скачать книгу бесплатно
“O qocanı haradan tanıyırdın?” deyə təcrübəli nakra şübhəylə soruşdu.
“Mən onu tanımırdım, daha doğrusu, dünən kəndə gələrkən yolda qarşılaşdıq. Məndən Dor kəndinə necə gedə biləcəyini soruşdu. Mən də ona mən də ora gedirəm, sizi apararam dedim. Sonra biz havadan danışdıq. Sonra kəndə apardım onu, dedim ki…” Döyüşçülərin baxışlarından bu boşboğazlığın onları bezdirdiyini görən Eçso alçalan səs tonuyla susdu.
“Sənə bizim haqda nə isə dedi? Bura niyə gəldiyini, ya da başqa bir şey… xatırlamağa çalış.”
Eçso “Yol boyu biz, yalnız havadan, bir də kələmdən danışdıq, sonra axşama kimi onu görmədim,” deyə çəkinərək bildirdi.
“Kələm? Nə kələmi?” Etrak, sanki, ciddi və məxfi bir məlumat alırmış kimi soruşdu.
Eçso çəkinərək “Dor kələmi,” deyə cavabladı. “Buranın kələmləri çox məşhurdu. Dedi bura kələm almağa gəlib.”
“Heç onun ekro olduğunu da bilmirdin, düzdü?”
Eçso başını yellədi.
Etrak “Sən, yanlış vaxtda və yanlış yerdə olan adi kəndçisən!” deyə öz-özünə pıçıldadı. “Adi insan.”
Aqren, Etraka yaxınlaşaraq alçaq səslə ekro dilində nə isə soruşdu. Amma cavab almadı. Etrak dərin fikrə getmişdi. Bu kiçik söhbət zamanı Eçso gözlərini qara geyimli nakradan və yaxasındakı nişandan çəkməmişdi. Bu baxışlar onun hafizəsində mənşəyini anlamadığı hadisələri canlandırırdı. Kimdir axı bu döyüşçü?
Etrak dərin bir nəfəs alaraq “Yaxşı oğlan, evinə get,” dedi.
Eçso, sanki çoxdandı bu sözü gözləyirmiş kimi, heç nə demədən dönüb oradan uzaqlaşdı. Meşədən çıxıb nakraları geridə qoyduqca axşamkı hadisəni daha çox xatırlamağa çalışdı. Xatırladıqca da tükürpərdici gecənin yaddaşında qoyduğu qorxunc anları gözlərinin önünə gətirdi. Nədənsə çox az müddətdir tanıdığı həmin qocanın ölümü ona təsir etmişdi. Elə hey özünə eyni sualı təkrar-təkrar verirdi: “Tanımadığım bir nəfər üçün niyə belə bir təhlükəyə atıldım?”
Eçsonun kəndə çatmağı çox çəkmədi. Hadisənin baş verdiyi yerin yaxınlığından keçərkən vidra cəsədlərinin olmadığını görüb təəccübləndi. Görünür qazzalar təmizlik işini müdafiədən yaxşı görürdülər. Kəndin darvazasından içəri girib qonaq qaldığı evə yönəldi. Günün doğuşu ilə kənd əhlisinin çoxu yaxınlıqdakı bostanda işləməyə getdiyi üçün, küçələrdə həmişəki kimi uşaq qaynayır, kəndin bəzi əldən düşmüş müdrik qocaları isə həyətlərindəki cavan ağaclara qulluq edirdilər. Onlardan bir neçəsi Eçsonun əhvalını soruşmağı ehmal etməmişdilər. Eçso getdikcə özünü qəribə və təhlükədə hiss edirdi.
Darvazadan içəri girdiyi andan mənşəyini bilmədiyi qəribə bir hiss, sanki ona “Qayıt, qayıt geri…” deyirdi. İsti havaya baxmayaraq bədəni az qala soyuqdan titrəyən Eçso, bütün bunların keçirdiyi ağır və qorxu dolu günün təsiri olduğunu düşünərək özünə hakim olmağa çalışırdı. Birdən o dayandı. Kiminsə onu izlədiyini, hətta nəfəsini boynunda hiss edib cəld geri baxdı. Heç kəs yox idi. Onu getdikcə bürüyən səbəbsiz şübhə hissi artıq qorxuya çevrilirdi.
“Eçso… Eçso!” deyə kimsə onu arxadan səslədi.
Eçso onu tanıyırdı, bu onunla yaxınlıq edən bir neçə gəncdən biri idi. Eçsodan iki yaş kiçik olan Dupra, yaşıdlarının əksinə olduqca iri görünürdü. İriliyi boydan çox eninə verən Dupra yenə yaşıdlarının əksinə günün bu vaxtında tarlada işləməyin yerinə, kəndin içində boş-boş gəzməyi və bir də yatmağı sevirdi.
“Nə olub Dupi?”
“Sən haradaydın? Elə bildim ölmüsən, hamı elə bildi. Deyirlər gecə vaxtı kənddən qaçmısan, heç kimə də heç nə deməmisən. Nə olmuşdu? Hara getmişdin? Deyirlər sənə vidralar hücum edib, yaralı deyilsən?” deyərək qayğıkeş baxışlarla dostunu aşağıdan yuxarı süzdü.
Eçso onu sakitləşdirərək “Narahat olma,” dedi kefsizcə, “mən yaxşıyam.”
“Səni qazzalar xilas etdi?”
Eçso tez vaxtda söhbəti dayandırıb buradan getmək üçün nakra mövzusunu açmadı, çünki onun ən az yarım gün sual verəcəyini bilirdi. Sadəcə, başı ilə təsdiqləyərək dönüb evə doğru irəlilədi.
Dupra “Bəs onda qazzalar səni niyə axtarır?” deyə yüksək səslə soruşdu.
Bu söz Eçsonu nədənsə çox qorxutdu. Ürəyi dəli kimi çırpınmağa başlamışdı. Çevrilib “Məni axtarırlar?” deyə soruşdu. “Niyə?”
“Bilmirəm, yəqin, axşamkı hadisə haqda soruşacaqlar,” deyərək getmək istədi, ancaq yadına nə isə düşüb dayandı. “Hə, bir də… onlar, buradakı mühafizəçilərdən deyil, daha çox müdafiəçilərə bənzəyirdilər. Yekə qılıncları və zirehləri var. Onları birinci dəfə idi ki, görürdüm. Səhv etmirəmsə, yüksək rütbəlilərdi, yəqin, onlar üçün vacib bir iş görmüsən,” deyə əlavə edib getdi.
Eçsonun ağlına gələn ilk şey, qadağan olduğu halda, kəndin xaricinə çıxmaq oldu. Səbəbi nə olursa olsun, həmin qanunun pozulmağı ciddi cinayət sayılırdı. Çünki ona görə vidralar hətta içəri də girə bilərdilər. Qazzaların həmin axşam kənddə olmamağını da üzərinə gəlsək, nə cür bir faciə baş verə biləcəyi dəhşətli idi.
Bunlara baxmayaraq Eçso özünə haqq qazandırmağa çalışaraq “Burada mənim heç bir günahım yoxdu,” deyə düşünürdü. “Mənim niyyətim, sadəcə yaşlı bir insanı xilas etmək idi. Əsas günah məndə yox, işlərinə gec gələn qazzalardadı.” Əgər bu cinayətə görə onu həbs etmək istəsələr şəxsi müdafiəsini bu cür hazırlamışdı. Ancaq nə qədər özünün haqlı olduğuna inansa da, ürək döyüntülərini sabitləyə bilmirdi. Eçso ən yaxşısının hələ dünən planlaşdırdığı kimi şimala qayıtmaq olduğuna qərar verdi.
Tələsik səyahət çantasını hazırlayıb, topladığı otları da ora yığaraq evdən çıxdı.
Eçso qapının ağzında ehtiyatla ətrafa boylandı. Onun getdiyinə fikir verəcək heç kəsi görmədi. Bir gün buradan qanun qaçağı kimi gedəcəyi heç ağlına da gəlməmişdi. Özünü bu cür adlandırmaq, ona utanc verirdi.
Heç nə olmamış kimi ehtiyat və sürət qarışıq addımlarla evdən uzaqlaşaraq çıxışa doğru gedən yolu izlədi. Yeriyərkən başını aşağı salsa da, girdiyi hər döngədə dayanaraq ətrafa nəzər yetirirdi. Qazzaların hər an onu tapa bilmə qorxusu ilə yol ortasından kənar durmamağa çalışırdı.
Eçso ona çox uzun gələn yolun böyük qismini keçmişdi. Kəndin çıxışı ilə arasındakı məsafə qısaldıqca üzündəki gülümsəmə daha da genişlənirdi. “Yəqin, mənim yenidən kəndə qayıtmayacağımı zənn edib gediblər,” deyə düşündü. Ən çətini qapıdan çıxmaq idi. Kəndin xaricində qazzaların onu tapma, tapsa belə tanıma ehtimalı çox az idi.
Qapı ilə arasında iyirmi addımlıq məsafə qaldıqda ayaqları sevincdən bu dəfə qaçmağa başlayırdı ki, arxadan qulaqbatıran “DAYAN!” səsi gəldi. Eçsonun üzünə gələn sevinc cizgiləri, heç bu qədər tez silinməmişdi. Arxaya dönərkən özünü müdafiə etməyə olduqca hazır görünürdü. Ancaq iri cüssəli, keçəl qazzanın qəddar sifətini görəndə bir anlıq nəinki müdafiəni, hətta adını belə unutdu.
“Adın nədi?” dedi keçəl qazza yaxınlaşaraq. “Səninlə deyiləm! Adın nədi?!” kükrəyərək təkrarladı.
Qorxudan kəlmələri boğazına düyünlənən Eçso, adı barədə yalan danışmağı ağlından belə keçirmədi.
Eşidilməsi mümkün olmayan səslə “Eçso,” dedi. Sonra yenidən “Eçso,” deyə təkrarladı yüksək səslə.
Qazza axtardığı gəncin qaçmağa cəhd göstərdiyini görüb bərk hirslənmişdi. Burnuyla elə şiddətlə nəfəs alırdı ki, az qala burnundan alov çıxacaqdı.
“Nədi qaçmaq istəyirdin?” qazza istehza qarışıq səs tonu ilə dedi.
Eçso yalvaran baxışlarla “Mənim heç bir günahım yoxdu,” deyə danışmağa başladı. “Xahiş edirəm… Burada səhv nə var axı? Mənim heç bir günahım yoxdu.”
Qazza bu sözlərdən bərk hirslənərək “Günahın yoxdu, bəs onda niyə qaçırdın?!” deyə qışqırdı. “Əgər qaçırsansa, deməli günahkar olduğuna özün də inanırsan.”
Eçso təlaşla “Yox, burada mənim bir günahım yoxdu,” deyə təkrarladı yenidən. “Mən, o qocanı xilas etmək istəyirdim. Əgər müdafiəçilər vaxtında gəlsəydi, bunların heç biri baş verməyəcəkdi. Burada səhvi mənim üzərimə atmaq düzgün deyil. Bir də ki, nəzarətçi hər şeyi görürdü, mən çıxdıqdan sonra qapını onsuz da bağlayacaqdı.” Eçso bu sözləri deyərkən bütün cəsarətini toplamışdı.
Keçəl qazzanın baxışlarından təəccübləndiyi açıq seçilirdi. Ancaq onun təəccübü gəncin son sözləri deyərkən cəsarətlə səsini yüksəltməyinə görə deyildi.
Qazza “Oğlan, sən nə danışırsan?” dedi. “Sən gecə kəndi tərk etdiyin üçün yox, yaşlı bir insanı bıçaqlayaraq öldürdüyün üçün günahlandırılırsan.”
Eçso çaşqınlıq içində donub qaldı. “Siz nə danışırsınız?” dedi. Eşitdikləri artıq ona zarafat kimi gəlməyə başlamışdı. “Mən… mən heç kəsi öldürməmişəm.”
Kəndin fərqli yerlərindən keçəl qazzanın yanına orta yaşlarda iki qazza da gəldi. Hər yerdə onu axtardılar. Digər qazzaların gəlməyi ilə az müddətlik sükutu keçəl qazzanın “Həbs edin!” kəlməsi pozdu.
Eçso döyüşçülərə dirənmək fikrində deyildi. Lakin bu qədər asan təslim olmağı da düşünmürdü. Adətən tez özlərindən çıxan qazzaları hirsləndirməmək üçün ehtiyatla və sürətlə danışırdı “Onu mən öldürmədim. O ki ekro idi. Mən bir ekronu necə öldürə bilərəm axı? Əksinə, mən onu xilas etməyə çalışırdım. Bizə vidralar hücum etdi. İstəyirsiniz Mudidən soruşun… nəzarətçidən soruşun, onu vidralar öldürdü, mən yox.”
Keçəl qazza “Boş-boş danışma. Yəni deyirsən mən ekroyla insanı ayırd edə bilmirəm?!” deyə qarşılıq verdi. “Dünən gecə burada vidra görünməyib.”
Eçso hələ də baş verənlərə bir məna verə bilmir, onu az qala sürüyərək aparan qazzaları günahsız olduğuna inandırmağa çalışırdı. Kömək ümidi ilə ətrafa boylandı. Ancaq ona kömək edəcək heç kəs yox idi. Olsa da, çətin ki, kim isə qazzalara qarşı çıxmaq istəyərdi.
Bir qədər vaxt sonra Eçso iki qazza ilə birlikdə əlləri bağlı faytonda oturmuşdu. Kənddən çıxıb qocanın öldüyü yerdən keçərkən Eçso özünü təmizə çıxarmaq üçün tək bir vidra cəsədi görməyi ümid etdi. Ancaq ərazidə heç nə yox idi, gecədən qalma döyüş izləri xaric heç nə. Gələrkən buna çox da diqqət etməmişdi. Ancaq indi araba hadisənin baş verdiyi həmin yerdən keçərkən Eçso qəribə şeylərin baş verməyə başladığını hiss etdi. Bunun iki izahı vardı. Ya yuxu görürdü, ya da kim isə ona tələ qurmuşdu.
Birincisi, uşaqlığından bu yana ailəsini itirdiyi qorxunc gecədən başqa yuxu görməmişdi. Qaldı ki kiminsə ona tələ qurmağına, ayaqqabısından böyük olmayan qonşunun itindən başqa düşməni yox idi. Sinəsindəki bıçaq izi nə deməkdi? Yəni mənim soyuqqanlılıqla onun sinəsinə bıçaq sancdığımı düşünürlər? “Mudi hər şeyi gördü,” deyə düşünürdü. “Onlara həqiqətləri danışar. Bütün hadisəni yalnız o gördü.”
Araba yavaşlayaraq dayandı. Arabanın burada dayanmağının qazzaların narazı baxışlarından planda olmadığı anlaşılırdı. Eçso bayırdan bəzi tanış səslərin gəldiyini eşitdi. Bir müddət sonra keçəl qazza qapını açaraq “Çıxarın onu,” deyə əmr etdi.
Arabanın saxlanma səbəbi artıq məlum idi.
Etrak “Onu niyə həbs etmisiniz?” deyə olduqca ciddi səslə soruşdu.
Keçəl qazza “O, dünən cinayət işləyib,” dedi. “Yaşlı birini öldürərək pulunu oğurlayıb.”
“Yox, o, yalan deyir…” Eçso inadla dedi. “Siz ki bilirsiniz, onlara həqiqətləri deyin, siz qocanın necə öldüyünü bilirsiniz.”
Etrak “Aydındı,” dedi, sadəcə. “Onun əllərini açın qalanı bizlikdi.”
Keçəl qazza duruxaraq “Necə yəni bizlikdi?” dedi. “O cinayətkardı, sizin onu buraxma hüququnuz yoxdu!” Etraka tərəf addım atıb səsini yüksəltdi.
“Bura bax döyüşçü, niyyətin nədir bilmirəm, ancaq bir də önümdə səsini yüksəltsən, danışmaq üçün özünə başqa dil axtarmalı olacaqsan. Qaldı ki hüquqlarıma, səni elə buradaca öldürməyə hüququm çatır. Aç onun əllərini və rədd ol buradan.”
Yekə cüssəli keçəl qazza hirsindən dəliyə dönsə də, ağzını açmağa cəsarət etmədi. Etrakın qara forması və yaxasındakı qızılı Üçlük nişanı, onun kim olduğunu artıqlaması ilə göstərirdi. Nakra liderindən sonra nakra döyüşçüləri üzərində ən çox sözə sahib ikinci şəxsə qarşı gələ bilməzdi. Ona qarşı çıxmaq Üçlüyün özünə qarşı çıxmaq demək idi.
Qazzalar heç bir söz demədən istəksizcə Eçsonun əllərini açıb arabaya minərək oradan sürətlə uzaqlaşdılar.
Eçso qazzanın getməyi ilə dərin bir nəfəs aldı. Minnətdarlığını bildirmək üçün qara geyimli nakra qarşısında başını xəfif önə əyərək “Çox sağ olun,” dedi. “Yaradıcı ruhunuza mərhəmət etsin.”
Etrak gözlərini gedən arabadan çəkmədən “Haradan gəlmisən?” deyə soruşdu. Səsində soyuqluq hiss olunurdu.
“İkram qəbiləsindən. Yaşıl kənddən gəlmişəm,” deyə cavab verdi.
Önə gələrək aralarındakı məsafəni qısaldan Etrak “Yaxşı, Yaşıl kəndli gənc Eçso,” Eçsonun düz gözlərinin içinə baxıb, “De görüm, nə üçün yüksək rütbəli müdafiəçi qazzalar səni etmədiyin bir iş üçün həbs etməyə çalışırlar?”
Eçso, Etrakın nə demək istədiyini gec də olsa anlamışdı. Keçirdiyi həyəcandan özü bu incə detala fikir verməmişdi. Müdafiəçi qazzalar heç bir təqdirdə qanun pozuntusu ilə maraqlanmırlar. Onların işləri gecələr ortalığa çıxaraq insanları vidralardan müdafiə etməkdir.
“Bilmirəm,” dedi Eçso başını silkələyərək. “Deyirlər guya axşam burada vidra olmayıb, qocanı isə mən öldürmüşəm.”
Etrak gəncə uzun-uzun baxdı. Sanki, onu kitab kimi oxumağa çalışırdı.
“Bura nə üçün gəlmisən?” deyə soruşdu.
Eçso ona ildə iki dəfə bu bərəkətli torpaqlara gələrək nənəsi üçün şəfalı bitkilər topladığını və ilk dəfədir bu cür hadisəylə qarşılaşdığını lazımsız detalları ilə birlikdə danışdı.
Etrakın gəncin səmimiyyətinə heç bir şübhəsi qalmadıqda, dönərək Aqrenə ekro dilində nə isə dedi. Aqren də eynilə ona ekro dilində cavab qaytardı. Qısa dialoq zamanı qadın nakra silahdaşını inadla nəyəsə inandırmağa çalışırdı. Əlini arada bir Eçsoya uzadıb nə isə danışır, Etrak isə başını yelləyərək etiraz edirdi. Nəhayət, Aqren “Heç olmasa bir neçə sual verməyimə icazə verin,” dedi.
“Yaxşı. Amma çox uzatma.”
Aqren gəncə yaxınlaşaraq “Qazzaların səni niyə tutmaq istədikləri haqda heç bir təsəvvürün yoxdu?” deyə soruşdu. “Yəni hər hansı bir şey… nə bilim, bəlkə də, səni sevməyən bir nəfər həbsə düşməyini istəmiş ola bilər?”
Eçso çox düşünmədi “Yox,” dedi başını yelləyərək. “Mənim pisliyimi istəyəcək heç kəsi tanımıram. Düzdü, qazzaların məni həbs etmək istədiklərini bilirdim. Çünki gecə kəndi tərk etmişdim. Ancaq mənim o qocanı öldürdüyümü deyirlər.”
Aqren “Yaxşı, bir dənə də sualım var,” dedi. “Kənddən çıxan zaman… arxadan qazza dayan deyə səsləyən vaxt sən nə hiss etdin?”
Eçso “Mən qorxdum, çox qorxdum,” deyə cavab verdi.
“Yox, onu demirəm, başqa nə hiss etdin? Yəni başqa heç vaxt qarşılaşmadığın bir hiss?”
Eçso bir az düşünüb “Yox,” dedi başını yelləyərək, “qeyri adi heç nə… Dayan görüm, bunları siz haradan bilirsiniz? Həmin vaxt orada qazza və məndən başqa heç kəs yox idi.”
Aqren “Bu vacib deyil,” dedi sualdan yayınaraq. “Deyirsən qeyri adi heç nə? Yaxşı.” Ümid qırıqlığı ilə dərin nəfəs aldı. Həmin vaxt gözləri Eçsonun kirli parçayla tələsik sarınmış əlinə dəydi. “Əlinə nə olub?” deyə onun əlindən tutdu.
“Deyəsən yanıb. İndi elədə çox ağrımır.”
Aqren iki əli ilə Eçsonun yarasını ehmalca açaraq bir müddət ona təəccüblə baxdı.
“Bu nə vaxt olub?” deyə soruşdu.
Eçso “Keçən gecə,” deyə cavab verdi. “Qoca ölməzdən əvvəl mənə belə təşəkkür etdi.”
Aqren, onlardan kənarda xəritə ilə məşğul olan silahdaşına səslənərək “Etrak, bura gələ bilərsiniz. Mənim bu cür yaralardan başım çıxmır,” dedi. Bir yandan da kəmərinə bərkidilmiş kiçik çantasından yaranı sarımaq üçün təmiz parça çıxardı.
Təcrübəli nakra uzaqdan Eçsonun əlindəki qara ləkəni gördüyü anda yerində donub qaldı. İlk addımını belə çətinliklə atmışdı. Yaxınlaşaraq Eçsonun əlini ovcunda saxladı. “Bu mümkün deyil,” dedi pıçıltı ilə. “Ola bilməz.”
Aqren “Nə mümkün deyil?” deyə soruşdu.
Etrak cavab vermədi, heç onu eşitməmişdi. Keçirdiyi çaşqınlıq gözlərindən oxunurdu. Aqren bu vaxt ilk dəfə silahdaşının əllərinin titrədiyini gördü. Onun bu vəziyyəti Aqreni də təlaşlandırmışdı. Silahdaşını heç vaxt belə görməmişdi.
Aqren “Ağır yaradı?” deyə soruşdu. Ancaq Etrak, ona toxunana kimi cavab vermədi.
“Yox. Elə də ağır deyil. Amma…”
“Amma nə? Etrak, siz yaxşısınız?”
Qara geyimli nakranın qəribə hərəkətlərini görən Eçso, vaxt keçdikcə bədəninin qorxudan soyu-duğunu hiss edirdi. Ola bilsin yaşlı ekro, ölüm təlaşı ilə istəmədən onu lənətləmişdi, ya da buna bənzər başqa bir şey. Çünki nə o, nə də Aqren bu yaranın nə üçün belə qara olduğuna məna verə bilmirdilər.
Aqren silahdaşından cavab almadıqca özündən çıxmağa başlayırdı “Etrak nə baş verir?” dedi səsini yüksəldərək. “Siz onu qorxudursunuz.”
Nəhayət, təcrübəli nakra başını qaldıraraq “Elə də vacib deyil,” dedi. İnandırıcı olmağa çalışırdı. “Bir neçə gün mənin nəzarətim altında müalicə olunmağı kifayətdir.”
“Yəni sağalacaq?” Eçso bu cümləni elə dedi ki, sanki, artıq əlinin kəsiləcəyinə əmin idi.
Etrak başını tərpədərək “Hə,” dedi. “Asan olmayacaq, amma narahat olma, sağalacaq.”
“Səhv etmirəmsə, siz nəzarətiniz altında dediniz, bu necə olacaq?” deyə Aqren soruşdu. “Elə bilirdim biz…”
Eçso, təcrübəli nakradan qabaq dillənərək “Mənə görə narahat olmayın,” dedi. “Əgər siz lazımi otları və istifadə qaydasını desəniz, mən özüm də bacararam.”
Etrak gəncin müraciətini eşitməzlikdən gələrək “Bizim burada işimiz qalmadı,” deyə silahdaşına bildirdi. “Bu gün yola çıxırıq, odur ki, Xarp şəhərinə kimi yolumuz eynidir.”
Aqren bu cavabla qane olmuşdu. Gülümsəyərək “Axır ki gedirik,” dedi. “Mən kəndə gedib at alım.”
“Ata ehtiyacımız olmayacaq. Biz gəldiyimiz yolla gedəcəyik.”
Qadın nakra duruxaraq “Meşə ilə, niyə?” dedi təəccüblə. “Axı yol daha təhlükəsizdi.”
“Meşə isə daha qısadı.”
Aqren silahdaşının qərarını anlamasa da, daha sual vermədi. Onsuz da onun qərarlarını çox vaxt anlamırdı. Çünki ola bilsin meşə ilə getmək onlara əlavə olaraq iki gün qazandıracaqdı, ancaq gəncin onlar qədər sürətli və dözümlü olmamağı cütlüyü geri sala bilərdi. Həm də ki, meşədəki gözlənilməz təhlükələr onlara vaxtdan da dəyərli şeyləri itirməklərinə səbəb ola bilərdi.
