DOSTOYEVSKİ – Леонид Гроссман

Leonid Qrossmanın “Dostoyevski” kitabında rus klassik ədəbiyyatının dühası Fyodor Dostoyevskinin dramatik həyatı əks olunub. Bu yazıçının dünya ədəbiyyatında müstəsna yeri var və şübhəsiz o, abidə şəxsiyyətlərdən biri sayılmağa tam haqq qazanıb. Dos­toyevskinin mürəkkəb şəxsi səciyyəsi daxili ziddiy­yətləri ilə birgə haçalanır. Ona mühafizəkar, xristian təəssübkeşi, monarxist damğaları vuran tənqidçilər, bununla belə, dərin fəlsəfi baxışlarını, mərhəmət və xeyirxahlığa çağırışlarını hər zaman yüksək qiymətləndiriblər. Yazıçı bu əqidədə idi ki, bəşər tarixində Rusiyanın öz missiyası var və o, gələcəkdə bir çox xalqların taleyini həll etmək hüququna malikdir. Ömrünün sonlarında isə o, qeyd edirdi ki, “düşüncə və nur hökmranlığı Rusiyamızda, dünyanın istənilən guşəsi ilə müqayisədə, daha tez yarana bilər”. Yazıçının ədəbi yaradıcılığı da mürəkkəb dövrlərə ma­­likdir. Lakin realist təsvirləri və cana yaxın obrazları ilə bu gün də o, minlərlə oxucunun qəlbini fəth etmək qabiliyyətindədir. Maksim Qorkinin sözləri ilə desək, “Dos­to­yevskinin dahiliyi şəksizdir və təsvir gücünə gö­rə bəlkə də yalnız Şekspirin istedadı onun istedadına bərabərdir”.