скачать книгу бесплатно
Кезекшi ?ызды? ?олында?ы шайды т?ге-м?ге ж?лып алады да Берiкке ?айтарып бередi.
Кезекшi. ?й бала, ?зi? iш! Б?лар?а беруге болмайды.
Жамал. (ол да ?зiнi? термосында?ы шайын Марияны? аузына тосады) Мария! Есi?дi жи! Мiне, шай iш!
Кезекшi. (Жамалды? ?олына жармасып) Айт?ан жо?пын ба – ?здерi? iшi?дер деп! Б?лар?а беруге болмайды.
Жамал. (ыдысы бар ?олын керi алып кетiп) Неге?! – ш?лден ?лейiн деп жат?анын к?рмейсi? бе?
Кезекшi. Болмайды деген жо?пын ба! Б?йры? сондай. Бiз тек б?йры? орындаушымыз. Осында?ыларды бiз тама?тандырмаймыз, мына тама?ты сiзге шейх арнайы б?йры?пен бергiзiп отыр. Тезiрек iшi?iз, бiздi? уа?ытымыз жо?.
Жамал. (шайды кезекшiнi? бетiне шашып жiбередi) Онда осы тама?тары?а ?а?алып ?лi?дер!
Кезекшi. (шегiнiп кетiп, бетiн ала?анымен сипап, ?алтасынан орамалын алып с?ртiп, ?стi-басын ?а?ып-со?ып жатып) Же?гей! М?ны?ыз не?!
Жамал. (орнынан атып т?рып кезекшiге т?недi) Ал сендердiкi не?! ??! Мынау на?ыз концлагерь ?ой! ?лде фашист боп кеттi?дер ме?! (кезекшi мен к?зетшiлер шегiнiп кетедi, не дерiн бiлмей да?дарып ?алады)
Г?лн?р. (?зiнi? ашылма?ан термосын ?оя салып, Берiктi? термосын жинайды да соны? жанына ?ояды) Д?рыс! Бiздi? ?згеден жанымыз б?лек емес. Б?кiл халы? аш отыр?анда тама?ымыздан кесек ?тетiн бiз хайуан деп пе едi?дер?! Шынымен шейх о?ба?ан с?р?ия екен.
Кезекшi. Бикеш, хазiретi шейхке тiл тигiзбе?iз!
Жамал. (о?ан ж?не т?недi) Тигiземiз! Ал, не iстейсi?? ?ылатыны?ды ?ылып ал – ?олы?да ?лейiк!
Кезекшi. Же?гей, ?ойы?ыз, сабыр етi?iз. Сiздердi ?лтiрейiн деп т?р?ан ешкiм жо?.
К?зетшiлер термостарды жинап алып кетедi.
Г?лн?р. (Ларисаны? жанына отыра бере) ?андай с?р?ия едi ?лгi шейх!
Жамал. (ол да Марияны? жанына жай?аса бере) Ол на?ыз м?сылман емес пе! Мейiрiмдi Алланы? атымен ?зi тама?танады да, сол мейiрiмдi Алланы? атымен ?згелердi аштан ?атырып, азаптап ?лтiредi.
І?iр т?нге ауа бастайды, ?ара??ылы? ?оюлана т?седi. Т?т?ындар ?й?ы?а жай?асады. Жамал Марияны ?зiнi? ая?ына ауыстырып, жанына ана-мына киiм т?сеп, Лариса мен Берiктi екi жа?ына жай?астырады. Г?лн?р сол отыр?ан жерiнде, ма?дайын тiзелерiне ?ойып ?алы? ой?а шомып отыр. Бiрте-бiрте дыбыстар басылып, сахна ?ара??ылы??а батады. Тек ??ран о?ы?ан ?ариды? дауысы басылмайды. (пауза)
Сахнаны прожекторды? жары?ы тiлiп ?тiп, ортада?ы топ?а тiрелiп то?тайды. Барлы?ы сол орындарында. Кезекшi келедi, оны? со?ында Иван.
Кезекшi. Новиковтар! Т?ры?дар! Мiне – сендердi алып кетуге келдi.
Иван. Мама! Лариса! (шешесi мен ?арындасына ?мтылады, сосын, Жамал мен Г?лн?рдi танып, та?ыр?ап кiдiрiп ?алады) Г?лн?р?! Жамал т?те?! Сiздер м?нда не ?ып отырсыздар?
Г?лн?р жiгiтпен с?йлеспейтiнiн бiлдiрiп ж?зiн терiс б?рып ?кетедi.
Жамал. Не?ып отымыз деймiсi?? Сенi? ана? мен ?арындасы?мен бiрге миналарды? ?стiнде ажалымызды тосып отырмыз. Сендер, на?ыз м?сылмандар, бiздi, к?пiрлердi, не аштан ?атырып, не жарып ?лтiргендерi?дi тосып отырмыз.
Иван. М-м… (?арындасына) Лариса, мен сендердi? осында отыр?андары?ды б?гiн ?ана бiлдiм. Бiрiншi к?нi ?аладан кеткен шы?ар деп ж?ргем. (шешесiнi? жанына тiзерлей отыра кетедi) Мама! Мама! (Лариса?а) Мамама не бол?ан?
Лариса. (жылап с?йлейдi, дауысында ашу-ыза) Не, к?рмейсi? бе?! ?лейiн деп жат?ан жо? па!
Иван. (одан ?рi сас?ала?тайды) ?алай… ?лейiн деп? Неге?!
С?зi таусыл?ан Лариса ж?зiн а?асынан б?рып ?кетедi де сол?ылдап жылап жiбередi.
Жамал. Сен осындай с?ра? ?ою?а ?ялмайсы?, и?! Неден ?лейiн деп жат?анын бiлмейсi? бе?! К?рмейсi? бе, ж?ртты? ?андай м?шкiл жа?дай?а т?скенiн! Неше к?н болды б?ларды? аш-жала?аш отыр?анына! Не су бермейдi, не тама?тандырмайды, ауру-сыр?аттар?а д?рiгерлiк к?мек к?рсетiлмейдi, емшектегi балалар аналарыны? с?тi тартылып ?ал?анды?ынан ?ырылып жатыр. М?мкiн сен осыны? барлы?ын бiлмедiм дейтiн шы?арсы?, ??!
Иван. (Жамал?а ?арау?а, о?ан жауап ?ату?а даты бармай, ?арындасына) Лариса, мен сендердi алып кетуге келдiм. Шейх ма?ан р??сат бердi. Ж?р, кетейiк. (шешесiн к?термек болады, сол жерде Мария ы?ырсиды да б?кiл денесi мен ая?тарын созып, ?ырылдап ?тiп кетедi, Иван оны орнына жат?ыза ?ояды)
Лариса. (не бол?анын т?сiнiп шешесiнi? ?стiне жата кетiп боздап ?оя бередi) Ма-ма! Мама! ?лмешi, мама! ?лмешi деймiн! Ма-ма!
Жамал. (Марияны? тамырын ?стап, ?айтып кеткенiне к?зi жетiп бетiн сипайды да, Иван?а ?арайды) И?, Иван, шеше? ?айтыс болды. ??тылды б?л д?ниенi? азабынан.
Иван ая?ына т?рып, бас киiмiн шешiп, тер басып кеткен бетiн с?рте бастайды.
Иван. Жо-жо?! М?мкiн емес… мамам ?лген жо?… есiнен танып ?ал?ан шы?ар… (отыра кетiп Марияны? к?кiрегiн ты?да?ысы келгендей ?арындасыны? иы?ынан тартады)
Лариса. (басын к?терiп алып) Мамам ?лiп ?алды! ?лiп ?алды! Сен! Сен оны ?лтiрген! Сен оны ?лтiрдi?! А-а!…
Иван. (шегiншектеп кетiп) Лариса! Олай деме… мен… мен емес… мен тек…
Лариса. И?! Сен оны ?лтiрген! Сен! Сен! Мамамды ?лтiрген сен!
Иван шыдай алмай ая?ына т?рады да не iстерiн бiлмей жан-жа?ына ?арайды. Сосын Г?лн?р?а бiрде?е дейiн деп жа?ындайды.
Иван. Г?лн?р, ендi сен бiрде?е дешi! Менi? не кiн?м бар?
Г?лн?р. (бейне-бiр ??быжы? жа?ындап келе жат?андай шошынып) Жо-жо?! Жа?ындама ма?ан! Жолама! Аула?!
Жамал. (Иван о?ан, не iстейiн дегендей ?арайды) Иван, менi?ше сенi? осы жерден кеткенi? д?рыс болар.
Иван. Жарайды… мен кетейiн… кетейiн. Лариса, кеттiк, кетейiк, маманы… алып кетейiк.
Лариса. Кет! ?зi? кет! Мен сенiмен бармаймын! Мен сенi к?ргiм келмейдi! Мына шайтанны? формасын к?ргiм келмейдi! О-о! Мама! О-о, сорлы мамам-ай!
Иван. (Жамал?а) Ендi не iстейiн мен? Б?ларды осында ?алдырып кете алмаймын ?ой. Шейх ма?ан р??сат бердi.
Жамал. Бар ?айта сол шейхi?е! Ая?ына жы?ыласы? ба, ?лде ке?iрдегiнен аласы? ба, не ?ылса? о ?ыл – тек осында?ылар?а бостанды? берсiн. Тым ??ры?анда балалар мен ?йелдердi босатсын. Бар! Не ?ып т?рсы?!
Иван о?ан ?арайды, Г?лн?р?а ?арайды, ?арындасына ?арайды, оларды? бiреуi де оны? бар екенiн, жандарында т?р?анын сезбегендей терiс ?арап отыр. А?ыры мас адамдай тентiректеп ж?нiне кетедi. Та?ы да ?нсiздiк орнайды, тек ??ран о?ы?ан ?ариды? дауысы естiлiп т?р.
АЛТЫНШЫ К?РІНІС
Ас?арды? ?йiнi? б?лмесi. Т?н, терезе перделерi жабулы. ?стелге екi шынта?ын тiреп ?ойып, ала?андарымен басын ?стап Ас?ар отыр.
Ас?ар. (?зiмен ?зi) Сонымен не болды? Не бiтiрдiк? Не тындырды?? И?, ендi ешкiм зина жасамас, ?рлы??а бармас. ?ыз-келiншектер жала?аш ж?рмес. ?ылмыс тиылар.
Бiра?, шейх к?здеген ма?сатына жеттi ме? Адамдарды ?згерттi ме? Оларды? iшкi д?ниесi жа?арды ма? Жо?! Олар ендi ?атал жазадан ?оры??анынан ?ана ?ылмыс?а бармайды. Егер ерте? шари?ат за?ыны? к?шi жойылса, сол адамдар та?ы да сол ?ылмыстарын iстейдi. Ал адамдарды ?ылмыс пен к?н??а ар-?яты, иманы жiбермеуге тиiс, олар хиджап пен ?зын етек к?йлек кигенде, д?реден, тая? жеуден ?оры??анынан емес, жала?аш ж?ре алмайтынды?ынан, ?ял?анынан киуге тиiс. К?н? мен ?ылмыс?а бару?а болмайды! – деген ?а?ида бiздi? адамдарды? сана-сезiмiне д?рыс т?рбиенi? н?тижесiнде орнау?а тиiс. Алайда… (к?рермендерге б?рылады) алайда, бiздi? т?рбиелеу ж?мысымыз iлгерi басып келе ме? Нелiктен ?о?амымызда ?ылмыстар саны жылдан жыл?а кемiмей келедi? Ж?не де ?ылмысты? небiр сора?ы т?рлерi пайда бол?ан жо? па! Балаларды зорлап ?урелеп ?лтiру деген не с?мды?! Ж?ктi ?йелдi? кiм к?рiнгеннi? астына жат?аны не аз?ынды??! Бейк?н? с?бидi, туа салысымен, шырылдатып, ?о?ыс ж?шiгi мен ?жетхана ш???ырына тастап кету не деген хайуанды??! Хайуанны? ?зi балапанын тастамайды ?ой!
?абдуррахманды да т?сiнуге болады. Ол т?рбие ж?мысыны?, салихалы, салауатты ?мiр с?руге ба?ыттал?ан ?гiт-насихатты? н?тижесiздiгiнен ?атал жаза ?олдану?а м?жб?р болды. И?, ендi ол ма?сатына жеткен сия?ты. Егер оны? орнат?ан т?ртiбi ?за? уа?ыт?а са?талса ?ылмысты? б?кiл т?рi м?лдем тиылады. М?мкiн соныкi д?рыс та шы?ар? М?мкiн адам баласына ??ла?тан ??й?ан с?зден г?рi со??ан д?ре тиiмдi шы?ар? М?мкiн т?лiм-т?рбие тая?сыз, д?ресiз адам бойына сi?бейтiн шы?ар? М?мкiн, аюды намаз?а ?йреткен тая?! деген с?з бекер айтылма?ан болар?! (бiраз уа?ыт ?нсiз ?алады) Ал бiра?… бiз аю емеспiз ?ой. Бiз адам баласымыз. ?лде бiздi? аюдан еш айырмашылы?ымыз болма?аны ма?! Жо?! Олай емес! Адам баласын имандылы??а, м?дениеттiлiкке, т?рбиелiлiкке тек ж?ректен шы??ан а?ылды, жылы, ?ткiр с?з ар?ылы, игi ?лгi ар?ылы, шыдамдылы?ты?, сабырды? ар?асында, т?зiмдi де тынымсыз е?бектi? н?тижесiнде жеткiзуге болады. Одан бас?а жол да жо?. ?йткенi бiз ?лгiлi аю емес, ?лгiлi адам т?рбиелеп ?сiруiмiз керек. Адам баласыны? т?рбиесiн дрессировка?а айналдыр?ан… б?л дегенi?iз адамды адамгершiлiктен хайуанды??а, прогресстi регереске айналдыр?ан деген с?з. Жо?, ?абдуррахман, мен сiзбен еш?ашан келiспеймiн! Сiздi? т?сiлi?iздi, т?рбие ж?йе?iздi мен еш?ашан ?олдамаймын.
Осы т?ста есiк ?о?ырауы шыр ете ?алады. Ас?ар селк етедi, сосын т?рып, есiкке жа?ындап, оны ашады. Халел к?мекшiсiмен кiредi.
Халел мен оны? к?мекшiсi. Ассалам? ?алайк?м.
Ас?ар. Уа?алейк?м ассалам. (келген адамдарды ?йге кiргiзiп, д?лiзге к?з тастап, есiктi жабады) Жо?арлаты?ыздар.
Халел ?й иесi н?с?а?ан орынды?та жай?асады, к?мекшiсi есiк т?сында ?алып ты? ты?дайды, ара-т?ра терезеге жа?ындап келiп шымылды? арасынан дала?а к?з тастап ?ояды.
Ас?ар. (?зiнi? орнына отыра бере) Танымадым ?ой… сiз кiм боласыз?
Халел. Менi? есiмiм Халел. Мен ?лтты? ?ауiпсiздiк комитетiнi? ?ызметкерiмiн, б?лiкшiлерге ?арсы к?рес ?йымдастыру ?шiн жiберiлген арнайы б?лiмшенi? басшысымын. Бiз ?аланы? естияр азаматтарымен б?лiкке ?арсы iс-?имыл жасайтын ?йым ??рды?, гарнизонны? есi д?рыс офицерлерi мен сержанттарыны? арасында ?гiт-насихат ж?ргiзiп жатырмыз. ?л хизб партиясыны? м?шелерiмен де с?йлесiп а?ыл?а ша?ырып жатырмыз.
Ас?ар. Т?сiнiктi. Ал ма?ан ?алай ?оры?пай келiп т?рсыз? Менi б?лiкшiлердi?, ?абдуррахман шейхтi? сыбайласы деген жо? па… сол естияр азаматтар?
Халел. Жо?, керiсiнше, ол азаматтар сiзге сенiм артып отыр. Ж?не бiр тапсырма бар – оны сiзден бас?а ешкiм орындай алмайды. Мiне, о?ы?ыз. (?алтасынан бiр ?а?аз алып Ас?ар?а ?сынады)
Ас?ар. (?а?азды алып жатып) Б?л не?
Халел. Б?л тапсырма. Бiздi? басшылы?ымызды? сiзге берген тапсырмасы. Керек болса – президенттi? тапсырмасы!
Ас?ар. (?а?азды о?ып шы?ып ?стелге тастай бередi) Астафиралла! Мен м?ндай тапсырманы орындай алмаймын.
Халел. Орындайсыз. И?, б?л тапсырманы орындау о?ай болмас. Бiра? сiзден бас?а ешкiмнi? ?олынан келмейдi.
Ас?ар. О Алла! Ендi кiсi ?лтiру тек имамны? ?олынан ?ана келетiн бол?аны ма?!
Халел. Кешiрi?iз, Асеке. Менi? айтайын дегенiм, шейх сiзден бас?а ешкiмдi ма?ына жолататын емес. Полковник Сма??лды? к?зiн жой?аннан берi ол м?лдем адам баласына сенуден ?алды. ?сiресе б?гiнгi шари?ат сотынан кейiн ол ендi еш?айда бас с??а ?оймас.
Ас?ар. Е-е! Полковник Сма??лды сiздер ?лтiрген екенсiздер ?ой!
Халел. Асеке, полковник Сма??лды? к?зiн жою ж?нiнде бiз басшылы?ымыздан б?йры? алды?. Бiз гарнизонны? бiрсыпыра офицерлерiн ?гiттеп ?зiмiздi? жа?ымыз?а шы?арып алды?, ал полковник на?ыз фанатик екен, к?нбей т?рып алды. Содан кейiн оны? к?зiн жоюдан бас?а еш амал ?алмады. Ендi шейх ?абудррахманды жо? ?ылса? ?аланы ?ант?гiссiз азат етуге м?мкiндiк туады. Бiзге т?скен м?лiметтер бойынша стадионны? жарыл?ыш миналарын iске ?осатын аспап ?абдуррахманны? ?олында екен. Бiз гарнизон басшылы?ын ?ол?а алып экстремисттердi т?т?ындай бастасымен ол стадионды ??ртып жiбередi. Т?т?ындал?ан к?нде д?л ?зiне еш ?айырымдылы? болмайтынын шейх жа?сы бiледi. Сонды?тан оны? к?зiн жой?аннан бас?а амал ?алмады. Ал ол ма?ына ешкiмдi жолатпайды. ?зiне ?бден берiлген, шейх ?шiн жанын пида етуге дайын жаса?тарымен ?оршап ал?ан. Сонды?тан, ?рi ойлап, берi ойлап, осы тапсырманы сiзге ж?ктегеннен бас?а еште?е ойлап таба алмады?.
Ас?ар. Жо?, Халел, мен кiсi ?лтiре алмаймын. Жо-жо?, атама?ыз! Кiсi ?лтiру – зор к?н?.
Халел. Мен б?рiн т?сiнемiн, Асеке. Бiра?, бiз ?лтiрмесек – ол ?лтiредi. ?лтiрiп жатыр да! Шари?ат сотыны? ?кiмiмен ?лiм жазасына кесiлгендерден бас?а, стадионнан к?нде б?лен ?лiк шы?арылады. Жа?ын арада сонда?ы т?т?ындарды босатып алмаса?, жаппай ?ырыла бастайды. Т?т?ындар ?бден ашы??ан екен, футбол ала?ыны? ш?бiн та?ырлап жеп ?ойыпты. Олар ш?лден де азап шегiп отыр. Мiне б?гiн оларды? сусыз оты?андарына то?ызыншы т?улiк кеттi! То?ыз т?улiк сусыз отыру дегендi т?сiнетiн шы?арсыз. (Халел имамнан к?зiн айырмайды, ал ол шыдай алмай т?мен ?арайды) Ал бiз б?гiн басшылы?ымыздан та??ы беске дейiн стадионда?ы жарыл?ыш миналарды iстен шы?ару ж?нiнде б?йры? алды?. Са?ат бесте президент ?ала?а шабуыл жасау?а п?рмен бередi. Ал шабуыл басталысымен ?абдуррахман стадионды жарып к?лiн аспан?а ?шырады. Ал онда бiрнеше мы? адам ?амауда отыр. Ойланы?ыз – бiрнеше мы?! Бiр адамды ?лтiру ?алай – бiрнеше мы?ын ?ырып тастау ?алай?! Стадионда ж?здеген балалар, кiшкентай с?билер бар. ?ателеспесем, сiздi? ?ызы?ыз бен ?лы?ыз да сонда отыр. Ж?байы?ыз ж?нiнде с?з ?оз?амай-а? ?ояйын. ?алай сiз балалары?ызды ойламайсыз!
Ас?ар. (басын к?тередi) Олар менi? жадымнан еш?ашан кетпейдi, мен оларды ?рбiр с?тте ойдан шы?ара алмаспын.
Халел. Онда ?алай ?ол ?усырып отырма?сыз?!
Ас?ар. Мен ?ол ?усырып отыр?ан жо?пын. К?нде шейхтен стадионда?ы т?т?ындарды босат деп ?тiнемiн. Бiра? ол к?нбей т?р.
Халел. Д?рыс, ол еш?ашан оларды босатпайды. ?йткенi стадионда?ы т?т?ындар шейхтi? аманаттары. Президент автономияны мойындап, шейхтi? ?сынып отыр?ан келiсiм шартына ?ол ?ойма?анынша стадионда?ы т?т?ындар?а бостанды? жо?. Ал президент еш?ашан автономияны мойындамайды. Ж?не онысы д?рыс. ?азiр осы автономияны мойында, ерте? та?ы бiреу д?л осындай б?лiк шы?арып та?ы бiрде?е деп талап ?ояды. Сонда мемлекетiмiздi ыдыратып, б?лшекетеп таратып жiберуге бола ма?! Жо?, болмайды! Президенттi? автономияны мойындайтын ???ы?ы да жо?. Ж?не де ол кiсi б?л б?лiктi к?пке соза да бере алмайды. Бiзге берiлген мерзiм бiттi, б?гiн а?ыр?ы т?н. Ал бiз, шейхты, оны? ?олында?ы аспапты iстен шы?арма?анша еш?андай iс-?имыл бастай алмай отырмыз.
Ас?ар. Мен б?рiн т?сiнемiн. Мен… мен соны… ?лтiрудi? де ?ажеттiгiн мойындау?а дайынмын. Бiра?, мен… ?з басым кiсi ?лтiре алмаймын. Жо?, б?л iс менi? ?олымнан келмейдi. Менi? ?олым бiреудi? ?мiрiн ?иу?а бармайды. М?лдем бармайды.
Халел. Барады! Бар?ызасыз! Егер сiз мы?да?ан адамдарды? ?мiрiне т?нiп т?р?ан ?ауiптi ойласа?ыз, т?сiнсе?iз, соларды ??т?ару ?шiн сiз кiсi ?лтiруге барасыз. Былай деп ??ы?ыз – сол б?лен мы? адамны? та?дыры, ?мiрi бiр ?зi?iздi? ?олы?ызда т?р.
Ас?ар. Сонда да мен кiсi ?лтiре алмаймын. Былай iстесек ?айтедi – мен ?азiр ?абдуррахман?а барып та?ы да с?йлесейiн, стадионда?ы адамдарды босат дейiн. Мен оны к?ндiремiн, мен оны ?алай да к?ндiруге тиiстiмiн!
Халел. (шыдай алмай ?стелдi ала?анымен ?ойып ?алады) Имам! Есi?дi жи! ?алай т?сiнбейсi? – ол еш?ашан т?т?ындарды босатпайды, ?лсе де босатпайды! ?лсе бiрге алып кетедi, бiра? босатпайды. Б?л жерде ендi с?здi? ?ажетi аз. Ендi iстi? кезегi келдi. Сiз сол iстi ?ол?а аласыз, сiз оны ?лтiресiз! ?лтiресiз де бiрнеше мы? адамды аман алып ?аласыз. (?алтасынан тапанша алып шы?ады) Мiнеки, осы тапаншамен сiз шейхтi атып тастайсыз!
Ас?ар. (екi ?олын ала ?ашып) Жо-жо?! Атама?ыз! Мен ?мiрi ?олыма ?ару ?ста?ан емеспiн, мен тапаншадан ату бiлмеймiн. Адам т?гiл иттi де ата алмаймын.
Халел. Б?л шейх иттен де жаман болып т?ран жо? па! Ал тапаншадан ату оп-о?ай. Б?ны? о?тары уландыр?ан, сiз ?йтеуiр шейхтi? денесiнi? бiр жерiне тигiзсе?iз болды, же?iл жараны? ?зi жеткiлiктi. Ж?не д?л жанында т?рып адам?а о? дарытпау м?мкiн емес. (тапаншаны? тетiктерiн к?рсетiп ?йрете бастайды) Мiне, мына тетiк тапанша ?з бетiмен атылып кетпеуi ?шiн былай басылады, я?ни, атарды? алдына оны былай шегiндiресiз. Содан кейiн тапаншаны шейхке к?здеп ш?рiппесiн басса?ыз болды о? атылады. Ж?не сауса?ы?ызды ш?рiппеден алмаса?ыз б?л тапанша о? жаудыра бередi. Т?сiндi?iз бе? Мiнеки, ?олы?ыз?а алып атып к?рi?iз, ?оры?па?ыз.
Ас?ар. (тапаншаны алу?а асы?пайды) Б?л iстi ж?ктейтiн бас?а адам табылма?аны ма?
Халел. Табылмады. Табылмайды да! Б?л iс тек сiздi? ?олы?ыздан келедi. Шейх тек сiзге к?мiл сенедi. Сiздi? киiмi?iздi тексермей, тiнiтпей о?ан кiргiзедi. Бiз оны? б?рiн аны?тады?. Мына тапаншаны iшкi ?алта?ыз?а салып алы?ыз. Б?л тапаншаны еш?андай электронды аспап та сезбейдi, ит те иiсiн алмайды.
Ас?ар. Жа?сы, мен шейхты ?лтiрдiм делiк, ал сонда оны? жанында?ы жаса?тары сол аспапты iске ?осып стадионды жарып тастамай ма! Шейхтi ?лтiргенмен бiз ма?сатымыз?а жете аламыз ба?!
Халел. Ол ?шiн ?ам жеме?iз. Бiз мынадай ж?йттi аны?тады? – аспапты iске ?осу ?шiн ??пия код ?олдану керек. Ал кодты шейх ?зi ?ана бiледi екен. Одан бас?а тiрi жан бiлмейдi. Я?ни шейхтен бас?а жан аспапты iске ?оса алмайды. Сiздi? мiндетi?iз – тапаншаны шейхке кезеп ш?рiппесiн басу – ар жа?ын тапанша ?зi бiледi. (тапаншаны Ас?ар?а ?сынады) Тек, атарды? алдында мына тетiкшенi былай ?айтаруды ?мытпа?ыз.
Ас?ар. (тапаншаны ?олына алады да сол тетiкшенi басады) Осылай ма?
Халел. И?. Ендi тапанша о? ату?а дайын. (имамны? тапанша ?стап т?р?ан ?олын кiлем iлiнiп т?р?ан iргеге ?арай б?рып) Ал, басы?ыз ш?рiппенi.
Ас?ар. ?алай, д?л осы жерде ме? ?йдi? iшiнде ме?
Халел. Ата берi?iз, б?л тапаншаны? дауысы ?атты шы?пайды. О? б?л ?абыр?аны тесiп шы?а алмайды. Басы?ыз, басы?ыз ш?рiпенi! ?ор?па?ыз. ?аттыра? басы?ыз.
Ас?ар ш?рiппенi басып ?алады, тапанша с?л ?ана шырт етiп о? атады.
Ас?ар. Ойбай!
Халел. Мiне, к?рдi?iз ?ой – оп-о?ай. Шейхтi атып тастасымен тапаншаны ?ста?ан бойы ?олы?ызды ?алта?ыз?а салы?ыз да а?ырын ?ана шейхтi? кабинетiнен шы?ып кетi?iз. Сiздi ешкiм б?гей ?оймас. Ал егер бiреу-мiреу б?гесе – тапаншаны ?олданы?ыз, ойланбастан ?арсы келгендi де атып таста?ыз. Тапсырма орындалысымен бiз сiзге к?мекке келемiз. ?рине, б?л ?атерлi iс, сiз оны т?сiнген боларсыз. Б?лен мы? отандастарымызды? ?мiрiне ?атер т?нiп т?р?анда бiз ?зiмiздi? ?ауiпсiздiгiмiздi ойлай аламыз ба.
Ас?ар. И?, ?рине, мен ?зiмнi? ?ауiпсiздiгiмдi ойлап т?р?ан жо?пын.
Ас?ар тапаншаны ?айда ?оярын бiлмей ?стелдi? ?стiне ?оя салады.
Халел. Ал ендi шейхке телефон шалып ?абылдауын с?ра?ыз. ?те ма?ызды шаруа ж?нiнде с?з бар, ерте?ге ?алдыру?а болмайды де?iз. ?алай да болса о?аша ?абылдауын талап етi?iз. Ол сiздi? с?зi?iздi жерге тастамайды, мiндеттi т?рде ?абылдайды.
Ас?ар. (телефонны? т?т?асын алып) И?, м?мкiн… м?мкiн келiсер…
Осы т?ста есiктi? ?о?ырауы со?ады. Халел есiк к?зiнде т?р?ан к?мекшiсiне ?арайды, ол есiктегi тесiк ар?ылы сырт?а к?з тастап, сосын Халелге белгi бередi. Халел а?ырап т?рып ?ал?ан Ас?ар?а ?арайды.
Халел. (сыбырлап) Б?лiкшiлердi? бiреуi к?рiнедi. Ол кiм болуы м?мкiн?
Ас?ар. Бiлмеймiн.
Халел. Сiз ешкiмдi тосып оты?ан жо? па едi?iз?
Ас?ар. Ж-жо?… егер ?йелiм мен балаларымды ертiп ?келген болмаса… бiра? оларды кiм босатар дейсi?.
Халел. Бiз ана б?лмеге кiре т?райы?, сiз есiктi ашы?ыз. (келесi б?лмеге беттей бере) Асеке, тапаншаны ?алта?ыз?а салып ?ойса?ыз.
Ас?ар. ?! И?, и?! (тапаншаны ?алтасына салып есiктi ашады – Иван келедi) Иван?! Сен не ?ып ж?рсi? т?нделетiп?
Иван. Ассалам? ?алайк?м.
