скачать книгу бесплатно
Киһитин сүтэрдэҕэ.
Аһыныгас сүрэҕэ
Аны тэбэн бүттэҕэ.
Булгунньахтаах хатыҥнара
Булгунньахтаах хатыҥнара
Намчы, нарын буолаллара.
Ыйдаҥаны кытары
Ыллаһа хоноллоро.
Булгунньахтаах хатыҥнара
Наһаа сырдык этилэрэ.
Ыйдаҥалыы сардаҥара
Утуппакка муҥнууллара.
Булгунньахтаах хатыҥнара
Киэһэ аайы нуоралдьыйа,
Киирэр күнү кытары
Хаамсаллара наскылдьыйа.
Тапталлаах куоратым
Күндэлэс Өлүөнэ үөһүттэн
Күн киирбэт дойдутун булбуттар.
Эһэбит Эллэйбит кэмиттэн
Эйигин сахалар талбыттар.
Ол онтон ылата ылламмыт
Эргиспит кытыла-биэрэгэ.
Үрүҥ түүн кытары саас аайы
Эргиллэр эйигин көрсөөрү.
Уол оҕо, кыыс оҕо күлүүтэ
Уулуссаҥ, болуоссат аайытын.
Күн оһуор оһуохай үҥкүүтэ
Киэргэтэр эдэр саас куоратын.
Бу Эргис, бу Хоруол тумсугар
Букатын эриэккэс олорор.
Тулалыы эргиччи уотугар
Түүн-күнүс сүрэҕиҥ дьулуһар.
Бульварыҥ, фонтаныҥ сиккиэрэн
Сарыалы сууланан тупсаҕын.
Күндэлэс куоратым киэһэрэн
Күлүккүн көрүнэ тураҕын.
Төрөөбүт дойдум
Эн алыптаах олоҥхоҕор
Уһаарыллан улааппытым.
Үүт көлүйэҥ үөһүнэн
Өлүү суолун туораабытым.
Ньургун Боотур атынан
Тойон Арыыбын эргийэрим.
«Баттаммыт айынаат аймаҕын
Босхолуоҕум!» – андаҕайарым.
Олоҥхо тылынан кэпсэтэн
Сүүс омуктуун сэлэстим.
Кинилэрдиин атах тэпсэн
Кылыһахтаан ылластым.
Эн аптаах тылыҥ ырата
Миигин бухатыыр оҥорбута.
Хаттыгастаах халлаантан
Орто дойдуга аҕалбыта.
Мин санаабар, бүгүн эмиэ
Салҕанар олоҥхо үйэтэ.
Муустаах байҕал, Өлүөнэ,
Кини үүт көлүйэтэ.
Бастакы президент туһунан ырыа
Сахабыт сириттэн, хотугу кыраайтан
Бастакы президент буолбутуҥ.
Норуотуҥ иннигэр күөҥҥүнэн тураҥҥын
Андаҕар тылларын биэрбитиҥ.
Урааҥхай сахаттан,
Дуулаҕа нууччаттан
Айыллан кэлбитиҥ биһиэхэ.
Уруйбут-айхалбыт,
Бараммат махталбыт
Барыта ананнын эйиэхэ!
Сахаада саргытын, көҥүлүн көмүскээн
Саханы самныбат оҥоортуҥ.
Элиэнэ, Эдьигээн, туундара үрдүнэн
Ылланар киһибит эн буолтуҥ.
Хоту сир – барыбыт инники кэскилэ,
Барҕарыа дойдубут – эппитиҥ.
Россия – күн айыы дьоннорун эрэлэ
Саас-үйэ тухары бииргэбит!
Мин убайдарым
Орто дойду үрдүгэр,
Добун халлаан анныгар,
Эһэбит туппут балаҕана
Соҕотоҕун көстөрө.
Ол балаҕан холумтанын
Тула сырсан улааппыппыт.
Ийэ-аҕа сылааһын
Былдьаһа сылдьан билбиппит.
Билигин балаҕан турбут
Омоонун булуоҥ суоҕа.
Умуһаҕар саба үүммүт
Долохоно, хаптаҕас.
Хоһуруону быһа туораан
Хаалбыт сүөһү ороҕо.
Ол устун тоҥон-хатан
Чэрдийбитэ уллуҥахпыт.
Уҥуор көстөр Солообут,
Дириҥ Үрүйэ дабаана.
Кыс мастаабыт, сай оттообут
Сылдьар айан аартыга.
Тойон Арыыга кэлэммин
Ааспыты итинник аттарабын.
Үлэ хаамыытын, күн былдьаһыгын
Ааҕан-суоттаан таһаарабын,
Ат сүүрдүүтэ, остуол ырыата
Убайдарым суох ааспата.
Кинилэртэн атын, туора,
Ырыаһыт, ыллам дьон суохтара.
Киһи киһитэ, дьон дьонноро,
Дыгын оҕолоро, – ааттыыллара.
Дьылҕам, баҕар, онтон буолуо,
Бэристэҕэ миэхэ дьолу.
Үлэлээн, олорон, убайдарым
Бу дойдуттан барбыттар.
Үтүө ааттарын, сурахтарын
Ол эрээри хаалларбыттар.
«Кииним түспүт сирэ…»
Кииним түспүт сирэ
Булгунньахтаах кытыла.
Биһигим ыйаммыт титиигэ
Тойон Арыы кырдала.
Таас хайалар күөннэригэр
Күн сырамын билбитим.
Өлүөнэ эбэм көмүөлүгэр
Саас ахсын бигэппитим.
Өбүгэ сахам умсулҕаннаах
Номоҕунан улааппытым.
Эллэй, Тыгын өлбөт тыыннаах
Суолларын батыспытым.
Өрө ыһар фонтаннардыы
Будьуруспут талахтаргар
Киирэн сµтэр буоларым,
Хоһооннорбун ааҕарым.
Улуу өрүс уҥа-хаҥас
Үс үөһүнэн устарым.
Очуостаргар түүн-күнүс
Чубукулуу ыттарым.
Мантан куорсун анньынаммын
Дойдум кэрэтин көрбүтүм.
Халҕаммын арыйа баттааммын
Эһиэхэ тахсан кэлбитим.
Ийэм барахсан
Оҕолорун түһэҕэр таралытан,
Этэрик түөһүн эмнэрэн,
Атаахтаппыт, абыраабыт,
Атахпытыгар туруортаабыт
Күндү ийэм барахсан.
Сут-кураан, сэрии сылларыгар
Хотонтон, ходуһаттан тахсыбатах,
Түүннэри-күннэри түбүгүрэр
Туһугар хорсун быһыы эбит.
Холкуос биэрбит былаанын
Кэмин аһара толорбут,
Куйааска күлүгү булбатах,
Тымныыга сылааһы билбэтэх,
Тото-хана аһаабатах,
Сымнаҕастык утуйбатах,
Үлэттэн атыны көрбөтөх,
Далбарга, мааныга кыттыспатах,
От-мас тиэйэн тырыттыбыт
Эргэ сонун эҥээригэр,
Кэпсээн оҥостон кырдьыаҕын
Мэтээлэ суоҕа түөһүгэр.
Итии-тымныы диэбэккэ,
Иннитинэн сылдьыбыт,
Кэннитинэн кэхтибэтэх
Күндү ийэм барахсан.
Тохпут көмүс көлөһүнүн
Кэриэстээммин кэпсиэхпин,
Өйдөбүнньүк туруоруохпун
Субу-субу ахтабын,
Санаан үөһэ тыынабын.
Аҕабар
Үөһэнэн көтөн иһэбин,
Эн суолгун батыһаммын.
Эт, тоҕо куттанаҕын,
Эргиллэн сэрэтэҕин.
Күннээх сирбит оһуора —
Өлүөнэ көстөрө кэрэтин.
Өбүгэбит сирэ-уота
Мантан ордук чугаһын.
Куттаныма, төннүөҕүм
Көмүс ньээкэ уйабар.
Бэйэҥ биэрбит кынаттарыҥ
Үрдүккэ умайдыннар.
