скачать книгу бесплатно
Уйга калды гашыйк…
– Чын да, – диде, –
Ник тиргим мин бу с?тбик?не?
Ул бит к?н д?, кырдан ?л?н ?ыеп,
Каймак бел?н сыйлый ирк?мне!
Азык булсын г?лем сыерына,
Мин тел?мим артык ?ичкемне!
Ми?а шул да б?хет, ?йд?, ирк?м
Каймак итеп эчсен гыйшкымны…
??м юанды гашыйк… Х?зер к?н д?
Ч?ч?к ?ыеп чишм? буенда,
Кызга т?гел, китереп ч?ч?кл?рне
Ул ашата ик?н сыерга.
Май, 1943
Назлы с?ярк?
Ша?зад?не? ирк? с?ярк?се
?йтте берк?н назлап с?йг?нен:
– Мине с?йс??, ?тер туганы?ны,
Китер ватып я?ак с?яген.
М?х?бб?тт?н а?ын ?уйган егет,
Кызны? к?нд?м колы шикелле,
?терде д? с?йг?н ир кард?шен,
Баш с?яген кызга китерде.
Кыз с?якне тутырып агу салды
??м егетк? бирде: – Эч! – диде.
Егет эчте… Гыйшык аны? ?чен
Бер тылсымлы, серле к?ч иде.
Д?нья, д?нья… Ул да, чын к??елд?н
Аны ?зелеп с?йг?н ?ченме,
Яшьлегемне? кипк?н с?яген?
Салып ми?а агу эчерде.
Август (2), 1943
Со?гы ?ыр
?ир й?зе шундый ки?,
К??елле ??м якты!
Тик т?рм?м кара?гы,
Ишеге йозаклы!
К?кт? бер кош оча
Югары, югары!
Мин ауныйм ид?нд?,
Кулларым богаулы.
Тышта бер г?л ?с?,
Я?гырга коенып;
Мин киб?м, мин сулам,
Т?рм?д? боегып.
Мин бел?м: бик татлы
Да яш?? тойгысы!
Тик инде мин ?л?м,
Бу ?ырым – со?гысы!..
Август, 1943
М?хк?м[1 - М?хк?м – х?кем ителг?н, гаепл?нг?н кеше.]
Х?кем булды б?ген, аны ?лем
??засына х?кем иттел?р.
Ул еламый, со?гы к?з яшьл?ре
К?пт?н инде агып киптел?р…
Т?рм? тып-тын; мо?су караш бел?н
К?кт?н карый тулган ай гына.
? ул, мескен, балам – й?р?к пар?м
Ятим ?с?, диеп кайгыра.
Сентябрь, 1943
Т?рм?д? т?ш
Т?шт? ми?а н?ни кызым килде,
Ч?чл?ремне сыйпап тарады.
– Ай-?ай, ?ти, озак й?рде?, – диеп,
К?зл?рем? с?еп карады.
Мин кызымны кыстым к?кр?гем?,
Шатлыгымнан шашып, исереп.
Шунда сиздем нинди к?члелеген
М?х?бб?т ??м сагыш хисене?.
Чыгып киттек шуннан без болынга,
Гизеп й?рдек ч?ч?к ди?гезен.
Нинди татлы – яш??, к?чле – с?ю!
Нинди якты, иркен – ?ир й?зе!..
Мин уяндым. Урным шул ук т?рм?,
Кулларымда шул ук богаулар…
Баш очымда шул ук кайгыларым
Уяныр дип к?теп торганнар.
А?, ник ?рти мине хыял бел?н
Тик тилертеп кайтмас язларым,
Ник т?ш кен? минем шатлыкларым,
Ник бетм?с ?н – кайгы, газабым?!
Сентябрь, 1943
Син онтырсы?
Минем гомерем сулган ч?чк? булып
?зелеп т?ш?р сине? алды?а.
Син ?т?рсе? аны таптап, яньчеп
К?зге салкын, ?илле я?гырда.
Син онтырсы? ?ле к?пт?н т?гел
Бу ягымлы, н?фис ч?чк?не?
Г?лбакча?ны сине? биз?г?нен,
Сине назлап хуш ис ч?чк?нен.
Син онтырсы? язгы алсу та?да,
Ян т?р?з?? аша сузылып,
Аны? сине котлап с?ламл?вен,
Та? ?иленн?н сибелеп, тузылып.
Син онтырсы? г?лл?р арасында
Г?рл?п ?тк?н исем б?йр?мен,
Б?йр?ме?не котлап ?ст?ле?д?
Дулкынланган ч?ч?к б?йл?мен.
К?зге бакча буйлап ашыга-ашыга
Танышы?а ?тк?н вактында,
Исе?? д? килм?с сулган г?лне?
Сыкрануы аяк астында.
Син керерсе? ?йг? к?зд?н качып,
Т?р?з??не ябып бикл?рсе?.
Юк, син инде х?зер сулган г?лне
Бусага?нан атлап кертм?ссе?.
Сынган к??ел, наздан м?хр?м булып,
С?н?р ялгыз, ?ирд?н йотылыр.
С?ю, в?гъд?, антлар… А?, барсы да
?ич булмаган кебек онтылыр.
Сентябрь, 1943
Т?рм? сакчысы («Казан») (Ядкарь хан монологы)
Т?рм?м ишеген саклап, сакчы й?ри,
?и?н?ренд? «с??ге» билгесе.
Й?р?гем? кадак каккан кебек
Аны? салмак атлап й?реше.
Куркып аны? ерткыч к?зл?ренн?н,
Тынып калган тир?-?йл?н?.
?ир сыкрыйдыр кебек ул басканга,
Кояш а?а артын ?йл?н?.
Кешелекк? ямьсез б?к?й булып,
Кулларына тотып камчысын,
Ул утыра мен? т?рм? саклап, –
Коллык, в?хш?т, ?лем ялчысы.
Тоткыннарны? й?р?к итен чукып
?т? аны? козгын тормышы.
А?а икм?к – кан ??м к?з яшьл?ре,
М?хк?мн?рне? со?гы сулышы.
Белс? иде шакшы бу кулларны?
К?пме гомерл?рне буганын,
?ир к?т?рм?с иде бу кешене,
Кояш бирм?с иде нурларын!
Сентябрь (?), 1943
Кандала
Т?рм? к??елсез, анда тычканнар
??м с?ке тулы кандала туе.
Кайвакыт шулай мин эч пошканнан
Кандала ч?плим, ятып к?н буе.
??м уйлыйм ?зем: т?рм? нигезен
Ватасы иде, с?т?се иде.
Кандала итеп ху?аны? ?зен
Тотасы иде, сытасы иде.
Сентябрь (?), 1943
Х?кем алдыннан. Черчетл?р ханы («Кылыч хан» трагедиясен?)
Х?кем ?итте, безне чыгардылар
??м тездел?р бер буш урынга.
Кояш батты, ахры, тел?м?де
Бу хурлыкка ша?ит булырга.
?л?н юеш иде, ?лл? чыктан,
?лл? ?ирне? зарлы яшенн?н.
