Бақытты болуды үйреніңіз! 2 Бөлім

ТҮПКІ МАҚСАТ ТУРАЛЫ ОЙЛАНЫҢЫЗ

Мақсатыңызға назар аудару үшін алдымен оның не екенін анықтау керек. Басқаша айтқанда, сіз нені қалайсыз? Асықпаңыз. Егер сіз бұл сұраққа жауап бермесеңіз, онда сіз қалаған нəрсені алуға алғашқы қадам жасай алмайсыз. Табысқа жетудің кілті – сіздің мақсатыңызды дəл тұжырымдау жəне оны жүзеге асыру үшін қажетті күш-жігер жұмсау. Сіз дəл сипаттап, өмірді қалай көргіңіз келеді? Сіз үшін не маңызды? Бұл сұрақтарға адал жауаптар – жақсы бастама. Сіз оларды іздеп жатқанда, өзіңізге құрметпен қараңыз жəне тым қатал үкім шығармаңыз. Сіздің өмір салтыңыз қалаған нəрсеге сəйкес келмейтіні үшін өзіңізді айыптамаңыз. Бұрын не істегеніңіз қазіргі уақытта не істегіңіз келетініне байланысты емес. Егер сіз оны өзгерткіңіз келсе де, өміріңізді құрметтеңіз. Əйтпесе, сіз өзіңізді шынымен жақсы көре алмайсыз.

СІЗ ШЫНЫМЕН НЕ ҚАЛАЙТЫНЫҢЫЗДЫ ӨЗІҢІЗ ҒАНА БІЛЕСІЗ

Сізді Гавайи аралдары қызықтырады жəне олар туралы басқалардан сұрай бастайды делік. Біреу сізге жағажайлар туралы, біреу таулар туралы, біреу жергілікті тұрғындар туралы айтады. Бұл ақпараттың бəрі пайдалы, бірақ сіз көбірек білгіңіз келеді жəне сіз оларды өз көзіңізбен көру үшін Гавайиге барасыз. Онда көргендеріңіз сізге айтылғаннан біршама ерекшеленеді. Себебі, əр адам өмірді әртүрлі қабылдайды, ойлайды жəне көзқарастары әртүрлі. Айтқан бөлек, көрген бөлек?

Айналаңыздағы адамдар сізге кеңес бере алады, бірақ сіз үшін не жақсы екенін сіз ғана білесіз. Қиялмен елестетіп көріңізші, өз қалаған өміріңізді, ол дәл, анық және нақты болса ол шындыққа айналады. Жоспарды жүзеге асыру үшін сіз жай ғана бастауыңыз керек. Ол туралы айтып емес, ең бастысы ‐ бірінші қадам жасау. Сіздің шығармашылық ақылыңызды егжей-тегжейлі зерттеу. Бірде мен қандай мінез-құлық үлгісі немесе əдеті ең жойқын деп ойладым. Менің ойымша, мұндай əдеттер көп болса да, соқыр мойынсұну тізімді басқарады. Менің ойымша, адамдарды соқыр, ойланбастан өз еркіне бағындырудан гөрі қауіпті ештеңе жоқ. Осыған байланысты нацистік Германияда миллиондаған еврейлер қайтыс болды. Бəрінен бұрын біздің əлемге сұрақ қоюға жəне өз бетінше ойлауға қабілетті адамдар қажет. Кез-келген ақпаратты сұрақ қоюға жəне сыни тұрғыдан талдауға үйреніңіз. Ешқашан өз қалауыңызға, арман, мақсат, жоспарыңызға күмəнданбаңыз. Бір немесе басқа ниеттің «дұрыстығын» тексерудің жалғыз əдісі – оны жүзеге асыруға тырысу. Егер қадам дұрыс болмаса, уақыт өте келе сіз оны түсінесіз жəне қажетті түзетулер жасай аласыз. Көптеген адамдар қателік жасаудан қорқады жəне ештеңені өзгерткісі келмейді, сондықтан олар ешқашан қалаған нəрселерін ала алмайды. Менің ойымша, өмірдің соңында адам дұрыс емес істегені туралы емес, не істей алмағаны туралы өкінеді, себебі ол үлгермеді.

СІЗДІҢ ӨМІРІҢІЗ ТЕК СІЗДІҢ ЖЕКЕ ШАРУАҢЫЗ!

Өз өміріңіз туралы ойлап, тағдырыңызды шеше отырып, сіз өзіңіз жасайтын немесе жасаймын деп ниеттенген амал-әрекет үшін төлеуге тура келетінін білетін шығарсыз. Сондықтан шешімді ақиқатқа сай, дұрыс ақылмен қабылдау керек. Бір қызығы, біздің өміріміз, басқалардың өмірінен, біз ойлағанымыздан əлдеқайда аз қызықтырады. Біз олардың не ойлайтынына алаңдаймыз, ал олар біз туралы не ойлайтынымызға алаңдайды не мүлдем ойламайды. Осындай қате жүйе. Сіз танымал адамдар жайлы ойлайсыз, шын мəнінде сіз ол үшін ешкім емессіз, көптің бірі де емессіз. Ал шын мəнінде Құдайдан басқа құл болуға лайықты ешкім жоқ. Адамға пайдасыз ақпараттар Құдайдың сөзінің, ақиқаттың қасында құны жоқ, ал сіздің өміріңіз сіз үшін керек, бағалы болмаса, басқа ешкім үшін керек, бағалы болмайды, жанашыр жақыннан басқа. Сондықтан əрбір адамның өмірі маңызды және әділетсіздік пен теңсіздікке жол жоқ. Себебі біз бір-бірімізге керекпіз.

ӨМІР-БҰЛ СПЕКТАКЛЬ

Егер кейде айналаңыздағы адамдардың сөзі мен іс-əрекеттерінің себептері түсініксіз болып көрінсе, өмірге актерлер мен актрисалар сценарийді қажетсіз сұрақтар қоймастан педантикалық (тақуа) түрде орындайтын қойылым ретінде қарауға тырысыңыз. Егер сахнада бас ауруы жоспарланған болса, актерлер сценарийді ұстанған кезде ол əрқашан дәл солай ойнайды. Бірақ өмірдің қойылымы əрдайым өзгеріссіз қалмауы керек. Бізге тек осылай көрінеді, өйткені біз өзімізге жүктелген рөл туралы ғана ойлаймыз. Спектакльді өзгерту үшін сценарийді өзгерту керек, егер сіз өз рөліңізбен келіспесеңіз, мұны жасай аласыз. Келесі тарауды зерттеуге кіріспес бұрын, ешкім де, ештеңе де біздің өмірімізді өзіміз қалағандай жасауға кедергі жасай алмайтынын тағы бір рет еске түсірейік. Біз өзімізді жəне шындық өмір туралы шектеулі ойларымызды тоқтата аламыз. Дəл қазір өзіңізге ашық, жанашыр адам екеніңізді, мақсаттарыңызды жүзеге асыруға көмектесетін жаңа ойлар мен наным-сенімдерді қабылдайтындығыңызды жəне сізге кедергі болатын барлық нəрселерден бас тартуға дайын екеніңізді айтыңыз.

ҮМІТТЕНУДІ ҚОЙЫП ƏРЕКЕТ ЕТУ УАҚЫТЫ КЕЛДІ

Бір күні мен өз əлеуетімді ашу үшін алдымен нəтижеге жету қабілетін дамыту керек екенін түсіндім. Сіз əрекет ете бастағанда жəне бір нəрсеге қол жеткізгеннен кейін, сіз өзіңіздің күш-жігеріңізді сезінесіз. Мен əрқайсымыз қандай да бір нəтиже алуға мүдделі екенімізді білдім. Əркім бір нəрсені қалайды. Адам үміттене беретін болса, адам ешқашан шынайы бақыт таба алмайды. Сіз оны жоққа шығара аласыз. Сіз оны əзілге айналдыра аласыз. Сіз өзіңізді алдай аласыз немесе бұл маңызды емес деп ойлауыңыз мүмкін, бірақ адам əлі де үміттене бергенді қалайды. Бұл кітаптың міндеті – сіз өзіңіз қалаған нəрсені ала алатын Шын Бақыт құру процесінің механизмін түсінуге көмектесу.

ӨЗ МҮМКІНДІКТЕРІҢІЗДІҢ ШЕГІНЕ ЖЕТУ МҮМКІН ЕМЕС

Біздің əрқайсымыз өз əлеуетімізді іске асырғымыз келеді. Әлеует, анықтамасы бойынша, шексіз. Сіз ешқашан өз мүмкіндіктеріңізді толық жүзеге асыра алмайсыз. Қандай табысқа жетсеңіз де «одан да артық болса тіпті жақсы болар еді» деген қанағаттанбау, көңіл толмаушылық бұл шын бақыт емем. Сіз не істесеңіз де, әлі тағы бірдеңе жасалуы мүмкін сияқты сезім əрқашан қалады. Мен өзімнің мүмкіндіктерімді ешқашан іске асыра алмайтынымды түсінгенге дейін, мен бұл тыныш дауысты естіген сайын көңілім қалатын, бірақ мен күтетінмін. Менің жетістіктерім қаншалықты маңызды болса да, олар маған əрқашан жеткіліксіз болып көрінді. Мен əрқашан қаншалықты жақсы болар еді деп ойладым. Мен шын бақыт үшін «көбірек» немесе «жақсырақ» болмайтынын түсінген кезде, мен жоспар құру жəне мақсатқа жету процесін ұнатуды үйрендім. Сіз өзіңіздің барлық жетістіктеріңізге қарамастан, ешқашан «жақсырақ» жасай алатын сияқты сезінуден құтылмайтындығыңызды түсінуіңіз керек. Өмірдегі ең маңызды нəрсе – баратын жер емес, жолдың сапасы. Мақсатқа тек мақсаттың өзі болғаны үшін ұмтыла отырып, сіз басты нəрсені сағынасыз. Мақсат – бұл қуанышты үміт пен ынта-жігерге толы жолдан өту мүмкіндігі.

КЕЗ-КЕЛГЕН ІС-ƏРЕКЕТТІҢ МƏНІ – НƏТИЖЕ АЛУ

Басқа адамдардың өмірбаянын оқып немесе басқа адамдардың жетістіктерін бақылай отырып, сіз өзіңіз бола алмайсыз. Өзіңіз болу – өз нəтижелеріңізге жету. Неғұрлым нəтижелі əрекеттер жасасаңыз, соғұрлым сіз өзіңіз туралы көбірек білесіз. Рухани деңгейде біз бəріміз кемелдіміз, өйткені біз жасампаз əмбебап ақыл-ойдан бөлінбейміз. Жаратушыны жəне оның жаратылысын бөлу мүмкін емес, сондықтан теориялық тұрғыдан біз өз өмірімізге қатысты дұрыс шешім қабылдауға қабілетті болуымыз керек. Алайда бізге ерік бостандығы берілді, сондықтан біз əрқашан дұрыс жолды таңдамаймыз. Біздің өмірімізде болып жатқан жағдайлар, əдетте, бұл керемет рухани бастама емес, өз таңдауымызға байланысты. Біз өз болмысымызды өзіміз жасаймыз. Сіз не таңдайсыз? Егер сіз бұрын ауру, бақытсыздық, үмітсіз қарым-қатынаста болсаңыз, онда сіз бүгін оған төтеп беруге міндетті емессіз. Қабілетті құру, барлық жағдайда, орасан зор күш-жігерді талап етеді. Егер сіз өзіңізді басқаша сендірсеңіз, өмір шексіз күреске айналады. Шын мəнінде, осы кітапта жазылған қағидаларды ұстану өте қарапайым. Егер бұл сізге қиын болып көрінсе, оларды қолдану сізге қолданбауға қарағанда əлдеқайда аз күш жұмсайтынын біліңіз. Денсаулықты, үйлесімділікті жəне молшылықты құрудан гөрі кедейлікті, ауруды жəне дисгармонияны құруға көп күш жұмсалады, өйткені физикалық, материалдық жəне психикалық əл-ауқат заттардың табиғи тəртібіне бағынады.

ТАҢДАҢЫЗ ЖƏНЕ СЕНІҢІЗ

Бақытқа жетудің рецепті қарапайым: өзіңіз қалаған нəрсені шешіп, оны алғаныңызға оған жететініңізге сену. Есіңізде болсын, сіздің бейсана əлемдегі негізгі компьютермен – шексіз ақпараттық «Жоғары Санамен» байланысты. Сіздің ақыл-ойыңыз келесідей əрекет етеді: сіз өзіңіздің қалауыңызды саналы түрде растайсыз, қалаған нəрсеге жету қабілетіңізге сенесіз, ал сіздің бейсанаңыз бұл үшін қажет нəрсенің бəріне жағдай жасайды. Бірақ қиындық – сенімсіздік, бізге осы принциптің тиімділігіне сенуге кедергі келтіреді. Біз өмір оңай болмайды деп ойлауға дағдыланғанбыз. Сондықтан мен тағы да қайталаймын: қалаған нəрсені алу көп күш-жігер мен уақытты қажет етеді деген сенім – бұл жалпы қате түсініктердің бірі. Сіз өзіңіз қалаған нəрсені шешкенше алғашқы қадамды жасай алмайсыз. Егер сенімді болмасаңыз, ішкі дауысты тыңдаңыз. Қорытынды жасау мақсатында ақыл сізге көмектеседі. Егер жауап əлі болмаса, Мен сізге бір кеңес беремін. Мүмкін сіз өзіңізден: «Мен шынымен нені қалаймын?» Басқа тəсілді қолданып көріңіз жəне нəтиже нəтижелі болуы мүмкін. Өзіңізден: «Қандай шешімге тоқталдым?» Мүмкін, бұл сізге оңай болар. Бұл жағдайда сіздің бейсанаңыз болашақ өзгерістерден туындайтын қауіпті сезбейді. Шын мəнінде, сіз үшін қажет оқиғалардан сіз қалағанға дейін алыс емес. Екі сұрақтың кез-келгеніне жауап беру керек және үшінші жəне ең бастысы: «Мен мұны жасау үшін не істей аламын?» Кем дегенде бір нəрсені таңдау өте маңызды. Ең бастысы – бастау. Егер таңдау дұрыс болмаса, сіз оны түсініп, қажетті түзетулер енгізесіз. Нақты болыңыз. Сіз кім болғыңыз келетінін, нені алғыңыз келетінін жəне не істеу керектігін нақты көрсетіңіз. Сіз шешім қабылдағаннан кейін, сіздің бейсанаңыз бірден теориядан тəжірибеге ауысады жəне сізге қалаған нəрсені жасауға көмектеседі.

ЖАҢА ИДЕЯЛАРДЫ КӨРІҢІЗ

Импульсивті əрекеттер сізді күшейтпейді. Күш пен мотивация өз қалауын білуден жəне шешім қабылдаудан туындайды. Ең бастысы – өзіңізге сенуді үйреніңіз. Бұл орын алғаннан кейін, сіз өзіңіздің идеяларыңызды тыңдай бастайсыз, тіпті егер олар бір қарағанда экстравагантты (ерекше) жəне мүлдем шындыққа жанаспайтын болып көрінсе де. Бейсана ерекше ойлармен толуы керек. Бірегей мүмкіндіктері шексіз заманда, қолданыңыз жəне жаңа идея туралы ойланыңыз. Оны пайдаланыңыз, мүмкін ол сізді қызықтыратын шығар. Тіпті ең кішкентай ойдан да үлкен нəрсе шығуы мүмкін. Көптеген адамдар бүкіл өмірін «ұшағын» күтуге жұмсайды, содан кейін ол келгенде олар ұшаққа отырудан қорқады. Мүмкін, əрқайсымыз өмір өтіп бара жатқан сезіммен таныс шығармыз, бірақ біз оған қатыспаймыз. Өмір ағысына қайта ену үшін біз көбінесе асығыс жəне қате мақсаттарға қол жеткіземіз, тіпті оларды қағазға жазуға алаңдамаймыз. Біз қазірдің өзінде қалаған нəрсеміз бар бейсана деңгейін де қабылдамаймыз. Бұл жағдайда мен Джонатан Ливингстонның кеңесіне құлақ асуды ұсынамын: «Межелі жерге жетудің ең жақсы тəсілі – мұны істегеніңізді түсіну». Бұл парадоксальды, бірақ бірдеңе алмас бұрын, бізде бар нəрсені ақылмен қабылдау керек. Өйткені, бірыңғай əмбебап ақыл деңгейінде барлығын беріп қойған, бұл қазірдің өзінде бар. Біздің қабылдауымыздың арқасында біз қалаған нəрсе əмбебап ақыл-ойдан физикалық өмірге енеді.

ҚАБЫЛДАУҒА ДАЙЫН БОЛЫҢЫЗ

Өзіңіз қалаған нəрсенің сіздікі екеніне айналғанын түсініп, сіз өзіңіздің бейсанаңызға ешқандай күтусіз, толық еркіндік бере отырып, оны «шексіз ақыл әлеміне» жіберуіңіз керек. Сіздің мақсатыңыз қалай орындалатыны туралы ойламаңыз. Бұл қазірдің өзінде болғанын қабылдаңыз. Есіңізде болсын: сіз ұмтылатын нəрсе сізге бағытталған: Ұқсас ұқсасқа. Сізге қандай да бір адам, орын немесе зат болсын, сіздің тілегіңіз орындалуы «мүмкін» немесе «мүмкін емес» деп ойлайтын ақылға назар аудармаңыз. Қабылдаудың барлық жолдары ашық. болуы керек. Ешбір жағдайда олардың ешқайсысын жаппаңыз. Сіз қандай өмір сүргіңіз келетінін шешкен кезде, əмбебап күштер қозғалысқа келеді жəне сіздің тілегіңіз орындалады. Мен мұны түсіну жəне қабылдау оңай емес екенін түсінемін, бірақ шығармашылық əмбебап ақыл осылай əрекет етеді. Мақсаттар мен бағыттар айқын, анық және түпкі нəтижеге бағытталуы керек, әйтпесе сіздің мақсаттарыңыз өмір бойы адасып жүреді. Сондықтан өмірдің заңдылықтары сізге көмектесу үшін сіз оны қабылдауға дайын болуыңыз керек.

«ҚАЛАЙ БОЛУ КЕРЕК» ТУРАЛЫ ҰМЫТЫҢЫЗ

Өз ұмтылыстарыңызды шешіп, мақсаттарға жету туралы бұрын білгеннің бəрін ұмытып кетуіңіз керек. Бұл ештеңе жасаудың қажеті жоқ дегенді білдірмейді. Өкінішке орай, біз проблемаларды бұрынғы тəжірибе негізінде жəне əдеттегі құралдар арқылы шешуге дағдыланғанбыз. Алайда шығармашылық əмбебап ақыл біздің мақсатымызды қалай жүзеге асыруды бізден әлдеқайда жақсы біледі. Ол бізге бəрі қалай болуы керек екендігі туралы бұрынғы ойлардан арылғанымызда ғана бағыт береді. Басқаша айтқанда, өмірге қанағаттану дəрежесі «болу керек» деген кез-келген ойлардан бас тартуға дайын болуына тікелей байланысты. Біз өз бақытымыздың ажырамас шарты деп санайтын барлық нəрсені ұмытып кеткенде, біз қорқынышсыз өмір сүруді үйренеміз. Адам, қоршаған əлемнің идеалды құрылымы туралы ойлары шын мəнінде ақиқатқа сəйкес келмеген жағдайда ғана бақытсыз болады. Жағдайдың дұрыс дамуы туралы бұрынғы болжамдардан бас тарта отырып, біз не істеу керектігін, қайда бару керектігін, кіммен танысу керектігін бейсана арқылы қабылдай аламыз. Біз қол жеткізгіміз келетін нəрсені шешкеннен кейін, біздің барлық əрекеттеріміз қалаған нəрсені жүзеге асыруға ықпал етеді. Салыстырмалылық туралы ойлар Эйнштейннің басында науқас болып, төсекте жатқан кезде пайда болды. Қажетті ойлар кез-келген уақытта сіздің басыңызда пайда болуы мүмкін, егер сіз оларды қабылдасаңыз. Есіңізде болсын, сіздің қалауыңыз немесе мақсатыңыз қазіргі уақытта сіздің алдыңызда болуы мүмкін кез-келген кедергіден əлдеқайда күшті. Ең бастысы – Қалай? екеніне назар аудармау, өйткені сіз өзіңізбен жасағанның бəрі сізді қалаған нəтижеге əкеледі.

СІЗГЕ НЕ ІСТЕУ КЕРЕКТІГІН АЙТАДЫ

Кез-келген уақытта Жаратушы сізді басқа адамға айналдыру үшін немесе сізге маңызды сабақ беру үшін, сіз дайын емес жағдайға душар етуі мүмкін екенін біліп, түсінуіңіз керек. Ең бастысы – тез үйреніп, осы тəжірибелерден бастан өткеріп, əрі қарай жүру керек. Жаратушы сізден ештеңе жасырмайды, егер сізде бірдеңе болмаса, онда оны өзіңіз алмағаныңыз үшін ғана солай. Сіз қалаған нəрсенің бəрі сіздікі жəне сіз оны түсінуіңіз керек. Егер сіз жəне сіздің тілегіңіздің арасында қандай да бір кедергі болса, онда жоғары күштің көмегімен сіз оны көресіз жəне оны жеңе аласыз. Сізге мақсатыңызға жету үшін білуіңіз керек барлық нəрсе ұсынылады. Мақсатыңыз туралы нақты шешім қабылдағаннан кейін сіздің ішкі күштеріңіз қозғалады. Сіз өзіңіздің ақылыңызға қажетті білімнің енуіне мүмкіндік беруіңіз керек. Жаратушыға сеніңіз – ол сізге не істеу керектігін айтады. Адамның мінез-құлқы саласындағы зерттеулер, адамдардың өздерін жайлы сезінетін ортаға ұмтылуға бейім екенін көрсетеді. Адам белгілі бір ойлар мен құндылықтарды қалыптастырған кезде, ол оларды қолдайтын жəне соған сай сенім жүйесі бекітілген ортаны іздей бастайды. Бұл дегеніміз, егер сіз өзіңіздің əлеуетіңізді барынша арттыруға кедергі келтіретін ойлауды өзгерту туралы ақылмен шешім қабылдамасаңыз, онда ол бұрынғыдай қалады жəне сіздің өміріңіз де өзгермейді.

ӨЗГЕРІС ҚОРҚЫНЫШЫН ЖЕҢІҢІЗ

Егер өмір туралы қалыптасқан көзқарастар бізді адасуға мəжбүр етсе, неге біз оларды өзгертуден бас тартамыз? Неліктен біз қалағандай өмір сүру үшін қажетті əрекеттерді жасамаймыз? Себебі біз өзгеруден қорқу үшін бейсанада сыртқы күштермен бағдарламаланғанбыз. Біз сенімділікке тəуелдіміз. Біз жақсы, тұрақты өмір сүргенді жөн көреміз, бірақ бақытты өмір сүру үшін тəуекелге барудан қорқамыз. Бізге енгізілген бағдарлама бізді қауіпсіздік пен өзін-өзі сақтауға ұмтылуға, сондай-ақ белгісіздіктен қорқуға мəжбүр етеді. Адам қабылдаған шешім əрқашан ол туралы бір нəрсе айта алады. Шешім қабылдамау да. Егер сіз «Иə» мен «Жоқ» арасында үнемі өзгеріп отыратын болсаңыз, онда бұл ішкі қорқыныш сізді өзгеруден аулақ екеніңізді білдіреді. Кез-келген обсессия (жабысқақ ойлар) сияқты, нөлден туындаған күнә-қателіктер, қорқыныш көп жағдайда кейбір терең проблемалардың қақпағы ретінде қызмет етеді. Қорқыныш – бұл басқа адамдардан өз әлсіздігіңізді жасыруға мүмкіндік беретін, іштей алаңдататын маневр. Бұл əдетте «Ел-жұрт не дейді?» немесе «Егер мен қателессем ше?» деген сияқты.

Өзгерістер əрқашан белгісіздік элементін алып жүреді. Олар бейтаныс нəрсені сезіну, тəуекелге бару мүмкіндігін талап етеді. Егер сіз бүгін жұмысыңызды өзгертсеңіз, не сезінесіз? Жаңа лауазым, үлкен жалақыны, кəсіби өсудің үлкен мүмкіндіктерін жəне жақсы еңбек жағдайларын білдіреді делік. Осы өзгерістерге байланысты сізде күмəн, қорқыныш, уайым бар ма? Алаңдаушылық жағдайы болып жатқан өзгерістер оң, жағымды, позитивті болған кезде ғана біздің көңілімізді қалдырмайды.

ТАБЫСТЫ АДАМДАР ҰТЫЛҒАНДАРДАН ҚАЛАЙ ЕРЕКШЕЛЕНЕДІ

Табысты адамдар мен жеңілгендер арасындағы айырмашылық олардың өзгеруге, өмірге, өзіне, Құдайға деген көзқарасы. Біріншілері екіншілерден кем алаңдамайды, бірақ олардың айырмашылығы, ешқандай уақытты бос қалдыруға мүмкіндік бермейді. Табысқа қол жеткізген адамдар өздерінің алаңдаушылығын прагматикалық, конструктивті жаратылыс арнасына бағыттайды.

Өзгерістерге, өмірге оң көзқараспен қарауға тырысыңыз. Олар сізге қарсы емес, сіз үшін жұмыс істеуі керек. Біз барлығымыз өмірдің баспалдағына көтерілеміз, оның əр сатысында бізді жаңа мүмкіндіктер мен жаңа сынақтар күтеді. Әрбір адам өз сана деңгейіне дейін көтеріле алады, алайда одан биік көтерілу үшін, сана деңгейін де көтеру керек. Солай сіздің биік мақсаттарға жету мүмкіндігіңіз көбірек болады.

Менің ойымша, біз жеке жəне кəсіби дамудың белгілі бір кезеңінде тек өзгеруден қорқу, өмір туралы өз ойларымызды асыра бағалау жəне жаңа жағдайға бейімделу қабілетсіздігінен тоқтаймыз. Не үшін? Біз жай ғана жайлы орында болғымыз келеді, біздің қабілеттеріміздің шектеулі екеніне сенеміз. Бірақ іс жүзінде біз әрекетсіздікке сенбейміз және сол үшін өзімізді тек әрекетпен бәрін шешеміз деп ойлап қателесеміз, қиындыққа тап боламыз.

АЛДЫН АЛА БІЛУ МҮМКІН ЕМЕС

Бала кезімізден жеке өсу процесінде сіз бірнеше рет қателесесіз. Бірақ біз өзімізді қателіктерімізді талдауға, не болмауы керек, не болуы мүмкін екеніне назар аударуға үйретеміз. Бізге үнемі өзін-өзі талдау, өзіне деген сыни көзқарас, өз іс-əрекеттерін «дұрыс» деп бағалау қажеттілігі туралы сенім қалыптасады. Нəтижесінде өзін-өзі сынау соншалықты қатал болады, біз қателесуден қорқудан қандай да бір нəтижеге қол жеткізуді тоқтатамыз. Бізге белгісіз қорқыныш ұялайды, сондықтан біз қазіргі уақытта не болып жатқанына назар аударудың орнына, екі аптадан кейін, екі айдан кейін, екі жылдан кейін не болуы мүмкін деп алдын-ала қорқамыз. Біз əрқашан сенімділікке ұмтыламыз, егер ол болмаса, біз ештеңе істемейміз. Біз өзімізді белгісіз шекке дейін жеткіземіз. Бірақ іс жүзінде, сіз не істесеңіз де, белгісіздік элементі əрқашан болады. Сіз тырыспайынша ештеңе біле алмайсыз, үйрене алмайсыз.

ҚАТЕЛІК ӨЛІМ ЕМЕС

Сіз бір нəрсені түсінуіңіз керек: өмірде қателік жоқ, тек білместік пен надандық бар. Біздің жалғыз гарантиямыз ‐ нəтижеге жету мүмкіндігі. Демократия бостандығы кейбір адамдарды қателіктер жасауға, қиындыққа тап болуға, өзім білемін деуге, «Құлдық Санаға», жаман әдеттерден тәуелді болуға ақырында, арты белгісіз қараңғы белгісіздікке апарды, бірақ бұл әлі өлім емес.

Мен өзім көптеген қателіктер жібердім, олардың кейбіреулері өте ауыр болды. Салдары одан да ауыр болды. Бірақ бұл жеке өсу процесінің бөлігі. Дегенмен мен барынша қателеспеуге тырысамын, бірақ қателіктер сонда да болады. Ұшақ ұшу уақытының 90 пайызын белгіленген бағыттан ауытқиды деп ойлаңыз. Мұны түсінуге тырысыңыз. Егер ол Алматыдан Турцияға сəтті ұшуға қабілетті болса, онда жолдың оннан бір бөлігін курстан ауытқып кетсе, мүмкін, пилотқа сəл сыни көзқараспен қарау керек шығар. Желкенді қайық бүкіл бағытты түзу сызықпен өте алмайды. Оған желге қарсы жүзу керек болады. Ол үнемі берілген курстан ауытқып отырады. Бұл жағдайда ең бастысы – қателіктер мен сын адамды өсіретінін түсіну.

АҚЫЛДЫ АДАМ ӨЗ ҚАТЕЛІКТЕРІН ТҮЗЕТУДІ ҮЙРЕНЕДІ

Мен сізге бір үлкен құпияны ашамын: өмір – бұл қателерді түзетудің тұрақты процесі. Проблема мынада, адамдардың көпшілігі сынды тым ауыр қабылдайды. Ескертулер мен түзетулерге қалай қарайтынымыз біздің өзін-өзі бағалау деңгейімізді көрсетеді. Әрбір қателіктен кейін өзіңізге қандай да бір ескерту жасап, оның орнына дер кезінде қажетті түзетулер енгізесіз. Мүмкін сіз қателік жасаудан, ел-жұрттан қалудан, біреудің мақтауын жоғалтудан немесе ақымақ көрінуден қорыққан шығарсыз. Көптеген сəтсіздіктер сəттілікке жетудің нəтижесі емес, ол ескертуге назар аударғысы келмеу, оны талдағысы келмеу салдары. Қателіктерді түзету – жағдай бақылауға оралғанға дейін қажетті əрекеттерді жасау салдары.

Қате түсінік – бұл дұрыс курстан ауытқу. Бірақ қатенің өзі маңызды емес, оны уақтылы түзету мүмкіндігін сезіну маңызды. Көпшілігіміз бұдан бас тартамыз, себебі ол бізге қауіпті, біздің өзімізді өзіміз қатты жақсы көруіміз жапа шегуі мүмкін. Біздің көптеген сəтсіздіктеріміздің басты себебі – өз мінез-құлқымызға уақытында қажетті түзетулер енгізудің орнына, өзімізді ақтауға жəне өз көзқарасымызды қорғауға деген ұмтылыс. Осыған байланысты өркендеген адамдарды ұшақпен салыстыруға болады. Олар қателіктер жіберуге жəне түзетуге дайын. Егер біз қажетті шараларды қабылдауды соңғы минутқа дейін кешіктірмесек, біздің көптеген проблемаларымызды болдырмауға болады. Ең жаманы, біздің əр сəтсіздігіміз дəрменсіздік, әлсіздік сезімін тудырады. Бірақ іс жүзінде біз кемелдіміз.

БОЛМЫСТЫ ЖАҚСАРТУ МҮМКІН ЕМЕС

Сіз өзіңіздің болмысыңызды жақсарта алмайсыз – сіз жаратылыс деңгейінде кемелдісіз, сіз тұрмыс-тіршілігіңізді ғана жақсарта аласыз. Сіз өз таңдау, шешім, амал нəтижелерін жақсарта аласыз. Түсіну керек: егер сіз білместік пен надандықтан қателік жасасаңыз, бұл өлімге əкелмейді. Қажетті түзетулерді енгізу жеткілікті. Сіздің өміріңіздің мəні сіздің нəтижелеріңізбен бірдей емес екенін ұмытпаңыз. «Мен істеймін» жəне «Менде бар» деп бөлуді үйреніңіз. Бұл айырмашылықты қабылдағаныңызға жəне түсінгеніңізге көз жеткізіңіз, əйтпесе сіз өзіңізді өмір бойы адастырасыз. Сіздің міндетіңіз ‐ қателерді олар жасалған кезде түзету, өйткені сіздің түзетуіңіз ұзақ уақытқа созылса, сіз оның көмегінен өзіңізді алшақтатасыз. Шын Бақытқа, үнемі бір нəрсе жасайтын адам қол жеткізеді, өз əрекеттерінің дұрыстығына, ақиқатқа сай екеніне толық сенімді екенін растайтын адам. Ол үшін барлық қиындықтар мен қателіктер қызықты саяхат сияқты. Ол болашаққа не дайындайтынын білмейді. Ол тек бір нəрсені біледі: ол өз жолын таңдады жəне келесі қадамға жету үшін қажет нəрсені жасайды, ол оны келесі қадамға апарады, ал ол өз кезегінде тағы біреуіне жəне тағы солай шыңға қарай жалғасады береді. Белгісіз қорқыныштың тұтқыны ретінде өмір сүретін жəне қателік жібергенін білуден қорқатын адам ештеңеге қол жеткізе алмайды. Қорқыныш пен уайымның тамырынан арылуды өзіңіз үшін шешіңіз. Өз сəтсіздіктеріңіз артқа емес, сізді алға ұмтылуға себеп болуы керек. Қандай да бір себептермен біз бірдеңе жасамас бұрын, қателіктер мен сəтсіздіктердің ең аз ықтималдығын жою үшін ең көп ақпарат жинап, қажетті білім алуымыз керек екеніне сенімдіміз. Бірақ іс жүзінде бұл мүмкін емес. Бұл өмір бойы бір уақытта тамақтануға тырысумен бірдей. Жетістіктер неғұрлым көп болса, қателіктер соғұрлым көп болады. Ештеңе жасамайтындар ғана қателеспейді. Алғашқы қадамды жасап, таңдалған бағытты ұстанудың орнына, олар қорқыныштың өзін-өзі ауру етуге мүмкіндік береді. Мұндай адамдар ештеңе жасамайынша, олар қатеден сақтандырылған деп ойлайды. Мүмкін, солай шығар, бірақ қауіпсіздіктің бағасы, орындалмаған армандар мен іске асырылмаған мақсат пен əлеует, тым жоғары.

ҮМІТ ҮЗУДІҢ УАҚЫТЫ КЕЛДІ!

Біз өзімізге: «Бұл жұмыс мені бақытты етеді деп үміттенемін», «Менде ақша жеткілікті болады деп үміттенемін», «Адамдар менің өнімімді сатып алады деп үміттенемін», «Бəрі жақсы болады деп үміттенемін» деп айтамыз. Біреу бізді құтқарады, қамқорлық жасайды, өмірімізді өзгертеді, бізді бақытты етеді жəне біз қалаған нəрсені береді деп үміттенеміз. Біз үміттенеміз жəне күтеміз, бірақ ештеңе болмауы, өзгермеуі мүмкін. Бос үмітті қалдыратын кез келді. Үміт – бұл алда не болуы мүмкін екендігі туралы түсініксіз түсінік. Сіз ие болғыңыз келетін нəрсені қабылдағаныңыз жəне оны дəл қазір жасағаныңыз өте маңызды: сізде қазірдің өзінде қалаған нəрсе бар. Жаратушы бəрін берді. «Үміттенемін», «мүмкін», «ертең» немесе «жақында» деп айтпаңыз. «Қазір» деп айтыңыз. Ақылды адам үшін үміттің мағынасы да, мəні де жоқ. Үмітке, күтуге, жүре беруге деген көзқарасыңызды талдаңыз жəне бұл біз болдырмауға тырысатын шарасыздық пен жалғыздықтан басқа ештеңе əкелмейтін елес екенін түсініңіз.