Полная версия:
Aytmatov Araştırmaları
Конец ознакомительного фрагмента.
Текст предоставлен ООО «Литрес».
Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.
Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.
1
Metindeki temel öğeler metin boyunca yinelenir. Her şey çok açık olarak anlatılmaz. Bazı kısımlar es geçilir, bazen de sezdirilir. Metinde okuyucunun da tamamlayacağı kısımlar vardır. Her metnin temel bir izleği vardır. Kullanılan anlatım biçimine uygun dilbilgisel zamanlarla olay anlatılır. Metindeki tümceler arası ve bölümler arası ilişkileri belirten yapılar söz konusudur. V. Doğan Günay, Metin Bilgisi, 5.b., Papatya Bilim Yayınları, İstanbul 2017, s. 78.
2
Umberto Eco, Lector in fabula (Le rôle du lecteur), Livre de Poche, Paris 1989 s. 63.
3
Bu konuda çok sayıda kaynak bulunabilir. Okuyucu daha fazla bilgi için birkaç kaynak da biz verelim: Tahsin Yücel, Eleştiri Kuramları, 2.b., Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul 2009, ss. 37-98; V. Doğan Günay, Metin Bilgisi, Genişletilmiş 5.b., Papatya Bilim Yayınları, İstanbul 2017, ss. 425-444; V. Doğan Günay, Söylem Çözümlemesi, Genişletilmiş 2.b., Papatya Bilim Yayınları, İstanbul 2018, ss. 55-186.
4
Cengiz Aytmatov, Cemile, Çeviren: Şerif Hulusi, Hür Yayınevi, İstanbul 1965, s. 6.
5
Doktora Öğrencisi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü.
6
Turkish Studies, 2007, s. 723-735.
7
Dr. Öğr. Üyesi, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü.
8
Joseph Campbell, İlkel Mitoloji, Tanrının Maskeleri, İmge Kitabevi, İstanbul 1992.
9
Şerif Mardin, İdeoloji, İletişim Yay., İstanbul 1992, ss. 115-116.
10
Ali İhsan Kolcu, Milli Romantizm Açısından Cengiz Aytmatov, Ötüken Yay., İstanbul 1997, s. 39.
11
Mircea Eliade, Mitlerin Özellikleri, Simavi Yay., İstanbul 1993, s. 27.
12
Şerif Can, Klasik Yunan Mitolojisi, İnkılap ve Aka Yayınevi, İstanbul 1963, ss. 5-6.
13
Samuel Henry Hooke, Ortadoğu Mitolojisi, (Çev.: Alaeddin Şenel), İmge Kitabevi, Ankara 1995, s. 25.
14
Hooke, a.g.e., s. 44.
15
Fred Gladstone Bratton, Yakın Doğu Mitolojisi, (Çev.: Nejat Muallimoğlu), M.Ü.İ.F. Yay., İstanbul 1992, s. 68.
16
Abdülkadir İnan, Tarihte ve Bugün Şamanizm, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1986, s. 13.
17
Bahaeddin Ögel, Türk Mitolojisi I, Türk Tarih Kurumu Yay., Ankara 1993, s. 419.
18
M. Öcal Oğuz, “Mitolojimizde ve Ural Batur Destanında Başlangıçtaki Sonsuz Su”, Milli Folklor, Ankara 1998, S. 38, s. 22.
19
Alice Marriott, Carol K. Rachlin, Kızılderili Mitolojisi (Çev.: Ünsal Özünlü), İmge Kitabevi, Ankara 1998, s. 36.
20
Oğuz, a.g.m., s. 23.
21
Jean-Paul Roux, Türklerin ve Moğolların Eski Dini (Çev.: Aykut Kazancıgil), İşaret Yay., İstanbul 1994, s. 150.
22
Roux, a.g.e., s. 150.
23
Kolcu, a.g.e., ss. 248-249.
24
Gülsine Uzun, Cengiz Aytmatov’un Türkçeye Çevrilmiş Eserlerinde Mitolojik Unsurlar, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Muğla 1998.
25
Beşir Ayvazoğlu, “Turan Ülküsünün Büyük Yazarı Anlatıyor: Ufku Milli Olanın Ötesine Genişlemek”, Türkiye Gazetesi, İstanbul 12 Mayıs 1992.
26
Sabiha Özen, “Her Yazar Kendi Halkı İçin Yazmayı Nazarda Tutar”, Dergâh, S. 24, İstanbul 1992, s. 13.
27
Turkish Studies, 2007, s. 723-735.
28
Prof. Dr, Ankara Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
29
Cengiz Aytmatov-Muhtar Şahanov, Şafak Sancısı, İstanbul, Da Yayıncılık, 2002, s.164
30
Enes Cansever’in kendisi ile yaptığı mülakattan, Kardeş Kalemler, Ocak 2010, S.37, s.26
31
Enes Cansever’in kendisi ile yaptığı mülakattan, Kardeş Kalemler, Ocak 2010, S.37, s.26, 27
32
Dergâh Dergisi, S. 21, 1990.
33
Prof. Dr., Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Türk dili ve Edebiyatı Bölümü.
34
Cengiz Aytmatov, Dişi Kurdun Rüyaları (Çev. Refik Özdek) Ötüken, İstanbul, 1990.
35
Aytmatov Gün Uzar Yüzyıl Olur adlı eserinin önsüzünde bu konuda şöyle demektedir: “Önceki yapıtlarımda olduğu gibi bu sefer de söylencelere, efsanelere, masallara dayanıyorum. Çünkü bunlar bizden önceki nesillerin bizlere miras bıraktıkları deneylerdir. (…) Söylenceler olsun, hayal ürünü konular olsun, yazarlığımın amacı değil, yalnızca bir düşünme yöntemi, aynı zamanda gerçekleri anlatma ve yorumlama yollarından biridir.” Cem Yayınevi, İstanbul, 1985, s.8.
36
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi (Çev. Mehmet Özgül), Cem Yayınevi, İstanbul, 1980.
37
Cengiz Aytmatov, Gün Uzar Yüzyıl Olur, s. 23-24.
38
Cengiz Aytmatov, age., s. 96-97.
39
Cengiz Aytmatov, age., s. 97.
40
Cengiz Aytmatov, age., s. 134.
41
Cengiz Aytmatov, age., s. 135.
42
Cengiz Aytmatov, age., s. 335-337.
43
Cengiz Aytmatov, age., s. 45-46.
44
Bu teknik Aytmatov’un hemen bütün romanlarında görülür. Gün Uzar Yüzyıl Olur’da efsanedeki ‘Man-kurt’la Kazangap’ın oğlu Sabitcan, yeni bulunan Orman-Göğsü gezegeni ile Dünya; Beyaz Gemi’de “Boynuzlu Geyik Ana” efsanesindeki zengin kişinin oğulları ile Urazkul; Dişi Kurdun Rüyaları’nda Abdias ile Hz. İsa arasında kurulan gizli ilişkiler ağı bu anlatım tekniğinin ilk bakışta göze çarpan örnekleridir. Yazıda söz konusu etmediğimiz Gülsarı romanında da bu anlatım tarzının tipik bir örneği ile karşılaşırız. Bir koyun çiftliğinden sorumlu olan çoban Tanabay, kendisine verilmiş olan her türlü görevi gücünün üzerinde çalışarak karşılamaya çalışırken aslında boğaz tokluğuna bile çalışıyor değildir. Böyle bir zor durumda iken, Tanabay, “Devrim”den önce kardeşiyle birlikte bir “ağa”nın yanında boğaz tokluğuna çalıştıkları yılları hatırlar. Geçen o kadar zamana ve umutlara rağmen aslında Tanabay ve onun gibilerin hayatında bir değişiklik olmadığını yazar böylece çok çarpıcı bir karşılaştırmayla ortaya koyar. Fakat yazar kendi hükmünü açık olarak ifade etmez. Olayları anlatır ve sonuç çıkarmayı aradaki zaman farkını ortadan kaldırmaya muktedir olabilen okuyucuya bırakır.
45
Cengiz Aytmatov, age., s. 341-343.
46
Cengiz Aytmatov, Dişi Kurdun Rüyaları, s. 231.
47
Cengiz Aytmatov, age., s. 14.
48
Cengiz Aytmatov, age., s. 92.
49
Abdias ve Hazreti İsa arasında kurulan ilişkiyi yazar-anlatıcının şu sözleri de teyit etmektedir: “Gerçekte Yüce Yaradan’ın paradoksları da sınırsızdır. Yüzlerce yıl önce bir defa daha tuhaf bir adam susması gerektiğine inanmış ve bu yüzden hayatını yitirmişti. Kendisini kurtaracak sözleri söylemeyi reddettiği için yitirmişti hayatını. (…) o gün de bir Cuma günüydü ve o adam da hayatını kurtarmak için onların istediği şekilde konuşmayı, istenen kelimeleri söylemeyi reddetmişti.” (ss.52-55)
50
Cengiz Aytmatov, age., s. 175-176.
51
Cengiz Aytmatov, age., s. 176.
52
Dişi Kurdun Rüyaları Türkiye’de neşredildiğinde eser hakkında çıkan bir tanıtma yazısında böyle bir iddiaya yer verilmiştir: “Cengiz Aytmatov bu son romanında karşımıza tam inanmış Hristiyan misyoneri hüviyetiyle çıkmaktadır. Belki de öyledir. Aksi olsa yazdıklarını yazmazdı, yazamazdı.” (Abdürrahim Karakoç, Yeni Düşünce, 25 Mayıs 1990.) Dr. Hayati Bice de bu romanı “Aytmatov’un intiharı” olarak nitelemekte ve bu eseriyle Aytmatov’un kendi roman geleneğinin dışına çıktığını ileri sürmektedir. (“Biz Cengiz’i Çok Sevmiştik… Severiz de…”, Türk Yurtları, s. 44 vd.) Oysa yukarıda belirttiğimiz gibi Aytmatov bu romanında da önceki eserlerinde ele aldığı bir temayı geliştirmiş ve daha ayrıntılı olarak işlemiştir.
53
Cengiz Aytmatov, age., s. 34.
54
Cengiz Aytmatov, age., s. 155.
55
Cengiz Aytmatov, age., s. 164.
56
Ra’d suresinin 11. ayetinin bir kısmı: “Bir millet kendi durumlarını değiştirmedikçe Allah onların durumlarını deriştirmez.” (Süleyman Ateş meali). Bu eserde ayet ve hadislerle benzerlik gösteren başka ifadeler de vardır. Fakat eserin ikinci dilden (Fransızca) tercüme edilmiş olması bu benzerlikler hususunda yargı belirtmekte ihtiyatlı olmayı gerektirmektedir.
57
Cengiz Aytmatov, age., s. 190.
58
Cengiz Aytmatov, age., s. 43.
59
Cengiz Aytmatov, age., s. 188-190.
60
Doç. Dr., Marmara Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim Üyesi.
61
Ercih Fromm, Rüyalar Masallar Mitler Sembol Dilinin Çözümlenmesi, Çev. Aydın Arıtan-Kaan H. Ökten, Say Yayınları, İstanbul 2014, s. 35.
62
Veysel Şahin, “Aytmatov’un Beyaz Gemi Romanında Ötelerin Çağrısı ve Kaçış”, Cengiz Aymatov, Ed. Ramazan Korkmaz, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2009, s. 286.
63
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, Çev. Refik Özdek, Ötüken Yayınları, İstanbul 1999, s. 54.
64
Erich Fromm, Rüyalar Masallar Mitler Sembol Dilinin Çözümlenmesi, Çev. Aydın Arıtan-Kaan H. Ökten, Say Yayınları, İstanbul 2014, s. 36.
65
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 31.
66
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 31.
67
Balığa dönüşme isteği/hayali, okuru kutsal ya da mitolojik anlatılara götürecektir. Örneğin Eski Ahit’te anlatılan efsaneye göre Kızıldeniz’de sulara gömülüp “Maçune Manuşa/Balık Adamlar”a dönüşürler. Denizde yaşamaya başlayan bu yaratıklar, ne zaman insana dönüşeceklerini de sorarlar. Bkz. Özhan Öztürk, Folklor ve Mitoloji Sözlüğü, Phoenix Yayınevi, Ankara 2009, 170. Hristiyanlara göre balık sözcüğün kökeni Hz. İsa’nın tanrılık adıyla ilintili olduğu gibi, balık Havarilerin ağıyla kurtarılan ruh olup Hz. İsa’nın elinde çoğalma niteliği taşır. Bkz. Orhan Hançerlioğlu, İnanç Sözlüğü (Dinler-Mezhepler-Tarikatler-Efsaneler), Remzi Kitabevi, İstanbul 1975, s. 94. Kur’an-ı Kerim’de de Yunus peygamberi bir balık yutar, belirli bir süre Yunus peygamber balık karnında kalıp daha sonra bir bakıma yenden doğar. Âb-ı hayat efsanesinde pişmiş balığın canlanması söz konusudur. Yine başka bir efsanede ya da Bizans inanışına göre Bizans’ta büyük bir felaket olacağı zaman tavada kızartılan balıklar denize dönmek isterler. Ayrıntılı bilgi için bkz. Abdulkadir Emeksiz, “İstanbul Folkloru”, Karaların ve Denizlerin Sultanı İstanbul, C. II, (haz. Filiz Özdem), Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2009, s. 274. Yine Budizm ve güney kültürlerinin tesiriyle Altay Türkleri arasında dünyanın (üç) balığın sırtında durduğu inancı vardır. Bkz. Bahattin Ögel, Türk Mitolojisi (Kaynakları ve Açıklamaları ile Destanlar), C. 1, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1993. s. 440-443.
68
Gaston Bachelard, Su ve Düşler maddenin imgelemi üzerine deneme, Çev. Olcay Kunal, YKY, İstanbul 2006, s. 131.
69
Çocuk özne bitkilere de “sevimliler”, “cesurlar”, “korkaklar”, “zararlılar” vb. anlamlar yükler. (s. 8)
70
Gaston Bachelard, Su ve Düşler maddenin imgelemi üzerine deneme, Çev. Olcay Kunal, YKY, İstanbul 2006, s. 11.
71
Veysel Şahin, “Aytmatov’un Beyaz Gemi Romanında Ötelerin Çağrısı ve Kaçış”, Cengiz Aymatov, Ed. Ramazan Korkmaz, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara 2009, s. 286.
72
Özlem Kaşkaoğlu, “Cengiz Aytmatov’un Beyaz Gemi Romanında Halk Edebiyatı Motifleri”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, S. 6/2, 2019, s. 1013.
73
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 38.
74
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 39.
75
İbrahim Şahin, “Beyaz Gemi: Simgenin Ölümü”, Uluslararası Her Yıl Bir Büyük Türk Bilgi Şölenleri 4./Cengiz Aytmatov, s. 200.; https://www.academia.edu/37008262/Beyaz_Gemi_Simgenin_%C3%96l%C3%BCm%C3%-BC.05.10.2020.
76
Sema Özher, “Beyaz Gemi Adlı Romanda Yüce Birey Arketipi”, Bilig, S. 37, Bahar 2006, s. 87.
77
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 165.
78
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 168.
79
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 168.
80
Carl Gustav Jung, Dört Arketip, Çev. Zehra Aksu Yılmazer, Metis Yayınları, İstanbul 2003, s. 62.
81
Prof. Dr., Balıkesir Üniversitesi, Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
82
Peyami Safa, “San’atte tarihîlik ve ebedîlik”, Milliyet Gazetesi, 02.10.1958
83
Şuayıp Karakaş, “Türkistan’da Kızıl Kırgın Kurbanları”, Türk Dünyası Dil ve Edebiyat İncelemeleri Dergisi, S. 5., 1998, s. 27-28.
84
Albert Camus. Başkaldıran İnsan, Kuzey Yayınları, Çev. Tahsin Yücel, Ankara 1985, s. 257.
85
Cengiz Aytmatov ve Muhtar Şahanov, “Yüzyılların Kavşağındaki Dostluk”, Kuz Başındaki Acının Çığlığı, s 31.
86
Ahmet Hamdi Tanpınar, Edebiyat Üzerine Makaleler, Dergâh Yayınları, İstanbul 1997, s. 91.
87
Dieter Thoma, Babalar: Bir Kahramanlık Hikâyesi, İletişim, İstanbul 2011, s. 126.
88
Ramazan Korkmaz, Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme ve Dönüş İzlekleri, Grafiker, Ankara 2008, s. 11.
89
Abdılcan Akmataliyev, Cengiz Aytmatov’un Dünyası, AKM, Ankara 1998, s. 5.
90
Dieter Thoma, age., s. 226.
91
Cengiz Aytmatov ve Muhtar Şahanov, age., s. 22-23.
92
Cengiz Aytmatov ve Muhtar Şahanov, age., s. 48.
93
Cengiz Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel, Çev. Refik Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2009, s. 185-186.
94
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, Çev. Refik Özdek, Ötüken Neşriyat, İstanbul, s. 120.
95
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 166-167.
96
İbrahim Şahin, Cengiz Dağcı Belgeseli, Yönetmen Zafer Karatay, 2011
97
Cengiz Aytmatov ve Muhtar Şahanov, age., s. 167.
98
Cengiz Aytmatov ve Muhtar Şahanov, age., s. 13.
99
Abdılcan Akmataliyev, age., s. 11.
100
Ali İhsan Kolcu, Bozkırdaki Bilge, Akçağ, Ankara 2002, s. 19.
101
Ali İhsan Kolcu, age., s. 97.
102
Cengiz Aytmatov’un 2 Mayıs 1992’de yaptığı konuşma: “ Zeki Gürel, Turan Ülkesinin Ruhu Cengiz Aytmatov”, https://www.turkyurdu.com.tr/yazar-yazi.php?id=434
103
Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri (8-10 Aralık), ss. 213-225.
104
Prof. Dr, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları.
105
Manas Entsiklopediya, Muras Yayınları, Bişkek, 1995, s. 47.
106
Akmataliyev, Abdıldacan. Cengiz Aytmatov’un Dünyası, AKM Yayını, Ankara, 1998, s. 94.
107
Aytmatov, Cengiz. “Bayırkı Kırgız Ruhunun Tuu Çokusu”, Manas Kırgız Elinin Baatırdık Eposu Sagımbay Orazbakov’dun Varyanto Boyunça, Han-teniri Yayınları, Bişkek, 2010, s. 5-10.
108
Naciye Yıldız. “Cengiz Aytmatov ve Manas Destanı”, Doğumunun 70. Yıl Dönümünde Cengiz Aytmatov Uluslararası Bilgi Şöleni Bildirileri, AKM Yayını, Ankara, 1998, s. 214-225.
109
Cengiz Aytmatov, Yıldırım Sesli Manasçı (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1993, s. 15.
110
Gelenekler Bağlamında Cengiz Aytmatov’un Yaratıcılığı, Kazan, Rusya, 12-14 Kasım 2018, ss. 146-175.
111
Prof. Dr., Karadeniz Teknik Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü.
112
Ramazan Korkmaz, Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme Sorunu ve Dönüş İzlekleri, Grafiker Yayınları, Ankara, 2008, s. 19.
113
Cengiz Aytmatov, Toprak Ana (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1995 s. 107.
114
Gaston Bachelard, Mekânın Poetikası (Çev. Aykut Derman), Kesit Yayınları, İstanbul, 1996, s. 45.
115
Carl Gustav Jung, Dört Arketip (Çev. Zehra Aksu Yılmazer), Metis Yayınları, İstanbul, 2003, s. 31.
116
Sema Özher, “Aytmatov Anlatılarında Yüce Ana Arketipi ve Bu Arketipin Kişisel Görüntü Seviyeleri”, Cengiz Aytmatov (ed. Ramazan Korkmaz), Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2009, s. 146.
117
Elif Şafak, Siyah Süt, Metis Yayınları, İstanbul, 2007, s. 16.
118
Gaston Bachelard, age., s. 42.
119
Cengiz Aytmatov, age., s. 48.
120
Cengiz Aytmatov, age., s. 25-27.
121
Cengiz Aytmatov, age., s. 94.
122
Cengiz Aytmatov, age., s. 13.
123
Cengiz Aytmatov, age., s. 87.
124
Cengiz Aytmatov, age., s. 49
125
Cengiz Aytmatov, age., s. 37.
126
Cengiz Aytmatov, age., s. 94.
127
Cengiz Aytmatov, age., s. 21.
128
Cengiz Aytmatov, age., s. 27.
129
Cengiz Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1993, s. 148.
130
Cengiz Aytmatov, age., s. 168-169.
131
Şevki Işıklı, Kadın ve Felsefe, Emre Yayınları, İstanbul, 2005, s. 47.
132
Cengiz Aytmatov, Dişi Kurdun Rüyaları (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1990, s. 169.
133
Cengiz Aytmatov, age., s. 303-304.
134
Cengiz Aytmatov, age., s. 167-168
135
Cengiz Aytmatov, age., s. 274-275.
136
Ahmet Kabaklı, “Folkloru Kullanışta Cengiz Aytmatov ve Yaşar Kemal”, Türk Edebiyatı Dergisi, İstanbul, 1994, Haziran, S. 248, s. 1005,
137
Cengiz Aytmatov, Elveda Gülsarı (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1993, s. 92.
138
Cengiz Aytmatov, age., s. 218.
139
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1991, s. 23.
140
Cengiz Aytmatov, Elveda Gülsarı, s. 128.
141
Cengiz Aytmatov, Beyaz Gemi, s. 85.
142
Cengiz Aytmatov, Kassandar Damgası (Çev. Ahmet Pirverdioğlu), Elips, İstanbul, 2011, s. 232.
143
Cengiz Aytmatov, age., s. 203.
144
Cengiz Aytmatov, age., s. 237.
145
Cengiz Aytmatov, age., s. 144.
146
Gaston Bachelard, age., s. 42.
147
Collette Downling, Sinderalla Kompleksi (Çev. Selçuk Budak), Öteki Yayınları, İstanbul, 1998, s. 10.
148
Elisabeth Badinter, Biri Ötekidir (Çev. Şirin Tekeli), Afa Yayınları, İstanbul, 1986, s. 117.
149
Engin Geçtan, Hayat, Metis Yayınları, İstanbul, 2002, s. 34.
150
Cengiz Aytmatov, Cemile-Sultanmurat (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1990, s. 15
151
Cengiz Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel, s. 15.
152
Cengiz Aytmatov, age., s. 134.
153
Cengiz Aytmatov, age., s. 138.
154
Michel Foucoult, Cinselliğin Tarihi II (Çev. Hülya Uğur Tanrıöver), Alfa, İstanbul, 1996, s. 54.
155
Ramazan Korkmaz, age., s. 41.
156
Cengiz Aytmatov, age., s. 258.
157
Cengiz Aytmatov, age., s. 261.
158
Cengiz Aytmatov, Cengiz Han’a Küsen Bulut (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1991, s. 6.
159
Cengiz Aytmatov, Gün Olur Asra Bedel, s. 78.
160
Cengiz Aytmatov, Cengiz Han’a Küsen Bulut, s. 65.
161
Cengiz Aytmatov, age., s. 79.
162
Cengiz Aytmatov, age., s. 81-83.
163
Gaston Bachelard, Su ve Düşler (Çev. Olcay Kunal), YKY, İstanbul, 2006, s. 142.
164
Gaston Bachelard, age., s. 137.
165
Sevim Kantarcıoğlu, T. S. Eliot’un Şiirlerinde İnsanın Kendini Gerçekleştirme Teması, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 1981, s. 64.
166
Jean Paul Sartre, İmgelem (Çev. Alp Tümertekin), Öteki, İstanbul, 2006, s. 105.
167
Aksu Bora, Kadınların Sınıfı, İletişim, İstanbul, 2005, s. 103.
168
Cengiz Aytmatov, Toprak Ana, s. 14.
169
Cengiz Aytmatov, age., s. 19
170
Alfred Adler, İnsanı Tanıma Sanatı (Çev. Kamuran Şipal), Say Yayınları, İstanbul, 1996, s. 168.
171
Cengiz Aytmatov, Kassandra Damgası, s. 123.
172
Cengiz Aytmatov, Cemile-Sultanmurat, s. 9.
173
Cengiz Aytmatov, age., s. 9
174
Cengiz Aytmatov, age., s. 10.
175
Alfred Adler, age., s. 156.
176
Cengiz Aytmatov, Toprak Ana, s. 101.
177
Cengiz Aytmatov, “Yüz Yüze”, Yıldırım Sesli Manasçı-Yüz Yüze-Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek (Çev. Refik Özdek), Ötüken, İstanbul, 1990, s. 185.
