скачать книгу бесплатно
Төн төсендә булган күк йөзендә
Асылынган үлем җепләре.
Караңгыдан дер-дер килеп, куллар
Нокта куя минем хатыма.
Тән дә читтә, җан да миндә түгел,
Бер хис булып, үлем чатында
Басып торам, хатны җилгә кысып,
Хискә сыйган соңгы көч белән.
Мин хат яздым, Ходай,
Мин хат яздым
Вәхшилеккә каршы, үч белән…
Тәнем аңын җуйды,
Фәрештәгә башын иде дуамал җаным.
Ярым үле, өзгәләнгән хис мин,
Ярым тере минем вөҗданым…
Мин ант эчтем тәнем булган чакта,
Хатка түгеп соңгы канымны.
Мин җанымны әсир иттем хәтта,
Тапшырам дип шушы хатымны…
Мин хат яздым, Ходай,
Мин хат яздым…
Яшәү рәхәт
(Сугышлар, инкыйлаблар һәм башка бик күп кайгы-михнәт күргән әби-бабайлар, абый-апалар истәлегенә.)
Яшәү рәхәт,
Күптән рәхәт инде.
Инкыйлаблар үтте,
Күпме сугыш…
Күккә рәхмәт,
Җиргә рәхмәт түзгән өчен,
Безгә рәхәт…
Рәхәт булган өчен.
Инкыйлаблар узды,
Узды сугыш.
Капка ачылганда шыгырдаулар
Җанны тәннән аерырга әзер иде.
Йөз тапкыр бәйләнгән канат
Каерылырга әзер иде…
Сибел, чәчәк, җилгә,
Ә соңыннан төшәрсең син җиргә.
Тарту көче һаман аска тарта,
Кабер белән тамыр арасына.
Яшәү рәхәт адәм баласына.
Яшәү рәхәт,
Афәт белән афәт
Икәү бергә кочаклашкан чакта,
Хак Тәгалә үзе торды сакта:
җитте, язмыш,
Туктат кайгыларны бу башка.
Сәер,
Яшәү рәхәт.
Күпме сугыш бара дөньяда,
Рәхәт булган өчен
Күпме кайгы-михнәт?!
Нинди төшләр күрәсең син, бабай?
Кемдер яу кырында калды,
Кемгәдер җиңү бәхете татыды,
Кайберләре төрмәләрдә әсир булдылар,
Кемнәрдер бүген дә исән, кемнәрдер инде юк!
Бабайлар рухына дога булып барсын
Нинди төшләр күрәсең син, бабай,
Күзләреңә йокы керәме?
Офык һаман кызгылт төсе белән
Сугыш исен күккә түгәме?
Нинди төшләр керә сиңа, бабай,
Тынмас туплар һаман шартлыймы?
Бер кайтырбыз дигән иптәшләрең
Әле һаман кире кайтмыймы.
Өн белән төш күперләре буйлап
«Сугыш бетте» дигән кайтаваз…
Һаман әсирлектәме син, бабай?
Кайда йөри килми калган яз.
Нинди төшләр керә сиңа, бабай,
Нинди төстә җиңү бәхете,
Җилфердиме канлы кызыл байрак,
Шанлы үткәннәрнең шаһите.
Уян, бабай, чәй кайнады, әйдә,
Ниләр күрдең, төшләр кайда йөртте?
Сугыш бетте, илбасарлар бетте,
Сез җиңдегез!..
Сугыш бетте, бабай,
Бетте…
Апрель ае
…бу көннән яңа киемнәремне җыртып ташлап,
яланаяк чыгып йөгерәчәкмен…
Г.Тукайның Сәгыйть Рәмиевкә язган хатыннан
Тәнгә мунча булган җиргә
Апрель алып килде сине.
Синең өчен апрель ае —
Кышның язы,
Язның кышы булды кебек.
Яланаяк чыгып йөгерсәң,
Җил туздырган тузан тәнгә кунар,
Салкын үпкәләрне буар кебек.
Иске киемнәрен ертып ташлап,
Ялагай яз үзенекен итте:
Алып китте сине,
Апрель аен тормыш көзең итте.
Җаның мунча көтте синең,
Савыгыр, дип, халкың көтте сине,
Син милләтне савыгыр дип көттең,
Дәва өмет иттең.
Синең өчен апрель ае —
Икейөзле яз малае,
Саклап йөргән икән үчен.
Җанга мунча булмас җирдән
Апрель алып китте сине.
Апрель —
Кышның язы,
Язның кышы булды кебек
Халкың өчен.
Фәнил Гыйләҗев
Фәнил Фаил улы Гыйләҗев 1987 елның 16 маенда Казан шәһәрендә туа. Бала чагы Татарстан Республикасының Чирмешән районы Ибрай Каргалы (Керкәле) авылында уза. Ул башта Югары Кәминкә урта мәктәбен, аннары Казан дәүләт университетының журналистика һәм социология факультетын тәмамлый. Университетта укыганда «Әллүки» әдәби иҗат берләшмәсе эшчәнлегендә катнаша. Идел-Урал төбәге студентларының «Шигъри сабантуй» (2010) конкурсында икенче урынны ала. «Иделем акчарлагы» (2010) һәм «Таян Аллага» (2011) яшь язучылар бәйгеләрендә шигърият буенча Гран-прига лаек була. 2011–2014 елларда «Шәһри Казан» газетасында журналист булып эшли. 2015 елда Татарстан Республикасының төп әдәби журналы «Казан утлары» на эшкә килә. Ул шулай ук 2015 елның май аенда Бакуда узган Азәрбайҗанның Төрки телле яшь язучылар берлеге шигъри фестивалендә, 2017 елның көзендә Төркиянең Истанбул шәһәрендә Ауразия язучылар берлеге тарафыннан оештырылган Беренче төрки дөнья яшь язучылар форумында катнаша. Төрки телле язучылар белән танышу-аралашу нәтиҗәсе буларак, Фәнил төрки телле каләм әһелләренең һәм рус телендә язучы кайбер шагыйрьләрнең әсәрләрен ана телебезгә тәрҗемә итү эше белән дә актив шөгыльләнә.
Фәнил Гыйләҗевнең милли шигырьләре 2012 елда Татарстан язучылар берлеге тарафыннан нәшер ителгән «Ак юл» җыентыгында басылып чыга. 2014 елның декабрендә Татарстан китап нәшриятында «Ризасызлык» дип аталган җыентыгы дөнья күрә. Шигырьләре Татарстан матбугатында даими басылып тора. Аерым шигырьләре рус телендә һәм азәрбайҗан телендә нәшер ителгән «Яңа татар поэзиясе антология» сенә кертелгән.
2015 елдан Татарстан Язучылар берлеге әгъзасы.
Азатлыкка атлый татар улы
Кирмән каршысында һәйкәл тора,
Мәгърур башын чөеп югарыга.
Тәнен буган тимер богаулардан
Котылырга теләп, арынырга.
Тәнен буган тимер богаулары
Кадалалар тарих төпкеленә.
Яралардан кан саркымый, саркый
Ялкынлы җыр тулы шигырь генә.
Котылырга теләп зынҗырлардан,
Мәгърур башын чөеп югарыга,
Шәһид киткән күпме татар җаны,
Имин көннәр теләп улларына.
Азатлыкка атлап, күпме башлар
Тәгәрәгән җилкәләрдән аска,
Истә әле, истә фида җаннар,
Чал тарихлар басылганнар ташка.
Чал тарихның ишарәсе булып,
Ташта басып тора Җәлил сыны.
Тар коллыктан азат шәһид рухы,
Азатлыкка атлый татар улы!
Казансуның суы кимегән
Ничә гасыр ярларына тулып,
Сабыр гына аккан Казансу
Кечерәеп калган, суы кимеп.
Чикләре тар! Бик тар!! Ямансу!!!
Чуерланган кирмән ташын юып,
Төпкеленә серен сеңдергән
Тарихыбыз ачылсынга дипме, —
Казансуның суы кимегән?!
Яманнарын гына язма, Хода!
Яланнар соң кемнәр кулында?!
…Хәтта елга яры кысанайган
Кимсетелгән кирмән буенда.
Яр буенда уйга батып йөрим:
Казансуның төбе күренә…
Тар үзәнле халык түгел лә без!
Болай булу тиеш түгел лә!
Мин ышанам – кайтыр әле язлар!
Үзәннәр бит әле кипмәгән:
Ярлары бер тулыр, ташкын булыр,
Җимерелер дамба-киртәләр…
Бибимәмдүдә абыстайга
Юл читендә көчек калды, күз атып,
Аһ, шул көчек куйды җанны кузгатып!
Шул көчектәй калган нәни Апуш та,
Әнкәсенең җеназасын озатып.
Тау башыннан чишмә чыккан ургылып,
Юл ташлары калган, җандай убылып.
Нәни Апуш шул урамнан узгандыр,
Җил-суыктан тәпиләрен туңдырып.
Кул сузымы Сасна – Субаш арасы,
