скачать книгу бесплатно
Теләделәр вакыт җитми сүнүемне,
Ә кояшым минем һаман нурын сипте,
Үч итмәдем чөнки, гел уенга бордым…
Ил каршында абруй өчен көрәштем мин,
Башкалардай борчылдым, көнләштем, ләкин
Кызыксам да күреп миннән өстеннәрне,
Түбәннәргә карап күтәрмәдем борыным.
Тырышмадым җитди булып кыланырга,
Язмаганны сыктанырга-соранырга,
Яшәмәвем өчен каш-кабагым төеп –
Гомерлеккә мин сакаллы сабый булдым.
1960
Илледә
Ярты гасыр җирдә яшәдем мин,
Бер гасырлык хәлләр кичердем.
Замандашлар белән бергә яндым,
Хыялларда бергә исердем.
Кайберәүләр кебек качып-посып,
Ышык урын эзләп йөрмәдем.
Ватан өчен утта, походларда
Үткәрдем мин сугыш көннәрен.
Зур тау булыр иде иткән хезмәт,
Өеп куйсаң аны әгәр дә.
Күпме дәрт, хис күмелеп калды анда
Кайчак яшьләр тамды әрәмгә…
Мин уйладым шул биек тау аша
Күрермен дип парнас сукмагын.
Гомер узды, ә мин бары аның
Итәгенә килеп туктадым.
Кичерегез, дуслар, илледә дә
Ниләр белән күңел мавыга?! –
Шигъриятнең бер яшь альпинисты
Менәр әле парнас тавына.
Ул күтәрер әле шигъриятне
Очар күккә толпар атында,
Бәлки, шунда, күпләр арасында,
Хәтерләрләр минем хакымда…
1960
Үгет
Таулар да туза, тарала –
Дөнья ул калыр бездән дә,
Гомер бер дә узмас диеп
Гамьсезләнмә, гамьсезләнмә.
Ачуланса, сылуның да
Алсу йөзе ямьсезләнә,
Йөз нурларыңны китәреп
Ямьсезләнмә, ямьсезләнмә.
Яхшы сүз әйтә белмәгән –
Дөньяда иң начар бәндә.
Сак бул, ямьсез сүзләр сөйләп
Тәмсезләнмә, тәмсезләнмә.
Тыйнак бул, тик эчтән куан,
Кешеләр мактаган хәлдә.
Үзеңә үзең масаеп
Әрсезләнмә, әрсезләнмә.
Тормыш юллары бормалы,
Ансат юлларны эзләмә.
Егет булсаң, бул ир-егет –
Һич тезләнмә, һич тезләнмә!
1960
Түзәм
Иҗат тавында талпынам, сызлана җан,
Урынсызга атылган таш – авыр сүздән…
Түзәм, юкса чыдамсыз егеткә ни сан!
Түзәм, чөнки Тукай, Гафурилар түзгән.
Яшим күпләр кебек ирек тәмен тоеп,
Тик шулай да кайчагында күңелем боек:
Бетә алмыйм тормыш кысасына сыеп.
Шуңа гаҗәп түгел тамса яшем күздән.
Юк-юк, елак түгел! Зинһар, дөрес аңла.
Тик күңелем тартым уйлар-сагышларга.
Тормыш ыгы-зыгысында ярышканда
Мин һич түгел киләчәктән өмет өзгән.
Киләчәгем көн күк ачык алларымда:
Йөзеп китәм мин хыялым ярларына,
Күтәреләм якты бәхет тауларына!
Ә кайчакта баткак ерып барам тездән…
Әйе, кинәт төшә күңелем, хәтерем кала.
Йөрәк әрни һәм сызлана яна-яна…
Дошман хәнҗәр белән чәнечмәгән аңа:
Яра сыкрый көтмәгәндә төрткән бездән!
Бик әрнүчән була бездән алган яра…
Ни әмәл бар, ул ярага бармы дәва?
Иҗат – көрәш мәйданы ул, түзми кара!
Түзәм, бөек Тукай, Гафурилар түзгән.
1960
Купшы шигырь
Купшы шигырь – бокаллардан ташып
Күтәрелгән шампан күбеге;
Кабарынган була чиктән ашып,
Бик тиз шиңә ләкин бүреге.
Купшылыгы бетә; бокал буш,
Буш күбектән булмый күңел хуш.
1962
Хак сүзләр
Татлыдан татлы ни татлы?
Күпләр әйтә: бал татлы.
Бал-шикәргә караганда,
Эшләп аргач, ял татлы.
*
Салкыннан салкын ни салкын?
Күпләр әйтә: боз салкын.
Карга-бозга караганда,
Ямьсез-чытык йөз салкын.
*
Ачыдан ачы ни ачы?
Туры әйткән тел ачы.
Шундый ачы әйтә торган
Телләр күбрәк булсачы!
*
Ансаттан ансат ни ансат?
Гаепләү, хурлау ансат.
Андый юлга баса күрмә,
Кеше булсаң – кылан сак.
*
Киредән кире кем кире?
Үзсүзле бәндә кире.
Урынсызга киреләнгән –
Ни акыллы, ни тиле.
*
Түбәннән түбән кем түбән?
Түбән бәндә – ялагай.
Ялагайның күңеле булмый
Көн дә табан яламай.
1963
«Сөям» димә, шугым!
Балачакта мине сабый итеп
Алдый иде юатып олылар,
Хәзер инде мин картаеп җиткәч,
«Алдамакчы» яшьләр-колыннар.
Мин ышанмам, «сөям» димә, шугым,
Син карлыгач булып уйнакла,
Дулкыннардан биек яшел ярга –
Тиң ярыңа барып кунакла.
Кыска була шәфәкъ кызыллыгы,
Ул хәбәр тик кояш батудан…
Нәрсә матур җирдә алсуланып,
Нурда балкып таңнар атудан?!
1964
Оптимист көзе
Саф, сары зәгъфран төсле
Тышта сап-сары иртә:
Агачлар чайкала җилгә,
Яфраклар ява җиргә.
Уйный алтын көз бураны –
И чуар бөтен һава,
Ак мамык кар түгел, сары
Тәңкәләр өскә ява.
Купшырак бизәнгән хәзер
