Xeyrin çöküşü

Keçəl qazza “Boş-boş danışma. Yəni deyirsən mən ekroyla insanı ayırd edə bilmirəm?!” deyə qarşılıq verdi. “Dünən gecə burada vidra görünməyib.”

Eçso hələ də baş verənlərə bir məna verə bilmir, onu az qala sürüyərək aparan qazzaları günahsız olduğuna inandırmağa çalışırdı. Kömək ümidi ilə ətrafa boylandı. Ancaq ona kömək edəcək heç kəs yox idi. Olsa da, çətin ki, kim isə qazzalara qarşı çıxmaq istəyərdi.

Bir qədər vaxt sonra Eçso iki qazza ilə birlikdə əlləri bağlı faytonda oturmuşdu. Kənddən çıxıb qocanın öldüyü yerdən keçərkən Eçso özünü təmizə çıxarmaq üçün tək bir vidra cəsədi görməyi ümid etdi. Ancaq ərazidə heç nə yox idi, gecədən qalma döyüş izləri xaric heç nə. Gələrkən buna çox da diqqət etməmişdi. Ancaq indi araba hadisənin baş verdiyi həmin yerdən keçərkən Eçso qəribə şeylərin baş verməyə başladığını hiss etdi. Bunun iki izahı vardı. Ya yuxu görürdü, ya da kim isə ona tələ qurmuşdu.

Birincisi, uşaqlığından bu yana ailəsini itirdiyi qorxunc gecədən başqa yuxu görməmişdi. Qaldı ki kiminsə ona tələ qurmağına, ayaqqabısından böyük olmayan qonşunun itindən başqa düşməni yox idi. Sinəsindəki bıçaq izi nə deməkdi? Yəni mənim soyuqqanlılıqla onun sinəsinə bıçaq sancdığımı düşünürlər? “Mudi hər şeyi gördü,” deyə düşünürdü. “Onlara həqiqətləri danışar. Bütün hadisəni yalnız o gördü.”

Araba yavaşlayaraq dayandı. Arabanın burada dayanmağının qazzaların narazı baxışlarından planda olmadığı anlaşılırdı. Eçso bayırdan bəzi tanış səslərin gəldiyini eşitdi. Bir müddət sonra keçəl qazza qapını açaraq “Çıxarın onu,” deyə əmr etdi.

Arabanın saxlanma səbəbi artıq məlum idi.

Etrak “Onu niyə həbs etmisiniz?” deyə olduqca ciddi səslə soruşdu.

Keçəl qazza “O, dünən cinayət işləyib,” dedi. “Yaşlı birini öldürərək pulunu oğurlayıb.”

“Yox, o, yalan deyir…” Eçso inadla dedi. “Siz ki bilirsiniz, onlara həqiqətləri deyin, siz qocanın necə öldüyünü bilirsiniz.”

Etrak “Aydındı,” dedi, sadəcə. “Onun əllərini açın qalanı bizlikdi.”

Keçəl qazza duruxaraq “Necə yəni bizlikdi?” dedi. “O cinayətkardı, sizin onu buraxma hüququnuz yoxdu!” Etraka tərəf addım atıb səsini yüksəltdi.

“Bura bax döyüşçü, niyyətin nədir bilmirəm, ancaq bir də önümdə səsini yüksəltsən, danışmaq üçün özünə başqa dil axtarmalı olacaqsan. Qaldı ki hüquqlarıma, səni elə buradaca öldürməyə hüququm çatır. Aç onun əllərini və rədd ol buradan.”

Yekə cüssəli keçəl qazza hirsindən dəliyə dönsə də, ağzını açmağa cəsarət etmədi. Etrakın qara forması və yaxasındakı qızılı Üçlük nişanı, onun kim olduğunu artıqlaması ilə göstərirdi. Nakra liderindən sonra nakra döyüşçüləri üzərində ən çox sözə sahib ikinci şəxsə qarşı gələ bilməzdi. Ona qarşı çıxmaq Üçlüyün özünə qarşı çıxmaq demək idi.

Qazzalar heç bir söz demədən istəksizcə Eçsonun əllərini açıb arabaya minərək oradan sürətlə uzaqlaşdılar.

Eçso qazzanın getməyi ilə dərin bir nəfəs aldı. Minnətdarlığını bildirmək üçün qara geyimli nakra qarşısında başını xəfif önə əyərək “Çox sağ olun,” dedi. “Yaradıcı ruhunuza mərhəmət etsin.”

Etrak gözlərini gedən arabadan çəkmədən “Haradan gəlmisən?” deyə soruşdu. Səsində soyuqluq hiss olunurdu.

“İkram qəbiləsindən. Yaşıl kənddən gəlmişəm,” deyə cavab verdi.

Önə gələrək aralarındakı məsafəni qısaldan Etrak “Yaxşı, Yaşıl kəndli gənc Eçso,” Eçsonun düz gözlərinin içinə baxıb, “De görüm, nə üçün yüksək rütbəli müdafiəçi qazzalar səni etmədiyin bir iş üçün həbs etməyə çalışırlar?”

Eçso, Etrakın nə demək istədiyini gec də olsa anlamışdı. Keçirdiyi həyəcandan özü bu incə detala fikir verməmişdi. Müdafiəçi qazzalar heç bir təqdirdə qanun pozuntusu ilə maraqlanmırlar. Onların işləri gecələr ortalığa çıxaraq insanları vidralardan müdafiə etməkdir.

“Bilmirəm,” dedi Eçso başını silkələyərək. “Deyirlər guya axşam burada vidra olmayıb, qocanı isə mən öldürmüşəm.”

Etrak gəncə uzun-uzun baxdı. Sanki, onu kitab kimi oxumağa çalışırdı.

“Bura nə üçün gəlmisən?” deyə soruşdu.

Eçso ona ildə iki dəfə bu bərəkətli torpaqlara gələrək nənəsi üçün şəfalı bitkilər topladığını və ilk dəfədir bu cür hadisəylə qarşılaşdığını lazımsız detalları ilə birlikdə danışdı.

Etrakın gəncin səmimiyyətinə heç bir şübhəsi qalmadıqda, dönərək Aqrenə ekro dilində nə isə dedi. Aqren də eynilə ona ekro dilində cavab qaytardı. Qısa dialoq zamanı qadın nakra silahdaşını inadla nəyəsə inandırmağa çalışırdı. Əlini arada bir Eçsoya uzadıb nə isə danışır, Etrak isə başını yelləyərək etiraz edirdi. Nəhayət, Aqren “Heç olmasa bir neçə sual verməyimə icazə verin,” dedi.

“Yaxşı. Amma çox uzatma.”

Aqren gəncə yaxınlaşaraq “Qazzaların səni niyə tutmaq istədikləri haqda heç bir təsəvvürün yoxdu?” deyə soruşdu. “Yəni hər hansı bir şey… nə bilim, bəlkə də, səni sevməyən bir nəfər həbsə düşməyini istəmiş ola bilər?”

Eçso çox düşünmədi “Yox,” dedi başını yelləyərək. “Mənim pisliyimi istəyəcək heç kəsi tanımıram. Düzdü, qazzaların məni həbs etmək istədiklərini bilirdim. Çünki gecə kəndi tərk etmişdim. Ancaq mənim o qocanı öldürdüyümü deyirlər.”

Aqren “Yaxşı, bir dənə də sualım var,” dedi. “Kənddən çıxan zaman… arxadan qazza dayan deyə səsləyən vaxt sən nə hiss etdin?”

Eçso “Mən qorxdum, çox qorxdum,” deyə cavab verdi.

“Yox, onu demirəm, başqa nə hiss etdin? Yəni başqa heç vaxt qarşılaşmadığın bir hiss?”

Eçso bir az düşünüb “Yox,” dedi başını yelləyərək, “qeyri adi heç nə… Dayan görüm, bunları siz haradan bilirsiniz? Həmin vaxt orada qazza və məndən başqa heç kəs yox idi.”

Aqren “Bu vacib deyil,” dedi sualdan yayınaraq. “Deyirsən qeyri adi heç nə? Yaxşı.” Ümid qırıqlığı ilə dərin nəfəs aldı. Həmin vaxt gözləri Eçsonun kirli parçayla tələsik sarınmış əlinə dəydi. “Əlinə nə olub?” deyə onun əlindən tutdu.

“Deyəsən yanıb. İndi elədə çox ağrımır.”

Aqren iki əli ilə Eçsonun yarasını ehmalca açaraq bir müddət ona təəccüblə baxdı.

“Bu nə vaxt olub?” deyə soruşdu.

Eçso “Keçən gecə,” deyə cavab verdi. “Qoca ölməzdən əvvəl mənə belə təşəkkür etdi.”

Aqren, onlardan kənarda xəritə ilə məşğul olan silahdaşına səslənərək “Etrak, bura gələ bilərsiniz. Mənim bu cür yaralardan başım çıxmır,” dedi. Bir yandan da kəmərinə bərkidilmiş kiçik çantasından yaranı sarımaq üçün təmiz parça çıxardı.

Təcrübəli nakra uzaqdan Eçsonun əlindəki qara ləkəni gördüyü anda yerində donub qaldı. İlk addımını belə çətinliklə atmışdı. Yaxınlaşaraq Eçsonun əlini ovcunda saxladı. “Bu mümkün deyil,” dedi pıçıltı ilə. “Ola bilməz.”

Aqren “Nə mümkün deyil?” deyə soruşdu.

Etrak cavab vermədi, heç onu eşitməmişdi. Keçirdiyi çaşqınlıq gözlərindən oxunurdu. Aqren bu vaxt ilk dəfə silahdaşının əllərinin titrədiyini gördü. Onun bu vəziyyəti Aqreni də təlaşlandırmışdı. Silahdaşını heç vaxt belə görməmişdi.

Aqren “Ağır yaradı?” deyə soruşdu. Ancaq Etrak, ona toxunana kimi cavab vermədi.

“Yox. Elə də ağır deyil. Amma…”

“Amma nə? Etrak, siz yaxşısınız?”

Qara geyimli nakranın qəribə hərəkətlərini görən Eçso, vaxt keçdikcə bədəninin qorxudan soyu-duğunu hiss edirdi. Ola bilsin yaşlı ekro, ölüm təlaşı ilə istəmədən onu lənətləmişdi, ya da buna bənzər başqa bir şey. Çünki nə o, nə də Aqren bu yaranın nə üçün belə qara olduğuna məna verə bilmirdilər.

Aqren silahdaşından cavab almadıqca özündən çıxmağa başlayırdı “Etrak nə baş verir?” dedi səsini yüksəldərək. “Siz onu qorxudursunuz.”

Nəhayət, təcrübəli nakra başını qaldıraraq “Elə də vacib deyil,” dedi. İnandırıcı olmağa çalışırdı. “Bir neçə gün mənin nəzarətim altında müalicə olunmağı kifayətdir.”

“Yəni sağalacaq?” Eçso bu cümləni elə dedi ki, sanki, artıq əlinin kəsiləcəyinə əmin idi.

Etrak başını tərpədərək “Hə,” dedi. “Asan olmayacaq, amma narahat olma, sağalacaq.”

“Səhv etmirəmsə, siz nəzarətiniz altında dediniz, bu necə olacaq?” deyə Aqren soruşdu. “Elə bilirdim biz…”

Eçso, təcrübəli nakradan qabaq dillənərək “Mənə görə narahat olmayın,” dedi. “Əgər siz lazımi otları və istifadə qaydasını desəniz, mən özüm də bacararam.”

Etrak gəncin müraciətini eşitməzlikdən gələrək “Bizim burada işimiz qalmadı,” deyə silahdaşına bildirdi. “Bu gün yola çıxırıq, odur ki, Xarp şəhərinə kimi yolumuz eynidir.”

Aqren bu cavabla qane olmuşdu. Gülümsəyərək “Axır ki gedirik,” dedi. “Mən kəndə gedib at alım.”

“Ata ehtiyacımız olmayacaq. Biz gəldiyimiz yolla gedəcəyik.”

Qadın nakra duruxaraq “Meşə ilə, niyə?” dedi təəccüblə. “Axı yol daha təhlükəsizdi.”

“Meşə isə daha qısadı.”

Aqren silahdaşının qərarını anlamasa da, daha sual vermədi. Onsuz da onun qərarlarını çox vaxt anlamırdı. Çünki ola bilsin meşə ilə getmək onlara əlavə olaraq iki gün qazandıracaqdı, ancaq gəncin onlar qədər sürətli və dözümlü olmamağı cütlüyü geri sala bilərdi. Həm də ki, meşədəki gözlənilməz təhlükələr onlara vaxtdan da dəyərli şeyləri itirməklərinə səbəb ola bilərdi.

Eçso yenidən “Buna ehtiyac yoxdu,” deyə bildirdi. “Əgər siz müalicə üçün lazım…”

“O yaranın müalicəsi çox çətindir,” Etrak gəncin sözünü kəsərək dedi. “Adi otlarla ona heç nə edə bilməzsən. Əgər əlini hələ də özünlə daşımaq istəyirsənsə, bizimlə gəlməyə məcbursan.”

Aqren “Narahat olma,” dedi gülümsəyərək. “O, əla təbibdi, sağalacaqsan.”

“Yaxşı, çox sağ olun – hər şey üçün.”

4

Üçüncü göz

Dünyanın rəngi yoxdur, dünya onu gördüyümüz rəngdədir. Həyatın rəngi yoxdur, həyat onu yaşadığımız rəngdədir. Ruhun (sehrin) rəngi yoxdur, o əməllərimizin rəngini əks etdirir.

(Ekro atalar sözü)

Eçso bütün ağırlığı ilə yerə çökən zaman artıq gün batmağa başlayırdı. Yol boyu bir kəlmə belə danışmağa macal tapmayan gənc oğlanı, nakraların özlərinə xas sürətli yeriməyi əldən salmışdı. Sürətli və uzun addımlar nə onun bədəninə, nə də həyat tərzinə uyğun gəlirdi. Hətta yol boyu bir neçə dəfə ayaqları dolanaraq yıxılmışdı. Yalnız günortadan sonra Etrakın “Sürəti bir az azaldaq,” deməyi, Eçsoya nəfəs aldırmışdı.

Eçso səfər çantasını bir kənara atıb yerini rahatlayaraq kürəyini ağaca söykədi. Buranın meşə örtüyü Dor kəndinə nisbətən fərqli idi. Enli gövdəli iynəyarpaqlı ağaclar üstünlük təşkil edirdi. Ərazi cənuba doğru yüksələrək ağacların sıxlığı və qaranlıq artsa da, meşəyə göz dinləndirən rəng hakim idi. Eçso başını yuxarı qaldırana kimi meşənin nə qədər dərinliklərində olduqlarının fərqində deyildi. İynəyarpaqların arasından səma demək olar ki, görünmürdü. Əlbəttə, başqa vaxt bu onu çox qorxudardı, ancaq indi onu narahat edən başqa şeylər vardı. Aclıqdan başı ağrıyırdı. İstirahətini yarıda kəsib bel çantasından kiçik qazanını çıxararaq onu qurudulmuş ətlə doldurdu.

Aqren “Sən nə edirsən?” deyə Eçsoya yaxınlaşdı.

“Yemək bişirirəm.”

Aqren “Burada atəş yandırmaq olmaz,” dedi zərif səsiylə. “Bu vidraların diqqətini çəkər.”

“Bilirəm, amma mən acam. Səhərdən bu yana heç nə yeməmişəm.”

Aqren başını yelləyərək “Yox,” dedi. “Buna icazə verə bilmərəm. Əgər istəyirsənsə sənə yeməyə bir şey verərəm. Amma atəş yandırmaq olmaz. Vidra yuvalarına çox yaxınıq.”

Kiçik çantasından bir parça yaşıl rəngdə xəmirəbənzər nə isə çıxarıb Eçsoya uzatdı “Götür, bu sənə ehtiyacın olan toxluğu və enerjini verər.”

Eçso yaşıl xəmirə bənzər maddəni alıb şübhəylə iylədi, ağzını büzərək “Bu nədi?” dedi.

Aqren “Bilməsən yaxşıdı,” deyə gülümsədi. “Amma dadı xoşuna gələcək.”

“Gecəni burada keçirəcəyik,” onlardan bir neçə addım kənarda duran Etrak bildirdi. “Mən indi gəlirəm.”

Eçso “O, hara getdi?” deyə soruşdu.

“Perimetri yoxlamağa. Təhlükəsizlik üçün.”

Eçso qadın nakranın verdiyi yeməklə doymayacağını anlayıb qurudulmuş ət ehtiyatının yarısını bişirmədən yedi. Ancaq bundan sonra özünü rahat hiss etməyə başlamışdı.

Eçso doymuş bir qarınla yerdə oturarkən “Aqren,” deyə qadın nakraya səsləndi.

“Bəli.”

“Geri niyə qayıtdınız? Yəni məni qazzaların əlindən xilas edərkən.”

“Səni xilas etmək üçün,” deyə Aqren cavablandırdı. Üzərinə qırmızı bıçaqlar düzülmüş ayaq kəmərini açmaqla məşğul idi.

Eçso təəccüblə “Necə yəni… mənim həbs olunacağımı bilirdiniz?” deyə soruşdu.

Aqren “Yox bilmirdik,” dedi, “Məni sən çağırdın.”

Eçso bir anlıq döyüşçünün onunla zarafat etdiyini düşünüb gülmək istədi, ancaq qadın nakra çox ciddi görünürdü.

“Mən? Mən heç kəsi çağırmadım. Bir də ki, çağırsam da, səsimi necə eşitdiniz?”

Aqren başını yelləyərək “Bu çox qarışıqdı,” dedi. “İzakeleminin nə səbəblə baş verdiyi bizə tam aydın deyil. Həm də inanmıram bir şey anlayasan.”

“Niyə? Yəni mən o qədər…”

“Yox. Onu demək istəmədim. Sadəcə bəziləri buna inanmır.”

Eçso tərəddüdlə “Dayan görüm, yoxsa,” dedi. “Yoxsa sən rimaqsan?”

Aqren güldü “Onun adı rimaq yox, rizanmaqdı. Hə, mən rizanmaqam.”

(Ekro dilində Rizl-3 aner-cı4 maq-göz deməkdir.)

Eçso heyrətlə gözlərini bərəltdi “Doğrudan?” heyrət içində ağzı açıq qalmışdı. “Sizin haqda deyilənlər doğrudur? Deyirlər siz gələcəyi görə bilirsiniz, divarın arxasını görə bilirsiniz, sonra insanların fikrini oxuyursunuz, sevmədiyiniz insanları lənətləyirsiniz, hətta ruhunuzu bədəninizdən çıxara bilirsiniz. Bunlar düzdü?” birnəfəsə həyəcanla soruşdu.

Aqren gəncin sadəlövhlüyü qarşısında çox əylənmişdi “Yox,” dedi gülərək. “Biz gələcəyi görmürük. Heç kimi də lənətləmirik. Bunlar sadəlövh camaat arasında yayılmış şişirtmələrdi. Amma bəzən keçmişə nəzər sala bilirik. Ruhu çıxarmağı isə, yalnız, yuxarı səviyyəli rizanmaqlar bacarır.”

Eçso “Bəs sən hansı səviyyədənsən?” deyə həvəslə soruşdu.

“Ən yuxarı səviyyədən.”

Eçso, Aqrenə daha da yaxınlaşdı. Həyatında ilk dəfə rizanmaq görməyin qürurunu yaşayırdı.

“Vaooo, mənə bunun necə baş verdiyini izah edə bilərsən? Bildiyimə görə bu qabiliyyət, yalnız, insanlarda olur. Ən çox da qadınlarda. Bu haqda kitabda oxumuşdum, amma demək olar ki, heç nə anlamadım.”

Aqren təəccüblə “Sən kitab da oxuyursan?” deyə soruşdu. “Orada yazılanların hansını anlamadın?”

Eçso sevinclə gülümsəyərək düşünməyə başladı. Hər gün yeni şeylər öyrənmək onu çox həyəcanlandırırdı. Uşaqlıq yaşlarından nənəsinin bitkilərlə əlaqəli bütün kitablarını oxumuşdu. Onun yaşında bir şəxsə görə çox qəliz yazılmış Azar tarixi adlı kitabı belə həvəslə oxumuş, anlaşılmayan yerləri dəfələrlə təkrarlamışdı. İndi isə onun bütün suallarına cavab verə biləcək yüksək dərəcəli rizanmaqla oturmuşdu. Verəcək o qədər sual vardı ki…

“Heç bilmirəm haradan başlayım? Kitabın çoxu ekro dilində olduğu üçün bəzi yerlər tamam anlaşılmazdı. Yaxşı, başdan başlayım. Ekroların insanlardan fərqi. Yazılıb ki, üç əsas fərq var: birincisi, ekrolar insanlardan təqribən on beş qat uzun yaşayırlar. İkincisi, ekrolar sözün sehrinə sahibdirlər, yəni sehrli qüvvələrə. Yalnız, üçüncü olaraq digər üstünlükləri kölgədə qoyacaq əskiklikləri olduqlarını, yəni ruhlarının olmadıqları yazılıb. Bu nə qədər düzdü? Yəni, təkcə ruhun digər üstünlükləri örtdüyünə inanmıram. Ekrolar hər baxımdan mükəmməldirlər.”

“Bu sualı gözləyirdim,” dedi qadın nakra. “Əslində bu sualı bütün insanlar müzakirə edir: Ekrolar yaradıcının onlara verdiyi qabiliyyətlərlə doğrudanmı bizə bərabərdirlər? Bu mövzudan əvvəl kitabın əvvəllərində yaradılış haqda əfsanə var. Orada yazılıb ki, dünya hələ təzə yarananda tək bir irq, ekro irqi olub.”

“Hə, bunu bilirəm. Sonra onlardan ikisi ehtiyacı olmadığı halda daha çoxunu istədikləri üçün yaradıcı tərəfindən lənətlənərək oradan qovulublar. Mən də elə bunu deməyə çalışıram. Əgər insanlar lənətlənibsə və hətta ekroların dili ilə desək Neam eylə sürgün edilibsə, nə üçün bizim onlarla bərabər olduğumuzu deyirlər?”

“Belə düşünürlər, çünki insanlar onların heç vaxt sahib ola bilməyəcəkləri bir şeyə sahibdirlər, ruha. İşin əsas nöqtəsi buradadır Yaradıcının lənəti belə gözəldir. Onun lənəti, sürgün edilmiş iki şəxsin uzun həyat və sehrini ölümsüz ruha çevirməkdən ibarət idi. Ekrolar ruhun bənzərsiz bir hədiyyə olduğunu və yaradıcının onlara verdiyi bu hədiyyənin bədənləri ölənə kimi təmiz saxlamalı olduqlarına inanırlar. Bu vaxt yaradıcı onların səhvlərini bağışlayıb sonsuz xoşbəxtliklə mükafatlandıracaq. Ekroların, yalnız, bu dünyada sahib olduqları güclər onların həyatları ilə birlikdə sonlanacaq. İnsanlar isə sonsuzadək yaşayacaqlar.”

Eçso, Aqrenin dediklərini bir az düşünüb özlüyündə müzakirə etdi. Aldığı cavab onu əmin etməmişdi “Onda niyə insanlara idarəetmə hüququ verilmir?” deyə soruşdu.

“Bunun iki əsas səbəbi var. Birincisi, bəzi insanların, yalnız şəxsi mənfəətlərini düşünərək ona uyğun qərarlar verməyi. İkincisi isə bir çox insanın məntiqləri ilə yox, hisləri ilə qərar verməyidir.”

Eçso izahatın məntiqli olduğunu qəbul edərək başını tərpətdi, “Yaxşı, inandırıcı görünür,” dedi. “Amma mənə seçim şansı verilsəydi tərəddüd etmədən ekro olmağı seçərdim.”

“Belə danışırsan, çünki öz gücünün fərqində deyilsən,” dedi Aqren. “Çünki ekro olmağın nə demək olduğunu bilmirsən. Bütün emosiyalardan təcrid olunmaq, yeməyin dadını almamaq, dənizin, çiçəyin qoxusunu anlamamaq… bir insan üçün bunlar əsl dəhşətdir.”

“Necə yəni? Onların dad və iy bilmə qabiliyyətləri yoxdu?”

Aqren “Var,” deyə cavab verdi. “Ancaq çiçək qoxusu ilə torpaq arasında onlar üçün elə də böyük bir fərq yoxdur. Yəni qoxunu və dadı alırlar, onları ayırd edə bilirlər, ancaq ondan həzz almağı bacarmırlar.”

Eçso “Bax bunu bilmirdim,” dedi qəbullanaraq. “Yaxşı, bir dənə də sualım var. Rin… rizanmaqlar haqda bilmək istərdim. Ümumiyyətlə, bu nədir, necə işləyir… bir sözlə hər şeyi bilmək istəyirəm əgər mümkündürsə.”

Aqren peşəsiylə bu qədər yaxından maraqlanan bir gənci görüb “Əlbəttə,” dedi. “Rizanmaqlar, Yeni Azarın əvəzolunmaz tədqiqatçıları sayılırlar. Bizim qabiliyyətimiz, yalnız, təhlükənin necə və haradan gələcəyini hiss etməklə tükənmir, biz həm də insanlara toxunaraq onların zehnini oxuya və keçmişinə nəzər sala bilirik. Əslində bunların heç biri sanıldığı kimi qəliz deyil. Bir çox insan fərqində olmadan bayaq saydığım gücləri gündəlik olaraq istifadə edir. Ancaq fərq ondadır ki, həmin insanlar bunun ya təsadüf, ya da bəxt adlandırırlar.”

Eçso “Necə yəni?” dedi inanmayaraq. “Demək istəyirsən bütün insanlarda rizanmaq qabiliyyəti var və onlar bunun fərqində deyil?”

“Elədi,” Aqren əminliklə bildirdi. “Məsələyə bu tərəfdən baxmağa çalış. Ruh, insanın altıncı hissi, yəni üçüncü gözüdür. O heç bir canlının görə bilmədiyi detalları görə və eşidə bilir. Burada əsas məsələ bədəninin ruhunla nə cür əlaqədə olduğudur.”

“Bu hələ də insanların niyə üçüncü gözdən istifadə edə bilmədiyini izah etmir.”

“Heç ekrolar da təlim görməsə, güclərindən istifadə edə bilmirlər. Gücün və ya qabiliyyətin, potensial olaraq daxilində olmağı onu istədiyin vaxt işlədə biləcəyini göstərmir. Üçüncü göz, bütün insanların potensial olaraq sahib olduğu bir gücdür. Kiçik yaşlarından təlim görmüş hər bir insan üçüncü gözünü düzgün və sistemli istifadə edə bilər. Hətta təlim görməsə belə bir çox insan bəzi təhlükələri hiss edir, ya da yaxınının başına bir iş gəldiyini anlaya bilir. Bədəndəki ruh bütün bunlardan xəbərdardır və bədənlə hər an əlaqədədir. Təlim görərkən bizə, yalnız, ruhumuzu necə dinləyəcəyimizi və onu istədiyimiz yerə necə yönləndirə biləcəyimizi öyrədirlər.”

“Yəni ikimizin də ruhu eyni şeyləri görür və eşidir, lakin əsas məsələ ruhun bilməyi yox, mənim onu dinləməyimdi düzdü?”

Aqren “Afərin,” dedi gülümsəyərək. “Çox tez öyrənirsən. İstəyirsən bir neçə misal göstərim. Bax məsələn, hamilə qadınlar və gənc anaların övladlarına bağlılığı onları bəzən rizanmaq qədər güclü edə bilər. Övladlarından ayrı olduqları vaxtlarda onların təhlükədə olduqlarını və ya tezliklə təhlükəyə məruz qalacaqlarını hiss edə bilirlər. Yuxuda, övladlarının təhlükə anını görməklərinə biz İzakelemin deyirik. Bu isə onu göstərir ki, Üçüncü göz doğuşdan gələn bir qabiliyyət yox, daxilindəki qabiliyyətin inkişaf etdirilməyindən yaranır. Düzdü, bəzi insanlar doğuşdan bu isdiqamətdə daha böyük potensiyala sahib olurlar, lakin hər halda onun nadir insanlarda olduğunu demək doğru deyil.”

Eçso gülümsəyərək “Hə, məndə belə şey çox olub,” dedi. “Elə bu gün kəndə qayıdanda içimdən bir hiss təhlükədə olduğumu deyirdi. Ona qulaq asmadığım üçün az qala məni həbsxanaya tıxacaqdılar. Bəs niyə ekrolar belə sadə bir gücdən istifadə etməkdə bu qədər acizdirlər?” deyə soruşdu. “Bilirəm, onların ruhu yoxdu. Amma bunu sehrin gücü ilə də edə bilərlər, məncə. Bir göz qırpımında on vidranı öldürən bir ekro üçün on addım önlərindəki kolun ardında nəyin gizləndiyini bilmək bu qədər çətindir məgər?”

“Çətin deyil, mümkünsüzdü,” deyə qadın nakra cavabladı. “Qulaq as, mən sehrli güclər haqda çox şey bilmirəm. Yalnız onu bilirəm ki, sehr daxili enerjinin digər enerji növlərinə çevrilməsindən ibarətdir.”

“Yəni?”

“Sənə qısaca belə izah edim. Məsələn: Atəş. Bir ağac yanarkən sahib olduğu enerjini atəşə çevirir. Ekrolar da eynisini edirlər. Daxili enerjilərini atəş, dalğa, işıq və bunun kimi silahlara çevirirlər. Bəzilərinin uydurduğu kimi yoxdan bir əşya və ya canlı yaratma iqtidarında deyillər. Üçüncü göz də bunun kimidir. Heç yoxdan özlərində belə bir güc və ya ruh yaratmaq mümkün deyil.”

Hava artıq qaralmışdı. Etrak bir anda başlarının üzərində göründü. Yoxlanış üçün meşənin qərbinə getsə də şərq tərəfdən qayıtmışdı. Görünür, qərbdən cənuba, oradan da şərqə gedərək yarım dairə formasında meşənin ən təhlükəli yerlərini yoxlamışdı.

Etrak, Eçsoyla üz-üzə gələcək formada oturaraq “Yaraya baxmaq lazımdır,” dedi, “əlini uzat.”

Eçso sarğılı əlini uzadaraq “Hansı bitkilərdən istifadə edirsiniz,” deyə soruşdu.

Təcrübəli nakra cavab vermədi. İşini qurtarıb sarğını yenidən bağlayarkən “Bunu heç vaxt açma,” dedi.

Eçso əlinə çəkilmiş məlhəmi iylədi. Ən azı altı bitki və heyvan yağından hazırlanmış qəliz dərman idi. “Əgər düzgün qarışımı bilsəydim, bunu mən də edə bilərdim,” deyə düşündü.

Meşənin içinə tamam qaranlıq çöküb göz-gözü görməyəcək hala gəldikdə Eçso heç yaşamadığı qədər ağır günün təsiri ilə uzanan kimi yatdı. İki nakra xaric, tamam müdafiəsi olmayan təhlükə dolu meşənin dərinlikləri onu narahat etməmişdi. Yarım gündür tanıdığı bu döyüşçülər onda inam hissi yaradırdı.

Etrak bir kənarda oturub qara üzlü gündəliyi oxuyurdu (yaratdığı kövrək işığın köməyi ilə).

114-cü gün: Bu gün axır ki, dörd aylıq elmi tədqiqatlar nəticəsini verməyə başlayır, deyəsən yeni gələn alimlər düşündüyümdən də yaxşıdırlar. Dərmanı təcrübədən keçirmək hələ tezdir, lakin bu axmaqlar bizi nəticə barədə tələsdirirlər. Bu cür güclü silahı belə qısa müddətdə hazırlamaq mümkün deyil. Düşünmürlər ki, elm səbir tələb edir…

Yenicə işıqlanmağa başlayan meşə, səhərin nəm və sərin havası ilə dolmuşdu. Hər tərəfi gözəl quş səsləri bürümüşdü. Eçso və nakralar yenidən yola düşmüşdülər. Nakraların iki gün olaraq planladıqları məsafə Eçsonun onlara qatılmağı ilə dörd günə çıxmışdı. Və onlar bu yolun, yalnız bir gününü geridə qoymuşdular. Eçso döyüşçülərə mane olduğundan xəbərdar olsa da hər hansı bir yaşayış məntəqəsinə çatana kimi onlara möhtac idi. Həm də əlindəki yara da onu Etraka bağlayırdı.

Təcrübəli nakra çox bəlli etməsə də, yarası heç də adi yanıq deyildi. Bəlkə də, bunun müalicəsi bir aydan çox çəkəcəkdi. Eçso, Etraka bir neçə dəfə müalicə haqda sual verməyinə baxmayaraq, təcrübəli nakra ona cavab verməmişdi. Açıq görünür ki, döyüşçü ona yara haqda məlumat verməkdən qaçırdı. Eçso, ekroların soyuq xasiyyətli olduğunu eşitsə də, bu qədərini təsəvvür etməmişdi. Aqren ona ekroların çox danışmağı sevmədiklərini, hələ döyüşçülərin lazımsız yerə danışmaqdan nifrət etdiklərini demişdi.

Eçso havanın gedərək açıldığını hiss edirdi. Sıx meşələrdən çıxmağa başlayırdılar. Artıq səma daha aydın və geniş görünürdü. Uçan quşları və kiçik, ağ bulud topalarını görmək daha da asanlaşırdı. Eçso, Aqrenlə yan-yana Etrakın altı addım arxası ilə gedirdi.

“Meşədən çıxırıq?” Eçso, Aqrendən soruşdu.

Aqren “Yox,” dedi. “Bataqlığın ətrafından fırlanırıq.”

Eçso “Bataqlıq?!” dedi. Qorxmuş görünürdü. “Bataqlıqdan zəhləm gedir. Etrak buraları haradan tanıyır?”

“Onun qədər çox yaşasaydın sən də tanıyardın.”

Eçso “Hə,” dedi, “düzdü. Bəs onun neçə yaşı var?”

“Dəqiq bilmirəm, amma deyəsən ikinci dövrdən yaşayır.”

“Deməli, ən az 430 yaşı var?”

Aqren ağzını büzərək “Təqribən… bəlkə də çox,” deyə bildirdi.

Eçso qaşlarını qaldıraraq “Ooo, yaman çoxdur,” dedi heyrətlə. “Bu qədər ildə nələr öyrəndiyini təsəvvür etmək belə insanı qısqandırır. Bu qədər təcrübə, bu qədər elm, bu qədər… yaradıcı eşqinə, bunların yarısı üçün belə hər şeyimi verərdim. Heç təsəvvür etmirəm bu qədər ildə gözləri nələrə şahidlik edib. Bununla da deyirsən ki, ekrolar bizə bərabərdir. Heyif ki, danışmağı sevmir,” dedi təəssüflə. “Həyatımın sonuna kimi onu dinləməyə hazıram.”

“Hə, düzdü. Ekroların bu üstünlüyünə bəzən mən də həsəd aparıram. Ancaq əgər istəyirsənsə… düzdü, ekrolar qədər bilmirəm, amma…”