Алтын сандыктагы ырлар

ЖАШТЫК ЧАКТАР

Көйнөкчөн болуп бир кезек,

Көгүчкөнгө желе тартканбыз.

Алдан – күчтөн тая элек,

Анда шаңдуу чагыбыз.

Көгүчкөнгө желе тартчу,

Көйнөкчөн кез өтүп кеткен.

Жаштык сонун жээк сыяктуу,

Жашыл желек желбиреткен.

Жарашык чачып дегдедкен,

Жаңырат жолдор биз кеткен.

ЖАЗДАГЫ МАКСАТ

Бак-даракдар гүлдөдү,

Назик куштар үндөдү.

Жаркырап жазым келиптир,

Жайлоолорум түрлөндү.

Бадалдан куш безене,

Баратабыз бакытка.

Жети күндүн бири кыдыр,

Жетсек болду максатка.

КҮЗ КҮНҮ

Айланада күз күнү,

Досум берген бир күзгү.

Карап кээде жүрүү үчүн

Карып калган жүзүмдү

Күзгү учурга окшошуп,

Карттык турат өңүмдө.

Күз күнү кантип кирди экен

Капырай менин өңүмө…

ЖОГОТУУ

Жээкте жүргөн баканы,

Кара карга жеп салды.

Бак-бак этип үн салган

Дагы бир бака жок калды.

Табият деген кызык го

Табышмак бүтпөс армандай.

Кечинде дагы көлчүктөн

Бир бака калды ырдабай.

АЙ ДЕЛЕ

Жаңы жылды жалгыз тосуп жатамын

Ичкилик жок карандай чай алдымда.

А бир жерде жайнап жатат тамактар,

Алар алыс ал жакка жетмек кайда?

Мунун баары кыйма-чийме тагдырбы,

Ушул учур ыйгарылган энчиме,

Жаңы жылды жалгыз тосуп жатпабы,

Мен эмес асмандагы ай деле.

ЖАЙЛООГО АЙЛАНГАНДАР

Жайлоодогу мүрзөлөрдү көрүп турам,

Аларга улам- улам көңүл бурам.

Ата-бабам небак өтүп кетиптир

Аңгырап арманданган күүнү угам.

Бир кезекте тирүү болчу кайрандар,

Ат минип жүрчү эле бул адамдар.

Өздөрүн туулган жерге алмаштырып,

Түбөлүккө кең жайлоого айлангандар.

СӨӨГҮ АК

Сүрөттө көрүстүндү жашыл менен боёдум

Жашоонун өңү болот жашыл өң.

Бул өмүрдөн сапар тартып кеткендер

Гүлдөй болуп, дарак болуп гүлдөгөн.

Начар жагы эчак эле унутулуп,

Өлгөндөрдүн жакшы жагы айтылмак.

Мүрзөлөрдү жашыл менен боёгула!

Ошондуктан өлгөндөрдүн сөөгү ак.

ЖАЛГЫЗ ЫР

Күкүк куштун жалгыз ыры бар эле,

Аны угуп сыйкыр кени тарабайт.

Уккан адам өмүрүндө тажабайт,

Кумар отун улуулуктар аралайт.

Эмнеликтен ушул обон укклуктуу,

Анткендиги ал жалгыз ыр ааламда.

Жалгыздын, жалгыздыгы армандуу

Буга окшош ыр бар бекен жаратканда…

АКЫН ЧЫКМАК

Биринчи окуучу сулуу жазат,

Экинчиси андан дагы укмуш жазат.

Бирок алар өз оюн жаза албас,

Көчүрүп алганга дайым маш.

Yчүнчү бала такыр эле көчүрбөйт

Өз оюунан уйкаштырып ыр түзөт.

Ал уланды устат келип таптаса

Бул баладан акын чыкмак башкача.

ҮМҮТ

Эмгекчил жан чоң бакытка бөлөнсө,

Ушул аалам жакшы жакка өзгөрсө.

Акыйкаттуу жеңишибиз көп болуп,

Алсыз жандын жетилгенин эл көрсө,

Кумдуу чөлдөр токой болуп көгөрсө,

Кубат чачып бир өзүнчө көрктөнсө

Арсыз болуп эчен-эчен жеме уккан,

Акылсыздан акылдуу бала төрөлсө

Жетише албай келе жаткан кыйналып,

Жеңишке жетип бүт элибиз сүйүнсө.

Жаңы турмуш жашообузга байыр алып,

Жакшылыктын жашоо демин эл көрсө

ШАРАКТАГАН ЫР

Көчө. Карт терегим шуулдоодо,

Кап каякка кабар айтып дуулдоодо.

Жолдуу өмүр, шамаал минип баратып,

Ак жашоодон кабарын барат таратып.

Шамалды да, теректи, көчөнү,

Дептериме ыр кылып таштадым.

Шашыган шамал досту кармадым,

Шарактаган ырга айлантып таштадым.

ТООДОГУ КҮЗ

Кыш жакындап күнүгө,

Аяз күчөп суук болот.

Аккан суунун үстүнө,

Акырындап муз тоңот .

Жөжөлөрүн ээрчиткен,

Бастырманын үстүнөн.

Бак-бак этет мекиян ,

Балдарын коргоп үшүктөн.

Тоо тараптан суук уруп,

Короодон мал жай алат.

Дарак шуусу угулуп,

Сумсайды сур табият.

БАШКА ЭМНЕ БОЛЧУ ЭЛЕ

Мен таңга маал түш көрсөм,

Боз үйүмдүн алдында .

Боз жорго ат байланып,

Турат туйлап мамыда.

Түш жаңырса, иш жаңы,

Ат канаты адамдын.

Алга сермеп үмүтүн,

Айдыңданат сапарым.

Мен таңга маал түш көрсөм,

Жайлоодо экем жазгы убак.

Шумкар ойноп колумда,

Шукшурула канат каккылап.

Тулпар минип алыпмын,

Кубанычты салыпмын.

Көңүл ачып келгени,

Көк Ойрокко барыпмын.

Эртең менен ойгондум,

Ары-бери толгондум

Түшүмү өзүм жорудум

Күн жаадырап нур себет.

Күлүк, шумкар – ак тилек ,

Түш көргөн адамды,

Далай жерге жеткирет.

Күлгүндөп кең келечек.

АЙ ЧЫГААРДА

Түнкү кезек кан жайлоодо тынччылык,

Иттер үрсө, улуу аскалар жаңырат.

Аздан кийин кобур-собур үн чыгып,

Ошол добуш жаңырыктап басылат.

Биз чуркап көпөлөк кууган айлана,

Дөбө жатат улуу тоону жазданып.

Боюн керип көзүн ачып наздана,

Ай чыкты г улдуу тоодон баш багып.

ТАРБИЯ

Балага кайдан келет тарбия,

Эң биринчи ата менен энеден.

Арбын-арбын таалимдерди үйрөнөт,

Аралаша жашап калың эл менен.

Акыл калчап китептен, мугалимден,

Насаат угуп көп нерсени үйрөнөт.

Кабат-кабат сыноолордон ал өтөт,

Калгандарын турмуш өзү үйрөтөт.

УСТАТ ЖАНА АКЫН

Бир акын бар эле таланттуу,

Бир бала бар эле талаптуу.

Балага кеңеш берип ал акын,

Байкатпай таптап жатты талантын.

Жүрө-жүрө жол жоргосу шартылдап,

Бала болсо акын болоор жараган.

Айдын нуру башкаларга чачылган,

Айланса болот андай устат акындан.

КАЙДА БАРАМЫН

Артта калып бир кездеги жаштыгым,

Агарыптыр ээкте кара сакалым.

Тык-тык этип басканда үн берип,

Дос болду колумдагы таягым.

Кечөө эле жаш элем. Кең элет.

Убакыттын өткөнүнө таңдандым.

Карылык чарчоо менен бир келет

Таякты алып эми кайда барамын…

АЛАКАНДАЙ АВГАН КАТЫ

Ийри-муйру кооз эмес жазылган,

Альбомдун ичинде бир кат жатат.

Эне катты окуй берсе кайрадан,

Эрксизден кара көздөн жаш тамат.

Алыс жакка жөнөп кетип сапарлай,

Курган бала кайра артына кайтпаган.

Ушул тура тагдыр деген арман ай!

Уулун жоктойт, алакандай кат калган.

СУУ ЖЭЭГИНДЕ

Отурам сулуу жанында,

Шар суу агат алдымда.

Табышмактуу бир сырды,

Айта албадым мен ага.

Жел жулуп кеттиби,

Айта турган сөзүмдү.

Жоодур сүйүү күчүбү,

Жоготконсуйм өзүмдү.

БИР КАЙЫКТА

Сен обончу мен болсо, ыр жазам,

Экөөбүзгө талант шыгы ыйгарылган.

Бир башында жалжалым сен болдуң,

Бир башында өзүң билсең мен болдум.

Ортобузда чыт курсак балдарыбыз,

Экөөбүз бир кайыкта сапардабыз.

Жашообуздун өзү обон, ыр болот,

Жаңылыкты калак шилтей табабыз

СҮЙҮҮ КҮЙДҮ

Жигит айтты: мен сени сүйбөймүн,

Башка болчу менин ыйык түгөйүм.

Кыз айтты: Алданганга күйөмүн,

Сен кейбирсиң мен да сени сүйбөймүн».

Ай айтты: «Кезегинде калыс элем,

Экөөңө чоң таалайды каалар элем.

Азыр болсо күбөлүккө күйөмүн,

Сүйүү күйдү үшкүрүнөт жүрөгүм».

ОЙГОНУУ

Тоо башынан жаңы чыгып,

Күн асманга оболойт.

Күмүш нурун жаркытып,

Бул учурда чукуранып.

Каакымдар жаңы ойгонот,

Катуу уйкудан көзүн ачып.

Айлананы карап толгонот,

БУЛАК

Булак агып отуруп,

Кошулат тиги дайрага.

Койнун керип бой уруп,

Колун берет дайра ага.

Булак болсо бала да,

Дайра болсо энекең.

Энеси менен баласы,

Ээрчише бир кеткен.

Кенендик көзгө көрүнүп,

Буакка мейкин табылат.

Табышмактуу дүйнө ачып,

Таалайлуу жолдор жаңырат.

ЖЭЭК

Жашап жатат бу дүйнөдө баардыгы,

Жашап жатат көл менен жээк дагы.

Жашап жатат чаркылдашып чардактар,

Жашоо улантат кайыкта балыкчылар.

Бул аймакты сонун ырга салганы,

Сапар тартып басып келет бир акын.

Чыгармада татына ыр жазып,

Чыгарат ушул жээктин атагын.

СЕГИЗ САПТАР

––

Ыр жараткан талантты,

Байлап-матап сабашты.

Сыз өтсүн деп алдына

Түрмөгө түртүп салышты.

Адамдар айран калгандай

Түрмөдөн ырын жаратса.

Абалап учкан шумкардай,

Айла жок тура талантка.

***

Балгарт суусу эсимде

Дайрасы бала чагымдын.

Жыңайлык козу улакты,

Жылгасында айдадым.

Ушул дайра жээгинде,

Балалыгым өкүм сүрөт.

Жээгинде желге оронуп,

Балтыр кездин ыры жүрөт.

***

Улгайып карып калды энекем,

Эч убакта жардам бербейт ал мага.

Анткени күчтөн тайып калган да,

Алыс жолго чыгып жатам сапарга.

Бирок да энекемин ак тилеги,

Жарык чачат менин басаар жолума.

Ал жылдыздар кереметтүү шаңгырап,

Алтын нурлар шыңгырашып жолумда

***

Мени достор кайыкчы деп атады

Калак шилтеп уланткамын сапарды.

Көл үстүндө бара жатам ашыгып,

Кайыгым да улам-улам чайпалды.

Өмүрүм –жай , күндөрүм –аткан таң,

Көл толкунун жолдош кылып алгалайм.

Ырыстуу жээк мени өзүнө чакырса,

Ырды издеп ошого жакка шашылгам.

***

Шарп-шурп,– деңиз толкундап,

Токтобой турат кубулуш.

Жаратканым күрөш,– дейт

Жаңылык ачып бай турмуш.

Кубулуштар болбосо-

Токтоп калмак бу турмуш.

Жылбай калса, бу турмуш-

Жашоодо болмок уттуруш.

***

Ай , карагат ай, карагат, карагат

Мөлтүрөшүң көзгө сүйкүм көрүнөт.

Теремин деп сени көздөй шашылып,

Ийдиш алып ушул жерден кыз өтөт.

Кооздукту улам чачып өмүргө,

Кыз көзүндөй көрүнөсүң мөлтүрөк.

Көңүлүңү буруп алат өзүнө

Кооз нерселер ар дайыма мөлтүрөп.

***

Кулагыма шыбырайт ,

Кайра дагы заманам:

«Элес өтүп закымдайт,

Эй , жигитим аттансаң!»

Замананын сөзүн угуп ,

Жылдар өтүп кете электе .

Жолуму таап эмгектен,

Жол салайын келечекке.

***

Көздөрүңө көздөрүм,

Тиктешсе жалын чагылат.

Алдыртадан карашың,

Айтылгыс сыр жашырат.

Кагылайын көзүңөн

Карагат болуп көрүнгөн

Көөдөнгө батпас сырыңы

Көзүңдөн эле түшүнгөм.

***

Кечөө мага Манас томун окуткан

Таппай калдым аталардын элесин.

Араң күйүп үл-бүл этчү билик шам,

Ал күндөрүм жоголдубу капыстан.

Айдыңданып шоола чачып чырактай,

Ал учурлар мага сонун сезилген.

Алоолонгон ошол Манас даңкындай,

Аталарым кетпей калган эсимен.

***

Кыз деген үйгө келген конок да,

Кымбат сезип баалай жүрчү көңүлүн.

«Алтынным!»– деп өөп койгун бетинен,

Анда-мында сылап коюуп көкүлүн.

Эмнеге калтырдым деп көңүлүн

Кейиш менен жемелебе өзүңдү.

Кош айтыша, колду булгай кылактап,

Конок болсо, узап кетээр бир күнү.

***

Бир күнү мен чиркейге кайрылдым:

– Кан сорбой жакшынакай жаша,-деп.

Башкаларды алып жаттым мисалга

Бакырамын үн чыгарып жемелеп.

Анда чиркей кайра башын чайкады:

– Ырахмат ошол айткан акылыңа,

Баардыгы дал ошондой жазылган

Баш ийемин мага арналган тагдырга.

***

Көп нерсени көргөн элем өмүрдө

Мен алдыга токтоо бербей баратам.

Даңазалап бу жашоодо турмушту

Дагы далай керемет ыр жаратам.

Күндөр келет убакытты арыткан

Күүлдөгөн мезгил менен жарышкам.

Күз күнүндөй улам төгүп жалбырак

Күүдөн тайбай күлүк таптап бараткам.

***

Кузгундар менен куркулдап,

Келе жаттым алышып.

Бирде өзүм жеңип кетсем,

Бирде коём алдырып.

Кузгундар мене алышуу

Куураган тозок турбайбы.

Кузгун болуп куркулдап,

Ким көрүптүр мындайды.

***

Чеберчилик, кайдан келет бул эмне?

Чыгармачылык, улуу шыкты өндүрүү.

Бай дүйнөнү улам-улам сапырып,

Башкалардын жазгандарын үйрөнүү.

Ачылыштан-ачылышты дегдетип,

Акынды акын кылган чеберчилик.

Жазмачы жашай албайт мейкинсиз,

Жаңылык такыр келбейт эмгексиз

КЫЗГА

Жакшы көргөн жигитиңин,

Чөнтөгүн такыр караба.

Чөнтөгү балким калыңдыр,

Көңүл бургун башкага.

Чөнтөк жагын карабай,

Байкап көрчү акылын.

Сүйүүңү таза кармаган,

Ошол чечет баардыгын.

***

Булутсуз асман жактын ээси – күн,

Караңылык айлананын ээси – түн.

Аскадан-аскага барып согулган,

Айдыңдуу жаңырыктын ээси – үн.

Торгой деген ээси болот талаанын,

Аркар-кулжа ээси экен шагылдын.

Өжөрлөнүп талант менен жаркыган

Өлбөс ырдын ээси болот- улуу акын.

***

Чоң Таш суусу ала салып таш кулап,

Суунун үнүн толкунданып угамын.

Суудай агып куттуу мезгил аркырап,

Баардыгын тең ушул жерден туямын.

– Айтчы тууган шар суу агып жатабы?

– Ооба дайра ага берип күү курайт.

Өкүмдөнүп суу менен жарышкан,

Өтүп жаткан өмүрдүн ыры угулат.

***

Ободо бийик көктө,

Ороктой жарты ай турат,

Ай шыңгыры жерге карай эленип.

Айдың күүлөр ылдый карай куланат,

Балалыгым калып калган алыста.

Мемирей чыга келсе алтын ай,

Мен сагынган кыштагымдай муңаят.

***

Тээ арыда адырлар,

Тарам-тарам жолдор бар.

Коктуда атам экөөбүз,

Кой айдаган кыялар.

А баягы аймактар,

Жаш экен го картайбай.

Өзүм эмне чал болдум,

Атам кайда кудай ай!?

***

Жыты сонун жалбыздын,

Баласы тура жалгыздын.

Жараткан кудай сактасын,

Жалгыздын жалгыз баласын.

Атанын жалгыз баласын,

Арбак кудай сактасын.

Карааны бар калдайган,

Калкы бата арнасын.

***

Энекем нан жасоочу,

Күндөй кылып тегерек.

Балалык чак төгүлүп,

Бактылуу күн эленет.

Эчен күндөр закымдады,

Энекем өтүп кетти ээ.

Күмүш нурлуу ак наны,

Күндөй жанып эсимде…

***

Бактылуу окшойт таш болуу

Топурак болуп быркырабай.

Сапарлап учуп калдактабай,

Сапырылып чаң ызгыбай.

Түтүп бекем катуулукту,

Түбөлүккө сактап келет.

Ошол үчүн таш бетине

Ыр бермети чегилет

***

Түрмөдөн чыккан уулун карап,

Энекеси бакыт арнап:

–Уулум кечөө эле жаш элең

Ак чалыптыр чачтарың.

Карыптырсың бул эмнең?

Тамчылата көз жашын

Аяп турду баласын.

***

Ак калпакчан кары көрсөм

Атакеме окшошот.

Элечекчен эне көрсөм,

Энекемдин өзү болот.

Ал экөөнүн элестерин,

Ар дайым эстеп келемин.

Жоомарт сонун ал экөөнө

Жолугаар чакты билемин…

ЖЕРДЕШТЕР

Туулган жердин кулунусуң сен дагы

Туулган жердин кулунумун мен дагы.

Буйруктуу жер бизди тартып өзүнө

Бутубузду чымчык кылып байлады.

Тар жолдо башка жакка кетпеген

Тагдырдын иши тура бу дагы.

Тукум улап ушул жерди мекендеген

Туулган жерге салып алдык уяны.

***

Өткөн күндү эстесем

Эмнегедир аз жазыпмын.

Элим үчүн карч уруп.

Эч нерсени кылбапмын

Ак жал чачат чоң дайра,

Алкына кирип бул кезде.

Чамынган ушул дайраны,

Чарчабай кечип кетсем ээ.

***

Ак Талааны аралап.

Ашыбайдын көчү өттү.

Керүүдөгү жолду өрдөп

Кер жоргочон кыз өттү.

Кер жоргочон селкибиз

Ээлеп алган санаамы.

Жетпей жүргөн селкиге,

Жетип калчу күн барбы?

***

Сен экөөбуз жашаган,

Кичинекей жер кепе .

Алгач мында башталган,

Айдыңданган күн эсте.

Баш коштук бул кепеде,

Бактылуу күн картайбас.

Жолдош болуп бир кезде,

Жол уладык эки жаш…

***

Сүйүү ырын жаратып,

Белекке бердим мен сага.

Жан дүйнөм ырга айланып,

Калган болчу кагазда.

Кагаз болсо тытылып,

Канча мезгил кетти ээ.

Алигиче сакталып

Ал ыр жүрөт эсимде .

***

Мен жашаган интернат

Дале турат тигинде.

Ал күндөрүм өтсө да

Анын баары эсимде.

Терезеден бир бала

Шыкаалап мени карады.

Өзүм экем ал бала,

Ошону көрбөй атамбы.

***

Талаада учуп көөз көпөлөк,

Кууп калдык экөөлөп.

А көпөлөк карматпай,

Учуп кетти көкөлөп.

Ал көпөлөк шок сулуу,

Жан шеригин издейби.

Кадырлашы бар экен,

Караган жок биздейди.

***

Бакалардын чардаганы,

Башкача кайрык себет.

Жаратылыш жанданды,

Жаз ырларын алып келет.

Көгөргөн жээк айдыңдар,

Көңүлгө кайрык жаратты,

Кооз табият коктулар,

Колума ыр карматты.

***

Кайран ырым, кайран менин ырларым,

Толкуп ташып, мен силерди жараттым.

Татаал жолдо сапар улап бараттым,

Тагдырымбы келечекте не таптым..?

Антип айтсам ырым мени жооткотот,

«Кенедей да капа болбо алтыным.

Жакшы ыры өмүрү болуп акындын,

Жаркырагы жоголбойт го алтындын»,

***

Кер кашка деген ат минип,

Керүү менен жол бойлоп.

Кеткен эле жалгызым,

Кечмелик турган боройлоп.

Ашуудан аман аштыбы?

Асман төктү жамгырын.

Кашатка жетип калдыбы,

Кантти экен жалгызым.

***

Күн бүркөлүп кайрадан,

Чөптөр секин шуудурайт .

Жалбыракка жалбырак,

Жабыша түшүп урунат.

Жамгыр жааган түндөрдө

Нур таралып жаркылдак.

Чаңгыр Таштын тоосунан

Чагылган турду жаркылдап.

***

Баягы эле сүйкүмдүү ыр,

Баягы эле жаратылыш.

Жолочу болуп сапарлап,

Жол менен келатабыз.

Келбегеним көп болгон,

Туулган жерди сагыныпмын.

Билинбей жылдар өтүптүр,

Бир гана мен карыпмын …

***

А жардылар эмне үчүн

Тамеки тартат дайыма.

Ыш жыттанса деминен

Баргың келбейт жанына.

Жардылардын көкүрөгүнө

Жакырчылык от жакпайбы.

Көгөйү үчүн оозунан

Көк түтүн чыгып жатпайбы.

***

Жаш чакта тиги чокуга

Нечен ирет чыкчу элем.

Соройгон тоонун боорунан,

Согон терип жечү элем.

Дем ала албайм далайга,

Демигип неге жөтөлөм.

Кайрат кайда баягы?

Карып калган өңдөнөм…

***

Түнкү кезде аттандым

Тээ алыскы сапарга.

Жол көрсөтүп жаныма,

Жолдош болду ай мага.

Жонок менен жол келем,

Бери өттүм секиртмеден.

Ай кирип кетти уясына,

Жолдош кылып кимди ээрчитем?

Жондогу үйгө качан жетем ?

***

Экөө алдын караса,

Күйүп турган отту көрдү.

Көркөмдүү бел көрүндү,

Көк майсаң чөп төгүлдү.

От болсо- ак сүйүү,

Ошол экөө сезе элек.

Көркөмдүү бел-жылдар эле,

Көк майсаң чөп-келечек.

***

Гүлүн чачып алмалар,

Кирип жатты түшүмө.

Соңуркаткан айдыңдар

Сонун майдын түнүндө.

Далай жашка бараармын,

Гүлүн ачкан алмадай.

Өлбөс талант- күрөш ыры,

Өмүргө келе жаткандай.

***

Терезени улам черткен ким эле,

Араак барып карачы жакшылап.

Күн артынан ай айлана кеткенде

Күлүк жылдар куушкансып баратат.

Ким экен деп сыртты турсам каранып,

Кабар берет жайма көкүл балалык.

Колун булгап күлүп коёт жылмайып,

Менден узап, менден алыс баратып.

***

Ат таптасам аным укмуш жорго экен.

Атам ага өрүк кыйып ээр чапты,

Ат жабуусун жасап берди энекем,

Аны минип уулум жолун удантты.

Жер шарына жаңырык жаратсын.

Жоргочон алыстарга баратсын.

Өмүр деген бир келген керемет,

Өз өнөрүн кең мекенге таштасын

***

Күлүк кашка тай минип,

Бала кетти желдирип.

Сапардан кайта келе элек,

Чоң жол дабыш бере элек.

Ошол улан келген жок,

Тайын минип бу өмүргө.

Кеткен бала-балалыгың,

Келгис болгон дүйнөгө.

***

Балдар неге жакшы көрөт шамалды,

Эркин ойноп ары-бери сызышат.

Сеңирден ашып, коктуларды аралап,

Сеңселген кара чачын жазышат.

Бир учурда булар дагы кайраттанып,

Күчтөнөөр эргүүлөнүп даңк жыйнай.

Жердин шарын кыдырам деп арытып,

Желип учаар жем издеген барчындай.

***

Өткүн-өткүн өтүп кетти,

Улуу тоого көчүп кетти.

Жаратканга дем бере,

Жамгыр ырын төгүп кетти.

Жан- жаныбар жанданды,

Жайкы күндүн сонуну ай.

Жаратылыш жаңырды,

Жаанга жуунуп баладай.

***

Асмандагы каркыраны көргөмүн,

Улам- улам көңүлүмү бөлгөмүн.

Ку-кулуктап бийиктикте баратса,

Куш болууну самады го көңүлүм.

Калдалаңдап асман менен сызайын,

Канат берчи анда мага тагдырым!

Мен жетпеген бийиктиктер бар экен,

Мейкин жиреп алыстарды ачайын!

***

Жүрөгүмүн тили жок

Анын тили болгондо

Айдыңдуу сүйүү бизде деп,

Аңгеме айтмак ошондо.

Тил айтаар жалган кеп

Жүрөк такыр жаңылбай.

«Жакшы кызды таптым »– деп,

Жайын айтмак жашырбай.

***

Бу дүйнөдө уста да бар акын бар,

Узанышып сонун ишти жасашат.

Акын үчүн оор эмгек азаптар,

Ак өмүргө алтын ырын калтырат.

Ал экөө эмгектене жолду чаап,

Жашай албайт татынакай өнөрсүз.

Бири сандык, экинчиси ырды таап,

Байып жатат бир келген дүйнөбүз.

***

Аялы кетти чыгышка,

Эркеги кетти батышка.

Эрегишүү башталды,

Экөө эки тарапта.

Шамал болуп ызылдап

Ортодо от боройлоду.

Бай өзөнү ыр каалгыган

Баягы жашоо жоголду.

***

Айга ырдап бергенсиң,

Жүрүктө сүйүү баянды.

Угуп аны ай жашыды,

Ушунчалык кайгырды.

Армандуу сүйүү дастанды,

Жүрөгүң кантип батырды.

Ай сыяктуу сени аяп,

Армандуу турам мен дагы.

***

Кызым чуркап толкун кечип баратса,

Тамчы суулар жээке карай чачырайт.

Балам бачым токтоно албай ашыкса,

Баскан куму бут алдыда шаңгырайт.

Көл жээктеп чуркаганың жарашаар,

Өмүрүң толкун чачып шарпылдаар.

Ак толкунду карап турган адамдар,

Алдыңдагы бай өмүргө тамшаанар.

***

Кыял кандай күлүксүң,

Умтулуп бийик нерсеге.

Аны менен үмүтүм,

Ага-инидей кетти эле.

Алыс жерге алып барат,

Адамдын күлүк кыялы.

Тажабай улам шыңкылдайт,

Тартылып жашоо кыягы.

***

Өңүнөн кетип бат эле,

Өтө кызыл тез оңот.

Өтө ысык аяштар,

Ортосу сууп коштошот.

Өтө кызыл оңгондо,

Кымбат кези табылбас.

Ысык достор бөлүнсө

Ынак чагы жаңырбас.

***

Шакирт менен устат экөө

Сонун сандык жасады.

Чебердикти көргөзбөй,

Сандыкка катып таштады.

Чебердик сыйкыр эсептелет,

Сонун сандык жасалган.

Устат менен шакирт билет,

Улуу сырды башынан.

***

Балгартты бойлоп барамын,

Жээгин кечип кайрадан.

Бала кезде ашыгым,

Гүлдөрду көрдүм жайнаган.

Балалыгым калып калган,

Кете албай жээкти айланам.

Мелмилдеп аккан дайрадан,

Ыр издеп турдум кайрадан…

***

Тор жорго атым бар эле,

Такасы жерге түшүптүр.

Таканын жерге түшүшү,

Табылгыс бир күйүттүр.

Такасы менин жаштыгым,

Такамды кайда жоготком?

Ташыркап барат тор жоргом,

Такалуу аттай болбогон.

***

Гүлдөр мына солуду да жок болду

Эрке шамал сапар тартат шашылып.

Күз жөнүңдө мага тааныш бир акын,

Күүлү ырын жазып барат ашыгып.

Гүл куурады анткендиги күз келди,

Анын күүсүн угуп жатат кулагым.

Бир күз өттү бизге берип шыбыртын,

Акын мезгил айдап өтүп аттарын.

***

Күз шамалы желип жортот

Жерге түшүп жалбырак.

Аянычтуу үн чыгарат,

Арыдан топ аткулак.

Шыбырашып жалбырактар,

Тынчын алып баарынын.

Шооратын адам тыя алабы?

Шок күздүн шамалынын.

КЫЛЫЧЫМ АЧУУМ

Кыңгыратпай бул кезде,

Кылычымы жерге көмгөм.

Кылычым жаткан жерлерге,

Кызарып сонун гүл өнгөн.

Кылычымдай бекитип,

Ачууму жерге тапшыргам.

Ачуум жерге сиңип кетип,

Акылым калды жаркыган.

***

Сыргабай айдап өз көчүн,

Сыя өтөктөн өтүү окшойт.

Күүлдөп шамаал күчтөнүп,

Күз да өтүп кетти окшойт.