скачать книгу бесплатно
– Bilmirəm! Ancaq kralın ətrafında düşmənimin olduğu mənə məlumdur. Mən onu yaxşı tanıyıram!
– Bəli, bacı, kralın ətrafında düşməniniz var…
– Kimi nəzərdə tutursunuz?
– Lənət şeytana! Əlahəzrət Provans qrafını[8 - XVI Lüdovikin qardaşı. Sonralar XVIII Lüdovik adı ilə taxta çıxmışdır.]!
– Ah, demək, onun düşmənim olduğu fikri ilə razılaşırsınız?
– O, gözəl olan hər şeyin düşmənidir… Buradan gedək, yoxsa soyuqdan donacağıq.
– Haraya gedək?
– Hər halda, isti olan yerə. Yolda qapının bağlanması haqqında nə düşündüyümü sizə söyləyərəm.
Beləliklə, onların hər üçü yola düzəldi. Qraf d’Artua sözə başladı:
– Bu gün axşam Provans qrafı kralın yanında şam elədi. Mən də orada idim. Parisə getdiyinizdən də xəbərim vardı. Söhbət zamanı Provans qrafı qəfildən krala dedi ki, kraliçaya öz salamını çatdırmaq istəyir. Kral isə cavab verdi ki, kraliça otağında şam eləyir. Qraf dedi: “Ah, bəs belə, mən isə onun Parisdə olduğunu düşünürdüm”. Kral sakitcə etiraz elədi: “Yox, öz otağındadır”. Provans qrafı sözündən dönmədi: “İndicə oradan gəlirəm. Məni hətta içəri buraxmadılar”. Bu vaxt kral qaşlarını çatdı. Biz gedəndən sonra isə, yəqin, qardaşım sizi görmək istəyib. Yanınıza buraxılmayandan sonra da, görünür, nədənsə şübhələnib. Əmr verib ki, qapıları bağlasınlar.
– Qraf, razılaşın ki, bu, çox pis hərəkətdir, – kraliça dedi.
– Razılaşıram… Hə, gəlib çatdıq. Bu mənim xüsusi mənzilimdir. Buraya təkcə mən gələ bilərəm, həmişə də tək gəlirəm.
– Bəs biz saraya necə qayıdacağıq? – kraliça soruşdu.
– Kralın göstərişi gecə saraya daxil olmağı qadağan edir. Deməli, əmr səhər qüvvədən düşəcək. Saat altıda qapılar açılır. Odur ki saat altıya iyirmi dəqiqə qalmış buradan çıxın. Şkafda hər rəngdə bürüncək var. Öz yataq otağınıza gedib uzanın. Qalan şeylər barədə narahat olmayın.
Kraliçanın yataq otağı
Səhər yuxudan duran kimi XVI Lüdovik kraliçanın yataq otağının qapısını döydü. Qulluqçu qapını aralayıb kralı tanıdı.
– Kraliça otağındadır? – XVI Lüdovik soruşdu.
– Əlahəzrət yatır, hökmdar.
Kral dəhlizdən adlayıb qapının qızıl suyuna çəkilmiş yumru dəstəyini burdu. İti addımlarla çarpayıya yaxınlaşdı.
– Ah, bu sizsiniz, hökmdar! – Mariya Antuanetta yerində dikələrək dedi.
– Sabahınız xeyir, xanım! – kral istehza ilə gülüm-sədi.
– Gün haradan doğub belə, hökmdar?
– Möhkəm yatırsınız, xanım, – kral çarpayının yanında oturub yataq otağına göz gəzdirdi.
– Elədir, kral, siz oyatmasaydınız, hələ yatacaqdım.
– Qardaşımı qəbul etməməyinizi nə ilə izah etmək olar, xanım? Sizinlə görüşmək istəyib. Deyiblər, evdə yoxsunuz.
– Ona elə deyiblər? – kraliça saymazyana soruşdu. – Əslində, doğrudur. Mən saraya səhər saat altıda qayıtmışam.
– Xanım!
– Əlahəzrət qraf d’Artua öz xüsusi mənzilində mənə sığınacaq verməsəydi, bütün gecəni dilənçi kimi qapının arxasında qalacaqdım. Hökmdar, mənim saraya nə vaxt qayıtdığımı bilməyiniz üçün qapını bağlatdırmağa ehtiyac yoxdur. Gəlib məndən soruşmağınız kifayətdir. Güman edirəm, sizin hərəkətiniz utancvericidir və krala yaraşmır.
– Mənim səmimiyyətimi, – kral peşmançılıq duyulan səslə danışmağa başladı, – hətta yeri gələndə səhvlərimi rahatca etiraf etdiyimi bilirsiniz.
– Mən dünən, madmazel de Taverne ilə birlikdə, Fransa krallarından birinin nəslindən olan insanın acından necə öldüyünü şəxsən görməyə getmişdim. Mən kralın diqqətsizliyinin qurbanı olan və səfil həyatı yaşayan qadını gördüm, üstəlik, ona yüz luidor verdim. Güman edirəm ki, Valua adı sizə çox şey deyir, hökmdar.
– Kimdən danışdığınızı bilirəm, – XVI Lüdovik bərkdən güldü. – Söhbət qrafinya de…
– Düz tapmısınız. Söhbət qrafinya de Valua de Lamottdan gedir.
– Tamamilə doğrudur. Onun əri jandarmdır?
– Bəli, hökmdar.
– Bu qadın yeri-göyü bir-birinə qatıb. Nazirləri əldən salıb, xalalarıma dinclik vermir, öz ərizələri ilə məni də bezdirib.
– Ancaq bu qadın Valualardandır. Elədir?
– Əminəm ki, elədir.
– Onda ona yaxşı təqaüd kəsin! Ərini polka keçirin! Onları kral nəslinə layiq yaşayışla təmin edin!
– Dayanın! Necə də tələsirsiniz! Körpə Valua sizin yardımınız olmadan da mənim tüklərimi yolur. Rəhm edin, körpə Valuanın dimdiyi kifayət qədər möhkəmdir!
– Hökmdar, axı Valua nəslindən olan biri acından ölə bilməz! Ona ömürlük təqaüd kəsin.
– Əsla! Onlar gəmiricilər fəsiləsindəndir. Doğrusu, Valua haqqında mənə məlum olanları sizə danışa bilmərəm. Əziz Antuanetta, sizin xeyirxah ürəyiniz tələyə düşüb.
Lüdovik bunu deyib əlini kraliçaya uzatdı. Antuanetta onun əlini qeyri-ixtiyari olaraq dodağına apardı. Ancaq qəfil də geri itələdi.
– Mən sizə çox hirsliyəm! Siz mənim üzümə Versalın qapılarını bağlatdırmısınız! Səhər saat yeddinin yarısından isə qapımı kəsdirmisiniz!
Kral güldü.
– Lakin mən sizə hirslənmirəm. Heç buraya gələndə də sizə hirsli deyildim. Hətta sübutum da var.
Kral belə dedikdən sonra cibindən bir qutu çıxartdı. Kraliça qutunu açıb məftunluqla dedi:
– Necə gözəldir! İlahi, necə gözəldir!
O, təmiz, iri brilyantlar düzülmüş boyunbağını əlinə götürdü. Boyunbağı kraliçanın gözəl əllərində bərq vururdu.
– Sübutum xoşunuza gəldimi? – kral soruşdu.
– Mən heyranam, hökmdar! Siz məni xoşbəxt etdiniz!
– Doğrudan?
– Bu brilyantları seçən və boyunbağını düzəldən zərgər əsl sənətkardır!
– Onlar iki nəfərdir.
– Onda mərc gələrəm ki, söhbət Bemerlə Bosanjdan gedir.
– Düz tapmısınız!
– Necə də qəşəngdir, hökmdar, necə də qəşəngdir!
Birdən kraliçanın sifəti tutuldu. Bu o qədər ani oldu ki, kral dəyişikliyi sezmədi.
– İcazə verin, boyunbağını boynunuza taxım, – kral dedi.
– Bu boyunbağı çox bahalıdır. Odur ki onu nə siz, nə bir başqası mənim boynumda görməyəcək.
– Onu taxmayacaqsınız?
– Nə qədər ki kralın sandıqları boşdur, kasıblara verməyə pulu yoxdur, onu taxmaqdan imtina eləyirəm.
– Necə? Siz bunu ciddi deyirsiniz?
– Mən bilirəm ki, milyon yarım livrə hərbi gəmi almaq olar. Düzünü desək, Fransa kralına belə bir gəmi daha çox lazımdır, nəinki Fransa kraliçasına boyunbağı.
– O-o! – kral göz yaşları içində qışqırdı. – Sizin hərəkətiniz heç nə ilə müqayisəyə gəlməz! Sağ olun, sağ olun! Antuanetta, siz çox qəribə qadınsınız.
– Hökmdar! Mən boyunbağı yox, başqa bir şey istəyirəm.
– Xahişiniz nədir?
– Bir də Parisə getməyimə icazə verin.
– Bu asandır, ən başlıcası da baha deyil.
– Tələsməyin, tələsməyin! Mən Vandom meydanına getmək istəyirəm.
– Lənət şeytana!
– Cənab Mesmerlə[9 - Frans Anton Mesmer (1734–1815) – alman həkim və şəfaverici, “heyvani maqnetizm”in yaradıcısı] görüşmək arzusundayam.
Kral qulağını qaşıdı.
– Siz milyon yarım qiymətində hədiyyədən imtina elədiniz. Sizə bu şıltaqlığı etməyə icazə verə bilərəm. Ancaq bir şərtlə…
– Hansı şərtlə?
– Sizi şahzadə xanım müşayiət etməlidir.
Kraliça fikrə getdi.
– Xanım de Lambal sizi razı salırmı? – o dedi.
– Olsun. Mən isə dərhal əmr verəcəyəm, hərbi gəmi inşa etsinlər.
Kral, arvadının əlini öpüb sevincək halda onun yataq otağından çıxdı.
İsveçrəlilər gölü
Kral otaqdan çıxan kimi kraliça Andre de Taverneni yanına çağırtdırdı, sonra isə şaxtalı, təmiz səhər havasını udmaq üçün pəncərəyə yaxınlaşdı. Çox keçmədi ki, Andre içəri girdi.
– Hər şey yoluna qoyuldu, – kraliça dedi.
– O xəbər tutdu? – Andre soruşdu.
– Bilirsiniz, Andre, əgər günahın yoxdursa və sən Fransa kraliçasısansa, yalan danışmaq olmaz.
– Əlahəzrət doğru buyurur, – Andre qızararaq dedi.
– Sizin sevimli qardaşınız Filipin neçə yaşı var?
– Otuz iki.
– Onu elə indi görə bilərəm?
– Əlahəzrət icazə versə, iyirmi dəqiqə sonra sizin qulluğunuzda olacaq.
– Lap yaxşı. İcazə verirəm, hətta mən özüm də bunu istəyirəm.
Kraliça sözünü bitirməmiş qraf d’Artua gəlib çıxdı. Onlar mehribanlıqla salamlaşıb hal-əhval tutdular. Bir qədər sonra Filipin ardınca gedən Andre qayıdıb gəldi. O, qaragözlü, qəşəng bir zadəganın əlindən tutmuşdu.
– Əlahəzrət, bu mənim qardaşımdır.
Filip təzim etdi.
– Sizinlə görüşümüzdən gör nə qədər illər keçib, – kraliça dedi. – Əfsus, ömrün ən gözəl çağları…
– Mənim üçün hə, əlahəzrət üçün yox, çünki sizdən ötrü bütün günlər gözəldir.
– Yeni Dünya, görünür, sizin çox xoşunuza gəlib, cənab de Taverne. Çünki hamı qayıtdığı vaxt siz orada qalmışdınız.
– Əlahəzrət! – Filip cavab verdi. – Cənab de Lafayet Amerikanı tərk edəndə ona köməkçi ordunun komandanlığını qismən etibar eləyə biləcəyi zabit lazım idi. Cənab de Lafayet məni general Vaşinqtona tövsiyə etdi. O da məni xidmətə götürdü.
– Baxın, – kraliça qraf d’Artuaya tərəf döndü, – cənab de Tavernenin necə qəşəng sifəti və döyüşkən görkəmi var!
Filip bu dəfə qrafa doğru çevrilib təzim etdi.
– Cənab Filip de Taverne mən Fransaya gələrkən gördüyüm ilk fransızdır, – kraliça sözünə davam etdi. – Özümə söz vermişdim ki, qarşılaşdığım ilk fransızı xoşbəxt edəcəyəm.
