Бабалардын Урпагы. 3 китеп

***

Сүйөр ата өтөгүнөн

Сүрүлтүп жылкы айдадым.

Арасы менен келатам,

Аркырап аккан сайлардын.

Ата-баба жерин аралап,

Айдыңданам шаңдардын.

***

Көрүнгөн тоону кыялап

Көп жерден сапар өткөмүн.

Көөнөрбөй жаткан ыр ырдап,

Көңдөйдөй жерди көрбөдүм.

Көк кашка атты желдирип,

Көп элди далай аралагам,

Бершен сонун ыры бар,

Беккулудай элди таппагам.

***

Бурулбай өтүп жашоодо,

Бу турмуш кызык өңдөнүп.

Бүлөсүнө кам көрүп

Бүтөбай ата өткөн жер.

Буулугуп булут калкылдап,

Буурул таңда көчкөн жер.

Шоорат чачып өмүргө,

Шоңко атам өткөн жер.

***

Топоз багып төрлөрдө,

Толкуп жатат тоолу эл.

Толгон баян жаратып,

Торгой атам өткөн жер.

***

Кулет ата өтөгүндө

Мал-жан деле көүнбөйт.

Жалгыз жанган чырактын,

Жарыгы неге төгүлбөйт?

Журтун таштап Кулет баба

Кай тарапка жөнөгөн.

Тынчтыкка өтөк бөлөнгөн.

***

Алаш ата Иймегинен,

Аралай басып келемин.

Араласам көргөнсүймүн.

Бабамын баскан издерин.

Жолдору турат тигинде,

Бир кезекте өзү өткөн

Айдыңдуу Алаш бабанын

Алда небак көзү өткөн.

***

Өтөгү турат тигинде

Бабабыз Шаабай аганын.

Өкүнүчтүү сезилет,

Өткөнү далай замандын.

Өтөгү деп Шаабайдын

Унутпай эстей жүрөлү,

Урматтап ошол атаны,

Чыгаралы атагын.

***

Ашып-шашып өтөмүн

Маамыт ата колотуна.

Мааратып койду айдаймын,

Үрөң-бараң атканда.

Маамыт ата кайда кетти?

Колоту калып өзү жок,

Кокуй тура мезгил шок.

***

Боордогу үйүр жылкыдан

Боз жорго чыгып бөлүнөт.

Жал куйругу жаныбардын

Жарашык чачып төгүлөт.

Асман жакты карасам,

Ак шумкар чыгып бөлүнөт.

Ай, жаныбар кыраан экен,

Айдыңы жерге төгүлөт.

Акбоз жоргосу эле,

Атыгай деген атанын.

Эң бир укмуш күлүк эле,

Элге жайган атагын.

Ак шумкар кыраан жаныбар,

Ысабек деген аңчыныкы.

Алыска аты таанылып,

Алып келди чоң атакты.

***

Тынай ата колотуна

Тынбай сапар каттагам.

Бутума кирсе тикенек,

Буйгат жерден ыр жазгам.

Кыйкырамын үн коштоп,

Бабалардан дарек жок.

***

Алтымышбай ата жылкы айдап,

Аркы өтөктөн келатат.

Алдында минген жоргосу,

Адамдарды кубантат.

***

Ысабек ата колоту,

Ырларымда жазылган.

Андан бери закымдап,

Арылдады көп заман.

Кыйла учурдун өзү жок,

Кылымдар учуп оболоп.

***

Боогачынын Кара Үңкүр,

Жаан жааганда жашынгам.

Сук арткам бала күнүмдө,

Суу кылбастан жашырган.

Боогачынын Кара Үңкүрү,

Бала чактын жомогу.

Өмүрдүн бир өткөнү,

Өкүнтпөй бизди коёбу.

***

Дандакенин кыясын,

Кыялагам бир далай.

Өткөндөрдү эстетет,

Өктөм учкан кыял ай,

Элестер сызып кетсе да,

Эсте турат өткөнүм.

Ушулардын баардыгын,

Унутпай эстеп жүрөмүн.

***

Алжанбай өтөк тигине

Жылдырып келип арылай,

Жылкы айдагам таң атпай,

Жылкыга жылдар кошулуп,

Жылып кетти таптырбай.

***

Өтөгү Жараш бабанын

Серепчилеп карадым.

Байкайын,– деп жатамын

Байыркынын караанын.

Карасам да таппадым,

Бабалардын караанын.

Ушулардын ысымын,

Унутпай эстеп жүрүү үчүн,

Бул дастанды жазгамын.

Кемчилдиги бар болсо,

Кечиргиле ар жагын.

***

Туулган жерим турагым,

Туурума келип коноюн.

Өмүрдүн сүрүп барагын,

Өзүң менен болоюн.

«Айлыңа барып келгин»-деп,

Ат мингизгем балам,

Балам болсо, жол улап,

Бая эле кеткен сапарга.

Балам жолдо сапарлап,

Айлына небак жеткендир.

Ата-энеси өскөн жерин,

Аралап небак кеткендир.

«Бабалар жолун билгин»-деп,

Балдарыма үйрөтөм.

Адырларда желдирип,

Ат чапканды үйрөткөм.

Жылаңайлак козу жайган,

Жылгаларды көрсөткөм.

Атам салган таш короого,

Айлуу түнү түнөткөм.

Алаш ата өткөн жерди,

Аралап барып көрсөткөм,

***

Төрөлгөн жерден «кет десең»,

Мага тынчтык бербесең.

Бул жерден деле кетейин,

Андан башка не дейин.

Тууганын сүрүп ийди деп,

Кеп болуп кеттиң башкага.

Бул жорукту жазабастыр,

Өзүңдөн башка бир жан да.

***

Кызыл атты желдирип,

Кыр ылдый келет сапарым.

Көздөн учуп карантат,

«Көзгө чабаар» тарабым.

Көрбөй калсам өскөн жерди,

Көңүлүм болот алагды.

Көп жерден ыйык көрүнөт,

Көнөчөк элдин айылы.

***

Белден туруп карасам,

Беккулу айлы көрүнөт.

Көп ирет тарткан өзүнө,

Көңүлүм ага бөлүнөт.

Көңдөй жерге жаадырап,

Көөхардуу алтын төгүлөт.

***

« Мени ким»-деп чакырат,

Канча атым бар айтайын.

«Кара көйнөк»– атым бар,

Каадалуу укмуш затым бар.

Көп элге болгон таанымал,

«Көзгө чабаар» даңкым бар.

Башкага бербей намысты,

Багындыраар жагым бар.

Жесең ширин татыган,

Көнөчөктө каймак бар.

Меерим чачкан Беккулу эл

Меймандостук жагы бар.

Көп элге эчак таанылган,

« Көнөчөк» деген атым бар.

Ушундай ыйык затым бар.

Башка элдер мен кургурду,

Дал ушинтип чакыраар.

***

Ыр жазбай чоң болуп калганымда,

Ылдам эле жыйнамакмын байлыкты.

Анда-мындай жарды болмок эмесмин

Ал учурда болмок эле баарысы..

Өлүм-өмүр катарлаш жыла басмак,

Өлүм тагдыр пенделер кайда качмак.

Билинбей басып келип акырын

Бир күнү ажал мага кылтак салмак.

Анда менин жыйган-терген байлыгым,

Акырындап кала бермек балдарыма.

Элдер мени келди-кетти унутмак

Эмнем жетмек ушунчанын баарына.

Көр оокат ушул дагы байлыкпы,

Көр пенделер ошого азгырылган.

«Эч белгисиз жашап өткөн адам» -деп,

Элең сөздү айтмакчы эле алар маган.

Сап-сап кылып ырларды чиймеледим

Саманыбы, жакшысыбы аны билбедим.

Байтак жолдор сапарлап алыс кетмек,

«Баягынын жазмасы» деп эл эскермек.

***

«Волба» деген машинанын

Ичине такыр кирбедим.

«Жип» дегени дагы бар,

Анысын да билбедим.

Эпеңдете желдирип,

Эшек болду мингеним.

«Ырыстуу Көңдөй элге» деп,

Ыр болуптур чийгеним.

***

Түркүн-түркүн гүлдөрдүн

Түрү сонун кызык ай.

Каадалуу өткөн балалык,

Калган тура кайрылбай.

Бийик тутуп атыңды,

Бир көрүүгө куштармын.

Телмиртип улам сагынтат,

Темир- Канат турагым

***

Алтымышка чыккан чагымда,

«Арыдым» деп кеп айтпайм.

Акыл ойлор али алдыда,

Алдыга улам жол таштайм.

Жетимишке чыккан чагымда,

«Жемирейдим» деп кеп айтпайм.

Жетүүчү жерлер дагы көп,

Жеңиштерден мен кайтпайм

Жетимиш деген эчтеке эмес,

Сексен жаш турат алдыда.

Сергилең ырды мен жазып,

Секиге чыгам дагын да.

Токсон жаш деген дагы бар,

Толгон иш бар дагы алдыда.

Толгон ишти элим менен бүткөрүп,

Тоголонбой жылып алдыга.

Жар Кыядан аман өткөрүп,

Айлымдын эли аман болуп,

Ак үмүткө куш конуп.

***

Туулган жерде Тешик Көлүм бар эле

Жээгинде эркин ойноп жүрчү элем.

Бала кезде ар дайыма балык кармап,

Балтыр кезди мен өткөрдүм сергилең.

Азыр болсо, ак чач болгон курагым

Андан бери мезгил өтүп атаганат

Шаардыкмын Тешик Көлүм унутулбай

Шардан чачып жүрөгүмө толкундайт

Жеңелериме тамаша

Айылдагы жеңелерим жемелеп жатат,

– Тиштериң түшүп карыдыңбы шалдырап.

Көзүң дагы такыр эле көрбөйт калат

Адамдарды тааныбайсың жалдырап.

Буттарың такыр эле баса албайт,

Түз жерден кулачудай тайтаңдап.

Далың дагы ийреип бүтүптүр,

Талаадагы куурай сымал салбырап.

– Эмне кылам кагылайын жеңелер,

Карылык каптап бүткүл денем оорлолду.

Силерге жаккан бир нерсем бар эле,

Ошол байкуш банкротко кабылып,

Иштебей калып ал кургурга убал болду.

***

«Менмин», «менмин» дей бербе,

Уят болот мактанган.

Жашап жатат дүйнөдө,

Сенден башка канча жан.

Жүз коюңа мактанба,

Андан көрө сыйынгын

Алла- талла кудайга,

Дал ошонуң жакшы да.

Күн суук болуп ыркыраса,

Жүз коюңу жут алат.

Кой кийирген сарайың,

Койсуз калып аңгырайт.

« Оокат малды жыйдым» деп,

Он жылкыңа мактанба.

Оң жылкыңы ууру алат

Ал болбосо кашабаң,

Аңдып жүрүп жеп тынат.

Андан көрө « Кудай» деп,

Айлың менен аман жүр!

Жакын курбу, курдашыңа,

Жарык чачып сыйлай жүр.

Сен ошондо бактылуусуң,

Таалай конот колуңа

Бакыт деген даңгыраар,

Сенин басаар жолуңда.

***

« Санжыраны кыйын жазыпсыз.

Окуп чыктым кайталап,

Саптары мага жагат».

Жердешим мага кеп айтат.

« Анан акын болгон соң,

Эң кыйын кылып шилтегем.

Эң жаман жазмак белем.

Эл журтум эмне дейт

Элге тарап кеп кетет».

***

Айланайын чуу куйрук,

Армандуу жаңжал баштаба.

Ансыз деле толуп кетти,

Айлыбыз чатак-жаңжалга.

Жакшы болсоң болбойбу,

Жашың барды далайга.

Жамандык деген жамандык,

Жабышбачы андайга.

Жаман жорук башынан,

Жаккан эмес Аллага.

Ырысы жок жаңжалды,

Ыйгаралы шайтанга.

Жаңжал менен чатактан

Жакындабай качалы.

Алдыдан «кел» деп ийгилик,

Аяктан орун алалы.

***

Үч жарма досум бар эле,

Жармам жок калганда,

Анын бирөө сапар алып,

Азгырылып кетти башкага.

Бирөө кетип калганда

Экөө калды жанымда.

Алар дагы «кетебиз» дейт,

Айрыламбы жакында.

Жармам арбын болгондо,

Кетмак эмес башкага.

Даамын татып тамактын

Дайым жүрмөк жанымда.

***

Далайың менен бирге чогу болгомун,

Бирге жүрүп, бирге басып ойлондум.

Баары өттү, китеп сындуу жабылып,

Басып өттүм туулган жердин жолдорун.

Жердештерди мен ырыма салгамын.

Кээ бирлери эстен чыга баштаптыр.

Арасында мен бар экем ыр жазган.

Мен турганда алар унут калбастыр.

***

Туулган жерде жашап жаткан адамдарга жолугуу кандай гана кубаныч. Эгерде алар боорукер, назик адамдардын көңүлүн сындырбаган пенде болсо, анысы андан бетер кубаныч. Алар менен жолугуу өзүнчө эле чоң майрамдай. Эки адамдын жан дүйнөсү биригип, төрөлгөн жердеги өткөн күндү эске салып сүйлөшөт. Жашоо үчүн жанын сабап жүргөн адамдардын башынан кандай гана окуялар өтпөйт.Алардын башынан жакшы да, жаман да окуялар өтүп көзгө илешпей закымдайт.

Бул жашоого келүү өзүнчө эле чоң арман. Каалаган максатыңа жетесиң, кээде жетпей каласың. Сен каалаган үмүтүңдүн баары эле аткарыла бербейт. Ошонусу менен жашоо армандуу. Армандуу эмей эмне? Каалаган максатка жетиш үчүн ар кандай адамдар менен кезигесиң. Алардын баары сыдыргыга салгандай жакшы пенделер эмес. Кээ бири назик боорукер кечиримдүү болсо, айрымдары терс кыял өзүмчүл таш боор болуп, каткалаң тартат. Ошондон беш кол тең эмес деген сөз калган. Пенделердин мүнөзү ошол үчүн татаал болуп жатпайбы. Туулган жерге барганда мен дагы түркүн адамдар менен кездешем. Жакшы адамдар менен жолукканың өзүнчө эле бир келгис сонун майрамдай. Алар менен жолугуп, ал-абалды, өтүп кеткен күндөрдү эске салуу кандай гана кубаныч. Ошол учурда биздин арабыздан өтүп кеткен адамдарды эскеребиз. Аларды эске салуу мен үчүн чоң кубаныч. Бирок ошол адамдардын бизге келбей калганы кандай гана чоң арман. Алардын ар бири биз үчүн өзүнчө эле чоң повесть-роман. Биздин өмүрүбүз чектелүү гана экен.Аз өмүр сүрөбүзбү, көп өмүр сүрөбүзбү бизге бир келген өмүрдө жакшы жашап, жакшы өмүр сүрүп кетүү башыбыздагы парз экен. Ошону менен бирге колуңдан келишинче адамдарга жакшылыкты таштап кетүү бул дагы кубанычтын бир түрү экен. Сенин көзүң өткөндөн кийин адамдар ошол жасаган жакшылыгың менен эскерет. Эгерде андай нерсе колуңан келбесе, аларга жакшы сөз айтып, адамдардын көңүлүн көтөрүү бул дагы жакшылыктын жышаанасы. Эми мен буларды коё туруп, ырга кезек берейин. Ыр чыгарманын мырзасы кереметтүү бир түрү, эгерде ал жакшы жазылса. Аны ыргак менен ойго батып окуп отуруу кандай сонун. Ошол үчүн теңдешсиз касиеттүү китеп ыр менен айтылып жатпайбы. Ал

эми куранчы, анын арабча ыргагын угуп отуруу кандай жакшы нерсе. Ден соолугуң оңолуп, көңүлүң көтөрүлөт.

***

Атам кайтыш болсо да,

Атаман ынак агам бар.

Айылда аман жашасын,

Асылданып жаркындар.

Энем кайтыш болсо да,

Энемдей эле апам бар.

Эсил жанды жоктотпой,

Эсен болсун дагы алар.

Жамандык көрбөй жашасын

Жаркындардын баары аман.

Беккулу ата атын чыгарып,

Пейпил турсун эл аман.

Эрбең-сербең жүрөлү,

Эл ичинде биз да аман.

***

Жашоо ушундай элде баардыгын «аманчылык «жеңет» дейт. Аман болсок алтын аяктан суу ичебиз. Бири-бирибиз менен көрүшөбүз жолугабыз. Желмогуз Акаев менен Бакиевдин заманы бүттү. Биз ал кезде колдо каражаттын жоктугунан кыйналып айылга да бара албай калдык.Башыбыздан эмне деген гана оорчулук алааматтар болгон жок. Маянанын оордуна шекер, арак, ун алган күндөрүбүз

болду. Такыр акча көрбөй бир канча жыл жашадык. Ошонун оордугунан жакындарга жолго акча жок болуп, топурак сала албай күнөөгө баттык. Ошол жегичтердин капшабыбы азыр деле заман жакшы оңолуп кеткен жок. Каражат болсо туулган жерге барып эки-үч күн жүрүп келгим келет. Баягы жакшы адамдарга жолугуп алар менен аңгемелишп, туулган жердин ой-кырын баарын койбой аралагың келет. А түгүл алыскы балалыгың өткөн Тешик Көл, Чатыр Таш, жерлерине баргым келет. Бирок ага мүнкүнчүлүк кайда? Буюрса эл оңолоор. Жакшылыктан үмүт үзбөй туралы. Эл оңолбой биз оңолбойбуз.Ошол оор кезде туулган жер жөнүндө дастан жарата баштадым. Жаманбы, жакшыбы ал менин жүрөгүм аркылуу өттү.

***

«Мен»-деп дайым жүрөсүң,

Уят болот мен деген.

Жарык чачып бирге бол,

Жакындашып эл менен.

Бирге болсоң эл менен,

Өзүңү журт урматтайт.

Кабалаңдуу күндөрдө,

«Карааныңы» эш тутат.

Ойлогонуң аткарылат,

Ой-санааңда эңсеген.

Калк деген улуу деңиз,

Карааны чоң кеп-кенен.

Бирок беш кол тең эмес,

Кошоматчы короктоп.

Өкмөттү көрсө жүгүрөт,

Өзүнөн- өзү сороктоп,

Жолдош болбо шумпайга

Жолобой кач андайдан.

Жолун жакшы белендеп

Жол уласын ар бир жан.

***

Жаш улгайып, курак өтүп баратат

Туулган жерге калгамын бара албай.

Ала-сала жылдар өтүп шашылат,

Адамдар да мен тарапка каттабай.

Оор учурлар алыста калган айлыма,

Сапар барбайм каражаттын жогунан.

Жана дагы жердештерим, өскөн жерге

Жазган ырда, көргөн түштө жолугам.

ЧОҢ ТАШ СУУСУ

Жашасам да тиги алыс тарапта,

Жалын курак эске келип ар чакта.

Чоң-Таш суусу доош берип мен өскөн

Чогултат ой-санаама жашыл көктөм.

Көңүлүмө жакын болуп ар убак,

Эске түшүп өткөндөгү бала чак,

Ээ –жаа бербей тоо суусунча жаңыра,

Эркин элес түшүмдө да жаңырат.

***

ЖЕРДЕШТЕРИМИН ЭЛЕС, БЕЙНЕСИ

КАНА ЭМЕСЕ ТАПКЫЛАЧЫ!!!

Тигил эле мындан көп жыл илгери кээ бир жердештер жөнүндө ыр жаздым эле. Ошол ырларды бир сыйра карап чыгып, ушул китепке киргизүүнү ылайык таптым, анткени жердештеримин ыйык элеси унутулбай ушул китепте жаңырыктап жүрө берсин.

***

Улар атып аскадан,

Ушундай жигит башынан.

Туулган жерин бүт карап,

Турнабайын асынган.

Калыстык жагын баалаган.

Сүйкүмдүү сулуу кызга,

Үйлөнүп алган жашынан.

Каткырыгы таш жарган.

Бакылдап келип кеп салган,

Бул кайсы жигит ойлонгун?

Өмүш байкем болбосун.

***

Киши жасап цементтен,

Размерин тактап келтирген.

Кебетесин аныктап,

Гезиттерге сүрөт чийген.

«Өлбөс болсун атым»– деп,

Өжөрлөнө иштеген.

Өмүрүндө арак ичпеген,

Алкаш көрсө жине келген,

Акыйкат ишти баштаган,

Айткыла бул кайсы адам?

Чыгармачыл Мусажан агам бар,

Чыр ишти такыр жактырбаган,

Чыныгы ишкер адам башынан.

***

Өкүндүргөн кеби жок,

Өтө сүйкүм эң эле.

Тиштеринин баары алтын,

Сырын билген башканын.

Мугалим болуп жашынан,

Көп жумушту аткарган.

Ачууну албайт колуна,

Жутуп койуп пиводон.

«Ден соолук болсунчу» деп,

Крушканы көтөрөт,

Боюу узун койкойгон.

Сакмалчы болот чабандарга,

Ошол эле учурда,

Билимин берет балдарга,

Баардык ишин так аткарган

Жаман жакка барбаган.

Бармак түгүл карыш жылбаган

Бул кайсы ага айткылачы,

Жообун ылдам тапкылачы.

Эркиндик деген байкебиз,

Эмгегин дайым эстейбиз.

***

Кой баккан башынан,

Эмгекчил болуп жашынан.

Калыс болуп дайыма,

Жакшылык кылган баарыга.

Үйүнө барган адамдарга,

Сый көрсөтүп жандарга,

Куйрук, жамбаш жедирген,

Чыгдандагы баардык тамакты,

«Алдыга коюуп же» деген.

Ич жылытманы койкойтуп,

«Алып кой эми кел» деген

Маселенин эң башкысы,

Токтобек аганын өз бажасы,

Сырын билген башка жандын,

Бул Амантуру Аалынын.

***

Дагы кепти баштайлык

Жакшы тарбиялап балдарын,

Кебин айтып аталык.

Жогору жакка аттанып,

Жакшыларды колго алып.

Балдарынын баары чоң,

Кудайдын кулагы сүйүнсүн,

Иштеп дайым так жүрсүн.

Бири иштейт обкомдо,

Бири иштейт райкомдо,

Дагы бири кызматта,

Тигил эле борбордо.

«Капырай» деп эл таң калат,

Бийликке кантип жетип алат».

Чуңкур жерди баспаган,

Кадамын аяр таштаган.

Өмүр боюу ачуу сууну,

Колуна такыр албаган.

Мас болгон кишини

Мыскыл менен караган.

Атын айтып берейинби,

Бергиле мага сүйүнчү,

Бул Аалы атанын Түкүшү.

***

Ой менен жылкы айдаган,

Ойлуу гана жылмайган.

Көп санаа келсе адамга,

Көңүлдү улап жайгарган.

Тешик Көл деген жайлоодо.

Дайыма бирге болгонбуз.

Өткөн убак кайран чак,

Баарын кайра ойлойбуз.

Ак көңүл жайдары,

Жайгарып өткөн адамды,

Керимдин уулу Огой агам эсимде,

Жакшы адам эстен кетмек беле.

***

Короосунда, коюу көп,

Коюунан да уйу көп.

Өзү жүрөт талаада,

Жылкыларын көзөмөлдөп.

Көңүл бурган ар жанга,

Жакшынакай сөзү менен

Ар адамидын өзүнө,

Арыбас бакыт тилеген.

Эргүүлөнткөн ар жанды,

Бул адам бизге тааныш багы

Кадимки Таңыскожонун Сагыны.

***

Суу сугарып эгин айдаган

Сур атын улам камчылаган.

Жанында дүлөйлөр жүргөнсүп,

Катуу үн менен кыйкырынган

Күрөк түшпөй колунан,

Талаасы кетпей оюунан.

Жөнөкөй адам карапайым,

Эл үчүн эмгек сиңирген

Эмгегин унутпайлы алардын.

Бул кайсы адам эле,

Жооп бергиле тез эле?

Эстен кетпейт деги эле,

Бул Көбөк деген эр эле.

***

Жакшы багып балдарын

Камын көрүп алардын.

Эң жөнөкөй токтоо адам,

Жакшылык башталган,

Баардыгын тең санаган.

Кээде бек сүйлөп бакылдап,

Кээде акырын сүйлөп кыңылдап.

Эли үчүн эмгек кылып,

Ишин жакшы аткарган.

Айткыла бул кайсы адам?

Менден эмес кудайдан,

Ал агабыз кадимки Сулайман.

***

Өтө катуу сүйлөнбөгөн,

Катуу жини келгенин,

Такыр көргөн эмесмин,

Башкаларды боктоп-сактап,

Грам сөгүнгөнүн укмпагам

Боюу чыгып куркуюуп,

Ошонусу менен таанылган

Маданияттуу башынан,

Оору менен кармашып,

Келе жатты жашынан.

Бир атанын жалгызы,

Кыраан куштун алгыры.

Жакшынакай сүйүүсүн,

Балдарына арнаган.

Балдары да бактылуу

Бакыт жанган алардан,

Мен айтайын сен билбесең,

Бул Суксур деген абакем.

***

Алыс жакта жүрсөм да,

Дайыма келет эзиме.

Экөөбүз такыр урушпай,

Ойночубуз жаш кезде.

«Модоюум»– десем жаныма,

Чуркап келет берилеп

«Жүрө гой каралдым»– деп,

Жүрчүмүн дайым жетелеп,

«Байке» деп мага эркелеп.

Мындан көп жыл илгери

Кармап жута койчу эле

Кылт эттирип тигинден.

«Карып калган чагым» деп,

Аны такыр таштаптыр.

Абдан жакшы жазаптыр.

Мактоо ага жарашкан

Жароокер адам башынан,

Жакшы жүрөт жымыйып.

Жеңелерин көргөндө.

Күлүп коёт кылмыйып.

Бул кайсы жигит айткылачы?

Менин ыйык жан биргем,

Бул кайсы адам болот.

Поруму жүрүш турушу,

Асеке эле окшошот

Башкага такыр окшошпойт.

***

Билим берип балдарга,

Үлгү болгон жаштарга.

Кээде кытмыр сөз айтып,

Жанындагы адамды,

Жанын койбой жылмайтып.

Калжыңдаган кеп айтпай,

Калыс болгон баарына.

Эрдик кылып майданда,

Мекен коргоп жаш чагында

Сыйлаган кары жашыбыз.

Бул кайсы адам айткылачы,

Ал биздин Саяк агайыбыз.

Жаңылбай анын ысымын,

Жаштарга айта барабыз.

***

Эстүү десе эси бар,

Акылдуу десе акылы бар.

Куудулдантып күлдүргөн,

Купшуң-купшуң сөзү бар.

Калк алдында берилген,

Калыстык жагы бар.

Айта берсек түгөнбөгөн

Мактай берчү жагы бар.

Математиканы бат чыгарып,

Жаңылбай жат чыгарып.

Өз ишин так иштеген.

Өркүндөткөн балдарды,

Жакшынакай билим менен

Бул кайсы адам айткылачы?

Ал Карагул агайыбыз,

Көзү өтүп кетсе да,

Урматтап аны сыйлайбыз.

Даңктуу атын унутпайбыз

***

Ары токтоо маданияттуу

Жаш кезде элге алынган.

Көп жылы мектепти,

Солк эттирбей башкарган.

Эч бир адам ал жөнүндө

Жаман кепти айтпаган.

Жакшыдан жакшы кеп калган.

Айткылачы бул кайсы адам.

Аскар айтат «иним» деп,

Ал Казак атанын Медербек.

***

Токтоо адам жөнөкөй,

Кыйкырынып ал адам.

Кобур-собур күлдүрүп,

Комедия баштаган.

Анын сөзүн уккан адам,

Санын чаап каткырган.

Жанындагы адамга,

Жомогун айтып бакырган.

Ал агамын айтканына

Арсалаңдап каткыргам.

Жашап өттү эл менен

Жан дүйнөсү эл деген.

Бул Дүйшөнбай абакем,

Уят болот билбесең.

**

Бизде эки адам бар,

Аты уйкаш жаралган.

Аттары уйкаш жаралып,

Экөөнү эл мактаган.

Латипанын жолдошу

Ал менин класташым,

Ал аганын атын тапкыла,

Ылдамыраак айткыла?

Ылдыйкы Качкын турбайбы,

Өйдөөкү Качкынга агага

Аты уйкашып калбайбы.

Ал экөөнү билбесек,

Бизди кудай урбайбы.

Экөө бир айылдан кыз алып,

Бажа болот турбайбы,

Бул экөөнү билбесек,

Бизди кудай урбайбы.

Аман болсун Качкындар,

Жашап далай замандар.

**

Үтүровдон агайдан жакшы окуп,

Үтүр, чекитин бүт токуп,

Чоң окуудан окуса,

Математик болуп жашынан.

Мугалим болмок башынан.

Жамангул, Карагул агайларындай болмок,

Алардан ашпаса да

Порум, формуласы ошолорду тартмак.

Же илибой мугалимден кыйын болмок.

Стаканды колго алып,

Чертип койгон тигинден.

Теңтуштарын көргөндө:

«Барбы дейт бирдемең».

Күлүп дайым каткырып,

Кайгырып такыр көрбөгөн.

Кадыркул байкем болбосун,

Ошонун өзү өңдөнгөн.

***

Актив болуп жашынан,

Фкрма болуп башынан.

Кой кайтарган малчыга

Короолу койду тапшырган.

Колоктотуп сумка асынган,

Койдун саны жазылган.

Койду сойсо чабандар,

Жалаң майды чайнаган.

Жумуш кылып талбастан,

Жумурай журтка таанылган.

Кежир сөз чыкпай оозунан,

Керимсел жигит созулган.

Өтө эле арык эмес,

Өтө эле толук эмес,

Өзүн фигурный кармаган.

Бүт районго таанымал

Ылдыйкы жакта жашаган,

Ылдыйдан чабандарга аттанган.

Ыдырыс деген агам бар.

***

Боюу узун далдагай,

Буттары чоң бир далай.

Чап кенедей асылып,

Тамашалуу сөз айткан.

Беттери тартып чап жаак,

Кыймылы кетет калдактап.

Алдында турган адамды,

Арсактата каткырткан.

Күрөк түшпөй колунан,

Эгинге карай суу бурган.

Эмгеги менен жан баккан,

Эмгектенип элге жаккан.