скачать книгу бесплатно
– Жолым болса – и?, – деп жауап ?атты Батыра.
– Сенi? жолы? болатыны?а менi? к?м?нiм бар, ?азiр са?ан орман тыныш ж?не ?ауiпсiз к?рiнiп т?р?ан болар, бiра? т?нде орман iшiнде тiптi бiзге тiрi ?алу о?ай?а со?пайды, сол ?шiн сен менi? ?онысыма ж?р, ол жер ?ауiпсiз ж?не бала?а да с?т табылады, сен Б?ла?тыдан м?нда кем дегенде бiр жарым к?нде келдi?, солай ма? Ал бала?а сенде беретiн еште?е жо?. Батыра ойлана:
– Сенi? айт?аны? д?рыс, баланы? тама?танба?анына бiр жарым к?ннен асып кеттi, бiра? неге ол соншалы?ты шыдамдылы? танытып, к?п жылап та жат?ан жо??
– Айттым ?ой, ол ерекше, м?ндай балалар ?те т?зiмдi келедi, сен бала?а бiр ай тама? бермесе? де олар еште?е болма?андай ж?ре бередi, тiптi ?седi, – дедi ол. Арада кiшкене тынышты? орнады.
– Сонымен, не шештi?? – дедi о?ан ??лан.
– Мен сенiмен бiрге баратын сия?тымын.
– Мынаны бiр жа?ты етiп алайын, сосын жол?а шы?амыз, – деп жануар?а ?арады.
– Олар орман?а кiрмеген шы?ар деген ?мiттемiн, – дедi Батыра жердегi заттарын ала.
– Сен баланы? артынан т?скендердi айтып т?рсы? ба? – дедi ??лан басын к?тере.
– И?.
– Оларды? орман?а кiргенiне менi? ш?б?м жо?, егер баланы жiберiп алса, оларды б?рiбiр ?лiм к?тiп т?р, – дедi де, ?зын ар?анды иы?ына асып, – ал кеттiк пе? – деп ??лан б??аны с?йрей орманны? батысына беттедi, ол б??аны с?йреген сайын артынан ?ан ш?пке жа?ылып ай?ын iзi ?алды.
– То?та!
– Не болды?
– ?азiр олар бiздi? артымыздан келсе не iстеймiз?
– Ол жа?ынан ?ам жеме, менi? орманымда са?ан еш?андай ?ауiп т?нiп т?р?ан жо?.
– Б??адан а??ан ?ан, олар?а на?ты жол к?рсетедi деп ойламайсы? ба?
– Олар бiздi б?рiбiр тауып алады, мына с?би орман?а кiрдi, сонды?тан оларды то?татуды? бiр-а? жолы – ол шай?ас, егер мына келе жат?ан сарбаздар мерт болатын болса, – деп ??лан сауса?ымен Батыра келген жа?ты н?с?ады, – онда олар та?ы да сарбаз жiбередi, бiз м?нда iз тастаса? та, тастамаса? та айырмашылы?ы жо?. Хан?а баланы ?ол?а т?сiру керек, керек десе? олар орманды астан-кесте? ете алады, сонды?тан ?оры?пай менiмен ж?р ж?не б?л менi? бiр айлам, – дедi, оны? ж?зiнде еш?андай ?ор?ыныш бол?ан жо?, б??аны с?йрей орманны? батысына – алып а?аш?а беттедi.
– Сонымен, сен кiмсi?? – дедi Батыра.
– Атымды бiлесi?, ал менi? н?сiлiм – табурат.
– Сендер жайлы мен м?лде бiлмеймiн.
– ?рине, бiлмейсi?, себебi сендердi? хандары? осы жолда ?лкен е?бек ат?арды, ол мы? жыл б?рын бiздi? мемлекеттi толы?тай басып алды, тек бiздiкiн ?ана емес… – деп Батыра?а ?арап кiшкене кiдiрдi, – содан берi бiз осы орманда ты?ылып ?мiр с?ремiз. Ол адамдарды? бiз жайлы бiлгенiн ?аламайды, тарихта бiз туралы барлы? жазбаларды? к?зiн ??ртып, адамдарды? санасын ?згертiп, тарихты ?з ы??айына ?арай ?згертiп ал?ан.
– Оны? б?рiн не ?шiн iстеген ж?не о?ан бала не ?шiн керек?
– Ал ендi са?ан б?рiн айтып берейiн, – дедi де, иы?ында?ы ар?анды ы??айлады. – Са?ан б?л ерсi естiлуi м?мкiн, дегенмен ежелгi а?ызда осылай айтыл?ан. Б?л о?и?аны? ?анша уа?ыт б?рын бол?анын ешкiм бiлмейдi, тiптi жылмен санау?а да келмейдi.
Ал?ашында бiздi? жер жай ?ана тiршiлiгi жо? мекен бол?ан, сосын жер ?арышта алып таспен со?ысып, олар бiрiгедi, соны? н?тижесiнде ?азiргi бiздi? ?аламшар пайда болды, жерге со?ты?ыс?ан ?лгi тастан су б?лiнiп, сол су жерге ал?аш?ы тiршiлiктi сыйлайды. Оны ?мiр б?ла?ы деп атайды.
?мiр б?ла?ы жердi? тере? т?бiнен шы?ып, одан б?лiнген суды? ?рбiр тамшысы осы ?лемге тарап, оны тiршiлiкпен н?рлендiредi, осылайша ал?аш?ы тiршiлiк ?алыптасты.
Жерде тiршiлiк пайда бол?аннан кейiн, ?за? уа?ыт ?те жер бетiнде адамдар, мардалар ж?не табураттар пайда болды.
– Мардалар… – деп Батыра ??ланды б?лiп жiбердi, «онда б?л Бабад?рдi? кiтабында жазыл?ан д?ниенi? б?рi рас деген с?з» деп ол iштей ойлады.
– И?, мардалар, егер с?ра?ы? болса со?ынан ?оясы?, ?азiр ма?ан кедергi жасама, – деп екеуi а?аштарды? арасымен кете бердi. Батыра ?оржынында?ы мардалы?ты? бас с?йегiн о?ан к?рсеткiсi келдi, бiра? ??ланны? айт?ан с?зiнен кейiн к?те т?руды шештi. Кiшкене кiдiргеннен кейiн, ??лан ары ?арай ?зiнi? ??гiмесiн жал?астырды:
– Мы?да?ан жылдар бойы оларды? еш?айсысы ?мiр б?ла?ы жайлы бiлген емес, бiлмей-а? ?ойса да д?рыс болушы едi. Бiра? еш?андай ??пия м??гi жасырылмайды.
Бiр к?нi аспаннан жерге белгiсiз тiршiлiк иесi ??ла?ан. ?лгi адам?а ??сас белгiсiз тiршiлiк иесi, ?арыштан жаралы к?йде жерге келген, оны ал?аш адамдар тауып алады, оны? жара?аты ауыр бол?анды?тан, адамдар оны емдей алмайды, сосын ?зге?аламшарлы? адамардан оны бiр жерге алып баруын с?райды, ал адамдар оны? айт?анын iстейдi. С?йтiп адамдар ?лгi тiршiлiк иесiн, оны? айтуы бойынша, Батыс орман сия?ты орман?а алып барады, сол жерде адамдар ал?аш ?мiр б?ла?ын к?рдi, ?зге?аламшарлы? б?ла?ты? суын iше, сап-сау к?йiне ?айта келген, м?ны адамдар к?рiп, олар да iшкiсi келедi, бiра? ?зге?аламшарлы? адамдар?а б?ла? суын iшуге болмайтынын айтады, егер iшетiн болса, онда б?л ?лемнi? ?луiне ?келiп со?тырады деген. Ал адамдар одан б?ла?тан не ?шiн су iшкенiн с?ра?ан кезде, ол: «Б?л ?аламда сендерден бас?а да мы?да?ан ?лем бар, мен соларды з?лымды?тан ?ор?ау?а тиiстiмiн, мен ?азiр не болмасын ?лмеуiм керек», – деп жауап ?айтар?ан.
?зге?аламшарлы? адамдарды? с?зсiз б?ла? суын пайдаланатынын т?сiнiп, оларды ?лтiрмекке о?талады, алайда ол адамдарды? жа?сылы?ына жаманды?пен жауап ?айтар?ысы келмейдi. ?лi з?лымды?ты? не екенiн бiлмеген жандар?а оны к?рсеткiсi келмегендiктен, адамдарды? арасынан алты с?бидi та?дап, олар?а ерекше к?ш сыйлап, б?ла?ты? са?шысы етедi, осылайша ал?аш?ы Сармандар ?мiрге келедi. Мына с?би – Сарман, – деп ??лан баланы н?с?ады.
?зге ?аламшарлы? жерден кетердi? алдында адамдар мен мардаларды? ж?не табураттарды? басшыларыны? басын ?осып, оларды? к?ш бiрiктiруi керек екендiгiн айт?ан, себебi бiздi? ?лемдi ??ртатын ?ара к?ш бiздi? ?лемде жасырын?анын айтады ж?не еш?ашан, ?андай жа?дай болмасын б?ла?ты ?з ма?саттарына пайдаланбауды тапсыр?ан.
Сармандар б?ла?ты мы?да?ан жылдар бойы ?ор?ап келдi ж?не олар ?рбiр ?ш ж?з жыл сайын ?айта туылып отырады, олар осы ?лемдегi е? к?штi жауынгерлер тобы бол?ан, ?асырлар бойы ?здерiне артыл?ан тапсырманы б?лжытпай орында?ан, тек сендердi? хандары? – Тарын билiкке келмейiнше… Тарын билiкке келгеннен кейiн барлы?ы ?згердi, ол ?мiр б?ла?ы мен оны? ?асиетi жайлы естiгеннен кейiн, о?ан ?ол жеткiзгiсi келедi, ол ?лiмнен ?оры??анды?ы соншалы?ты, ?лмес ?шiн ?олынан келген барлы? iс-?рекеттi жасады. Алайда онысыннан т?к шы?па?ан со?, ол ?мiр б?ла?ына к?з тiктi, бiра? оны? жолында Сармандар т?рды, ол Сармандар?а бiрнеше рет ?арсы шы?ып, олардан б?ла?ты тартып алма? болады, дегенмен оны? б?л iс-?рекетi с?тсiздiкпен ая?талды. Сармандар о?ан ?мiр бар жерде – ?лiм бар, сонды?тан осы шынды?ты ?абылдау керектiгiн айтып, оны босатады.
Бiра? оларды? б?л айт?аны оны? санасына жетпеген сия?ты, ол ?за? уа?ыт iзденiп, а?ыр со?ында Сармандарды – ?лемдегi е? к?штi жауынгерлердi? ?алай к?зiн ??рту керектiгiн т?сiнедi ж?не ол ?з дегенiне жетiп, оларды? б?рiн ?ырып салады, алайда ешкiм Тарынны? Сармандарды ?алай ж?не ?айтiп к?зiн ??рт?анды?ын бiлмейдi, ешкiмнi? хабары жо?. Осылайша ол ?мiр б?ла?ын басып алады…
Артынша табураттар мен мардалар ж?не де бас?а да н?сiлдер бiргiп ?мiр б?ла?ын азат ету ?шiн Тарын хан?а ?арсы шы??ан кезде, тым кеш болады, себебi оны? си?ыршылары ?ара си?ырды пайдаланып, ?мiр б?ла?ыны? суынан ажалсыз сарбаздарды жасап шы?арады.
– Неге ажалсыз?
– Себебi оларды ?лтiру м?мкiн емес, олар жара?аттанса жара?аттары ?п-с?тте жазылады, тiптi басын шапса? да оларды то?тата алмайсы?. Осы жайт б?кiл ?лемдi бiрiктiрдi, дегенмен б?кiл ?лемнi? бiрiккен ?скерi ажалсыздарды? алдында д?рменсiз к?йге т?стi. Оларды? шамасы Тарынды то?тату?а жетпедi, ?лы ?рыста бiз же?iлiс тапты?.
