес эшләде. Ә ашламаны аны соңыннан да салып була. Без бу мәсьәлә тирәсендә әйләнә-бутала чебеннән дөя ясадык. Әйтерсең башка эшебез юк, ике сәгать буена борчак җире дә борчак җире, кем чәчкән дә кем кушкан? Комиссия, тикшерү өстенә тикшерү… Язгы чәчүдә берәвесе дә күренмәде. Чәчү вакытында безне шар сугып йөргәннәр, тәҗрибә участогын ашламасыз чәчәргә ярамаганны белмәгәнбез дип уйлый, күрәсең, агроном. Белдек, бик яхшы белдек, иптәш Бәдретдинов, ләкин чарасыз калудан чәчәргә мәҗбүр булдык. Сез миңа шуны әйтегез, иптәш Бәдретдинов, бирегә сез иген игәргә килдегезме, әллә, үз карашларыгызны тормышка ашыра-ашыра, карьера казанумы максатыгыз?.. Бакиров кебек бригадирның язмышын бер кизәнүдә хәл итмик әле, иптәшләр. Кеше күңелен эштән биздермик. Мин Бакировны үзебезнең сафка алырга дигән тәкъдимгә кушылам. Зариф лаек моңа. Башка берәү турында сүз барган булса, мин болай кайнарланып сөйләмәгән дә булыр идем…
Председатель, кесәсеннән кулъяулыгын чыгарып, бөрчек-бөрчек тир баскан бит-муеннарын сөртергә кереште. Җыелыш яңадан гөжләп алды, Мидхәт тыныч кына утыра кебек иде, ләкин Талип күз кырые белән генә күрде: агрономның да эчендә ниндидер ут көйри иде.
Талип урынына утыргач, Харисов аңа күз төшереп алды. Олы җанлы булырга теләү әйбәт сыйфат, кем яратмый аны, кем яхшы атлы булырга теләмәс иде. Ләкин ин мөһиме улмы? Ул түгел. Иң мөһиме: аңлармы ул кеше синең яхшылыгыңны?
Харисов үзе сүз алды һәм әйтәсе сүзен җыелышка җиткерде кебек, аны аңладылар, ул Зарифка начарлык теләми, ләкин партком секретаре да, карт коммунист Чапай Мөлек кебек, егетне партиягә алу ягында түгел, берәр ел сабыр итү ягында.
Партком секретаренең шулай чыгыш ясавына Талип авыз кырые белән генә елмаеп утырды. Ул соңгы минутка чаклы коммунистларның Зариф Бакировны яклауларына ышаныч тотты. Шулай булганда, барысы да җанланачак иде: агроном да үз кысасына әйбәтләп кереп утырыр, лаборатория хезмәткәрләре дә колхоз эшенә кысылып йөрүләрен ташларлар.
Ләкин нәтиҗә Талип уйлаганча барып чыкмады. Бакировны партиягә алу-алмау мәсьәләсен тавышка куйгач беленде: Зарифның кандидатурасы үтмәде.
15
Ул канәгать иде, ул җиңде. Бригадирны «Берек» колхозы коммунистлары үз сафларына алмадылар. Мидхәтнең чыгышы нәкъ үз вакытында булды. Председатель бригадирны яклап чыкты, әмма барыбер ул дигәнчә булмады. Шулай, Талип Кәрамович, мин сезгә Садыйков булмам. Мин Карамалыдан качып китмәм, мин дөреслек өчен көрәшә белермен.
Кояш баеп бара. Көн буе явып торган яңгыр болытлары кичке якта уңып калдылар, хәтта шәфәкъ ягы аязып, кызарып, янып тора. Шагыйрьләр әйтмешли, шәфәкъ белән шәфәкъ үбешкән чак. Их, менә хәзер янында аны аңлаган кеше булсын иде. Мидхәт күз алдына Тамчыны китерә. Күңелендә шул кызны күрәсе килү теләге уяна. Күрәсе иде дә иң изге серләреңне уртаклашасы иде үзе белән. Тамчы! Юк, юк, Тамчы гына, башка һичкем түгел, ул гына кирәк иде Мидхәткә бу минутта.
Әмма Мидхәтнең күз алдына озын буйлы, чандыр гәүдәле Вафа килүгә, егетнең йөрәге кысылып куйды. «Вафа-җәфа, хәзер үк югал күз алдымнан!» – дигәндәй, күзен йомып, башын чайкап алды.
Тугайларга, кыр-басулар өстенә эңгер иңә башлады. Мидхәт нигәдер Таз тауга таба атлый. Тау түбәсендәге каланча очында соңгы кояш нурлары. Аяк асты пычрак, итекләр таш аскан кебек авырайды.
Мидхәт борылды да су буена төшеп китте. Авыл ягында адашкан сарык бәрәне бәэлди, этләр һау-һаулап өрә. Кич, бераз дымсу, шулай да җылы, хәтта бөркүрәк. Мидхәт плащын салып җилкәсенә ташлады. Әйе, әйе, аңа тынычланырга кирәк, аулаграк урын табып үзалдына уйланырга, фикерләрен бер эзгә салырга кирәк иде.
Мидхәт атлаган сукмак кисәк кенә авыл очына борылды һәм Зур күл яры өстенә килеп чыкты. Авыл урамнарында утлар кабынды, клуб түбәсендәге дәү радио торбасыннан музыка ишетелә – вальс уйнаталар. Күл өстеннән выжлап үрдәкләр очып үтте. Күлнең аръягындагы усаклыкта каргалар кыштырдашып-шыбырдашып куялар.
Мидхәт яр кырыена килеп басты. Күл өсте тын. Кайдадыр адашкан бер үрдәк бакылдаганы гына ишетелгәли иде. Шул тавышларның барысын да күмеп, берәүнең тыенкы гына көлгәне ишетелде. Бу көлүдә иркәләнү дә, назлану да бар кебек иде. Мидхәт әйләнә-тирәсенә күз йөртеп чыкты. Кеше-фәлән күренми. Ләкин тавыш килде бит, ишетте бит ул «аның» көлүен, эче белән, йөрәге белән тойды.
Менә алар. Кыз белән егет, кулга-кул тотынышып, яр буйлап киләләр иде. Вафа белән Тамчы. Йөрәге дөрес сизгән икән, Тамчының көлүе иде бу.
Вафа Тамчының ике кулыннан тотып әйләндереп җибәрә дә, җай китереп, җиңел генә күкрәгенә кыса, үбә. Озак итеп үбә. Мидхәтнең йөрәге кысылды, ул хәтта Тамчының ирен тәмен тойган сыман булды. Аның беркайчан да болай кимсенгәне юк иде әле. Эш дип, хезмәт-вазифа дип, моңа кадәр күңел түренә яшереп йөрткән Тамчыга карата булган изге хисе көчле дулкынга эләккән көймәдәй чайкалып куйды.
Тамчының сөйгәне бар, ул Вафаны ярата. Кулга-кул тотынышып, Зур күл буенда йөриләр. «Колга» белән «Тәкәрлек». Мидхәт эчтән гарьләнде. Нидер күреп җиткермәде ул, нәрсәнедер кулдан ычкындырды. Өлгерер кебек иде әле, ә ул әнә соңга калган булып чыга. Йөрәк әрнешә, күңел түреннән үпкә хисе калкып чыкты.
Кемгә?
Әлбәттә, үзенә, бер үзенә генә.
Әйе, Тамчының сөйгәне бар, ул Вафаны ярата. Мидхәт эчтән газапланды. Дөнья куып, үз-үзен онытып мавыгып эшләп йөрүе, председатель белән дәгъвалашып-тиргәшеп бәхәскә керүе, җыелышларга барып, бригадирны хурлавы, ниһаять, дөреслекне исбат итәм дип, эшли башламас борын үзенә дошманнар табуы, шуңа карамастан, ахыр килеп, җиңү шатлыгы кичерүе – һәммәсе дә юкка чыкты, гүя җил алды.
Мидхәтнең бу минутта йөзләрчә тылсым белгән күз буучы буласы килде. Хәзер менә каршыларына күтәрелеп чыгасы иде дә, икесен дә сихерләп, май аендагы салкын суда коендырасы иде. Кайнарланып гыйшык диванасы булып йөрүдән сүрелсеннәр, тирә-юньнәренә әйләнеп карасыннар иде. Аерата Тамчының күзләрен ачарга әмер бирер иде ул. Күрче, күрче, Тамчы, дияр иде ул аңа, синең алдыңда, синнән нибарысы унбиш адымда сине тагын да көчлерәк яратучы егет басып тора. Айны тизрәк, гыйшык диванасы булып йөрмә, диясе иде үзенә…
Вафа белән Тамчы күздән язгач, Мидхәт күл буйлап түбән якка төшеп китте. Каядыр ашыкты. Йөзне сыйпап салкынча дымсу һава агыла. Аяк астында йомшак мүк, күл читендә камышлар пышылдашып ала, балыклар сикерешә. Рә тавы өстендә бер ягы китек ай күренде, аның барлы-юклы тонык нуры су өстенә төшкәч, күл көзге кебек ялтырап калды.
Яр буендагы түмгәкләргә аяк төртелеп-төртелеп китә. Алда күзгә басма чалынды, Мидхәт туры басмага юнәлде. Икенче карауда аңа басма өстендә кемдер басып тора сыман күренде. Мидхәт якында гына чынлап та аяк тавышы ишетеп, туктап калды, колак салды. Берәү дә күренми дә, йөрми дә кебек. Бу ниткән шигәю соң әле? Кем аны сагаласын? Тамчы да Вафаны яраткач, кемгә кирәк хәзер ул!
Тымызык май һавасында сәер тынлык. Еракта, бик еракта самолёт гүләгәне ишетелә. Тукта, басмада кемдер бар түгелме соң? Курыкканга куш күренәме? Юк инде, юк, күренде берәү.
Мидхәт үзалдына елмаеп куйды. Су кызы булдымы әллә?..
Мидхәт басмага керде, кургашындай күк-кара төсле күлгә карап уйга калды. Тамчы, Тамчы, нишләдең син, нишләдең! Кемне, кемне сайладың?!
Шунда ул үз артында аяк тавышы ишетте. Ләкин әйләнеп карамады. Вафа белән Тамчы булса, әйдә, артларыннан сагалап йөри димәсеннәр әле.
– Шатлыктан күл буена төшеп хозурланырга булдыңмы?
Күкрәк түреннән чыккан зәһәр авазны ишетү белән, Мидхәтнең тәне буйлап кымырҗу үтте. Аның артында басып торучы – бригадир Бакиров иде.
– Әйдә, – диде Мидхәт, каушап калуын сиздермәскә тырышып. – Матур биредә, бер дә китәсе килми. Сөйгән ярларым булса, төннәрем шушында уздырыр идем, сызылып таңнар атканны иңгә иңне куеп каршылауларга җитәме…
– Карыйм-күрәм, дускай, шатсың, хискә дә урының калган. Теләгемә ирештем, дисең инде?..
– Ялгышасыз, Зариф. Мин сезгә…
Бакиров аңа таба атлады. Эчке бер саклану куркынычы тоеп, Мидхәт аңа таба борылды, аякларын киңәйтебрәк басты.
– Һа-һа-һа! Күрәм, дускай, синең дә сеңерең ул чаклы каты түгел икән бит. Җыелышта бик батыр идең түгелме соң! – Зариф аңа тагын да якыная төште. – Карале, Мидхәт, әйт әле чынын гына? Кешене эт итеп ташлавыңа вөҗданың газапланмыймы? Үртәлмисеңме, үкенмисеңме азрак дим?!
Бригадирның җилкәләре киң, беләк-буыннары нык иде. Тазалыгы тышкы кыяфәтеннән үк күренеп тора. Мидхәт исә аның янында йолкыш кына, имән агачы янындагы тал кебек кенә. Кыйнарга ниятеме әллә? Кыйный калса, соңыннан ни буласын күз алдына китерә микән бу Бакиров? Вафа белән Тамчы ерак китмәгән булырга тиешләр әле. Кычкырсам? Юк, ярамас. Сукмый калып, мин кычкырганга тегеләр килсәләр? Эчләрен тота-тота көләрләр, гарьлегеңнән җир тишекләренә кереп китәр хәлгә калырсың. Курыкма, кыю бул, бәйләнә башласа каршы тор!
– Ялгышмагыз, Зариф. Аңлагыз, мин сезгә начарлык эшләргә теләмәдем, киресенчә, ярдәм итәргә телим…
– Һэ-һэ-һэ! Нинди изге кеше килгән Карамалыга, әйтәсе дә юк!
– Һәр кеше ялгышы өчен җәза алырга тиеш.
– Җәза алырга?! – диде Зариф, Мидхәткә таба тагын бер адым ясады. – Җәза алырга, дисең инде. Беләсеңме, дускай, син минем телемнән тартып алдың бу сүзне. Мин сиңа нәкъ менә шул турыда әйтергә җыенган идем. Әйе, әйе, бер генә явызлык та җәзасыз калмаска тиеш. Бу хакыйкать ич, дөрес әйтәсең…
Мидхәт сакланырга да өлгермәде…
Су салкын иде. Өскә калкып чыгуга, аяк очы төпкә тиде. Мидхәт, басманы чамалап, шунда таба тибенде.
– Кул биримме, үзең дә чыга алырсыңмы? – диде Зариф, басма читенә чүгәләп. – Хәер, түзәрсең. Карамалыга килгән һәр килмешәкне без Зур күлдә коендырып чыгарабыз. Ни чара кылмак кирәк, бабаларыбыздан калган йола. Килер-килмәс борын, син дә бик узына башладың, изге суларның шифасы тиеп куймасмы үзеңә…
Мидхәт дәшмәде, басма баганаларына тотына-тотына, күл читенә чаклы килде дә, судан чыгуга, басма ягына әйләнеп тә карамыйча, калтырана-калтырана, авылга таба йөгерде.
Кунак йортын караучы Хәтимә апа Мидхәтнең лычма суга батып кайтып керүен күрде дә аһ итте.
– Ай Аллам, әллә яңгыр явамы, кичтән аязып тора иде түгелме соң?
– Суга төштем, – диде Мидхәт, күзен дә йоммыйча алдашып. – Ауга барган идем дә, үрдәк артыннан керергә туры килде…
Мидхәт, лач-лоч баса-баса, бүлмәсенә кереп китте.
– Хәзер үк чишенеп ташла, чайкап куярмын, – дип калды Хәтимә аның артыннан.
Мидхәт бүлмәсенә керде дә, утны кабызмый гына, анадан тума шәрә калып чишенеп ташлады. Калтырана-дерелди коры киемнәр киде, җылынырга тырышып, хәрәкәтләр ясады, алай да калтыравы басылмады. Ут алды. Күзе юеш киемнәренә төшүгә, әллә нинди сәер бер хискә бирелеп, шаркылдап көлеп җибәрде.
Аның шулай бүлмә күтәреп көлүенә, Хәтимә апа килеп керде.
– Ни булды сиңа, Мидхәт? Ни кыланган буласың?!
– Аракыгыз юкмы сезнең, Хәтимә апа?
– Аракы? Алла диген, акыллым. Ул шайтан суын өемдә тотаммы. Каты гына итеп чәй эч, әйдә, шундук җылынырсың.
Аш-су бүлмәсенә кергәч, Мидхәт, картлар сыман бөкрәеп, урындыкка утырды. Күшеккән бармаклары белән йомрыны ике куллап тотты да, эссе будан сулышы каба-каба, кайнар чәй эчте. Берне эчте, икене, өчне.
– Чирканчык алдың инде алай булгач, – диде чәй ясап торган Хәтимә апа.
– Алдым, – диде Мидхәт, нигәдер Хәтимәгә туры карарга оялып.
– Мине дә, Карамалыга килен булып төшкәч, күлгә атканнар иде. Өр-җаңа күлмәгем киеп чыккан ием, күтәрде дә атты берәүсе, менәтерәк.
Мидхәт, ачкан авызын яба алмыйча, таң-хәйран калып, Хәтимәгә карап катты. Ак яулыгын чөеп бәйләгән, тутсыл йөзле, зур зәңгәр күзле һәм кай ягы беләндер күмер ягында яшәгән дәү апасына охшаган бу хатын да Карамалыныкы түгел икән ләбаса.
– Җәгъфар белән кич йөрергә чыккан иек. Ул да әйтмәгән булды. Өр-җаңа күлмәгемне боздылар, гел төсе китте.
– Чынмы, юриме сөйлисез, Хәтимә апа?
– Кемгә чын, кемгә юри. Башта мин үзем дә, бу Карамалыда җыен җүләр яши, дип барган ием. Соңыннан өйрәндем тагын үзләренә. Усал булсалар да ярдәмчелләр. Өем җимерелгән ие, председатель менә монда күчерде, җитмәсә, хезмәт хакы түлиләр, пенсиясен алам.
– Әйтәсе дә юк, шәп йола, – диде Мидхәт, аптыраудан.
Аның үзенә шулай шаклар катып карап торуына, аннан битәр Мидхәтнең дә кем тарафыннандыр Зур күлдә чирканчык алып чыгуына, егетнең кимсенгән кыяфәтенә, чытылган чыраена күзе төшүгә, Хәтимә апа тыенкы гына кеткелдәп көлеп куйды.
– Яшереп маташкан була тагын, син тилекәйне дә күлгә аттылармыни?!
16
Гариф бик иртә уянды. Бу сәбәпсез дә түгел иде. Кичә кич ул кызы Әдиләдән телеграмма алды. «Әти, каршы ал, иртәгә әби белән Карамалыга очабыз», – дигән, рейс номерын, сәгатен әйткән. Тик кызының нинди уй-ният белән килүен генә белми иде Гариф. Хәер, ни өчен генә килмәсеннәр, Гариф моңа шат, сагынуы да җиткән бугай, йокысы йокы булмады, аларны уйлады, торып киенде дә, аннан-моннан капкалап, идарәгә юнәлде. Яңа гына көтү киткән, урамны мал-терлек эзләре чуарлаган, анда-санда соңга калып уянган әтәчләр кычкырып куя, урман ягыннан күке тавышы ишетелеп китә.
Бик иртә иде әле, хәтта председатель дә килмәгән. Гариф, баскыч саен туктый-туктый, болдырга күтәрелде, ишеге ачык түр коридорга атлады, кояш чыгышына караган тәрәзә каршына килеп басты.
Биредән бөтен Карамалы уч төбендә кебек күренә иде. Куе зәңгәр төскә кереп, Рә тавы сузылып яткан. Тау түбәсеннән берәү ат чаптырып бара, – ул, әкият батырыдай, дөрләп янган ут эченә ташланды, – кояш нуры очларында ялтыраган каеннар арасына кереп югалды. Тау артыннан дәү ут шары күтәрелеп килә. Ул күтәрелә барган саен агара, зәһәрләнә, кечерәя бара кебек.
Гариф тыкрык башындагы өйгә күз төшерде, бу өй аның карашын магнит кебек әллә кайчан үзенә тарта. Шифер түбәле, алты почмаклы өй морҗасыннан куе аксыл төтен күтәрелә, әмма һава артык дымлы булгангамы, төтен манарасы шунда ук сүтелә-тарала җиргә сыена, сыегая бара, шулай тулгана-йөри торгач, бакча башындагы ак томанга барып кушыла.
Йортның бакча ягында түбәсе балчык белән ябылган таш өй бар. Аның белән янәшә диярлек агач келәт. Карашын ала алмыйча шушы йортка карап торуының сәбәбе: бу – аның әтисе белән әнисе яшәгән йорт. Каралты-курасының барысы да сакланмаса да, таш өйләре һаман хәрабә хәлендә тора бирә. Гариф шушы таш өйдә туган. Шушы өйнең ишегалдындагы хәтфәдәй бәбкә үләне белән капланган келәмгә беренче тапкыр аяк баскан, бәлкем, төпсез ыштаннан тәпи йөреп тә киткәндер…
Карамалыда булган хәлләрне исенә төшерә башладымы, Гарифның хәтеренә әнисе әйткән сүзләр төшә. Әнисе еш кына:
– Әллә нигә шунда кайтасым килеп кенә тора, балам, – дияр иде, күз яшьләренә ирек биреп елап та алыр һәм ахырда – Әллә атагыз тарта, әллә йорт-нигезем, әллә туганнарым, – дип, капыл гына боегып калыр иде.
Гарифның күңел түрендә әнисенең сүзләре яңгырый:
– Атаң башына шул явыз Рәхим бай кияве генә җитте. Ул китергән казакларны безнең өйгә. Атаң волостька хәбәр итәргә атчабар җибәрергә дә өлгермәде.
Тик шунысы сәеррәк: Колчакның «алтын эшелонын» сакларга билгеләнгән подполковник Солодовников казаклары арасына каян һәм нинди юллар белән барып эләккән икән бу Карамалы авылының Гайзулла атлы кешесе?..
Әйе, уйланырлык иде хәлләр.
Нигә, әйтик, һәм ни өчен подполковник Солодовников Карамалыга отряд кадәр отряд җибәрә?
Гариф күз карашын Рә тавына төшерде. Нәкъ тау сыртыннан комбайн үтеп бара. Яз һәм комбайн. Ремонттан чыккандыр…
Нигә соң әле озаклады бу председатель? Автобус белән генә китәсе калган икән…
Кемдер керде. Керде дә, түргә үтмичә, ишек төбендә таптанып калды. Гариф моны күреп түгел, тоеп белде: председатель түгел бу кеше, башка берәү. Түзмәде Гариф, ишек ягына таба әйләнде. Ишек катында, түргә үтим микән, юк микән дип, шактый олы яшьләрдәге бер карт басып тора иде. Карт киң җилкәле, эре сөякле. Башында чите чучка колагыдай сәлперәйгән киез эшләпә. Тупас йөзле, сул як бите буйлап колагыннан авыз читенә чаклы яра эзе сузылган. Бу яра аның өске иренен куян ирененә охшатып калдырган, картның хәтта маңгай тирәсенә дә эз салган: сул күзе ярым йомык.
Гариф аңа дәшәргә дип авызын ачарга өлгермәде, карт икегә сынып бил бөкте – исәнләште. Гариф шуны күрде: аңа күзе төшүгә, картның күзләре капыл гына киңәеп китте, яра җөе тартышып тора башлады.
Гариф бу сәер картны Карамалыда беренче тапкыр күрә иде. Беренче күрүе булуына карамастан, картның шулай кылануына ул чын-чынлап аптырый калды. Картның хәтта кулындагы таягы да калтырый башлады.
Җилләнеп, председатель килеп керде. Керү белән, ишек төбендәге картка дәште:
– Исәнме-саумы, җизни, хәл-әхвәлләр ничегрәк, түткәй ниләр бетереп ята?
Карт аңа иреннәрен кыймылдатып кына нидер әйтте.
Председатель картны тыңлап тормады, түргә Гариф янына узды, кул биреп күреште.
– Әйдәгез, Гариф Әюпович, кабинетка керик!
– Талибулла, – диде шунда карт карлыккан тавыш белән, – Таҗылбанат түткәң сырхаулап китте бит әле.
– Больница чак кына арырак бит, җизни. Духтырга күренсен, Кафия киленеңә.
– Кһм, үземнең дә йомышым бар иде шул.
– Йомыш? – диде Талип, бер мәлгә тукталып. – Нинди йомыш, җизни? Түткәй кыерсытамы, һаман шул Кәнзел белән тынышмыйсызмы? Әллә булмаса, мәчет салырга такта сорарга килдеңме?
Карт, ялт итеп, Талипка, күзен елтыратып, усал гына карап алды, ләкин шунда ук, тәүге хәленә кайтып, мескен бер кыяфәттә зарланырга кереште.
– Йомыш дип, ни, Талибулла, – карт бу юлы Гарифка карап алды. Гариф күрде: картның бердәнбер исән күзен сары май ярысы каплаган, шуңамы, күзе яшьләнә төшкән, ә кысылыбрак торган сул күзе йөз-чыраен тагы да ямьсезләп җибәргән иде. – Һмм, – дип йөткереп алды карт, – бал бирәсез дип ишеткән ием. Пенсионерларның исемлеген төзеп яталар икән, дип әйттеләр.
– Бал…
– Түткәң сырхаулап тора, яңа бал дип җанга тия. Тәкатемне корытты инде. Шифасы тимәсме, дигән була.
Председатель стена аша бухгалтер Кәримуллага дәште.
– Нәстә, Талип Кәрамович? – дип килеп чыкты Кәримулла.
