скачать книгу бесплатно
Wyndham Lewis: Tarr
Lytton Strachey: Eminent Victorians
Oswald Spengler: Batının Çöküşü
TARİHSEL OLAYLAR
Birinci Dünya Savaşı sona erdi.
Önce İngiltere’de, sonraysa İrlanda’da kadınlara kısmi oy kullanma hakkı verildi.
İrlandalı isyancı Con Markiewitz, ilk İngiliz kadın milletvekili oldu. Yapılan seçimlerde Sinn Féin’ın adayları İrlanda’ya ayrılan 105 koltuktan 73’ünü kazandı, ama hiçbiri mecliste yer almayı kabul etmedi.
1919
YAZARIN HAYATI
The Little Review’a ek olarak The Egoist de Ulysses’i tefrika etmeye başladı. Amerika Postanesi, Joyce’un bazı yazılarını içeren The Little Review sayılarını toplattı.
EDEBİYATTA NE OLDU
Sherwood Anderson: Winesborg, Ohio
Gide: Pastoral Senfoni
Kafka: Ceza Kolonisinde
Proust: Çiçek Açmış Genç Kızların Gölgesinde
J.D. Salinger doğdu.
TARİHSEL OLAYLAR
1918’de İngiliz Parlamentosu’na seçilen Sinn Féin üyeleri, kendi parlamentolarını kurarak bağımsızlıklarını ilan etti. Sinn Féin hareketi bastırıldı, ama sonrasında gerilla savaşları patlak verdi. Ülkedeki polis güçleri, Kraliyet İrlanda Yedek Kuvvetleri olarak bilinen İngiliz Güvenlik Kuvvetleri tarafından da desteklendi ve isyan bastırılmaya çalışıldı.
İtilaf ve İttifak devletleri arasında, barışın şartlarını görüşmek üzere Paris Barış Konferansı düzenlendi.
Almanya Cumhuriyeti, devlet başkanının gerekli durumlarda kanun hükmünde kararnameler çıkarabileceğini belirten Weimar Anayasası’nı kabul etti.
Alman mimar Walter Gropius, dönemin en seçkin mimar, tasarımcı ve sanatçılarını bir araya getiren Bauhaus Okulu’nu kurdu.
Amerika’da komünizme karşı büyük bir önyargı ve korku başladı.
1920
YAZARIN HAYATI
The Little Review’un sayıları artarak toplanmaya devam etti. Eylül’de New York Muzır Kurulu yazmanı John S. Summer, Joyce’un yazılarından birini içeren The Little Review sayısına karşı bir beyanatta bulundu. Amerika’da Ulysses’in tefrikası durduruldu.
Ezra Pound’un daveti üzerine bir haftalığına Paris’e gitti, sonrasındaysa ailesiyle birlikte oraya taşındı.
EDEBİYATTA NE OLDU
Yeats: Second Coming
Eliot: Sacred Wood
Pound: Hugh Selwyn Mauberley
Proust: Guermantes Tarafı
Edith Wharton: Masumiyet Çağı
Mansfield: Katıksız Mutluluk
Sinclair Lewis: Main Street
Wells: The Outline of History
TARİHSEL OLAYLAR
Ülkeler arasında yaşanabilecek sorunları barış yoluyla çözmeyi amaçlayan Milletler Cemiyeti ilk toplantısını düzenledi.
İngiliz Parlamentosu, Protestan birlikçilere Ulster’in İrlanda bölümünde yer alan altı şehrin kontrolünü veren bir yasa çıkardı. İrlanda’nın iki ayrı bölümündeki işbirliğini artırmak amacıyla İrlanda Meclisi kuruldu.
Amerika’da kadınlara oy kullanma hakkı verildi.
1921
EDEBİYATTA NE OLDU
Yeats: Michael Robartes and the Dancer
Eugene O’Neill: İmparator Jones
Aldous Huxley: Krom Sarısı
D.H. Lawrence: Âşık Kadınlar
Proust: Sodom ve Gomorra
Luigi Pirandello: Altı Kişi Yazarını Arıyor
Ludwig Wittgenstein: Tractatus Logico-Philosophicus
TARİHSEL OLAYLAR
İrlanda’nın kuzeyindeki Birlikçiler, İrlanda’nın bölünmesine onay verdi ve Mayıs ayında bir Kuzey İrlanda Parlamentosu seçti. Güneyde ise Sinn Féin, kendisini Ulusal Parlamento ilan ederek 128 koltuktan 124’ünü kazandıktan sonra 1920’de çıkarılan yasayı görmezden geldi.
Özgür İrlanda Devleti’ni oluşturan İngiliz-İrlanda Antlaşması imzalandı. Kendisine antlaşmanın dışında kalma hakkı verilen Kuzey İrlanda bunu kabul etti.
İngiltere’de ilk doğum kontrol klinikleri açıldı.
1922
YAZARIN HAYATI
Ulysses Şubat ayında, Sylvia Beach’in yayınevi Shakespeare and Company’de, Paris’te yayımlandı.
Joyce’un itirazlarına rağmen çocuklarla birlikte Galway’e giden Nora’nın bindiği tren, İrlanda sivil savaş muharipleri tarafından ateşe verildi.
EDEBİYATTA NE OLDU
Eliot: Çorak Ülke
Woolf: Jacob’un Odası
Mansfield: Bahçede Eğlence
T.E. Lawrence: Bilgeliğin Yedi Sütunu
John Galsworthy: Forsyte Efsanesi
Lewis: Babbitt
Hermann Hesse: Siddharta
T.S. Eliot, dönemin modernist şair ve yazarlarının yapıtlarını yayımladığı The Criterion dergisini kurdu.
TARİHSEL OLAYLAR
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği kuruldu.
Ulusal Faşist Parti’yi iktidara getirme amacıyla Mussolini önderliğinde 30.000 kişi Roma’ya yürüdü. Ordu ve sağ kanat liberaller tarafından desteklenen Mussolini, yürüyüş sonucunda İtalya başbakanı oldu.
Özgür İrlanda Devleti resmi olarak ilan edildi ve bir anayasa oluşturuldu ama Sinn Féin’daki antlaşma yanlısı ve antlaşma karşıtı iki grup arasındaki bölünme içsavaşı hızlandırdı.
Birinci Dünya Savaşı boyunca İngiltere başbakanlığı görevini üstlenen David Lloyd George istifa etti.
Almanya, savaş tazminatı ödemeyi kesti; bunun üzerine Fransa, Almanya’nın kuzeyindeki Ruhr bölgesini işgal etti.
Amerika’da Ku Klux Klan yeniden canlandı.
Önce radyo, daha sonraysa televizyon yayınıyla medya sektöründe etkin bir konuma gelecek olan BBC kuruldu.
Mısır’daki Luxor şehrinde Firavun Tutanhamon’un mezarı bulundu.
1923
EDEBİYATTA NE OLDU
Svevo: Zeno’nun Bilinci
Proust: Mahpus
Shaw: Saint Joan
Rilke: Duino Ağıtları
György Lukács: Tarih ve Sınıf Bilinci
Italo Calvino doğdu.
TARİHSEL OLAYLAR
İrlanda’daki içsavaş, antlaşma yanlılarının lehine sonuçlandı. Militan unsurlar, İrlanda Cumhuriyet Ordusu’ndaki bölünmeye karşı çıkmaya devam etti.
Stalin, Rusya Komünist Partisi’nin genel sekreteri oldu.
Adolf Hitler’in, Almanya’da yönetimi ele geçirmek için Münih’te gerçekleştirdiği askeri darbe girişimi başarısızlıkla sonuçlandı ve Hitler hapse gönderildi.
1924
YAZARIN HAYATI
Bir bütün olarak basılmadan önce ayrı bölümler halinde yayımlanan Finnegans Wake’in ilk bölümü Work in Progress (Mamalujo), Transatlantic Review’da yayımlandı.
EDEBİYATTA NE OLDU
Sean O’Casey: Juno and the Paycock
Forster: Hindistan’a Bir Geçit
Mann: Büyülü Dağ
Yevgeniy Zamyatin: Biz (İng.)
TARİHSEL OLAYLAR
Ekim Devrimi’nde Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti’nin kurulmasında etkin bir rol oynayan Vladimir Lenin öldü.
İngiltere’de Ramsay MacDonald önderliğinde İşçi Partisi ilk kez başa geçti.
Tarafsız kalmak yerine muhafazakârları desteklemekle suçlanan Fransa Cumhurbaşkanı Alexandre Millerand, millet meclisi ve başkanlık arasındaki anlaşmazlıkların büyümesi nedeniyle istifa etti.
Fransa’daki sağ merkezli koalisyon “bloc nationale”, yerini cumhuriyetçi politik güçlerin oluşturduğu koalisyon “bloc des gauches”a bıraktı. Gaston Doumergue başkan oldu.
André Breton, birinci Sürrealist Manifesto’yu yayımladı.
