скачать книгу бесплатно
Bu sözdən sonra mat-məətəl qalan Lefteris, əlini böyrünə atıb, silahı qapdı və ona tərəf tuşlayıb, nə az, nə çox ard-arda düz on iki dəfə atəş açdı.
– Sənə dedim, axı Tanrı deyiləm. Məni öldürə bilmərsən.
– Elə isə səsin niyə eşidilmədi!? Niyə mənə vaxtında xəbərdarlıq edib, səsyazma qurğusundan xəbərin olduğunu demədin?! Səninlə oturub danış-21
dığım üçün vicdan əzabı çəkdiyimi bilirdinsə, deməli, səsyazma qurğusundan da xəbərdar idin! Niyə məni bu qədər axmağın yanında gülünc vəziyyətə saldın?! Axı mən sənin üzündən işimdən məhrum oldum! Tipik Tanrı əlamətlərini özündə cəmləmisən, amma bunu etiraf etmirsən!
Otağa doluşan bir neçə zabit və əsgərlər məyus və ciddi nəzərlərlə
Lefterisə baxmaqda idilər. Bunun fərqinə varanda, onsuzda bayaqdan bəri qışqırmaqdan ahəngini itirən səs tellərini daha da gücə salıb, bağırdı:
– Onu görmədiniz?! O ki, elə indicə burada idi!
Qayıdış
Sübh tezdəndən, İstehkamdan Hellanasın payataxtı Afrenimosa gedən ilk maşınla yola düşən Lefteris, uzun illərdən bəri ilk dəfə idi ki, hərbi uni-formasız idi. Qara şalvar, qolsuz, ağ yun jaket, qara köynək və
qara, uzun palto ona İstehkam rəisi tərəfindən “hədiyyə” edilmişdi. Bu paltarlar ame-rikan sivillərinin paltarları idi və həmin insanlar artıq həyatda yox idilər. İraklionda ilk dəfə aşiq olduğu qızla görüşdüyü vaxtı xatırlayırdı indi. Hə-min gün də əynində təxminən bu çeşid paltarlar var idi. On yeddi yaş üçün olduqca uyğunsuz olan həmin paltarlar, mərhum atasının paltarları oldu-ğundan əynində gen qalırdı.
Kovagnosdan İrakliona təxminən yüz əlli kilometrlik bir məsafə var idi. İrakliona çatmaq üçün Musiksos əyalətini tərk etdikdən sonra hələ beş
şəhərin içərisindən də keçmək lazım idi. Torpaqlı, kələ-kötür yolda Lefterisin sinə cibinə qoyduğu topa açarlar dəsti yırğalanırdı. Bu açarlar bolqar partizanların İraklionu talan etdiyi və Vlahos ailəsini əsir götürdüyü gün, yanmaqda olan evlərindən xilas edə bildiyi yeganə şey idi. Atasının əlyaz-maları, anasının tikdiyi paltarlar, İraklionun bir küncünə sığdırılmış balaca, ikimərtəbəli evlərində yandırılmışdı. Bacısı Sofia isə həmişə onu etdiyi han-sısa yanlış şeyə görə danlayanda, ona deyirdi ki, o, tərbiyəsini də
yanıb, külə çevrilən həmin evdə unudub. Ümumiyyətlə, Sofia barəsində
onu de-mək lazımdır ki, onu heç vaxt mehriban görmək olmazdı. Ən xırda yanlış barəsində günlərlə danışar, insanı hövsələdən çıxarana qədər də
dayan-mazdı. Lefterisin on doqquz yaşına qədər himayədarı Demitri idi.
Əslində, bacısı ona bacılıq yox, analıq edirdi.
Sofianın Demitridən bir qızı, iki oğlu vardı, lakin yenə də, ailədə, üzərində ən çox məsuliyyətlə dayanılan Lefteris idi. Lefterisin hər nə qədər də, Demitridən xoşu gəlməsə də, bəzi vacib məsələlərdə onun köməyinə, elə
Demitri gəlirdi. Bu kömək, əsasən maddiyyatla bağlı olurdu. Lefteris tez-23
tez ciddi borclara girir, ya da hansısa ictimai yerlərdə davalar salır və bununla da kifayətlənməyib, dava etdiyi kəslərə ciddi xəsarətlər yetirirdi. Bu-na görə dəfələrlə Demitri tərəfindən tənbehlənsə də, xeyiri olmurdu ki, olmurdu. Bir sözlə, Lefteris öz bildiyini edirdi. Bacısının mütəmadi olaraq, ona “kitab oxu” deməyindən əsəbləşən Lefteris, bir dəfə kiçik bir yük maşını tutub, onu kitabla doldurmuşdu. Daha sonra bacısına zəng etmişdi ki, 3000 yenni (yenni – Hellenasın pul vahidi idi) hazırlasın. Bu hərəkətindən olduqca hiddətlənən bacısı, sonda Lefterisin aldığı bütün kitabları oxuya-cağı ilə bağlı vədlər verəndə, Sofia son anda pulu ödəməyə razı olmuşdu.
Lefteris çox vaxt bacısının gözlərinin zəif görməyindən də istifadə edib, ona tapşırılan nələrisə aldıqdan sonra, bazarlıqdan qalan pulun qalığını düzgün qaytarmırdı. Lakin bütün bu özbaşınalıqlar, nəhayət ki, bir gün sona çatdı. Onu heç cürə yola gətirə bilməyən Sofia, çıxış yolu kimi onu orduya göndərməyi düşündü.
Başqa bir səbəb isə İraklionda onun haqqında gəzən dəhşətli və inanılmaz söz-söhbətlər idi. Lefterisi bir qətl hadisəsində günahlandırırdılar, lakin ortada heç bir sübut olmadığından, heç kim irəli çıxıb, yekdilliklə onu mühakimə edə bilmirdi. Polis idarəsinə dəfələrlə dəvət olunsa və dəfələrlə
sorğu-suala tutulsa da, ondan heç bir sübhəli əlamət aşkarlana bilinməmiş-di. İttihamların dəhşəti, Lefterisin on doqquz yaşına qədər, yəni hərbiyə
yollanana qədər düz bir il ərzində Demitri və bacısı Sofianın güzəranını korlamışdı.
İspaniyadan olan Rodriges ailəsi, üç il idi ki, İrakliona köçmüşdü. Ailə
başçıları Hellinasın dövlət işlərində çalışırdılar. Fernand Rodriges, Hellinasın tanınmış həkimlərindən, anası Katarina Rodriges isə müəllim idi. Onlar da, bir vaxtlar Fransadan mühacirət edən ailələrdən idilər. Amerikan hava qüvvəlləri İspaniyanın Madrid, Bilbao, Valensiya kimi iri şəhərlərini bombardman edəndə, Fernand və Katarina ailə üzvlərinin xeyli hissəsini itirmişdilər. Bu itkilər arasında istirahət üçün nənəsigilə tətilə göndərilən, oğulları, on yaşlı Joze də vardı. Andrea onların tək ümid yeri və təskinlik səbəbi idi.
Hellenasa köçdükləri tarixin üçüncü ilində, İraklion polis idarəsinə
da-xil olan bir məlumat, bütün şəhəri lərzəyə gətirmişdi. Bu məlumat, mütəmadi olaraq Saint Johannes çayında balıqçılıqla məşğul olan Vasilis Papadopuolos tərəfindən verilmişdi. Balıqçılıqla məşğul olarkən, qəfil suyun üzərində asta-asta üzən meyiti görüb, soyuqqanlığını itirməyən Vasilis, ça-24
ya tullanıb onu quruya çıxarmışdı. Gənc Andreanın meyitini çiyninə qaldırıb, piyada, düz polis məntəqəsinin həyətinə gətirmişdi.
Hadisəni araşdıran İstintaq bölməsi, ilkin olaraq, elə Vasilisin özündən şübhələnmişdilər. Çünki o, doğrudan da ilk nəzərdən şübhələniləcək xarakterdə və görünüşdə olan bir adam idi. Ən başlıcası, bu şübhələrin əsasını, onun filosof həyatı yaşamağına yozurdular.
Vasilis, Saint Johannes çayının yaxınlığında yerləşən bir təpənin həyətində özünə balaca bir ev tikmişdi. Həyətində arı yeşikləri, iki atı, bir neçə
keçisi və bir buğası vardı. Deyilənə görə, onun evində hər hansısa bir otaq əşyası yox idi. Yataq əvəzinə üst-üstə yığdığı köhnə kitablardan istifadə
edirdi. Bir qəzetə müsahibəsində bunu belə açıqlamışdı ki, köhnə, ələlxüsus unudulan kitablar həmişə, oxunulmasa belə, yenə də lazımlı və dəyərli saxlanılmalıdır və elə buna görə də, onlardan yataq əvəzi istifafə edir. Ən inanılmaz qəribəlik isə bütün İrakliona daha əvvəlcədən də məlum olan bir məqam idi. Vasilis əslində balıqçılıqla məşğul olmurdu, tilovu suya qarmaqsız tullayırdı. Bunun səbəbi də hamıya məlum idi ki, o balıq tuturmuş
kimi etməklə, həm öz ruhunu dincəldir, həm də qəliblərə salınmış şüurunu bu üsulla paradoksal vəziyyətə salaraq, məşq etdirir. O, günlərlə, hətta həf-tlərlə evini tərk edir, İraklionun ucqar yerlərinə gedir, oralarda özü ilə götürdüyü kitablarını oxuyur, özünə yemək hazırlayır və səhərlər erkən saat-larda yuxudan qalxıb, çayda çimirdi. Bu, bir növ onun meditasiyası idi.
Onun düşüncəsinə görə, insan özünü sığdırdığı, adına ev dediyi məkanı və
oradakı yaşayışını vaxtaşırı tərk etməli, ruhunun dərinliyində bu hissin sonsuz mənalarının həzzinə varmalıdır. Vasilislə söhbət edərkən, düşünmək olardı ki, o sənin üzünə gülür. Tam ciddiyyətlə dayansa belə, yenə də
düşünərdin ki, o sənə gülür. Elə meyiti polislərin qarşısında yerə qoyanda da, üzü bu cür bir ifadə də idi. Bəlkə, sadəcə, bu amilə görə başı xeyli ağrı-mışdı. Üç həftə polis nəzarətində qaldıqdan sonra yerli sakinlər tərəfindən edilən ciddi narazılıqlar sayəsində onu sərbəst buraxmışdılar. Andreanın boğazında elə də dərin olmayan bir kəsik də vardı və bu məqam qətlin nə
dərəcədə dəhşətlə törədildiyindən xəbər verirdi. Bundan başqa onun omba və çanaq nahiyyəsində, habelə qarın boşluğunda və qıçlarında da xırda yaralar var idi.
Lefterisin polis bölməsinə çağrılmağının səbəbi, onun Andrea ilə ikili münasibətdə olmağı idi. Rodriges ailəsi, həmçinin bütün şəhər, təkidlə
qatilin Lefterisin olduğunu bildirsələr də, məhkəmə şöbəsi heç cürə bunu 25
qəbul etmək istəmirdi. Bütün bunlardan sonra hamı düşünürdü ki, bu cür etinasızlığa səbəb nüfuzlu Demitridir. Bununla belə, məhkəmənin son qərarında Vasilis Papadopuolosun həbsinə xitam verildi. Qırx yeddi yaşlı bu zavallı adam, nahaq yerə ittiham olunmuşdu və bunu da şəhərdəki hər kəs bilirdi. Çoxları düşünürdü ki, qərarın bu istiqamətdə verilməsinin ayrı səbəbi vardı. Onlar düşünürdülər ki, yeni yaradılan Hellenasın məmur icmasına qarşı utancverici, xoşagəlməz fikir formalaşdırmamaq üçün adi, fağır bir adamı, qatil deyib həbs etmək işi ört-basdır etmək üçün tək çıxış
yolu olmalı idi.
Demitrigillə qonşuluqda yaşayan insanlar, hətta iddia edirdilər ki, bu hadisədən sonra Sofia ilə Demitri boşanmağa belə hazırlaşırmışlar. Lakin bir müddətdən sonra məhkəmənin Lefterisi günahsız kimi qələmə verməyi ilə də narazılıqlar və bütün qərəzli ittihamlar, əvvəlki təsirini itirməyə başlamışdı. Lefteris hərbiyə göndərildiyi gün isə ara yenidən qarışdı. Hər kəs düşünürdü ki, Demitri bu addımla əsl günahkarı gözdən uzaq saxlamağa çalışır.
Bu hadisələrdən səkkiz il ötməyinə baxmayaraq, Lefterisi yenidən narahatlıq hissi bürümüşdü. Həqiqət bu idi ki, Andreanın qatili, həqiqətən də, elə onun özü idi. Lakin ona görə qatil özü olsa da, günahkar özü yox, atasının “Oyuncağın sevgisi” adlı romanı idi. Maraqlısı isə bu idi ki, atası Adnos Vlahosun sağlığında oxunulmayan bu kitab, sonradan, xeyli müddət Hellenas gənclərinin ən çox araşdırdığı kitab olmuşdu. Lefteris bu romanı, kitab kimi yox, hələ əlyazma halında olarkən, on yaşında ikən oxumuşdu. Roman kiçik həcmli olmağı ilə bərabər, həm də uşaqlarrın müta-liəsi üçün uyğun deyildi. Romanda bir qızın oyuncağa qarşı olan sadist sevgisindən bəhs olunur. Bu qız böyüyüb, ailə həyatı qurduqdan sonra çox möhkəm hislərlə sevdiyi həyat yoldaşının bədəninə, uşaqkən oyuncağına etdiyi hərəkətləri tətbiq edir və sonda, bir gün onu işgəncəylə öldürür. Bir növ Freyd psixoanalitik fəlsəfəsindən təzahür edən bu roman, bir vaxtlar məşhurlaşmışdısa da, bir müddətdən sonra Hellanasın yazarlar birliyi tərəfindən sərt tənqid olunmuş və qısa vaxtda bütün kitabxana və kitab mağa-zalarından yığışdırılmışdı.
İraklion şəhəri uzaqdan ecazkar görüntüsü ilə diqqət çəkirdi. On iki mərtəbəli binaları çevrələyən, geniş ərazini zəbt edən həyət evlərinin qırmızı damları, Lefterisin ürəyində qəribə hislər yaratmışdı. Ölgün baxışlarla maşının şüşəsindən çölə baxır, siqaretinin külünü hiss etməsə də maşının 26
içərisinə dağıdırdı. Şəhərə yaxınlaşdıqca, birbaşa evə gedib, Sofia ilə qar-şılaşmaqdansa, Demitriyə zəng edib, onu bir kafeyə dəvət etmək haqqında düşünür, baş verənləri əvvəlcə ona danışmaq haqqında göt-qoy edirdi.
Problem burasında idi ki, Lefteris onun telefon nömrəsini bilmirdi və onu xeyli vaxt idi ki, itirmişdi. Beləliklə, maşını onların evlərinə tərəf sürdür-məli oldu.
Vişnəyi rəngli çamadanını yerə qoydu və onu buraya qədər gətirən sürücüyə təşəkkür edib, paltosunun yaxalığını yuxarı qaldırdı. Küçələr nədənsə boş görünürdü və əslində, bu onun üçün daha yaxşı amil sayılırdı.
Bəyaz qapını döyəcləyib gözlədi. Qısa vaxtda Demitrinin laqeyd üzü qapının astanasında peyda oldu. O bir az dayandıqdan sonra, qəfil gözlərini bərəldib, təəccüblü ifadə ilə “Lənət şeytana! Sən burada nə gəzirsən?!” –
deyə, ikrahdoğurucu tərzdə dişlərini qıcayıb, astadan qışqırdı.
– Sizinlə danışmalıyıq. – deyə, Lefteris ehtiyyatla dedi.
Bu sözdən sonra qapını ötrüb içəri keçən Demitri, az sonra evin böy-ründən onu fitlə səslədi. Lefteris düşündü ki, onun qapıdan çıxmamağına səbəb, Sofianın diqqətini çəkməmək üçündür.
– Nə olub? – deyə, qətiyyətlə soruşdu.
– Bir yerdə oturub, çay içə bilərik? Xeyli vaxtdır susuzam, dilim-damağım quruyub.
– Böyük kişi olmusan daha, yəqin yenə çay adıyla aparıb, içki istəmər-sən. – deyə, Demitri kinayə ilə dedi.
– Gəl bir gedək hələ.
Demitri əlləri cibində, qayğılı düşüncələrlə qabağda, Lefteris isə ağır çamadananı yelləyə-yelləyə onun arxasınca gedirdi.
Gəlib, kiçik bir şəhər kafesinə çatdılar. Bu yerdə onun təəccübünə
səbəb olan bir şey də vardı ki, o da Demitrinin həddindən artıq qırışmış
üzü idi. O, onu heç vaxt belə görəcəyini düşünməzdi.
Küncdə bir masanın arxasında əyləşdikdən sonra xidmətçini çağırıb, iki fincan çay sifariş etdilər. Qarson gənc, qırmızı saçlı və ortaboylu, qarabuğdayı bir qız idi.
– Danış görək, di nə olub, ay yaramaz!
Lefteris çamadanından eşələyib çıxardığı istefa sənədini onun qarşına qoyub, arxaya yayxandı. Şübhəli baxışlarla kağıza baxan Demitri, eynəyini taxıb, kağızı titrək əlləri ilə gözünə yaxınlaşdırdı.
– Səni görüm ölüb, yerə girəsən! Bu nə hoqqadır?! – deyə, Demitri əsəbdən az qala qışqıracaqdı, lakin güclə səsini qısıb yavaşdan pıçıldadı.
– Mənə həkim, ya da psixoloq lazımdır.
– Nə sarsaqlayırsan? Sual verdim ki, bu nə biabırçılıqdı?
– Qulaq as, Demitri, əlbəttə sənə böyük məmnuniyyətlə hər şeyi izah edə bilərəm, lakin söz ver ki, məni axmaq adlandırıb, çıxıb getməyəcəksən.
Demitrinin əsəbdən əlləri titrəyirdi. Bir qədər fikrə gedib, nəhayət, təmkinlə dilləndi:
– Eşidirəm.
– Demitri, mənim əsəblərim təmiz pozulub. Gözümə qəribə şeylər, daha doğrusu şey görünür. Yaşlı bir kişi, gecələr səmada peyda olur və
mənimlə söhbət edir. Mənə elə şeylər haqqında danışır ki, onu heç bir insan övladından eşidə bilmərsən. O şey ki, hər nədir, bilmirəm, amma çox müdrik bir şeydir. Onu hətta Tanrı da adlandıra bilərəm, ancaq onu Orion deyə çağırıram. İstefaya səbəb olan da məhz bu şeydir.
– Sən doğrudan da, havalanmısan! Mənə nağıl danışma! Deyirəm ki, danış görüm niyə qovdular səni?!
– Gecələr gözümə yaşlı kişi görünürdü. Bunu oradakılara danışdım və
axırı da bu oldu. Mənə dedilər ki, həkimə müraciət etməliyəm.
– Bağışla, amma daha bu qədər bəsdir! Nə vaxta qədər sənin zir-zibillərini mən təmizləyəcəm? O qədər murdarlıqdan sonra, indi də pey-ğəmbərlik eşqinə düşmüsən?! Bəlkə, bu sənin məndən pul qoparmaq üçün növbəti hiyləndir?
İndi mənə qulaq as, məbada gedib, Sofiaya bu nağılı danışasan, inan ki, səni bu şəhərdən rədd etdirərəm.
– Axı niyə? – deyə, Lefteris ümidsiz şəkildə soruşdu.
– Hələ bir niyə də deyirsən? A kişi, sən nə qanmaz adam imişsən!
Necə üzsüz, necə alçaq adamsan ki, hələ bir durub yenidən bura qayıt-mısan. Bu şəhərdə hamı sənin kim olduğunu bilir, bunu elə bilirsən ki, unudublar? O qızın valdeynləri, hələ də məhkəmələrlə mübarizə aparırlar.
– Onların nə düşündüyü və nə etdiyi mənə maraqlı deyil. Bu, sadəcə, mənim gənclik vaxtlarımdakı axmaqlığım idi.
Bu vaxt hiddətlənən Demitri ayağa qalxdı və onun paltosunun yaxasından yapışıb, qışqırdı:
– Əclaf, mən nə dildə danışıram, qanmırsan?! Deyirəm ki, boşboğazlıq eləmə, başa düşdün?!
Bu sözləri o elə hərarətlə qışqırırdı ki, onun ağız suyu Lefterisin bütün sifətini yumuşdu. İri addımlarla qapıya yaxınlaşıb, çıxmazdan qabaq barmağını Lefterisə tuşlayaraq:
– Bir də qarşıma çıxma, çıxsan, indiki kimi olmayacaq! – dedi və qapını möhkəmcə çırpıb getdi.
Lefteris sakit-sakit onun küçədə görünən yerişini izləyib, dodağını gəmirdi. Qarsonu çağırıb, uzo sifariş etdi. Qarson şübhəli-şübhəli onu süzüb, sakitcə çay fincanlarını masadan götürdü. Sonra da yavaş addımlarla barın arxa hissəsində görünməz oldu.
Az sonra əlində padnis masaya yaxınlaşan xidmətçi, şübhəli gözlərini hələ də, Lefterisin üzərində sabitləmişdi. Uzo şüşəsini masanın üzərinə
qoyub, onu ehtiyyatla sabitlədi. Əllərini şüşədən çəkəndə, Lefteris biixtiyar şüşənin üzərindəki, “Coma Berencies” yazısını oxudu. Şüşənin etiket kağızı gecə səması və “Veronikanın Saçları” bürcü ilə dizayn edilmişdi.
Bundan sonra astaca, iri addımlarla keçib, Lefterisin qarşısında oturan xidmətçi, ona ciddi nəzərlərlə baxmaqda idi.
– Necəsən, Lefteris? – deyə, qız soruşdu.
Bu hərəkətdən, bu sualdan narahat olmağa başlayan Lefteris, qəribə
çaşqınlıqla qarşılıq verib, dedi ki, onu tanımır.
– Adım, Veronikadır.
Bu yerdə düşüncələrini sabitləməyə çalışan Lefteris, qəribə həyəcan keçirməyə başlamışdı. Lakin bu həyəcanın nədən qaynaqlandığından əmin deyildi. Uzun müddətdir ki, bir qadınla ünsiyyət qurmadığına görə ola bilərdimi? Bəs əgər, daha ağılasığmaz olan məqam, əgər o, həmin o halisunasiyalardan biri idisə?
– Gözləriniz niyə qırmızıdır? Olmaya gecələri yatmırsınız?
– Mən.. Əslində, hə, çox yatmaqla aram yoxdur.
– Bəlkə, probleminiz elə bundan qaynaqlanıb? – Veronika sözləri uzada-uzada dedi.
– Hansı problemim? – Lefteris astaca yerində dikəldi.
– Gözünüzə görünənlər, qəribə şeylər..
– Hə, əslində, heç bilmirəm…
Masanın üzərindəki şüşəni göstərib, “içməyəcəksiniz?” – deyə, Veronika soruşdu.
– İstəyirsinizsə, bir yerdə içək. – Lefteris təklifindən bir qədər utanıb, dayandı.
