скачать книгу бесплатно
Кот очарлык сүзләр! —
Укымасын күзләр,
Ишетмәсен колак,
әйләнмәсен телләр,
язалмасын куллар —
ташлар гына елар…
Тфү… тәүбә… төкер…
Төш кенә бу, шөкер!..
Инеш-сулар агар,
Кояш көн дә багар,
ә бу куллар бары,
якса, учак ягар,
якса, учак ягар…
Бу кулларның мәңге
кеше үтерткәнен,
капка, сарайларга
качып ут төрткәнен
Кояш күзе күрмәс.
Андый шаһит булмас!
Күрсә күрер аның
урман утыртканын,
бишек тирбәткәнен,
икмәк пешергәнен,
җирне сугарганын.
Көл итәргә түгел,
гөл итәргә җирне
яралган бу куллар —
онытмагыз аны!..
ычкынмасын кулдан,
Ныграк тотыйк Җирне!
Җитәр, җитәр инде —
Дәваларга вакыт
Җирдә яман чирне.
Кемгә таянырга?
Кемгә тотынырга? —
Башны алып Җирдән
качып котылырга
юк бит башка урын,
юк ич бүтән чара:
Яшәү өчен Җирдә
көрәшергә кала!
Көрәшергә кала!
«Миңа җир-су кирәк,
миңа һава кирәк,
миңа дәвам кирәк»
дип кан тибә йөрәк…
Ишетсеннәр күкләр,
укысыннар күзләр.
Кабатласын телләр —
нинди гади сүзләр:
Чишмә җырлап агар,
Кояш Җиргә багар.
Ә бу куллар бары,
якса, учак ягар,
якса, учак ягар…
Сугышның җиденче атнасы
Сугышның җиденче атнасы —
Без юк әле җирдә.
Билгесез
Әтиләрнең кайтыр-кайтмасы…
Сугыш көндәлеге алдымда:
Кырык елга артка чигенәм.
Афәт килгән илгә ябырылып,
Кара тамга таккан җиңенә…
Сугыш көндәлеге ни сөйли? —
Бик күп телдә аның сүзләре.
Кырык тапкыр кырып юсаң да
Бетми һаман сугыш эзләре.
…Менә гамьсез яшел якшәмбе —
Көндәлекнең башы шушыннан.
Бу көн, кара төнгә әйләнеп,
Елъязмага барып кушылган…
Кичә генә кызлар озатып,
Гармун тартып йөргән егетләр —
Озаттылар бүген үзләрен,
Киерттеләр шинель-итекләр.
Газиз туфрагыннан айрылып,
Кемгә рәхәт утка керергә?..
Фашист өчен, бәлки, кызык бер
Хәрби сәяхәттер чит җиргә…
Сөрән салды дошман: «Яшәүдән
Туктады, дип, Мәскәү каласы…»
Белми әле, мәлгунь, үз канын
Теле белән үзе яласын.
Сугышның җиденче атнасы —
Гитлерның дегетле капкасы…
Өзелеп көткән җиңү таңына
Атласы да әле атласы.
Атна түгел, һәрбер минутның
Җиңү көнен якынайтасын
Белеп типте миллион йөрәкләр,
Белмәсә дә исән кайтасын…
Өчпочмаклы очар хат түгел,
Кара язу тотып кулына,
Хат ташучы килсә урамнан,
Очрамавың хәер юлына…
Хатыннары ире урынында,
Энеләре – абыйларының.
Сугыш уенына әйләнде
Тормышлары сабыйларының…
Ватан-ана өнди көрәшкә:
Канга – кан, дип, үлем – үлемгә!
Буыннарны гүя кисәтеп,
Басып калды Мамай үрендә…
Сугышның җиденче атнасы —
Без юк әле җирдә.
Билгесез
Әтиләрнең кайтыр-кайтмасы…
«Уел» көе
Сугышта хәбәрсез югалган
Фатыйх абзыема багышлыйм
Үзәкләрне өзеп, үкси-үкси,
«Уел» көе агыла үзәннән.
Кем булыр бу ялгыз өзгәләнгән,
Яшь китереп безнең күзләрдән?
Кем булса да булыр, җыр – үзе бу,
Хәтер җепләренә уралып
Агыла да агыла тын бушлыктан,
Күксел офыкларга юл алып.
…Әни белән шулай балачакның
Йолдызлы бер җәйге төнендә
Тыңлап торган идек без бу көйне,
Хәйран калып, капка төбендә…
– Әй кызым, – ди әни, – шушы җырны
Фатыйх абзаңнан да остарак
Җырлаганын белмим беркемнең дә,
Гомере генә булды кыскарак…
Сузып-сузып җырлар иде, мәрхүм,
Бигрәк иркен иде сулышы,
Өзелепләр калды ярты юлда,
Каян гына чыкты сугышы!..
Әй ул көннәр, күпме газиз ирләр
Әрәм булды ла соң, бәгырьләр.
Уелып-уелып, «Уел» гына ага,
Җырлар озын – кыска гомерләр…
Хәбәр булып гүя үткәннәрдән
Агыла да «Уел», агыла.
Әллә кайта безгә сәлам булып,
Әллә китә Фатыйх абыйга…
Карт димә син ветеранга!.
Карт димә син ветеранга —
Йөрәгендә ялкын янган,
Күзләреннән Җиңү көне
шатлыгының яше тамган
кешеләрнең яшьлекләре
мәңгелеккә җирдә калган —
Карт димә син ветеранга!..
Шып туктаган моңлы тальян,
бер матур җыр өзелеп калган.
Ут эченә атылганнар,
мәхрүм булып тыныч таңнан.
Табыну кирәк изге канга:
яна яшьлек төсе анда —
Карт димәгез ветеранга!..
Япь-яшь килеш аңа солдат
гадәтләре сеңеп калган.
Холыклары кырысланган,
тик күңелләр йомшак һаман.
Имин генә булсын заман,
оныклары килә алдан —
Карт димә син ветеранга!..
Сүзләренең иң изгесен,
сыеп бетмәгәнен хатка
сугышлардан исән кайткач,
улларына әйткән кат-кат…
Исе китми коры данга,
Гөлләр җыеп китер аңа —
Сабый җанлы ветеранга!..
Ул бүген дә, нык-нык басып,
яшьлек белән бер үк сафта
