Рыцар Янка і каралеўна Мілана. Агонь і лёд

Напачатку жанчыны паводзілі сябе вельмі скавана. І гэта зразумела – яны ўпершыню прысутнічалі ў замку, ды яшчэ і побач з самім каралём! Але пачуццё няёмкасці пачало пакрысе знікаць. Бо выявілася, што кароль не выказвае напышлівасці ці фанабэрлівасці, наадварот – ён падаўся ім вельмі простым чалавекам, які ўсіх лічыць роўнымі і ставіцца да іншых з павагай. Ён вельмі чулы і ўважлівы, а яшчэ бачыўся вельмі добрым, шчырым і мудрым. Хоць знешне і непадступным, бо яго мужны вобраз і рашучы позірк мог астудзіць якога заўгодна пагардлівага нахабніка і выскачку. Прыязна да гасцей паставіліся і прыдворныя ды рыцары. Не кажучы ўжо пра Янку з Міланай, якіх запрошаныя жанчыны адразу ж успрынялі ледзьве не як родных.

Кароль Мацей звярнуўся да прысутных за сталом і запэўніў:

– Мы прыкладзём усе намаганні, зробім ўсё ад нас залежнае, каб вы адчулі сябе ў нас, як дома. Мы нікога не пакінем без увагі і дапаможам у вашай бядзе. Ніхто з дзецьмі не застанецца без даху над галавой. І можаце не клапаціцца пра ежу і рэчы першаснай неабходнасці – гэтага вам бракаваць не будзе. Падзелімся ўсім, што маем.

– Ды дзякуем, – расчулена прамовіла адна з жанчын, якая, хоць і была яшчэ не ў гадах, але ўжо з сівізной ў валасах – смутным адбіткам цяжкасцей, што выпалі на яе долю. – Усяго нам стае, праўда. Мы вельмі ўсцешаныя, што прынялі нас так гасцінна і што столькі робіце для нас.

– Ці можам мы яшчэ што зрабіць для вас? Можа б вы яшчэ чаго хацелі?

– Калі мы чаго і жадаем – дык гэта як найхутчэй вярнуцца да родных хат і каб супакой нарэшце запанаваў на нашай зямлі. Ды каб сыны нашыя, браты ды мужы былі дома з намі, а не…, – бядачка ледзьве стрымалася, каб не пусціць слязіну, а словы балючым камком захраслі ў горле.

– Прабачце, як вас завуць?

– Стэфанія.

– Загляне сонца і ў ваша аконца, – супакоіла Мілана. – Будзе і ў вашым краю шчасце.

– Вельмі б хацелася як мага хутчэй наблізіць той час. Мы ўсе ведаем гісторыю, як вы дапамаглі каралеўству Сварга. І вельмі просім вас, каб вы зрабілі тое самае і для нашага каралеўства.

– Мы зробім з братам усё ад нас залежнае. Але трэба разумець, што гэта ўсё можа быць здзейснена толькі агульнымі намаганнямі.

– Кожны з нас, і юны, і стары, і мужчыны, а як трэба, то і жанчыны, устануць плячо да пляча і пойдуць за вамі. Толькі павядзіце нас, – рашуча адказала жанчына, і вочы яе адразу ж запалалі прагай да барацьбы, і толькі адзін яе позірк не пакідаў ні кроплі сумневу ў яе словах.

– Мы можам вас запэўніць, што не пакінем вас сам-насам з бядой, – запэўніў Янка. – Нам бы толькі больш інфармацыі, з кім мы маем справу. Менавіта таму мы і хацелі з вамі спаткацца. Пані Стэфанія, а вы самі бачылі яе? Маразанну.

– Так, не лепшыя уражанні. Усё вакол сябе ператварае ў лёд і холад. Толькі убачыш яе – мароз па скуры.

– Такая страшная?

– Як вам сказаць, каб вы зразумелі. Не страшная, нават прывабная. Высокая, зграбная, даўгія валасы, чорныя, як смоль. Але твар бялёсы, як снег, і вочы – бы ледзяныя, ніякіх пачуццяў не адлюстроўваюць. Бяздушная, хіба. Ні да кога ні жалю, ні спачування не мае.

– А можа слабасці ў яе якія ёсць?

– У каго? У яе? Ды вы што, – адмахнулася яна. – Калі нават Семаргал не мог даць ёй рады. Хаця, ведаеце што, – прызадумалася жанчына, – ёсць у яе адна слабасць, так. Дыяменты.

– Дыяменты? Хто ж іх не любіць? Тым больш жанчыны, – усміхнулася адна з прыдворных дам.

– Э, не, не скажыце. Тут нешта іншае. Яна не проста так імі апантаная. Не з прагі да багаццяў. Я вам вось што раскажу, – прамовіла яна таямніча. – І мой сын, і брат мой працавалі на тых капальнях. Ледзьве жывыя адтуль вярнуліся, пакуль адпрацавалі сваё пакаранне. Схуднелі, ссінелі, адны вочы ды косткі засталіся. Ды не пра гэта я. Дык вось, чулі яны, кажуць там паміж сабой шэптам, што недзе ў глыбокіх пячорах пад замкам збірае Маразанна ледзяное войска. Быццам разьбяры высякаюць там з ільду ваяроў, а яна нейкія чары робіць з тымі дыяментамі, ўкладае ў іх, і яны ажываюць.

Усе нават прыціхлі, пачуўшы гэта.

– Хіба ж мажліва такое? – дзівілася тая прыдворная дама.

– Значыць, мажліва, яны б не сталі мне хлусіць. Хаця самі таго і не бачылі.

– Але ж лёд крохкі і цвёрды, – разважала Мілана.

– Гэта можа калі тонкі, то колкі, і можна яго разбіць. Але вялікую глыбу не надта і разаб’еш, – не пагаджалася Стэфанія. – І яны, кажуць, трывалыя, як з дубу, і гнуткія, як жывыя людзі. Такім і даспехі не патрэбныя.

– Ну і справы. І як ім даць рады?

– Гэтага я не ведаю. Бадай, ніхто не ведае.

– Хм, праблема.

– Але лёд баіцца цеплыні, – падмеціў Янка. – Можа гэта нам дапаможа?

– Ды што вы, – безнадзейна махнула рукой жанчына. – Цеплыні на яе землях ніколі і не бывае. Адно холад сцюдзёны.

– Не страшна, прыменім правераны спосаб – выманім іх на больш зручныя для нас умовы, на адкрытую, абагрэтую сонцам мясцовасць.

– Баюся, і гэта не варыянт. Забыліся? Маразанна хоць усю зямлю можа замарозіць, што яна хутчэй за ўсё і зробіць пры патрэбе.

– Зусім засада. Што ж рабіць? – цалкам разгубіўся Янка.

– Мяркую, адна надзея – на Пугача. Можа, ён што падкажа, – прапанавала сястра.

– Так, і гэтым разам нам без яго ніяк, – пагадзіўся брат.

– Акурат у яго зараз новы вучань. Мо, разам што і прыдумаюць, – падтрымаў кароль.

– Новы вучань? – зацікавіліся юнакі.

– Ну так. Пугач ужо зусім слабы стаў. Гады, самі разумееце. Дзяцей у яго няма, глядзі, усё жыццё пражыў, як пустэльнік. Вось і ўзяў да сябе пераемніка, каб было каму назапашаныя веды пасля сябе пакінуць.

– І хто ж гэта? Ці не наш пан Вуж?

– Не. Хоць і Вуж зараз пры ім, дапамагае па гаспадарцы. Крумкач гэта. Дарэчы, родам з каралеўства Вагорыя. Памятаеце бітву нашых каршуноў з крумкачамі Волха?

– Вядома ж! Такое не забудзеш.

– Дык вось, гэты Крумкач быў адзін з нешматлікіх, хто адмовіўся прымаць у ёй удзел. Ён ужо тады разумеў, што мы змагаемся за праўду, за сваю волю і адстойваем сваю зямлю і сваю незалежнасць, таму і не стаў прымаць удзел у нападзе на наш народ.

– Мудра.

– Так. Розумам і разважлівасцю, нягледзячы на маладыя гады, ён заўсёды адрозніваўся. Волх яго за гэта не любіў, а чуткі пра яго мудрасць даносіліся і да нашага каралеўства. Вось Пугач, калі паміж нашымі каралеўствамі нарэшце наступіў мір, яму і прапанаваў пайсці да яго.

– Вого! Такая прапанова дарагога вартая.

– Згодны. Мяркую, і Крумкач так палічыў і з радасцю пагадзіўся. Спадзяюся, ён аб’яднае ў сабе веды абодвух каралеўстваў, і гэта паслужыць нам усім на карысць.

– Што ж, адна галава – добра, а дзве – яшчэ лепей. Мо што і параяць.

– Тым больш, што Крумкач сам з тых краёў, – падмеціла сястра.

– Насамрэч. Што ж, цяпер мы папросту мусім праведаць нашага старога знаёмага.

– А заадно і завесці добрае знаёмства яшчэ з адным мудрым птахам.

Размова з бежанцамі зацягнулася надоўга і была насычанай. Пабачыўшы, з якой увагай да іх ставяцца, перасяленцы цалкам прасякнуліся шчырасцю і цёплымі пачуццямі і да караля, і да юных герояў. Амаль кожная з жанчын распавяла сваю сумную гісторыю, поўную болю, смутку і адчаю, ад якіх часам слёзы самі наварочваліся на вочы, а да горла падступаў цяжкі гаркавы камяк.

Па сустрэчы ўсе госці атрымалі падарункі ад караля, а дзеці яшчэ і дадаткова прысмакі, таму былі бязмежна ўсцешаныя. І толькі Янка з Міланай засталіся ячшэ больш задуменныя. Яны вельмі спадзяваліся высветліць хоць нешта пра слабасці Маразанны, а выявілася наадварот – што яна нашмат больш небяспечная, чым пра яе думалі. Але і ведаць моцныя бакі праціўніка карысная рэч – ведаеш, чаго можна чакаць, і як быць да гэтага падрыхтаваным. Папярэджаны – значыцца ўзброены. Да таго ж, атрымалася высветліць з размовы штосьці хоць прыблізна пра колькасныя перавагі ворага, яго магчымасці, і больш-менш пра будову замка і прылеглыя тэрыторыі. А паўней даведаюцца з часам. Заўтра ізноў чакае дарога.

Крумкач – новы вучань Пугача

Выпраўляць іх у шлях выйшаў ледзьве не ўвесь каралеўскі двор на чале з самім каралём, хоць Янка з Міланай і намерваліся вырушыць незаўважна. Добра яшчэ, што жыхары каралеўства не ведалі пра гэтыя планы.

– Можа правадніка вам вылучыць? – паклапаціўся Мацей.

– Не, дзякуем! Мы памятаем дарогу. Галоўнае, каб сцежкі за столькі часу не зараслі.

– Сцежкі? – усміхнуўся кароль. – Даўно ж вы не былі ў нас. Да хаты нашага шаноўнага Пугача мы даўно прасеклі дарогу. Цяпер да яго можна спакойна дабрацца і на конях, хоць на карэце.

– Вого! Добрая навіна.

– Вядома ж. Цяпер ён галоўны каралеўскі дарадца.

– А чаму тады не пры двары жыве?

– Вох, каб вы толькі ведалі, колькі мы яго ўпрошвалі пераехаць. Але ён усё адмахваецца, жартуе, што ў замку не хопіць месца для яго бібліятэкі.

– Ха, у гэта можна паверыць.

– Па мне, дык ён папросту не хоча пакідаць свой дуб. Кажа, такога больш няма нідзе.

– І гэта праўда.

– Мы ужо і выкапаць яго прапаноўвалі. Браты Вярнідуб і Вярнігара былі згодныя нават дапамагчы з яго пераносам, але ж – не, ён і на гэта не згодны. Ды і шчыра кажучы, я і сам сумняваюся, што ў нас атрымалася б тое зрабіць. Вы ж таксама там былі, усярэдзіне.

– Разумеем, пра што вы. Ён насамрэч незвычайны.

– Пра што і гаворка. Таму, як ёсць патрэба ў мудрай парадзе – мы на коні, і да яго. Альбо галубінай поштай лістуемся. Калі як. Дарэчы, коней мы вам таксама дамо, не пешшу ж вам дабірацца. Цяпер у нашым каралеўстве супакой, можна за дрэвамі ад чужынцаў не хавацца, – усміхнуўся ён.

Конец ознакомительного фрагмента.

Текст предоставлен ООО «Литрес».

Прочитайте эту книгу целиком, купив полную легальную версию на Литрес.

Безопасно оплатить книгу можно банковской картой Visa, MasterCard, Maestro, со счета мобильного телефона, с платежного терминала, в салоне МТС или Связной, через PayPal, WebMoney, Яндекс.Деньги, QIWI Кошелек, бонусными картами или другим удобным Вам способом.

Примечания

1

Засада, атрад, які знаходзіцца ў засадзе; застава, гарнізон; салдат, якога пакінулі на пастой.

2

Аўтарскі верш «Калядная».