Fərdi effektiv sürətli oxu

скачать книгу бесплатно


sanılırdı.

dır.

23

1950-ci illərdə psixoloqların “qavrayış ərəfəsi”

[treshold of perception] təcrübələrində göstərdikləri “peri-ferik görmə” [peripheral vision] həqiqətini Hollivud götür-dü və pərdəni bugünkü böyüklüyünə çatdırdı (Cine-mascope, Tod-a-o, Panavision və başqaları).

Az sonra da üç kamerayla çəkilən “Cinerama” 180 dərəcə, bir yarımçəmbər pərdəylə xüsusi gözlük olmadan da üç ölçülü görüntünü təqdim etdi.

Bütün bunlar göstərdi ki, göz başı sağa-sola çevirmə-dən də çox geniş sahəni görə bilir (gələn dəfə kinoteatra gedəndə diqqət edin; o böyük pərdədə filmi seyr edərkən başınızı saga-sola çevirirsiniz, yoxsa pərdənin ortasına baxıb, bütünlüklə görə bilirsiniz?). Bu tapıntını da sürətli oxuya tətbiq etdilər və tək-tək kəlmələrə baxmaq yerinə sətrin da-ha geniş hissəsini görmənin, yəni iki, üç, hətta dörd sözü birdən görmənin asanlıqla mümkün ola biləcəyini isbat etdilər. Beləcə sürətli oxuma ən effektiv formasını almış oldu.

İlk kurslarda sadəcə “takistoskop” məşqləri aparılırdı. Halbuki tək başına takistoskop idrak sürətini yüksəlt-məkdə yetərsiz qalırdı. Gözün görmə bacarığının bir üst limiti var idi. 100 metri 10 saniyədə qaçmağın çox çətin olması kimi insan gözü də bir kəlmə oxuyaraq maksimumu 400-ə qədər çatdıra bilirdi. Bundan əlavə, göz sürətinin düş-məməsi üçün göz məşqlərinin müəyyən qayda ilə davam etdirilməsi lazım idi. Blok-blok oxuma sayəsində sürətli oxu daha az məşəqqətli məşğuliyyət formasına düşdü (Beyin geniş baxmağa alışanda gözə çox yüklənmədən də oxuma sürəti yüksək sürətə yetiləcək hala gəldi).

24

Beləliklə, sürətli oxunun iki inkişaf cizgisini gördük: 1. Göz təlimlə get-gedə daha sürətli görməyi öyrənə

bilər; eynilə jim etməklə, barfiks çəkməklə, ağırlıq qaldır-maqla qol əzələlərinin inkişaf etməsi kimi.

2. Göz yenə təlimlə sətrin 2-3 sözünü, hətta hamısını bir baxışda görə bilər (Buraya qədər oxucunun alışqanlığına ilk baxışda tərs düşməmək və qavramanı çətinləşdir-məmək üçün “göz”ü “görmək” feliylə bir yerdə istifadə etdik. Halbuki göz görməz, baxar; görən beyindir. Gördüyünüz bir şeyə təəccübləndiyiniz zaman göz bəbəkləriniz böyüyür. Göz bəbəklərinin iriləşməsi ilə təəccüb hissi birgerçəyin iki üzüdür: fiziki və zehni… Bənzər şəkildə oxu prosesində göz mətn üzərində hərəkət edər, zehin anlam verər).

Son olaraq 2000-ci illərə girərkən beyin və qavrama ilə əlaqədar aparılan araşdırmalar fərqli, eyni zamanda tamamilə yeni oxu texnikasına atılan ilk addım oldu.

Bir deyil, iki beynimiz olduğu gerçəyi və bu iki beynin funksional fərqlilikləri ortaya çıxdı. Sol beyin yarımkürəsi məntiqi şəkildə parçaları analiz etməkdəykən sağ yarımkürə bütövlükdə idrak yoluyla qəbul edirdi.

1990-cı illərdə doktor Pol Skil “Photo Reading” adını verdiyi bu texnikanı inkişaf etdirdi. 1997-ci ildə “World Future Society”nin (Dünya Gələcək Cəmiyyəti) illik qurul-tayında (bu kitabın hər iki müəllifinin də iştirak etdiyi) bir seminar təşkil olundu.

Əvvəlcə rahatlama, sakitləşmə yoluyla sağ beyin fo-kuslanmış hala gətirilir, bunun sayəsində bütöv bir səhifənin fotosu zehində canlanırdı. Bu təcrübənin nəticələri və elmi keçərliliyi hələ də mübahisəlidir.

25

Dəqiqədə 20000-25000 kəlmə kimi ağlasığmaz səviy-yəyə çatmaq mümkündürmü? İnsan bütöv səhifəni bircə

baxışla qavraya bilərmi? Sağ beyin, sol beyin fərqliliyi kəskin tərəfləri önə çıxarılan mifdir, yoxsa inqilab? Ancaq bu bir həqiqətdir ki, Pol Skil texnikası doğru olsa da, olmasa da, insan beyninin xarüqələr yarada biləcək potensialını bi-zə xatırlatdı.

2000-ci illər oxuma və öyrənmə məsələlərində neçə

yeniliyi ortaya çıxaracaq kimi görünür.

Sürətli oxumanın faydaları

Bu kitabı alıb oxumağa başladığınıza görə nələrisə

əldə etməyi hədəfləyirsiniz. Çox güman daha sürətli oxumaq, çətin mövzuları daha sürətli qavramaq, daha yaxşı öyrənmək istəyirsiniz.

Ehtiyacınız olan məlumata yetməyi, diqqət dağılma-ları və konsentrasiya pozğunluqları kimi mütaliəyə mane olan səbəblərdən qurtulmağı istəmiş də ola bilərsiniz. Yaxud da ki, diqqətinizi oxuduğunuz parçada toplaya bilməyi, öyrəndiklərinizi uzun müddət hafizənizdə saxlamağı…

“Effektik Sürətli Oxuma” sistemi sayəsində mütaliəyə mane olan zərərli alışqanlıqlarınızdan qurtulub sürətli və effektiv bir oxucu ola bilərsiniz.

Effektik Sürətli Oxuma sisteminin faydalarından bir neçəsini marketoloq üslubuyla xatırladaq:

 Oxumağı sevirsiniz, oxumaq istədiklərinizin hamısına vaxt yetmir.

 Oxumağı deyil, başqa nələrisə, əylənməyi sevirsiniz, ancaq oxumağa məcbur olduğunuz materiallar var.

26

 Tələbəsiniz (universitet, lisey, məktəb fərq etmir).

Dərs, dərs, dərs! Oxunacaq qalaqla kitab, yığınla qeyd var!

Amerika tətbiqi tədrisə böyük önəm verir, orada ibtidai məktəb belə təhsilin 84 faizini təşkil edir. Bizdəsə

daha çox! Oxumaqla bitmir. Saatlar yetmir, qapanıb qalırsınız. Tələbələr imtahanlar yaxınlaşdıqca cəmi bir neçə

saat yatırlar. Liseyi, universiteti yarıda buraxmağa məcbur olanlar, dərsləri çatdıra bilmədiyi üçün usanıb təhsilini yarımçıq saxlayanlar… İndi düşünün; oxuyacaqlarınızı iki dəfə tez bitirə biləcəksiniz!

Hər şeyi bir kənara ata bilsəniz! Yaxud da ki, yaxşıca yata bilsəniz…

 Bəlkə vaxt qalmadığı üçün əlinizi belə vura bilmədiyiniz başqa kitabları da oxuma fürsəti tapsam de-yə, xəyal qurursunuz…

Yaxşı, bəs iki dəfə tez oxumaq mümkündürmü? Həm olsa da oxuduğunuzu yaxşı anlaya bilərsinizmi?

Hər iki suala da “hə!” Amma necə?

Effektiv Sürətli Oxuma sistemi sayəsində!

 Qəzet, jurnal, kitab, roman oxumağı sevən insansınız.

Amma jurnalı, qəzeti bitirmədən boş vaxtınız sona çatır. Kitab, ya da romanın sonu gəlmək bilmir. Bir neçə səhifə ancaq oxuyursunuz ki, saatlar keçmiş

olur, başqa işlər yığılıb qalır. Çox vaxt da hansısa rəfdə toz basmağa başlayır, tamamən unudulur. İs-təməyə-istəməyə kitab oxumayanların cərgəsinə qo-şulursunuz. Qəzeti, jurnalı birnəfəsə oxuyub başa çıxa bilsəniz… Kitab və romanlarınızı iki dəfə tez bitirsə-niz… Yaxşı olardı, elə deyilmi? Bəli, mümkündür.

27

Həm də oxuduğunuzu daha yaxşı anlayaraq, EffektivSürətli Oxuma sistemi sayəsində!

 İş adamısınız, vəkilsiniz, dövlət məmuru və ya ida-rəçisiniz. Dağ kimi sənəd, raport, material oxuma-ğınız lazımdır; iş saatları yetmir. Hamı evə gedəndə

siz büroda qalıb təkbaşına oxuyursunuz. Ya da evə

çanta dolusu iş aparırsınız.

Bu sənəd, raport, materialları daha sürətli oxuya bilsəniz – həm də bu zaman gözdən qaçırdıqlarınıza görə yan-lışlığa yol vermədən, xəta etmədən bitirə bilsəniz, necə olardı? Ailənizlə söhbət fürsəti, bir neçə dəqiqəlik istirahət yerinə uzun-uzadı vaxt olsa?

Ola bilər. Effektik Sürətli Oxuma sistemi sayəsində!

 Sükan arxasındasınız? Yol nişanları siz tam oxumadan arxada qalır? Buna görə istiqaməti təyin edə bil-mirsiniz? Bu nişanları çox tez oxuya bilsəniz, dərdiniz qalmazdı, elə deyilmi? Bu da Effektik Sürətli Oxuma kursu sayəsində ola bilər!